Tasarm: Szlk anlam zihinsel planlama, bir olguyu btn olarak kabul edebilmedir.

Mimaride ise bina kullancsnn karakteristikleri ve isteklerine bal olarak boyutlarn ve eylemlerin niteliksel ve niceliksel zellikleriyle zihinde hayal edilmesidir. Tasar: Tasarlanan biimin kaleme alnan nergesi.

PROBLEM -> TASARI -> PROBLEM ZME

Tasarlama insanlarn yaamlarn srdrrken kendisiyle btnletii evreyi yeniden yaratmak veya dzenlemek iin yaplan eylemdir. nsanlar tasarladklar bu evreden mesaj alrlar ve o evreden grenirler. nsan eliyle yaratlan evreler insanlarn yaama ve dnce biiminin bir gstergesidir. Tasarlama srasnda nasl bir evre dzenlenecek, ne tr bir evre olmal ya da niin byle bir evre olmal gibi sorular sorularak yantlar aranr. Ve bu sorular problemleri oluturur. Problemler genelde zele inecek kadar bir hiyerari biiminde sralanr. Her sorunun bir cevab vardr. Bu cevaplar arasnda en uygun olann seilmesine karar verilmelidir. Bu nedenle tasarlamada bu sorularn nasl ortaya ikacagi nelerin soru sorulaca tasarlama teorileri ve hangi yolun takip edilerek cevaplar bulunaca konusu oluturulmaldr.

PROBLEM -> SORU -> SORUNUN CEVABI ->

PROBLEM 2
Bu teorinin dayand temel ilke tasarlama eyleminin bir dizi karar verme olduu bunun ise sorularn sorulmas ve sorularn cevaplaryla ilgili olduudur. Tasarlama metodu: tasarlama eylemi srasnda izlenen yola denir. Usul: amaca ulamak iin izlenen yol ayrntl bir ara haline dnt zaman teknik ve zel durumlar iin iin zel olarak belirlenen yoldur. Planlama: Bir amaca ulamak iin ihtiyalarn ve kaynaklarn uzun dnemlerde belirli bir mantkla nceden dengelenmesi problemlerin belirlenmesi zm nerilerinin ortaya konmas ve deerlendirilmesiyle oluan sretir. Gelecei kontrol altna almaktr ve bir sretir.

MMARDE PLANLAMA SREC

Planlama n kararlar Programlama (kullanc ihtiyalarn n plana ikarir) Tasarlama Uygulama Deerlendirme Karar vermede en az iki alternatif arasndaki farkllklarn deerlendirmesi ve kararlatrma yaplarak bir kriter takmna gre seim yaplmasdr.

TASARLAMA KARARINDA ROL ALANLAR

- Kullanclar - hizmet veren - hizmet alan = mteri ziyareti vb.

- Teknik ekip - Denetim mekanizmas (artnameler, ynetmelikler, kanunlar) - Finansman salayanlar (sermaye koyan - destekleyen)

- Bina evresi ile ilgili her ey

Tasarlamada karar konular

1. Problemin belirlenmesi: tasarlamada esitli eylem, strateji, evre konularnda karar verilir. Verilen kararlarn en nemlisi problemler konusunda olanlardr. Tasarlama problemlerinin nitelik ve nicelii problemlerin birbirleriyle olan ilikilerinin ortaya konmas tasarlama rnn elde etme sorununa yaklatrr. 2. evre iersinde yer alacak eylemler: 3. evre 4. Stratejinin belirlenmesi

KARAR VERMEDE YARDIMCI SSTEMLER

1. Bilgi sistemi: Febefenin belli bal blmlerinde birini oluturur. Kltr, dil, dnce arasndaki ilikiler bir znenin bal bulunduu toplumsal evre arasndaki ilikiler bilgi sistemini oluturur. 2. Deer sistemi: Tasarlama kararlarnda yargnn yapl biimini etkileyen sistemlerdir. Deer kavram her birimizin u veya bu nesneye verdiimiz deer veya deer yarglarna temel olabilecek veya olmas gereken eyleri gsterir. Tasarmda ise insan isteklerinin bir kiiyi tatmin etme kapasitesi bu sistemle belirlenir. Karar verirken de bu sistemden faydalanlr. Ve alternatiflerle karilatrlr. 3. Tahmin sresi: Karar vermede gelecek ihtimallerini bu sistem inceler. Gelecekte olacak olaylar ve gelimeleri nceden bilme olana yoktur. Ancak bu noktada nceki bilgilerin deeri ortaya ikar. 4. Kriter sistem: Bir problemde amalara arlk verirken amalarn yaplan tahmin veya deerlendirmelerle rnde ne lde gerekletiini llmesinde bavurulan lt ve ilkelerin tmdr. Tasarm uygunluu ve gvenirlilii asndan baars zerindeki ltlerdir. *Modelleme: Karar vermeyi kolaylatrmak amacyla bir sistemi temsil etmeye denir. Modeller tek boyutludur.

KARAR VERMEDEK ETKENLER

1. Psikolojik karar verme 2. Ekonomik: Kiilerin amalarnn ikarlarinin ltleriyle ilgili kriterlere uyan bir seenektir. 3. Politik karar: Baz yasalar karar vermeyi politikayla e anlam olarak kullanrlar. 4. Teknolojik karar verme

TASARLAMA METODLARININ GELM

1. Tasarlama olgusunun olmad durum: insann yaamn srdrebilmesi iin bir aa kavuunun, maarann kullanlmas. htiya Bulunan ara

2. htiyaca gre bulunan rnn gelitirilmesi: - lkel bir tasarlama ve kontrol sz konusudur - Karar verme sreci ok yava gelimektedir - Doadaki nesnelere benzetme - Taklit yoluyla tasarlama htiya Bulunan ara Gelitirme - izim olmadan rn ortaya konmaktadr 3. Deneme yanlma yoluyla tasarlama aamas: - Elde edilen rnlerin denenip aksaklklarn deitirilmesi yolu ile gelimesi - htiyaca ynelik gelimelerin rne eklenmesi - zellikle iklimin ve insan konforunun tasarm etkilemeye balamas 4. Zanaatkar devri: - grenilen bilgilerin artmas rn yapmnda uzmanlamay getirmi ve usta irak devri balamtr - Zihinde ekillendirilen biimin izim haline getirilmesi ilk izimlerin tipletirmelerin ve stillerin ortaya ikisi bu dnemdedir - Bilimsel ve teknik gelimelerin denenmi rnekleri gelitirilmesinde katklarn olmas - Uzmanlar ilk defa bu dnemde ortaya ikiyor Zihni ekillendirme Ihtiya Denenmi rnler Dzeltme Gelitirme - Bilim teknoloji izim rn 5. Seri retimin hakim olduu dnem: 18. Ve 19. Yyda sanayilemenin hzlanmas toplum yapsn etkilemitir. rnlerin hzl ve seri bir halde ok sayda ucuza retilmesi tasarm ve tketim bakmndan yepyeni bir devrin almasna neden olmutur. - ok sayda rnn ucuza mal olma prensibi - rn nceden grme zorunluluu (model imalat, prototip) - Siparite retim nemini kaybetmi, farkl yapm ve retim teknikleri ortaya ikmistir - Mimarlk bir stil taklitilii haline dnyor - Endstri devrimi sonucu krsal hayattan kentsel hayata gei mesleki yetersizliklerin ortaya ikisina neden olmutur - Tasarlama ve uygulama arasnda farkllklar ortaya ikmistir - Bu devirdeki rnler zanaatkar devrinin tekrarna yneliktir Teknoloji Standartlama Toplumsal ekonomi Kullanszlama Bilgi deer teknolojisi htiya Deneme iin protatif Aratrma Proramlama Gelitirme retim Kullanma Toplumsal ekonomi renilmi bilgiler

6. rnlerin standartlamas: - Endstrilemenin toplumsal hayata girmesi, hem toplum yapsn dier taraftanda rnn tasarmn ve formunu etkilemitir (ara vb. rnlerdeki standartlama. Baz

yap malzemeleri (tula vb.) standartlamtr.) - ok esitli tasarlama olanaklar ortaya ikmistir - rn reten ve tasarlayan keskin bir ekilde ayrlmtr - Tasarlamann felsefeye dayanmas ve bilimsel olarak ele alnmas bu dnemin iler ki safhalarnn nemli zelliklerindendir - Mimari akmlar olmaya balamtr. Bauhaus gibi okullar bu aamann temsilcileri durumundadrlar - Yapnn endstrilemesi giderek makinede olduu gibi btn paralarn standartlamasna yol amaktadr - Makinalama girmitir Zihni etkileme ihtiya Denenmi rnler Aratrma Gelitirme Teknoloji Ekonomik zorunluluk Bilgi tecrube rn Cisim

TASARLAMA EYLEMNN GNMZDEK DEM

- Tasarlamada bilimsel yaklaim nem kazanmaya balamtr. Akademik eitimin artyla sanatsal yaklaimdan uzaklailmtr. - esitli bilimlerin tasarlama bilimlerini ilgilendiren uzmanlk konularnda ilerleme kaydedilmi, disiplinler aras ortak tasarm alismalari yeni ekip alismalari nem kazanmtr. Aratrma Tasarlama retim Datm Kullanma Kullanm d kalc

ADA TASARLAMA OLGUSUNU TASARLAYAN ETKENLER

1. Toplumdaki deer ve bilgi sistemindeki deimeler 2. Hzl teknolojik gelimeler 3. Ara, malzeme ve teknik ilerlemenin salad olanaklar Tasarlaycnn bu dnemde karisna ikan en nemli sorun artan dnya nfusu sonucunda ortaya ikan ciddi ekonomik sorunlar ve ekolojik denge tahribat sonucunda tasarlayc kendi kendini kontrol sorunu ile kari kariyadr. Karmaiklaan tasarlama sorunlarn zmek zere kullanc ihtiyalarn karilayabilmeli amacyla tasarlama olgusunu bilimsel bir yaklaimla bir problem zme ve karar eylemi olarak baklmaya balanmtr.

TASARLAMA TEORLER VE METOD YAKLAIMLARI

1. lk yaklaim sistem kavramnn tasarlamaya uygulanmasdr. nce eylem aratrmas, sistem analizi ergonomi gibi dier disiplinlerin yaklaimlarn esas alan ve kendileri 1.kuak olarak adlandran sistemi bir yaklaimdr. 2. 1960larn sonunda glenmeye balayan ve kendilerini 2.kuak olarak adlandran katlma yaklaimn grmekteyiz. Kullancnn kendisini etkileyen yapma evre kararlarnda rol olmas ilkesine dayanmaktadr. 3. Bu iki sistemi de btnletiren bilimsel yaklaim ve bilgisayarlarda tasarlanmadan yararlanma yaklaimn grmekteyiz.

MMARLIK HZMETLER Mimarlk mesleinin ilgi alan fiziksel evrenin oluturulmas ya da yeni ihtiyalara gre yeniden dzenlenmesidir. Mimarda yaplmas planlanan bu evreyi tasarlayan projelendiren bir meslek adamdr. Bir fiziksel evrenin oluumunda kullanmlarnn son bulmasna kadar geen sre 4 aama ile aklanabilir. |------------- > htiyacn belirlenmesi | | | Tasarlama | | | Yapm | | | Kullanma (iletme) | | |_________ Yeni ihtiyacn ortaya konmas Bu aamalarda yaplan alismalar ve verilen hizmetler devamllk gsterir. Bir binann tasarlanabilmesi iin ihtiyalarn ortaya konmas gerekir. Tasarlama srasnda bu ihtiyalar yeniden irdelenip amalarn ve olanaklarn ve yapm aamalarnda esitli hizmetlerin verilmesinde katkda bulunur.

MMAR PROJE RETIM AAMALARI

1. Bro alismasi: - Bilgi toplama (dokman ve alan alismasi) - Analiz (mekan program) - retim seenekleri - Seeneklerin gelitirilmesi - Eskiz alismasi - Proje aamas 2. Onay ve denetim organizasyonu: - Yerel ynetimler (belediyeler vs.) - Merkezi ynetim (bayndrlk vs.) - Onay (tasarmn onaylanmas) - Denetim 3. naat ve yap retimi: - antiye 4. Kullanm - iletme: - Kullanm - Bakm - Onarm Bir mimari projenin gerekletirme aamasna kadar olan hizmetlere proje dzenlendirme hizmeti, gerekletirme aamasndaki hizmetlere mimari mesleki kontrollk hizmeti denir.

HZMET TRLER
Bir binann meydana getirilii srasnda mimarlk hizmetleri kapsamnda esitli uzmanlk alanlarn ilgilendiren konularda farkl nitelikte alismalar yaplr. ehircilik i mimarlk restorasyon analiz kesit ve ihale dosyas hazrlama tesisat ve statik projeleri hizmet trlerini oluturur. 5 grupta toplanr:

1. Proje ncesi hizmet grubu esitli analizler (fizibilite arazi kullanm ve kullanclar) - Giriim hizmet grubu, yasal sorunlar (kredi, rgtlenmeler) - Programlama alismalari (i ve fonksiyon alismalari) 2. Mimar tasarm ve mimari projelerin dzenlenmesi 3. Tasarm destekleyen hizmet grubu (statik, mhendislik hizmetleri) - Keif ihale dosyas hazrlamak 4. zel hizmetler grubu (peyzaj, ak alan dzenleme, koruma, restorasyon, ehir blge planlama, i mimarlk) 5. Yapmla ilgili hizmet grubu ( yapnn planlanmas mesleki kontrol )

MMARIN GREVLER
Tasarlama, proje dzenleme alismalarini organize etmek esitli hizmet rnleri ve meslek gruplar arasnda organizasyon salamak, bro ynetimi, mesleki konularda danmanlk, mal sahibi i veren adna ii denetleme (mesleki kontrol)

MMAR PROJE SAFHALARI

1. Hazrlk alismalari: - in yaplmasyla ilgili organizasyon - Tasarlama konuuyla ilgili hazrlk alismalari 2. n proje = avan proje: Fonksiyon olarak mekan ilikileri bulma eskiz teknii ile alisilir. Mekan boyut ve organizasyon kararlarnn vaziyet plan verileri dorultusunda yerleme plan belirlenir. Mekan organizasyonunun tmn inceleyen genel bak salar. Serbest elle izilebilir 1000 ile 50 lek arasnda projenin byklne bal olarak izilebilir.

3. Kesin proje ----------| 4. Uygulama projesi ----------| Uygulanacak olan binann kaba yapsnn gerekletirilmesinde antiye ekibi iin gereken bilgilerin tmn ieren proje. Ruhsat ilemlerinde ve keif hesaplarnda kullanlr. lek 1/50dir en fazla 100 olabilir. 5. Ayrnt = detay proje: Yap gelerinin uygulama teknii gsteren proje ince yap kararlar gsterir. lek: 1/20, 1/5, 1, 2/1 olarak gsterilir.