5. FILOSOFA MODERNA(II) Ilustracin KANT Curriculo Calificacin sobre 10 1.

Factores polticos, sociais e culturais que no sculo XVIII conducen Ilustracin. 2. As novas ideas: progreso, educacin ou iluminacin, Ponderacin: humanidade, 2,5 I. Cuestin contextual civilizacin, natureza. 3. Caractersticas da razn ilustrada. 4. Contextualizacin do texto e do autor.

II. Comprensin

III. Cuestin transversal

A idea kantiana de Ilustracin. 2. A sntese entre racionalismo e empirismo en Kant. 3. O formalismo moral. Relacins (de semellanza ou diferenza) con outros autores, correntes filosficas ou pocas da Historia da Filosofa.

1.

Ponderacin: 6

Ponderacin: 1,5

Resposta pregunta:Que ilustracin? Ilustracin a sada do home da sa minora de idade, da cal el mesmo o culpable. Minora de idade a incapacidade de servirse do seu entendemento sen a direccin doutro. Un mesmo o culpable desta minora de idade cando a causa dela non reside na carencia de entendemento, senn de decisin e valor para servirse del sen a direccin de outro. Sapere aude! Ten o valor de servirte do teu propio entendemento!, vela a divisa da ilustracin. Preguiza e covarda son a causa pola que unha tan grande parte de homes moito despois de que a natureza os ceibara da direccin allea (naturaliter maiorennes), sigan emporiso a ser con gusto toda a vida menores de idade; e por iso que lles resulta tan doado s outros erixirse nos seus titores. tan cmodo ser menor de idade! Se teo un libro que pensa por min, un director espiritual que ten unha conciencia moral para min, un mdico que me prescribe unha dieta, etc., daquela non preciso molestarme. Se podo pagar, non teo necesidade de pensar; xa haber outros que asuman por min tan

carencia de entendemento, senn de decisin e valor para servirse del sen a direccin de outro. Sapere aude! Ten o valor de servirte do teu propio entendemento!, vela a divisa da ilustracin. Preguiza e covarda son a causa pola que unha tan grande parte de homes moito despois de que a natureza os ceibara da direccin allea (naturaliter maiorennes), sigan emporiso a ser con gusto toda a vida menores de idade; e por iso que lles resulta tan doado s outros erixirse nos seus titores. tan cmodo ser menor de idade! Se teo un libro que pensa por min, un director espiritual que ten unha conciencia moral para min, un mdico que me prescribe unha dieta, etc., daquela non preciso molestarme. Se podo pagar, non teo necesidade de pensar; xa haber outros que asuman por min tan amoladora tarefa. A inmensa maiora dos homes consideran que o paso cara maiora de idade, ademais de pesado, perigoso: iso procuran os titores que se encargaron bondadosamente do seu control Para a persoa individual daquela difcil dar sado dunha minora de idade case convertida en natureza De a que s uns poucos conseguisen co propio esforzo do seu esprito zafarse da minora de idade e, con todo, manter o paso firme. Ben mis posible , pola contra, que o pblico se ilustre por si mesmo; as ser, de certo, case inevitablemente con s que se deixe en liberdade. Pois sempre se atoparn, mesmo entre os establecidos titores da gran masa, algns que pensen por si mesmos, os cales, logo de desfacerse do xugo da minora de idade, propagarn no seu redor o esprito dunha estimacin racional do propio valor e da vocacin de todo home a pensar por si mesmo. Prolegmenos a toda metafsica futura As pois, asemade enfastiados do dogmatismo que nada nos ensina e mis do escepticismo que nada nos promete, nin tan sequera o retiro nunha lcita ignorancia; requiridos pola importancia do necesario coecemento, e desconfiados, pola nosa longa experiencia, verbo de todos aqueles coecementos que coidamos posur, ou daqueles que se nos ofrecen baixo o ttulo da razn pura, o nico que nos queda unha pregunta crtica, consonte a cuxa resposta podemos no futuro dispoer o noso proceder: posible, en xeral, a metafsica? Esta pregunta, non obstante, non ha de ser respondida con obxeccins escpticas fronte a unha metafsica existente (pois agora non damos por boa a ningunha), senn a partir do concepto puramente problemtico dunha tal ciencia. [1] Crtica da razn designa aqu o verdadeiro camio intermedio entre o dogmatismo, que Hume combateu, e o escepticismo que el, pola contra, quixo introducir: un camio intermedio que non recomenda, tal como fan outros camios intermedios, determinarse un mesmo de xeito, digamos, mecnico (algo dun e algo doutro), que a ningun abren os ollos, senn un camio tal que se poida determinar exactamente segundo principios. [2] I. KANT; Prolegmenos a toda metafsica futura que poida presentarse como ciencia. [1] Cuestin xeral dos Prolegmenos: posible, en xeral, a metafsica? 4, 274; [2] Conclusin: Da determinacin dos lmites da razn pura 58, 360. (Trad. de Rafael Martnez C., USC)

Crtica da razn pura (1787) De que o noso coecemento comeza coa experiencia, diso non hai dbida; pois, por que outro medio a espertar a facultade de coecer para o seu exercicio como non fose polos obxectos que tocan os nosos sentidos, que por unha banda provocan por si mesmos representacins e, por outra, poen en movemento a nosa actividade intelectiva para comparalas, ligalas ou separalas, transformando deste xeito a materia bruta das impresins sensibles en coecemento dos obxectos que chamamos experiencia? Non hai, pois, na orde do tempo ningn coecemento que preceda en ns experiencia e con ela comeza todo coecemento. Mais, anda cando todo o noso coecemento empece coa experiencia, non por iso todo el procede exactamente da experiencia. Pois ben podera ser que mesmo o noso coecemento emprico fose un composto do que recibimos a travs das impresins e do que a nosa propia facultade cognoscitiva (apenas estimulada polas impresins sensibles) produce por si mesma, engadido este que ns non poderemos distinguir daquela materia prima antes de que un longo exercicio chame a nosa atencin sobre iso e nos faga hbiles para levar a cabo a

actividade intelectiva para comparalas, ligalas ou separalas, transformando deste xeito a materia bruta das impresins sensibles en coecemento dos obxectos que chamamos experiencia? Non hai, pois, na orde do tempo ningn coecemento que preceda en ns experiencia e con ela comeza todo coecemento. Mais, anda cando todo o noso coecemento empece coa experiencia, non por iso todo el procede exactamente da experiencia. Pois ben podera ser que mesmo o noso coecemento emprico fose un composto do que recibimos a travs das impresins e do que a nosa propia facultade cognoscitiva (apenas estimulada polas impresins sensibles) produce por si mesma, engadido este que ns non poderemos distinguir daquela materia prima antes de que un longo exercicio chame a nosa atencin sobre iso e nos faga hbiles para levar a cabo a sa separacin. Hai pois, cando menos, unha cuestin necesitada dunha mis minuciosa investigacin e que non se pode despachar cunha primeira ollada: a de se hai semellante coecemento, independente da experiencia e ata de todas as impresins dos sentidos. Tal coecemento denomnase a priori e distnguese dos empricos, os cales teen as sas fontes a posteriori, dicir, na experiencia. I. KANT, Crtica da razn pura (1787). Introducin. I-Da distincin de coecemento puro e emprico. (Trad. de. Rafael Martnez C., USC)

Crtica da razn pura (1781/1787) Se chamamos sensibilidade receptividade do noso nimo (psique), para captar representacins en canto sexa dalgn xeito afectado, en contrapartida, a facultade de producir por ns mesmos representacins, a espontaneidade do coecemento, ser entendemento. nosa natureza pertence que a intuicin nunca poida ser mis ca sensible, dicir, contn unicamente o modo cmo somos afectados polos obxectos. Pola contra, a facultade de pensar o obxecto da intuicin sensible o entendemento. Ningunha destas propiedades prevalece sobre a outra. Sen sensibilidade ningn obxecto nos sera dado, e sen entendemento ningn podera ser pensado. Pensamentos sen contido son baldeiros, intuicins sen conceptos son cegas. Por iso tan necesario facer os seus conceptos sensibles ( dicir, agregarlle o seu obxecto na intuicin) como facer comprensibles as sas intuicins ( dicir, sometelas a conceptos). Ambas as das facultades ou capacidades non poden tampouco permutar as sas funcins. O entendemento non pode intur nada e os sentidos non poden pensar nada. Unicamente na sa reunin pode orixinarse o coecemento. Non por iso, non obstante, podemos mesturar a sa participacin, senn que hai serios motivos para separaralos coidadosamente e distinguilos entre si. Por iso distinguimos a ciencia das regras da sensibilidade en xeral, dicir, a esttica, da ciencia das regras do entendemento en xeral, dicir, a lxica. I. KANT; Crtica da razn pura, (A51/B75-A52/B76) I.Doutrina trascendental dos elementos, 2 parte: A lxica trascendental. (Trad. de Rafael Martnez C., USC)

F undamentacin da metafsica dos costumes Pois ben, todos os imperativos ordenan ou hipottica ou categoricamente. Aqueles [os hipotticos] representan a necesidade prctica dunha posible accin como medio para acadar outra cousa que se queira (ou que posiblemente se queira). O imperativo categrico sera aquel que representa unha accin como obxectivamente necesaria por si mesma, sen relacin con ningn outro fin () un imperativo que, sen poer como condicin ningn outro propsito acadable por medio dun determinado comportamento, ordena ese comportamento de inmediato Non concirne materia da accin e que dela poida resultar, senn forma e principio do que ela mesma se deriva, e o esencialmente-bo de tal accin reside na disposicin de nimo, calquera que sexa o resultado da accin. Este imperativo pode chamarse o imperativo da moralidade.

F undamentacin da metafsica dos costumes Pois ben, todos os imperativos ordenan ou hipottica ou categoricamente. Aqueles [os hipotticos] representan a necesidade prctica dunha posible accin como medio para acadar outra cousa que se queira (ou que posiblemente se queira). O imperativo categrico sera aquel que representa unha accin como obxectivamente necesaria por si mesma, sen relacin con ningn outro fin () un imperativo que, sen poer como condicin ningn outro propsito acadable por medio dun determinado comportamento, ordena ese comportamento de inmediato Non concirne materia da accin e que dela poida resultar, senn forma e principio do que ela mesma se deriva, e o esencialmente-bo de tal accin reside na disposicin de nimo, calquera que sexa o resultado da accin. Este imperativo pode chamarse o imperativo da moralidade. I.KANT; Fundamentacin da metafsica dos costumes, 2 Sec.: Trnsito da filosofa moral popular metafsica dos costumes; pp. 414, 416.

Crtica da razn prctica A autonoma da vontade o nico principio de todas as leis morais e de todos os deberes conformes a elas: toda heteronoma do libre arbitrio, pola contra, non s non funda ningunha obrigatoriedade, senn que mis ben contraria principio da mesma e da moralidade da vontade. que o principio nico da moralidade consiste na independencia da lei verbo de toda materia (a saber, dun obxecto desexado) e, tempo, na determinacin do libre arbitrio pola mera forma lexisladora universal de que unha mxima ten que ser capaz. Aquela independencia a liberdade en sentido negativo, mais esta lexislacin propia da razn pura e, en canto tal, prctica, a liberdade en sentido positivo. Por conseguinte, a lei moral non expresa nada mis que a autonoma da razn pura prctica, dicir, a liberdade, e esta mesmo a condicin formal de todas as mximas, as cales unicamente baixo de tal condicin poden coincidir coa lei prctica suprema. I. KANT; Crtica da razn prctica (1788); Parte 1: Doutrina elemental da razn prctica. L.I: Analtica da razn prctica pura; Cap-I: Dos principios da razn prctica pura. 8 Teorema IV. (Trad. de Rafael Martnez, USC)

F undamentacin da metafsica dos costumes Todos os seres racionais estn, pois, baixo a lei segundo a cal cada un ha de tratarse a si mesmo e a todos os demais en todo circunstancia simultaneamente como un fin en si mesmo e nunca como un simple medio. Xorde de aqu unha sistemtica ligazn de seres racionais por medio de leis obxectivas comns, dicir, un reino, o cal, posto que esas leis teen precisamente por obxecto a relacin destes seres entre eles como fins e medios, pode chamarse un reino dos fins (claro est s como ideal) () No reino dos fins todo ten ou ben un prezo ou ben unha dignidade. O que ten un prezo aquilo en cuxo lugar pode ser posto algo como equivalente; o que, pola contra, est por encima de todo prezo, non admitindo, xa que logo, ningn equivalente, iso ten unha dignidade. O que se refire s inclinacins e necesidades humanas ten un prezo de mercado; o que, mesmo sen presupoer unha necesidade, se acomoda a un certo gusto, dicir, a unha satisfaccin do mero xogo, sen finalidade ningunha, das nosas facultades anmicas, ten un prezo afectivo; aquilo, non obstante, que constite a condicin baixo a cal unicamente pode algo ser fin en si mesmo, iso, simplemente, non ten ningn valor relativo, dicir, un prezo,

F undamentacin da metafsica dos costumes Todos os seres racionais estn, pois, baixo a lei segundo a cal cada un ha de tratarse a si mesmo e a todos os demais en todo circunstancia simultaneamente como un fin en si mesmo e nunca como un simple medio. Xorde de aqu unha sistemtica ligazn de seres racionais por medio de leis obxectivas comns, dicir, un reino, o cal, posto que esas leis teen precisamente por obxecto a relacin destes seres entre eles como fins e medios, pode chamarse un reino dos fins (claro est s como ideal) () No reino dos fins todo ten ou ben un prezo ou ben unha dignidade. O que ten un prezo aquilo en cuxo lugar pode ser posto algo como equivalente; o que, pola contra, est por encima de todo prezo, non admitindo, xa que logo, ningn equivalente, iso ten unha dignidade. O que se refire s inclinacins e necesidades humanas ten un prezo de mercado; o que, mesmo sen presupoer unha necesidade, se acomoda a un certo gusto, dicir, a unha satisfaccin do mero xogo, sen finalidade ningunha, das nosas facultades anmicas, ten un prezo afectivo; aquilo, non obstante, que constite a condicin baixo a cal unicamente pode algo ser fin en si mesmo, iso, simplemente, non ten ningn valor relativo, dicir, un prezo, senn un valor intrnseco, dicir, dignidade. A moralidade , pois, a condicin unicamente baixo a cal un ser racional pode ser fin en si mesmo, porque s por medio dela posible ser un membro lexislador no reino dos fins. As pois, a moralidade e a humanidade, en canto capaz de moralidade o nico que ten dignidade. I.KANT; Fundamentacin da metafsica dos costumes, 2 seccin, Trnsito da filosofa moral popular metafsica dos costumes, 433-435

Fundamentacin da metafsica dos costumes Non hai en ningures no mundo, nin sequera fra del, nada pensable que poida ser considerado sen restricin bo, ags unha boa vontade. () A boa vontade non o pola sa accin ou os seus efectos, nin pola sa idoneidade para acadar tal ou cal fin proposto, senn unicamente polo querer, dicir, boa en si, e, considerada por si mesma, en comparacin moito mis digna de estima ca todo o que por ela puidese lograrse para satisfacer tal ou cal inclinacin ou, se se quere, a suma de todas as inclinacins. () Para desenvolver, porn, un concepto dunha boa vontade digna en si mesma da mis alta estimacin e desprovista de calquera propsito ulterior, tal como xa est no san entendemento natural, que non precisa tanto de ser ensinado, senn mis ben s ilustrado imos tomar en consideracin [poer diante nosa] o concepto de deber Deber a necesidade dunha accin por respecto lei O valor moral da accin non reside, por tanto, no efecto que dela se espera e tampouco en ningn principio da accin que precise tomar prestada a sa motivacin daquel efecto esperado. Pois todos eses efectos (a comodidade da propia situacin, ou mesmo o fomento da felicidade allea) podan ser logrados por outras causas e non se precisaba para iso da vontade dun ser racional, unicamente na cal, non obstante, se pode atopar o ben supremo e incondicionado. Por iso ningunha outra cousa mis que a representacin da lei en si mesma que, de certo, s pode realizarse no ser racional en canto ela, e non o efecto que agardamos, a determinacin ltima da vontade, pode constitur o ben excelente que chamamos ben moral, o cal est xa presente na persoa mesma que acta conforme lei, pero que non se pode esperar do efecto [desa accin]. Mais, que clase de lei pode ser esa cuxa representacin, mesmo sen tomar en consideracin o efecto que dela agardamos, ten que determinar a vontade, a fin de que esta poida chamarse boa absolutamente e sen reservas? Tendo eu desposudo vontade de todos os estmulos que poderan provir da observancia dunha lei calquera, nada mis resta que a conformidade a unha lei universal das accins en xeral, a cal unicamente ha de servir vontade como

Fundamentacin da metafsica dos costumes Non hai en ningures no mundo, nin sequera fra del, nada pensable que poida ser considerado sen restricin bo, ags unha boa vontade. () A boa vontade non o pola sa accin ou os seus efectos, nin pola sa idoneidade para acadar tal ou cal fin proposto, senn unicamente polo querer, dicir, boa en si, e, considerada por si mesma, en comparacin moito mis digna de estima ca todo o que por ela puidese lograrse para satisfacer tal ou cal inclinacin ou, se se quere, a suma de todas as inclinacins. () Para desenvolver, porn, un concepto dunha boa vontade digna en si mesma da mis alta estimacin e desprovista de calquera propsito ulterior, tal como xa est no san entendemento natural, que non precisa tanto de ser ensinado, senn mis ben s ilustrado imos tomar en consideracin [poer diante nosa] o concepto de deber Deber a necesidade dunha accin por respecto lei O valor moral da accin non reside, por tanto, no efecto que dela se espera e tampouco en ningn principio da accin que precise tomar prestada a sa motivacin daquel efecto esperado. Pois todos eses efectos (a comodidade da propia situacin, ou mesmo o fomento da felicidade allea) podan ser logrados por outras causas e non se precisaba para iso da vontade dun ser racional, unicamente na cal, non obstante, se pode atopar o ben supremo e incondicionado. Por iso ningunha outra cousa mis que a representacin da lei en si mesma que, de certo, s pode realizarse no ser racional en canto ela, e non o efecto que agardamos, a determinacin ltima da vontade, pode constitur o ben excelente que chamamos ben moral, o cal est xa presente na persoa mesma que acta conforme lei, pero que non se pode esperar do efecto [desa accin]. Mais, que clase de lei pode ser esa cuxa representacin, mesmo sen tomar en consideracin o efecto que dela agardamos, ten que determinar a vontade, a fin de que esta poida chamarse boa absolutamente e sen reservas? Tendo eu desposudo vontade de todos os estmulos que poderan provir da observancia dunha lei calquera, nada mis resta que a conformidade a unha lei universal das accins en xeral, a cal unicamente ha de servir vontade como principio; dicir, eu debo conducirme sempre unicamente de xeito que eu poida tamn querer que a mia mxima se torne en lei universal. Aqu , pois, a mera legalidade en xeral (sen poer como fundamento ningunha lei determinada das que rexen certas accins en concreto) a que serve de principio vontade e tamn o que lle ten que servir para que o deber non sexa en todo caso mis ca unha va ilusin e un concepto quimrico. E con isto est en perfecta concordancia a comn razn dos homes nos seus xuzos prcticos, tendo sempre diante dos ollos o mencionado principio.

A ILUSTRACIN
Contextualizacin s.XVIII
Amplo movemento que pretende unha clarificacin racional de tdolos aspectos da vida e a cultura que se da no perodo comprendido entre a revolucin inglesa e a francesa. Antecedentes: sofstica grega, posto que somete razn os dogmatismos, as creencias, as costumbres, etc.

Inglaterra: tolerancia relixiosa e libertade. Cntrase en cuestins epistemolxicas sobre a sociedade e a moral. - Parlamentarismo, eleccins libres, divisin de poderes (Locke) - Modelo empirista de ciencia - Deismo: intento de fundar unha relixin natural, racional Francia: inspirados en Inglaterra. Inters polo anlise do progreso social. -Monarqua absoluta - Estudo da historia, entendida dende o descubrimento e o estudio das leis xerais polas que se rixe. - Rousseau, a favor do Estado Natural Alemania: Kant. Anlise crtico das posibilidades e lmites da razn dente a propia razn.

Temas da Ilustraccin
Novo modelo de racionalidade: Frente ao racionalismo cartesiano, razn matemtica, deductiva, que parte dunhas ideas innatas ao noso entendemento, a razn ilustrada caracterzase por: Razn analtica e emprica: parte da experiencia (datos subministrados polos sentidos) e utilizan o anlise (inspirado en Locke e Newton) como mtodo Razn crtica: actitude crtica contra a tradicin, os dogmas... pero tamn crtica consigo mesma, dicir, trata de establecer as sas posibilidades e os seus lmites. Racionalistas: aceptan dogmticamente o poder ilimitado da razn. Empiristas:reducen a razn aos lmites da experiencia, e caen no escepticisimo Ilustrados: a razn limitada pola experiencia, pero da lugar a un conocemento universal e necesario Razn secularizada: independencia da razn repecto da fe. Frente ao teocentrismo Nova concepcin da natureza: Autonoma do mundo con respecto a Deus, non que neguen a sa existencia, simplemente a figura de Deus non necesaria para explicar o mundo. Concepcin estrictamente mecanicista: todo o movemento se debe a causas fsicas rexidas por leis necesarias, non requiren dunha causa trascendente (Deus) O coecemento das leis permitenospredecir o futuro e actuar en consecuencia. Natureza dinmica, teora da evolucin fundamental para o progreso. Idea de progreso: Los ilustrados crean no progreso, xa que era evidente que a humanidade haba mellorado respecto pasado, e crean na mellora no futuro, posto que o mundo non era o mellor dos posibles (optimismo co que ven a sua poca: sculo das luces)

Rousseau non est de acordo co progreso, de feito afirma a dexeneracin do home. Anda que nunca se alcanzara a felicidade do home natural, si cree na posibilidade de mellora mediante a educacin e a reforma social. Locke, Rousseau; Montesquieu: liberalismo, progreso social, separacin de poderes.

KANT
Proxecto filosfico:
Bsqueda das condicins que fagan posible a razn e a liberdade. Para iso, leva a cabo unha crtica da razn, un anlise da mesma entendida como obxecto e suxeito a vez, dicir, anlise que a propia razn fai de si mesma. Kant para isto intenta sintetizar o mis esencial do racionalismo e o empirismo. Kant formouse filosficamente no racionalismo de Leibniz: no coecemento existen ideas innatas a partir das cales, por deduccin pdese chegar a verdade sen recurrir experiencia. Perdase o contacto coa realidade e haba que recurrir a Deus como garanta. Despois leu a hume, e acepta que o home so pode ter coecemento de aquilo que lle chega por medio da experiencia, os fenmenos. Pero isto impide a posibilidade dun coecemento universal. Kant comparte a idea racionalista de que o coecemento e universal e necesario, se renunciar ao importante papel da experiencia no coecemento.

Qu a Ilustracin?
A razn kantiana unha condicin estrictamente necesaria para o desenvolvemento da libertade da poca ilustrada. Segn kant a crtica da razn necesaria posto que os homes da ilustracin, non vivan dun modo ilustrado, viven na minora de idade, estado no cal eles non son os verdadeiros responsables de ningunha decisin. Esta minora de idade prodcese: porque os poderes sociais pretenden exercer o poder sen discusin, polo que unha humanidade con decisin propia dificil de manexar. Pola propia pereza do home, unha situacin moi cmoda que non nos obriga a comprometernos con nada. Os homes viven na poca da ilustracin, pero non nunha poca ilustrada. dicir, que se atopan no proceso de chegar a unha poca ilustrada, meta quizis utpica. A maiora de idade consiste en tomar decisins por nos mesmos, utilizando a nosa razn de forma autnoma: Uso libre da razn en canto a cidadns que opinan libremente. (pblico) uso libre da razn en canto a membros da sociedade que desenvolven un papel concreto dentro dela

Concepto de filosofa en Kant

Concepto mundano ou csmico: A funcin da filosofa : Determinar as posibilidades e lmites do coecemento cientfico da natureza,

dicir, responder a pregunta qu podo coecer?, da que se encargar a metafsica. Establecer e xustificar a conducta moral e libre do home, dicir, responder a pregunta qu debo facer?, da que se encarga a moral. Determinar o destino ltimo do home e como acadalo, dicir, responder a pregunta qu me cabe esperar?, da que se encarga a relixin.

Estas preguntas resmense nunha soa: qu o home?, da que se ocupara a antropoloxa. Tamn hai un concepto acadmico na filosofa kantiana, que consiste na ordenacin sistemtica dos coecementos implicados nestas preguntas.

Teora do coecemento. Uso terico da razn Crtica da razn Pura qu podo coecer?
O seu obxectivo buscar os principios que fan posible o coecemento da natureza, asi como os seus lmites. Esttica trascendental Analtica trascendental Dialctica trascendental

Comeza por distinguir das facultades do coecemento: a sensibilidade: totalmente pasiva, limtase a recibi-las impresins da experiencia o entendemento: crea conceptos dende s mesmo, sen derivalos da experiencia. Estes conceptos anda que non derivan da experiencia, limitan a sa aplicacin experiencia. Sirven para coece-los obxectos da experiencia e non poden ser utilizados para o coecemento de aquello do que non temos experiencia (Deus, por exemplo)

Kant parte do feito de que as matemticas e a fsica son ciencias, universais e necesarias, e que nelas se observa progreso. En cambio, na metafsica seguimos a tratar os mesmos temas que antes. O problema si a metafsica pdese construir como se contren as matemticas e a fsica, se se pode convertir en ciencia. dicir, si posible un coecemento cientfico acerca de dios, da alma ou do mundo. Para isto hai que analizar as condicins que fan posible a ciencia. Segundo Kant existen dous tipos de condicins que fan posible o coecemento: As condicins empricas: aquelas que poden variar, que son circunstanciais e fcticas, dicir, propias da experiencia. As condicins a priori: son condicins universais e necesarias para que se poda producir coecemento, pero non proveen da experiencia.

Agora falta precisar como podemos averigalas, e para iso hai que ter en conta que a ciencia, o verdadeiro coecemento, se construe con xuicios ou proposicins. Establecense das distincins entre os xuizos: Xuizos analticos e sintticos: Atendendo a relacin que se da entre o suxeito e o predicado do xuizo

Analticos: nos que o que o predicado est comprendido no suxeito, e que non son extensivos, decir, non engaden coecemento novo, posto que non se predica nada que non fora coecido no propio suxeito. Sintticos: nos que o que se predica non est incluido no suxeito, e que son extensivos, dicir, engaden novo coecemento

Xuizos a priori e a posteriori: Atendendo relacin que garda a verdade do xuizo coa experiencia. a priori: nos que a sa verdade coecida con independencia da experiencia porque non se fundamentan nela, e son universais necesarios posto que non admiten ningunha excepcin. a posteriori: nos que a sa verdade coecida a partir da experiencia porque se fundamentan nela, e non poden ser nin universais nin necesarios (Hume)

Entn, os xuizos analticos son sempre a priori, porque son universais e necesarios pero non aumentan o noso coecemento. Os xuizos sintticos pola contra poden ser: a posteriori: capaces de aumenta-lo noso coecemento, pero que ao estar fundamentados na experiencia, non poden ser nin universais nin necesarios a priori: aumentan o noso coecemento, e ademis son universais e necesarios, porque non se fundamentan na experiencia. Polo tanto para que un xuizo sexa considerado cientfico debe: ser universal e necesario (a priori) engadir coecemento (sinttico) Precisamente nesta afirmacin aparece a orixinalidade de Kant frente a Hume, que defenda que os xuizos das ciencias experimentais seran a posteriori polo que s sera posible decidir acerca da sa verdade recurrindo experiencia, o que levaba a considerar as afirmacins cientficas como meramente probables, pero nunca seguras, pois calquera afirmacin sobre o futuro (sobre o que non temos experiencia) fundamentabase na simple creenza, pero non na certeza. > Por exemplo, para Hume un xuizo baseado no principio de causalidade a posteriori e polo tanto nin necesario nin universal. Se afirmamos que se meto a man no lume que teo diante me vou queimar, porque sempre que houbo lume sucedia que queimaba, pero en realidade non temos a certeza do que realmente vai pasar. Kant admite qu efectivamente as leis causais concretas son efectivamente xuizos sintticos a posteriori; pero considera que o principio xeral da causalidade verdadeiramente a priori, non depende da experiencia. Que o lume queime coecido pola experiencia, pero isto non nega o principio xeral de causalidade segundo o cal calquera suceso ten, necesariamente, unha causa. Nas 3 seccins da crtica da razn pura Kant intenta descubrir cales son as condicins a priori do coecemento: Na esttica trascendental estdase a sensibilidade e as sas condicins a priori e se mostra como son posibles os xuizos sintticos a priori nas matemticas. Na analtica trascendental estdase o entendemento e as sas condicins a priori e como son posibles os xuizos sintticos a priori na fsica. Na dialctica trascendental estudase a razn (actividade dee enlazar

unhos xuizos con outros, dentro do entendemento capacidade de formular xuizos-) e si son posibles os xuizos a priori na metafsica.

Esttica Trascendental
Kant considera que a sensibilidade o primeiro eslabn do coecemento, dicir, non hai coecemento sen experiencia. necesaria unha MATERIA DA SENSACIN, que son os datos que nos veen dende fora, o que coecemos da realidade. A este CAOS DE SENSACINS aplicmoslle as FORMAS A PRIORI, ou INTUICINS PURAS, que son as formas coas que o suxeito capta os datos que lle chegan do exterior e constiten o obxecto, o FENMENO. Chmalle formas a priori porque son as formas ou modos como percibimos tdalas impresins, e son a priori porque non pertencen a experiencia, senn que a fan posible. Chmalles intuicins puras porque son intuicins, dicir, non son conceptos, puras, porque estn valeiras de contenido emprico, son como os recipientes que se enchen con ontido emprico. As das formas puras da sensibilidade son o espazo e o tempo. A cousa en s, o NOMENO, non posible coecela, anda que exista. Trtase dun lmite do coecemento Kant tamn se ocupa na esttica trascendental do coecemento matemtico, porque pensa que a posibilidade dos xuizos sintticos a priori nas matemticas dependen de que o espacio e o tempo sexan intuicins puras. Isto porque segn Kant as matemtica formulan xuizos acerca do espacio (xeometra) e o tempo (aritmtica-xa que segn el o nmero xurde pola adiccin sucesiva da unidade temporal-). Ao seren o espazo e o tempo intuicins puras, a priori posto que non dependen da experiencia, os xuizos necesariamente teen que ser sintticos a priori tamn. Ademis todolos obxectos da experiencia danse no espacio e no tempo e, polo tanto, en todos eles se cumplirn os xuizos matemticos de forma necesaria, sen excepcin. Polo que os xuizos matemticos son universais e necesarios.

Analtica trascendental
O que capta a sensibilidade e un conxunto de impresins espacio-temporais (cores, formas, sons...). Pero o feito de ter impresins o u percibir fenmenos non significa pensalos ou coecelos. A funcin de comprender o que se percibe realizaa o entendemento. Para isto utilizanse os CONCEPTOS. Por exemplo, o que me permite comprender que un conxunto de impresins sensibles coma unha cor, un olor e unha sensacin tctil constiten conxuntamente unha rosa o concepto de rosa. un can...). Existen dous tipos de conceptos: os empricos que son extraidos da experiencia por abstraccin das caractersticas comns de certos individuos. os conceptos puros ou categoras son a priori, producidos de forma espontanea polo entendemento. Grazas a estas categorias podemos unificar e coordinar a experiencia, construir xuizos acerca dos fenmenos. Segundo Kant, xa que a funcin do entendemento formular xuizos que sirven, xustamente, para unificar e coordenar a experiencia, se levamos a cabo unha anlise lxica dos mesmos averiguaremos tamn cales sn as categoras. Son 12 O entendemento non pode coece-los fenmenos da experiencia mis que

aplicandolle as categoras, que son a priori e trascendentais. Ademis son conceptos vacos, que se deben encher cos datos suministrados pola sensibilidade, dicir, os fenmenos, da mesma forma que as intuicins puras da sensibilidade teen que ser enchidas coas impresins sensibles. S producen coecemento se se aplican s fenmenos, non poden ser usadas lexitimamente en realidades que rebasen o eido da experiencia, dicir, non poden ser aplicadas ao noumeno por exemplo. Por eso se denomina a sua doctrina Idealismo trascendental, porque o espacio, o tempo e as categorias so son aplicables aos fenmemos, nunca as cousas reais en si mesmas. o nomeno completamente descoecido para nos pois non captado pola intuicin sensible (espacio e tempo) e non existe intuicin intelectual (do entendemento) que o poda coecer directamente. Kant considera que os xuizos sintticos a priori na fsica pura fundamntase na existencia dos conceptos puros ou categoras. Segundo Kant, a fsica componse de xuizos sintticos a priori. Ditos xuizos estn basados nas distintas categoras, por exemplo, o principio de causalidade est fundamentado na categora de causalidade. Posto que os xuizos sintticos a priori da fsica se fundamentan nas categoras, obvio que sern aplicables a todolos fenmenos da experiencia co que queda garantizada a sa universalidade e necesidade. XIRO COPERNICANO A sa intencin facer unha revolucin no eido do coecemento, similar a de Coprnico na astronoma. Coprnico para explicalos movementos dos astros cambiou a perspectiva, facendo xirar o observador en torno a eles e non o revs. Kant tratar de explicar o coecemento supoendo que non se rixe dende os obxectos, senn que sera o suxeito o que establecera, dende s mesmo, as condicins que lle permitiran entender s obxectos. dicir, o suxeito posee unha serie de condicins a priori (da sensibilidade e do entendemento) que fan posible a experiencia e sen as que sera imposible o coecemento.

Dialctica trascendental
Se o entendemento era a facultade de pensar e coecer os fenmenos, a razn unha operacin especial do entendemento que consiste na capacidade de establecer relacins entre os xuizos, de formar cadeas de razoamentos, buscando xuizos cada vez mis xerais. As chegamos as condicins ltimas incondicionadas, as que Kant chama ideas trascendentais ou conceptos puros da razn. Estas ideas non proporcionan coecemento ningn, posto que son nomenos e non poden ser coecidos, pero permiten unificar os fenmenos. Estas ideas son: idea do mundo: conxunto de fenmenos da experinecia externa. idea de alma: conxunto de fenmenos da experiencia interna. idea de Deus: punto de converxencia entre ambos. Polo que queda dito anteriormente est claro que non se pode constituir metafsica como unha ciencia. Se as categoras s poden usarse lexitimamente cos fenmenos, toda aplicacin das mesmas a obxectos non experienciais, a nomenos, ser invlida. Xustamente os obxectos da metafsica (Deus, a alma e o mundo) son noumnicos e, en consecuencia o coecemento cientfico imposible. Prodcense,

inevitablemente, argumentos falsos para fundamentar a existencia da alma e de Deus e, ademis, contradiccins no que se refire concepcin do mundo. A metafsica polo tanto non ciencia, carece de contenido e non aporta novos coecementos, pero unha tendencia natural inevitable. Ten unha funcin orientadora e reguladora.

tica kantiana Crtica da razn Prctica

qu debo facer?

A razn tamn ten un uso prctico, que se encarga de determinar cmo debe ser a conducta humana (non como ). Non formula xuizos, senn imperativos, ordes atentas ao que debe ser. Kant pretende determinar cales deben ser os principios a priori que han de determinar ao home a obrar ticas materiales ticas formales A tica de Kant formal. A moral (uso prctico da razn) non encontra o seu fundamento no contenido (como sucede nas ticas materiais) senn na forma de actuar que a moral dicta a voluntade. TICA MATERIAL Fixan un ben supremo para o ser humano, e establecen unha serie de normas ou imperativos para alcanzalo, dicir, teen contenido. Son imperativos empricos, s poden ser extraido da experiencia, polo que son a posteriori, e xamais universais nin necesarios. Son imperativos hipotticos, teen valor para conseguir un determinado fin, pero se algun non participa dese fin, o imperativo deixa de ter sentido para el, polo que non son leis, son mximas. Son heternomas, os imperativos veen impostos dende fora de nos mesmos. TICA FORMAL Estan vacas de contido, dicir, non establecen un ben que tea que ser perseguido nin o que temos que facer, senn a forma en que debemos obrar. Non son empricos, polo que son a priori e polo tanto, universais e necesarios. Son imperativos categricos, absolutos e universais, dicir, son leis e non mximas, aplicables a todo ser racional e sen excepcins ao seu cumplimento. autnoma, o individuo imponse a lei moral a si mesmo. A vontade determinase a si mesma sen guiarse polo desexo ou as inclinacins.

O feito de que as ticas materiais tean contidos, derivan unha serie de caractersticas que, a xuizo de Kant, fan que ningunha delas poda constituirse nuha tica universal e necesaria, cousa que a sa tica, por ser formal (carente de contidos) s pode ser.

O deber
Unha accin moral ten valor moral en funcin da sa relaccin co deber. Podemos actuar: Contra deber: Sabendo que debemos obrar dunha determinada maneira,

simplemente, non o facemos. Conforme deber: Facemos o que debemos facer, pero actuamos movidos polo desexo de acadar un fin alleo a propia accin, non porque dita accin se me impoa de maneira absoluta e sintamos que a nosa obriga por riba de calquera outra cousa. Esto non ten verdadeiro valor moral. Por Deber: Cando actuamos como debemos actuar, pero a accin non un medio para acadar un fin senn un fin en s mesma. Actuamos as por sometimento a unha lei, por respeto a mesma.

O imperativo
O que Kant pretende establecer leis morais a priori que sexan universais e necesarias, as que el denomina IMPERATIVOS MORAIS. Os IMPERATIVOS son as frmulas que expresan os mandatos da razn prctica. Hipotticos: ordenan unha accin como boa para conseguir algun propsito Categricos: ordenan unha accin como boa en s, como obxetivamente necesaria, sin referencia a ningn outro fin. A exisencia de actuar por deber, con autntico valor moral, expresase no imperativo categrico. Debe ser abstracta pero que sirva para poder aplicarse a cada caso concreto ao mesmo tempo. un mandato absoluto, incondicionado, dado a priori pola razn prctica. Formulacins do imperativo categrico: Obra s segundo unha mxima tal que podas querer mesmo tempo que se torne en lei universal. Esta frmula non nos manda realizar ningunha mxima concreta, s expresa a forma que ha de poseer calquera norma concreta: ser tal que o suxeito pola querer que se convirta en norma universal para tdolos homes. Obra de tal xeito que uses a humanidade, tanto na ta persoa como na persoa de calquera outro, sempre coma un fin mesmo tempo e nunca meramente coma un medio. O que quere dicir que non podemos cosiderar nin a nos mesmos nin os nosos semellantes como medios para acadar un fin que non sean eles mesmos, os implicados na propia accin moral. De novo non se nos di nada concreto senn que se nos proporciona un patrn de conducta a priori, que poderemos aplicar os casos concretos. En ambalas das formulacins queda ben patente a esixencia de universalidade da moral racional kantiana.

Postulados da razn prctica

Na crtica da razn pura Kant negaba a posibilidade dun coecemento obxectivo do mundo, da Alma e de Deus, o cal non quere dicir que non existan, simplemente di que quen se ten que encargar deles e a razn prctica, non a pura. A razn prctica debe buscar a condicin incondicionada da moralidade, cara onde tende a razn prctica, dicir: O SUPREMO BEN, constituido por: ley moral: condicin necesaria da sa posibilidade felicidade: derivada do cumplimento da ley moral A realizacin do SUPREMO BEN o acordo entre virtude (perfecta adecuacin da vontade coa lei) e felicidadePolo tanto a razn prctica postula a liberdade, a inmortalidade da alma e a existencia de Deus como exisencias da realizacin do supremo ben. Non temos un verdadeiro coecemento destes postulados, senn que temos fe neles (fe racional) Libertade: sen ela, non habera capacidade de decisin e, por tanto, non habera autntica actuacin moral.

Inmortalidade da alma: Como dixemos, a razn prctica busca a realizacin do supremo ben, o acordo entre a virtude e a felicidade, a adecuacin da vontade coa lei. Pero esta adecuacin unha tarefa imposible nunha vida finita, polo que necesario supoer un proceso indefinido: a inmortalidade. Existencia de Deus: necesaria a existencia dun Deus que garantice o acordo pleno entre virtude e felicidade, dicir, un BEN SUPREMO ORIXINARIO. A accin moral debe realizarse por deber, sen pensar nen pretender a felicidade, pero, de feito, o noso comportamento virtuoso recebir o premio, dado por Deus, da felicidade.

Relixin, qu me cabe esperar?

No home coexisten dous principios: o principio malo, a sa fraxilidade, que lle leva a non facer caso da lei moral en beneficio da sa dimensin mis individualista e egoista o principio bo, o seguimento da lei moral, a sa dimensin tico-social. O triunfo do lado bo do home s posible nuha comunidade organizada moralmente, dunha comunidade tica, que o nico que pode libera-lo home do mal. A relixin constituir a base da esperanza de alcanzar a felicidade se que nos fixemos dignos dela no exercicio da nosa conducta moral. Non se trata de que a moral se plantexe o obxectivo de acada-la felicidade, , mis ben, que o exercicio da moralidade nos far dignos da felicidade ainda que non sexa o motivo da actuacin moral. Kant rechazou toda relixin positiva e tratou de reducila os lmites da mera razn (secularizacin ilustrada)