Chuyn tt nghip li m u

Cng vi u t trc tip nc ngoi, h tr pht trin chnh thc (ODA) hin nay l ngun ti chnh rt quan trng i vi Vit Nam trong s nghip pht trin kinh t, y mnh cng nghip ho, hin i ho t nc. Vi khon ODA tr gi 17,5 t USD m cc nh ti tr cam kt dnh cho Vit Nam v 41% trong s c gii ngn trong 8 nm qua, ODA khng nh vai tr ca n i vi nn kinh t Vit Nam. Ngun ngoi t ny ng gp mt phn quan trng khc phc tnh trng thiu vn v c s h tng, khoa hc k thut thp km nc ta. Bn cnh , s gia tng ca ngun vn ODA cn gip Chnh ph Vit Nam trong vic gii quyt nhng vn x hi bc xc, c bit l trong lnh vc y t v gio dc c bn. Trong qu trnh thu ht v s dng ngun vn ODA thi gian qua, mc gii ngn thp lun lun l ch tho lun vi nhiu nh ti tr song phng v a phng nhm tm ra nhng nguyn nhn v gii php khc phc. Tuy nhin, cho n nay vn cha c s tin b ng k m cn xut hin xu hng tc gii ngn chm li trong thi gian gn y. Gii ngn thp th hin s khng hiu qu trong vic s dng ngun vn ODA v l mt s lng ph ln, trong iu kin nhu cu v vn cho pht trin kinh t cn rt ln nh hin nay. V nhng l do trn, ti chn ti "Nhng gii php nhm y nhanh tin gii ngn ngun vn h
1

Chuyn tt nghip tr pht trin chnh thc (ODA) ti Vit Nam giai on 2001-2005 " lm ti nghin cu cho bi Lun vn tt nghip ca mnh. Mc tiu ca ti l trn c s khi qut nhng vn l lun v ODA, phn tch thc trng gii ngn ODA Vit Nam trong nhng nm qua tm ra nhng tn ti, nguyn nhn v xut cc gii php nhm thc y tc gii ngn ODA, nng cao hiu qu s dng ngun vn ny. Ngoi phn li ni u v kt lun, bi Chuyn thc tp tt nghip ny c b cc nh sau: Chng I : C s l lun chung v ngun vn h tr pht trin chnh thc (ODA) v gii ngn vn ODA. Chng II : nh gi tng quan v tnh hnh gii ngn ngun vn ODA ti Vit Nam giai on 1993-1999. Chng III : Nhng gii php nhm y nhanh tin gii ngn ODA giai on 2001-2005.

Chuyn tt nghip

chng I c s l lun chung v ngun vn h tr pht trin chnh thc (ODA)

I-Nhng l lun c bn v ODA

1-Khi nim v c im ca ODA 1.1-Khi nim ODA l tn gi tt ca ba t ting Anh Official Development Assistance c ngha l H tr pht trin chnh thc hay cn gi l Vin tr pht trin chnh thc. Nm 1972, t chc Hp tc Kinh t v Pht trin a ra nh ngha nh sau: "ODA l mt giao dch chnh thc c thit lp vi mc ch thc y s pht trin kinh t - x hi ca cc nc ang pht trin. iu kin ti chnh ca giao dch ny c tnh cht u i v thnh t vin tr khng hon li chim t nht 25%". Ti iu I Quy ch qun l v s dng ngun vn h tr pht trin chnh thc ban hnh ngy 5-8-1977 c nu khi nim v ODA nh sau :" H tr pht trin chnh thc c hiu l s hp tc pht trin gia nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam vi mt hay nhiu quc gia, t chc quc t, bao

Chuyn tt nghip gm cc hnh thc sau: 1) 2) 3) 4) H tr cn cn thanh ton. H tr theo chng trnh. H tr k thut. H tr theo d n.

ODA bao gm ODA khng hon li v ODA cho vay u i c yu t khng hon li chim t nht 25% gi tr khon vay. H tr pht trin chnh thc bao gm cc khon vin tr khng hon li , vin tr c hon li, hoc tn dng u i ca cc chnh ph, cc t chc thuc h thng Lin Hp Quc, cc t chc ti chnh quc t dnh cho cc nc ang v chm pht trin. Ngun vn a vo cc nc ang v chm pht trin c thc hin qua nhiu hnh thc: -Ti tr pht trin chnh thc ( Official Development Finance - ODF ) l ngun ti tr chnh thc ca chnh ph cho mc tiu pht trin. Ngun vn ny bao gm ODA v cc hnh thc ODF khc, ODA chim t trng ch yu trong ngun ODF. -Tn dng thng mi t cc ngn hng ( Commercial Credit by Bank ) l ngun vn ch yu nhm h tr cho cc hot ng xut nhp khu, thng mi... -u t trc tip nc ngoi ( Foreign Direct Invesment FDI ) l loi hnh kinh doanh m nh u t nc ngoi b vn t thit lp c s sn xut, kinh doanh cho ring mnh, t ng ra lm ch s hu, t qun l hoc thu ngi qun l (u t 100% vn ), hoc gp vn vi mt hay nhiu x

Chuyn tt nghip nghip ca nc s ti thit lp c s sn xut kinh doanh, ri cng cc i tc ca mnh lm ch s hu v cng qun l c s sn xut kinh doanh ny ( x nghip lin doanh ). -Vin tr cho khng ca cc t chc phi chnh ph ( Nongovernment Organisation - NGO ). -Tn dng t nhn: loi vn ny c u im l hu nh khng gn vi cc rng buc chnh tr - x hi, song cc iu kin cho vay kht khe ( thi hn hon tr vn ngn v mc li sut cao), vn c s dng ch yu cho cc hot ng xut nhp khu v thng l ngn hn. Vn ny cng c dng cho u t pht trin v mang tnh di hn. T trng ca vn di hn trong tng s c th tng ln ng k nu trin vng tng trng lu di, c bit l tng trng xut khu ca nc i vay l kh quan. Cc dng vn quc t ny c mi quan h rt cht ch vi nhau. Nu mt nc km pht trin khng nhn c vn ODA mc cn thit hn i ho cc c s h tng kinh t x hi, th cng kh c th thu ht c cc ngun vn FDI, cng nh vay vn tn dng khc m rng kinh doanh. Nhng nu ch tm kim cc ngun vn ODA, m khng tm cch thu ht cc ngun vn FDI v cc ngun vn tn dng khc th chnh ph s khng c thu nhp tr n cho cc loi vn ODA. 1.2-c im ca ngun vn ODA: -ODA l mt giao dch quc t, th hin ch hai bn tham gia giao dch ny khng c cng quc tch. Bn cung cp thng l cc nc pht trin hay cc t chc phi chnh ph. Bn tip nhn thng l cc nc ang pht trin hay cc

Chuyn tt nghip nc gp kh khn v ngun lc trong vic gii quyt cc vn x hi, kinh t hay mi trng. -ODA thng c thc hin qua hai knh giao dch l knh song phng v knh a phng. Knh song phng, quc gia ti tr cung cp ODA trc tip cho chnh ph quc gia c ti tr. Knh a phng , cc t chc quc t hot ng nh cc khon ng gp ca nhiu nc thnh vin cung cp ODA cho quc gia c vin tr. i vi cc nc thnh vin th y l cch cung cp ODA gin tip. -ODA l mt giao dch chnh thc. Tnh chnh thc ca n c th hin ch gi tr ca ngun ODA l bao nhiu, mc ch s dng l g phi c s chp thun v ph chun ca chnh ph quc gia tip nhn. S ng tip nhn c th hin bng vn bn, hip nh, iu c quc t k kt vi nh ti tr. -ODA c cung cp vi mc ch r rng. Mc ch ca vic cung cp ODA l nhm thc y s pht trin kinh t-x hi ca cc nc ngho. i lc ODA cng c s dng h tr cc nc gp hon cnh c bit kh khn nh khng hong kinh t, thin tai, dch bnh...Do , c lc cc nc pht trin cng c nhn ODA. Nhng khng phi lc no mc ch ny cng c t ln hng u, nhiu khi cc nh ti tr thng p t iu kin ca mnh nhm thc hin nhng toan tnh khc. -ODA c th c cc nh ti tr cung cp di dng ti chnh, cng c khi l hin vt. Hin nay, ODA c ba hnh thc c bn l vin tr khng hon li (Ggant Aid), vn vay u i ( Loans Aid ) v hnh thc hn hp.

Chuyn tt nghip 2-Phn loi ODA 2.1-Phn loi theo tnh cht -ODA khng hon li : y l ngun vn ODA m nh ti tr cp cho cc nc ngho khng i hi phi tr li. Cng c mt s nc khc c nhn loi ODA ny khi gp phi cc vn nghim trng nh thin tai, dch bnh... i vi cc nc ang pht trin, ngun vn ny thng c cp di dng cc d n h tr k thut, cc chng trnh x hi hoc h tr cho cng tc chun b d n. ODA khng hon li thng l cc khon tin nhng cng c khi l hng ho, v d nh lng thc, thuc men hay mt s dng thit yu. ODA khng hon li thng u tin v cung cp thng xuyn cho lnh vc gio dc, y t. Cc nc Chu u hin nay dnh mt phn kh ln ODA khng hon li cho vn bo v mi trng, c bit l bo v rng v cc loi th qu. -ODA vn vay u i : y l khon ti chnh m chnh ph nc nhn phi tr nc cho vay, ch c iu y l khon vay u i. Tnh u i ca n c th hin mc li sut thp hn li sut thng mi vo thi im cho vay, thi gian vay ko di, c th c thi gian n hn. Trong thi gian n hn, nh ti tr khng tnh li hoc nc i vay c tnh mt mc li sut c bit. Loi ODA ny thng c nc tip nhn u t vo cc d n c s h tng x hi nh xy dng ng x, cu cng, nh my...Mun c nh ti tr ng cung cp, nc s ti phi trnh cc vn bn d n ln cc c quan c thm quyn ca chnh ph nc ti tr. Sau khi xem xt kh thi v tnh hiu qu ca d n, c quan ny s trnh ln chnh ph ph duyt. Loi ODA ny chim

Chuyn tt nghip phn ln khi lng ODA trn th gii hin nay. -Hnh thc hn hp : ODA theo hnh thc ny bao gm mt phn l ODA khng hon li v mt phn l ODA vn vay u i. y l loi ODA c p dng ph bin trong thi gian gn y. Loi ODA ny c p dng nhm mc ch nng cao hiu qu s dng ngun vn ny. 2.2-Phn loi theo mc ch: -H tr c bn: l nhng ngun lc c cung cp u t xy dng c s h tng kinh t - x hi v mi trng. y thng l nhng khon cho vay u i. -H tr k thut : l nhng ngun lc dnh cho chuyn giao tri thc, cng ngh, xy dng nng lc, tin hnh nghin cu c bn hay nghin cu tin u t pht trin th ch v ngun nhn lc...Loi h tr ny ch yu l vin tr khng hon li. 2.3-Phn loi theo iu kin : -ODA khng rng buc : L vic s dng ngun ti tr khng b rng buc bi ngun s dng hay mc ch s dng. -ODA c rng buc : +Rng buc bi ngun s dng: C ngha l ngun ODA c cung cp dnh mua sm hng ho, trang thit b hay dch v ch gii hn cho mt s cng ty do nc ti tr s hu hoc kim sot ( i vi vin tr song phng ), hoc cng ty ca cc nc thnh vin (i vi vin tr a phng). +Rng buc bi mc ch s dng: Ngha l nc nhn vin tr ch c cung cp ngun vn ODA vi iu kin l phi s dng ngun vn ny cho nhng lnh vc nht nh
8

Chuyn tt nghip hay nhng d n c th. -ODA rng buc mt phn: Nc nhn vin tr phi dnh mt phn ODA chi nc vin tr (nh mua sm hng ho hay s dng cc dch v ca nc cung cp ODA), phn cn li c th chi bt c u. 2.4-Phn loi theo hnh thc: -H tr d n: y l hnh thc ch yu ca ODA thc hin cc d n c th. N c th l h tr c bn hoc h tr k thut, c th l cho khng hoc cho vay u i. -H tr phi d n: L loi ODA c nh ti tr cung cp trn c s t nguyn. Nhn thc v cc vn bc xc nc s ti, nh ti tr yu cu chnh ph nc s ti c vin tr nhm tho g nhng kh khn . Khi c chnh ph chp thun th vic vin tr c tin hnh theo ng tho thun ca hai bn. Loi ODA ny thng c cung cp km theo nhng i hi t pha chnh ph nc ti tr. Do , chnh ph nc ny phi cn nhc k cc i hi t pha nh ti tr xem c tho ng hay khng. Nu khng tho ng th phi tin hnh m phn nhm dung ho iu kin ca c hai pha. Loi ODA ny thng c mc khng hon li kh co, bao gm cc loi hnh sau: +H tr cn cn thanh ton: Trong thng l h tr ti chnh trc tip (chuyn giao tin t) hoc h tr hng ho, hay h tr xut nhp khu. Ngoi t hoc hng ho c chuyn vo qua hnh thc ny c th c s dng h tr cho ngn sch. +H tr tr n: Ngun ODA cung cp dng thanh ton

Chuyn tt nghip nhng mn n m nc nhn vin tr ang phi gnh chu. +Vin tr chng trnh: L khon ODA dnh cho mt mc ch tng qut vi thi gian xc nh m khng phi xc nh chnh xc n s c s dng nh th no. 3-Ngun gc lch s ca ODA Sau i chin th gii ln th II, nn kinh t th gii lm vo tnh trng khng hong nghim trng. Nhiu nc tham chin b thit hi nng n v c ngi v ca. Vi mc ch vc dy nn kinh t th gii, nhiu t chc ti chnh quc t c thnh lp vo thi k ny. Mt trong nhng k hoch ti thit kinh t lc l k hoch Marshall, tin thn ca hnh thc h tr pht trin chnh thc sau ny, c mc ch l h tr cc nc chu u khi phc li nn kinh t b chin tranh tn ph. Ngy 14-12-1960, ti Paris, T chc hp tc kinh t chu u (OEEC ), tin thn ca t chc Hp tc Kinh t v Pht trin (OECD) c thnh lp thc hin k hoch Marshall. Cc nc tham d hi ngh Paris thng nht mc tiu ca T chc hp tc kinh t chu u gm: -Ci thin mc sng v iu kin lao ng ca cc nc thnh vin. -t c tc pht trin kinh t cao v bn vng, duy tr s n nh v ti chnh. -H tr cc nc khc c bit l cc nc thnh vin v cc nc chu s tn ph nng n sau chin tranh trong qu trnh pht trin kinh t. -Tng cng pht trin thng mi quc t da trn c s a phng.T chc ny ban u c 19 thnh vin gm c o, B, Canaa, an Mch, Php, c, Hy Lp, Aixlen, ,

10

Chuyn tt nghip Lucxmbua, H Lan, Na Uy, B o Nha, Thy S, Thy in, Th Nh K, Anh v M. Cc nc gia nhp thm sau l Nht Bn (nm 1964), Phn Lan (nm 1969), xtrylia (nm 1971), Niuziln (nm1973) v Mhic (nm 1994). OECD thnh lp nhiu u ban phn chia quyn hn v nhim v trong hot ng ca mnh. Mt trong s l y ban h tr pht trin (DAC). y l y ban chuyn cung cp ODA dng ti chnh cho cc nc ang pht trin. Thnh vin ca y ban ny gm c M, Nht Bn, Php, c, H Lan, Vng Quc Anh, Canaa, Thy in, an Mch, , Na Uy, xtrylia, Thy S, Ty Ban Nha, B, o, Phn Lan, B o Nha, Ailen, Niuziln, Luxcmbua v y ban chu u. Ban u, OECD ch tp trung vin tr cho cc nc tham chin trong chin tranh th gii th II v cc nc b chin tranh tn ph. Sau khi kinh t cc nc ny c phc hi, vic vin tr c m rng ra cc quc gia khc vi mc ch thc y s pht trin kinh t trn ton th gii. Trong thi k chin tranh lnh, cc nc ang pht trin thuc phe X hi ch ngha trong c Vit Nam hu nh khng nhn c s vin tr trc tip t cc nc thuc DAC m ch nhn gin tip thng qua cc t chc phi chnh ph v Lin Hp Quc. Vit Nam trong nhiu nm lin ch yu nhn vin tr t Lin X v cc nc ng u. Thi k ny vic cung cp ODA chu nh hng rt nhiu bi yu t chnh tr. Sau khi Lin X v h thng X hi ch ngha ng u tan r, cc nc X hi ch ngha khc phi tin hnh ci cch chnh tr cho ph hp vi tnh hnh mi, cc nc t bn ni li vin tr cho Vit Nam, Trung Quc v Cuba. Nhn chung

11

Chuyn tt nghip hin nay, vn chnh tr khng cn nh hng nhiu ti vic cung cp ODA na. Nh nhng ci cch mang tnh cht tch cc, nc ta nhn c s ng h ngy cng ln ca cng ng cc nh ti tr. Trong nhng nm qua, hot ng ca vin tr chnh thc gp nhiu cng sc cho vic pht trin kinh t ton th gii v gim khong cch giu ngho gia cc quc gia. Mt s nc vn ln t i ngho v lc hu nh Nht Bn, Hn Quc, Mhic... chng minh cho nhng thnh cng ca ODA trn th gii. Bn cnh , ODA trong nhng nm qua cn bc l nhiu khim khuyt. Tuy vy n vn ng vai tr quan trng trong con ng pht trin ca ton nhn loi. 4- Vai tr ca ODA i vi cc nc ang pht trin: Trong mi x hi lun tn ti s hot ng ca cc ngnh, cc lnh vc khng sinh li. Chng hn nh trong lnh vc mi trng, cc cng nhn thu dn v sinh c th b coi l "n bm" x hi bi l cng vic ca h chng lm ra mt ng ca ci no cho x hi c. Th nhng ch thiu h mt tun hay mt ngy thi th mi x u s bc ln nng nc c thnh ph. C hay khng tn ti ca mt cng vin cy xanh cng chng phi l vn sng cn ca bt c ai, nhng nu khng c n th mi ngi s khng c ch ngh ngi, gii tr sau nhng gi lm vic cng thng. y l nhng lnh vc m t nhn hu nh khng quan tm u t mc d n gi vai tr thit yu i vi bt k x hi hin i no ngy nay. Bi v lnh vc ny khng sinh li, nu c th cng cn thi gian thu hi vn lu. Hy th tng tng mt thnh ph khng c bng dng cng nhn qut rc hay mt cng vin cy

12

Chuyn tt nghip xanh th iu g s xy ra. Chc chn, ngi ta s khng chu ni s nhim mi trng nng n m chnh h l nguyn nhn gy ra. Mi trng khng sinh li nh, ngay c nhng lnh vc c sinh li nhng hiu qu kinh t chm nh giao thng, thu li, in, nc... cng chng c c nhn no dm b tin ra xy dng. V n i hi vn ln v thi gian thu hi chm. Do cc cng trnh cng cng thng phi do Nh nc u t thc hin. Th nhng, Chnh ph cc nc ang pht trin li gp rt nhiu kh khn trong vic u t vo cc lnh vc cng cng. y hu ht l cc nc ngho, i sng nhn dn cn nhiu kh khn. Do , c rt t vn tch ly cho u t pht trin. Dn ngho th s tin thu ngn sch cng khng c l bao, khng xy dng cc cng trnh cng cng, h tng k thut. Cc quc gia ang pht trin hu ht u i ln t mt nn kinh t nng nghip, c s vt cht, k thut lc hu. V vy vn pht trin c s h tng p ng nhu cu cng nghip ho, hin i ho t nc ang tr ln ht sc cp bch. Xu hng quc t ho nn kinh t th gii ang l iu kin bt buc cc nc ang pht trin phi tm mi cch nng cao hiu qu, tnh cnh tranh ca nn kinh t v vn thiu vn ang l tr ngi ln nht trn con ng tm kim s pht trin ca cc nc ny. Hng nm, vi tinh thn nhn o cao c, cc nc pht trin cung cp mt khi lng ODA ng k tr gi hng trm t USD cho cc quc gia ang pht trin. khi lng ODA c vai tr rt quan trng

13

Chuyn tt nghip i vi cc nc ny, n cho php h c mt khon tin gii quyt mt s vn cp thit, v u t vo h tng c s, cc cng trnh cng cng. C th ni, mt h thng c s h tng tt s l nn tng cho s pht trin ca mt t nc. Tuy nhin, hu ht cc nc ang pht trin c h thng c s h tng lc hu, khng p ng c nhu cu cho pht trin kinh t. Hin nay, xu hng chung ca cc nc ang pht trin l tm cch thu ht ngun vn u t nc ngoi (FDI v ODA), b sung cho ngun vn eo hp trong nc. Ngun vn u t trc tip nc ngoi (FDI), c u im l khi lng vn u t ln v nc tip nhn khng phi chu gnh nng n nn. Nhng nu mun thu ht c nhiu ngun vn FDI th i hi cc nc ang pht trin phi c mt h thng c s h tng tt, mt mi trng kinh doanh thun li. y l nhng yu t m cc nc ang pht trin cn thiu. Nu ch thu ht ring vn FDI th khng nhu cu ngy cng cao v vn cho pht trin kinh t - x hi. V vy, phi thu ht ngun vn ODA b sung nhu cu v vn. ODA c u im l nc tip nhn c ch ng trong vic s dng ngun vn ny vo nhng lnh vc m mnh quan tm. Ngoi vic s dng vn ODA gii quyt cc vn khc ca t nc th ODA c th tp trung cho vic xy dng c s h tng, lm cho mi trng kinh doanh thun li hn. iu ny s gp phn tch cc tng kh nng thu ht ngun vn FDI ca cc nc ang pht trin.
II- s cn thit phi tng cng thu ht v y nhanh tin gii ngn ngun vn ODA pht trin nn kinh t Vit Nam

1-Mt s hnh thc ch yu ca ODA Vit Nam

14

Chuyn tt nghip 1.1-H tr theo chng trnh Hnh thc ny thng tp trung gii quyt cc vn x hi nh y t, gio dc v cc vn x hi khc... Cc chng trnh thng c pha nh ti tr ch ng xut. i vi lnh vc y t, mt s chng trnh ch yu ca hnh thc ny l chng trnh bo v sc kho sinh sn, chng trnh tim chng cho tr s sinh, chng trnh k hoch ho gia nh, chng trnh thanh ton mt s bnh x hi, xy mi v ci to h thng trm x, chng trnh phu thut n ci, chng trnh cp thuc min ph cho mt s vng su, vng xa... Cc chng trnh h tr cho ngnh y t thng mang tnh nhn o cao v rt c s quan tm ca cc t chc quc t. i vi lnh vc gio dc, mt s hnh thc ch yu l xy mi v ci to trng hc cho mt s tnh gp kh khn, chng trnh cp hc bng cho sinh vin trnh o to i hc v sau i hc... Ngoi ra hnh thc ny cn bao gm nhiu chng trnh khc nh chng trnh xo i gim ngho, chng trnh cp cy v con ging cho b con nng dn, chng trnh nc sch nng thn... i vi Vit Nam, hnh thc ODA h tr theo chng trnh kh quan trng, n m bo cho chng ta mt s pht trin hi ho, bn vng. Tuy vy khi lng ODA thi gian qua dnh cho hnh thc ny cha nhiu, mi ch gii quyt c mt s vn cp bch nht. Do , trong thi gian ti chng ta phi tng cng thu ht ODA h tr cho cc chng trnh. 1.2-H tr theo d n i hc, chng

15

Chuyn tt nghip Hnh thc ny kh ph bin Vit Nam thi gian qua. H tr theo d n thng c thc hin bng ngun vn vay u i v hn hp. Cc d n thng phi p ng c mt s yu cu t pha cc nh ti tr. Hnh thc ny thng ph bin lnh vc xy dng c s h tng k thut nh giao thng, thy li, nng lng; c s h tng x hi v lnh vc nng, lm, ng nghip. Khi lng ODA dnh cho h tr d n l rt ln, chim phn ln lng vn m cc nh ti tr cam kt dnh cho Vit Nam k t nm 1993 n nay. y l hnh thc rt quan trng bi v n gp phn to ng c s vt cht thc y nn kinh t nc ta pht trin. 1.3-H tr cn cn thanh ton Chi ngn sch ca nc ta thi gian qua thng ln hn thu hng chc ngn t ng mi nm. Bi chi ngn sch cng l tnh trng chung ca cc nc ang pht trin. Cc nh ti tr s dng hnh thc h tr cn cn thanh ton nh mt cng c gi vng s n nh ca th trng ti chnh quc t v gip mt phn chnh ph cc nc ang pht trin gim nh gnh nng bi chi ngn sch. Hnh thc ny cha pht trin Vit Nam v ch yu c thc hin bng cc khon vay u i nh. 1.4-H tr k thut y l mt hnh thc ODA quan trng, c bit l i vi nhng nc c trnh k thut lc hu nh Vit Nam. Hnh thc ny c thc hin di dng cc chng trnh hp tc k thut nh: chng trnh c chuyn gia, chng trnh o to cn b k thut, chng trnh cung cp trang thit b...

16

Chuyn tt nghip Thi gian qua, cc chng trnh ny ng gp mt phn quan trng vo vic nng cao trnh ca i ng cn b k thut v y nhanh qu trnh chuyn giao cng ngh Vit Nam. 2-S cn thit phi tng cng thu ht v y nhanh tin gii ngn ngun vn ODA pht trin nn kinh t Vit Nam i ln t mt nn kinh t nng nghip, t nc ta cn ngho nn v lc hu, hin nay chng ta cha c cc tin cn thit cho mt s pht trin bn vng. pht trin nn kinh t vi tc nhanh trong khi nn kinh t nh b ang thiu vn nghim trng v tit kim trong nc cn qu thp th cn phi b sung vn u t bng khi lng ln ngun vn nc ngoi. Huy ng vn nc ngoi rt cn thit y nhanh cng nghip ho, hin i ho, pht trin nn kinh t ho nhp vi kinh t th gii, trong tranh th vn ODA l mt ch trng ln ca nc ta t giai on m ca. Cc cng trnh thuc lnh vc c s h tng ca nc ta hin nay xung cp nghim trng, khng th duy tr pht trin kinh t lu di. H thng giao thng ng b chp v. nng cp, ci to h thng giao thng quc gia xuyn sut t nay n nm 2005, mi nm chng ta cn hng chc ngn t ng, l cha k n h thng giao thng ni tnh. H thng giao thng ng thy c xy dng t nhiu nm nay li khng c quan tm bo dng hng nm nn khng th p ng c nhu cu vn chuyn hng ho. Mun phc v tt cho xut khu th trc mt phi nng

17

Chuyn tt nghip cp mt s cng quan trng nh cng Si Gn, cng Hi Phng, cng Nng; phi xy mi v nng cp cc cu cng v h thng kho bi ca cc cng ny. H thng sn bay cng cn c ci to hng nm cho ph hp vi nhu cu. H thng thng tin lin lc pht trin rt nhanh thi gian qua cn tip tc pht huy v c mt s i mi cho thch hp hn. Mi ngnh ny cng cn u t hng trm, hng ngn t ng. Bn cnh , cc vn c cn tn ti v cc vn x hi mi ny sinh cng i hi phi c ngun lc gii quyt. Mt x hi khng th pht trin bn vng nu tr em khng c i hc, ngi gi v ngi tn tt khng c chm sc, bnh dch khng c thanh ton... Do pht trin con ngi l chin lc ca ng ta trong cng cuc pht trin kinh t. gii quyt nhng vn mi nm chnh ph phi chi hng chc ngn t ng. Hin nay cc khon thu ca ngn sch khng p ng cc nhu cu trn. Thu l ngun thu ch yu nhng mi nm vn b tht thu mt s lng ln. Nm 1999 tng thu ngn sch ca Nh nc khong trn 70.000 t ng trong khi tng cc khon chi xp x 90.000 t ng. Nh vy chng ta phi b p bi chi ngn sch khong 20.000 t ng. Do , vic thu ht ngun lc bn ngoi s gip chnh ph trong vic gim bi chi ngn sch. K t nm 1987, cc cng ty nc ngoi c php chnh thc hot ng ti Vit Nam. Khi lng vn ca cc cng ty ny gip rt nhiu cho chnh ph trong vic khc phc tnh trng thiu vn. Chnh nh quyt nh m ca

18

Chuyn tt nghip ny, nn kinh t Vit Nam c bc tng trng vt bc trong hn 10 nm qua, quan h sn xut t ra ph hp hn, lc lng lao ng c gii phng, nn kinh t trong nc pht trin c chiu rng ln chiu su, v c bn nn kinh t thot khi cuc khng hong ko di hng chc nm qua. Vn u t trc tip nc ngoi c vai tr rt ln trong cng cuc pht trin kinh t t nc, tuy nhin bn cnh n cng bc l nhng mt hn ch. Nh u t ch quan tm b vn u t vo nhng lnh vc c kh nng sinh li v hiu qu kinh t nhanh. iu ny gy ra s pht trin mt cn i trong nn kinh v khng thc hin c nhiu mc tiu kinh t-x hi khc. Ngoi ra cn c nguy c mt n nh nn kinh t, cuc khng hong ti chnh nm 1997 va qua ca cc nc khu vc ng Nam l mt minh chng c th. Trc tnh hnh , Chnh ph Vit Nam nhn thc r tm quan trng c bit ca ngun vn ODA i vi tin trnh pht trin nn kinh t- x hi ca t nc. Do , phi tng cng kh nng thu ht v s dng c hiu qu ngun vn ny. Hin nay, vic gii ngn chm ang l mt tn ti rt ln cn sm c khc phc. Thi gian qua, Vit Nam kh thnh cng trong vic vn ng, thu ht ngun vn ODA thng qua vic t chc Hi ngh cc nh ti tr (CG). Kt qu ca nhng n lc trn l 15,14 t USD vn ODA m cng ng cc nh ti tr cam kt dnh cho Vit Nam trong giai on 1993-1999. Tuy nhin, mun c c s vn ny u t vo cc chng trnh, d n th cn l mt qu trnh t xc nh d n, chun b d n, thm nh d n, m phn vay vn v ph

19

Chuyn tt nghip duyt khon vay cho ti thc hin d n. C th hiu, a nhng ng vn ODA m cc nh ti tr cam kt vo thc hin cc chng trnh, d n chnh l qu trnh gii ngn vn ODA. Nh vy, mun tn dng tt ngun vn ODA, bin nhng cam kt ca cc nh ti tr thnh hin thc, chng ta phi gii quyt trit nhng yu t gy cn tr qu trnh gii ngn ngun vn ny. C tng c t l gii ngn th vic thu ht ngun vn ODA mi thc s c tc dng. y nhanh tin gii ngn mi lm cho ng vn ODA thc s i vo cuc sng gp phn tch cc vo cng cuc pht trin kinh t - x hi Vit Nam. Trong nhng nm qua, vn ODA thc hin gp phn quan trng vo vic pht trin c s h tng kinh t - x hi, trong c nhiu d n hon thnh v c tc ng tch cc, thc y nn kinh t pht trin. Ngun vn ODA ng vai tr quan trng i vi s pht trin hin nay ca ngnh nng lng. Mt lot cc nh my sn xut in c xy dng bng vn ODA nh nh my Nhit in Ph M, nh my Nhit in Ph Li, Thy in Hm Thun - a Mi... Vic xy dng nhng nh my ny lm gim bt s qu ti ca mng li in Quc gia, p ng nhu cu v nng lng in ngy cng cao cho hot ng sn xut v sinh hot. Nhng cng trnh giao thng ch cht ca nn kinh t Vit Nam c thc hin bng ngun vn ODA nh ci to, nng cp v pht trin cc ng quc l huyt mch (Quc l 1, Quc l 5, Quc l 18, xy dng cu M Thun...). Pht trin nng nghip, nng thn v min ni c s h

20

Chuyn tt nghip tr ca ngun vn ODA thng qua mt lot cc d n pht trin c ph, ch; chng rng; xy dng cc cng c ; pht trin chn nui; thc hin chng trnh xo i gim ngho v pht trin c s h tng nhiu tnh ngho. Mt s h thng thy li ln min Bc, min Trung, min Nam ang c khi phc v pht trin. Ngun vn ODA cng c s dng h tr cc lnh vc y t, x hi, gio dc v o to nh D n gio dc tiu hc, D n H tr y t Quc gia... Ngoi ra, vic ci thin, cung cp nc sinh hot ti cc thnh ph, th x v cc vng nng thn, min ni l lnh vc u tin cao trong s dng vn ODA. n nay, hu ht cc thnh ph, th x ca cc tnh c cc d n ODA v pht trin h thng cung cp nc sinh hot c thc hin. Ngun vn ODA cng gp phn h tr ng k nhm thc hin iu chnh c cu kinh t thng qua cc khon tn dng iu chnh c cu kinh t, iu chnh c cu kinh t m rng, Qu Miyazawa... Mt s chng trnh, d n ODA thc hin xong v hin ang pht huy tc dng tch cc trong s nghip pht trin kinh t - x hi ca Vit Nam nh Nh my nhit in s dng kh thin nhin Ph M 2 - giai on 1 (cng sut 400 MW). Mt s cng trnh giao thng quan trng a vo s dng v pht huy hiu qu nh Quc l 5; Quc l 1A on H Ni Vinh, on TPHCM - Cn Th, on TPHCM - Nha Trang. Cng Hi Phng; cc h thng cung cp nc sinh hot H Ni, Lo Cai, Ho Bnh... Nhiu bnh vin cc thnh ph v th x nh Bnh vin Ch Ry (Thnh ph H Ch Minh), Vit c (H Ni) v 9 bnh vin H Ni... Chng trnh tim chng m

21

Chuyn tt nghip rng quc gia, cc chng trnh y t khc (chng st rt, bu c, AIDS - HIV...) c thc hin c hiu qu. Nhiu trng hc nht l cc trng tiu hc cc tnh hay b bo, l lt min Bc v min Trung c xy dng. Nh vy, ODA tham gia vo hu ht cc lnh vc kinh t - x hi, ODA ang v s tip tc ng vai tr quan trng i vi qu trnh pht trin ca Vit Nam. Trong Vn kin i Hi ng cng sn Vit Nam ln th 8 ch r: "Tranh th thu ht ngun ti tr pht trin chnh thc (ODA) a phng v song phng, tp trung ch yu cho vic xy dng kt cu h tng kinh t v x hi, nng cao trnh khoa hc cng ngh v qun l ng thi dnh mt phn vn tn dng u t cho cc ngnh nng, lm, ng nghip, sn xut hng tiu dng. u tin dnh vin tr khng hon li cho nhng vng chm pht trin. Cc d n s dng vn vay phi c phng n tr n vng chc, xc nh r trch nhim tr n, khng c gy thm gnh nng n nn khng tr c. Phi s dng ngun vn ODA c hiu qu v kim tra, qun l cht ch, chng lng ph, tiu cc".

22

Chuyn tt nghip

Chng II nh gi tng quan v tnh hnh gii ngn ngun vn ODA Vit nam giai on 1993- 1999
I-Tnh hnh kinh t - x hi ca Vit Nam trong mi quan h vi ngun vN ODA

1-Nhng chuyn bin v kinh t - x hi ca Vit Nam trong thi gian qua Trc thi k i mi (trc nm 1986), nn kinh t nc ta lm vo cuc khng hong nghim trng. Vit Nam b xp vo mt trong 10 nc chm pht trin nht th gii vi thu nhp di 200 USD/ ngi . Nhp siu lin tc gia tng, n nc ngoi hu nh khng c kh nng tr. C ch bao cp bc l nhiu khuyt im v khng cn ph hp. T quan liu, bao cp, ca quyn honh hnh trong b my t chc Nh nc lm cho nn dn ch b vi phm nghim trng hn bao gi

23

Chuyn tt nghip ht. K ch tn dng c hi ny gy mt lng tin ca nhn dn vi ng. ng trc nguy c , nm 1986, i hi ln th VI ca ng cng sn Vit Nam nh gi nh sau: "C ch tp trung quan liu da trn bao cp ca Nh nc c thc hin t nhiu nm nay, khng to c ng lc pht trin, li cn lm suy yu nn kinh t x hi ch ngha, hn ch vic s dng v ci to cc thnh phn kinh t khc, km hm sn xut, gim st nng sut , cht lng sn phm v hiu qu kinh t, y phn phi v lu thng vo tnh trng ri lon v lm ny sinh nhiu hin tng tiu cc trong x hi chng ta." Kt lun quan trng ny m u giai on tng cng cng cuc i mi Vit Nam. Quyt nh i mi ton din, m ca hi nhp vi nn kinh t th gii ca ng l tin cc nh ti tr hng ti Vit Nam. Khi lng ln ngun vn ODA m Vit Nam nhn c k t nm 1993 th hin s quan tm, ng h ca cng ng cc nh ti tr dnh cho Vit Nam. n nay sau hn 10 nm i mi, tnh hnh kinh t- x hi Vit Nam c nhiu chuyn bin r rt. Nn kinh t tng trng lin tc vi tc kh cao, tuy rng sau cuc khng hong Ti chnh tin t ca khu vc lm cho Tc tng trng chm li nhng vn t cao so vi cc nc trong vng. Tc tng GNP bnh qun giai on 19911995 l 8,2%/nm v giai on 1996-2000 l 6,7%/nm. Vi vic hon thnh vt mc v ton din nhng ch tiu ch yu ca k hoch 5 nm 1991-1995 m cc k hoch 5 nm
24

Chuyn tt nghip trc cha bao gi thc hin c a nc ta thot khi cuc khng hong nghim trng ko di hn 15 nm, tuy cn mt s mt cha c vng chc, song to c tin cn thit chuyn sang thi k pht trin mi: y mnh cng nghip ho, hin i ho t nc. Vic thu ht ngun vn u t trc tip nc ngoi (FDI) t c nhiu kt qu. Vn a vo thc hin hng nm chim khong 28% tng vn u t ton x hi. C cu vn FDI ngy cng thay i , ph hp vi yu cu chuyn dch c cu kinh t t nc. Mt s ngnh cng nghip quan trng pht trin mnh c v chiu rng v chiu su: -Giao thng vn ti : Giao thng ng b c thit lp trn 96,8% tng s x ca c nc. H thng giao thng ng thy c hin i ho v m rng quy m, hin c kh nng vn chuyn 45 triu tn hng mi nm. Giao thng hng khng cng khng ngng nng cao kh nng v cht lng phc v. -Bu chnh vin thng c bc pht trin kh, c hin i ho v c bn. Tt c cc tnh v cc huyn c trang b tng i in t v ni vi nhau qua cc tuyn cp quang, cc tuyn viba s. Mt in thoi t 4/100 dn, tng 13,8 ln so vi nm 1991. Mng vin thng quc t c xy dng kh hin i, hon chnh v ngy cng c tng cng v quy m. Mng li bu chnh c m rng. Cng tc pht hnh bo ch c bo m ti 7 im truyn v in bo t xa. Tt c cc tnh thnh v 895 huyn th v 74% s x, phng c bo n hng ngy.

25

Chuyn tt nghip -in: Cho n nay, tng cng sut ngun in t 5.284,91 Mw, tng chiu di li in l 105,096 km. Ht nm 2000, mc tiu 100% s huyn, 80% s phng x c in l c th t c. -Thy li : C nc xy dng c 743 h p va v ln, 3.500 h p va v nh, hn 1.000 cng ti tiu ln, khong 10.600 trm bm nc, tng cng sut ti t 3,7 triu ha, tiu t 1,4 triu ha. Cc cng trnh thy li m bo ti cho khong 6 trong 7 triu ha gieo trng la, 90 vn ha rau v cy cng nghip. Mt s ngnh cng nghip khc cng c chuyn bin r rt nh du kh, dt, in t , may mc, vt liu xy dng... Bn cnh , nng nghip cng t c nhng thnh cng rc r. Chng nhng gii quyt trit vn an ninh lng thc m cn l ngun thu ngoi t ln vi cc mt hng xut khu nh go , c ph, ht tiu... Gi c c n nh trong nhiu nm cng to iu kin cho nn kinh t pht trin vng vng hn. Gi ng Vit Nam gim u n so vi ng la M mt t l chp nhn c, gip cho vic xut khu hng ho thun li hn. Nh , cn cn thng mi c ci thin r rt. Nm 2000, xut khu xp x nhp khu, tuy cha hon ton l iu ng mng v n cho thy suy gim u t sau cuc khng hong ti chnh tin t, song cng khng th ph nhn thnh cng ca chnh sch xut khu. Tnh hnh x hi cng c nhng chuyn bin tch cc. Thu nhp ca ngi dn, c bit l ca ngi nng dn tng nhiu so vi trc y. GDP bnh qun nm 2000 t 400

26

Chuyn tt nghip USD/ngi gp 1,8 ln so vi nm 1990. i sng vt cht v tinh thn c ci thin tt hn. Cng tc xo i gim ngho c c bit quan tm tr thnh phong tro su rng trong qun chng nhn dn v t c nhiu kt qa, s h ngho gim t 30% nm 1992 xung cn 20% nm 1995 v 10% nm 2000. Xut hin ngy cng nhiu cc h gia nh lm kinh t gii mi nm thu nhp hng trm triu ng. Cht lng khm cha bnh c tng bc nng ln, trang thit b y t c nng cp cc tuyn, y t c s c cng c, hu ht cc x u c trm x. hnh thnh mt s c s khm cha bnh t nhn. Gio dc cng rt c ch trng u t, nht l c s vt cht. Trng lp khang trang hn, iu kin hc tp ca hc sinh, sinh vin tt hn nhiu so vi trc y. u t cho gio dc tuy cha p ng c yu cu t ra song gp phn nng cao dn tr ca ton dn. An ninh chnh tr c gi vng, s n nh x hi c bn c duy tr. Tnh dn ch c pht huy trong ni b ng v ton x hi. ng cng sn nhn c s ng h to ln ca ton th nhn dn. Quan h quc t c cng c v m rng. Nh vy, thnh tu m Vit Nam t c trong cng cuc ci cch kinh t l rt ln, trong c mt phn ng gp khng nh ca ngun vn ODA. Mt khc, nhng thnh qu y n tng c c trong vic i mi nn kinh t cng gip cho Vit Nam nhn c s ng h ngy cng ln ca cng ng cc nh ti tr. 2-Mt s c im ca nn kinh t c nh hng
27

Chuyn tt nghip n vic thu ht vn ODA -Th nht, tc tng trng kinh t ca nc ta kh cao, nn kinh t pht trin kh n nh to nim tin cho cc nh ti tr ODA. c im ny cng c im v tr a l gip cho nc ta tr thnh mi quan tm ln ca cc nc khc trong chnh sch ngoi giao ni chung v vic ti tr ODA ni ring. -Th hai, v c bn nc ta vn cn l mt nc ngho, GDP bnh qun u ngi thp. y l mt c im kh thun li v mt iu kin quan trng cho vic ti tr ODA ca cc nc DAC l mc thu nhp bnh qun thp. -Th ba, c s h tng yu km, cha p ng c yu cu pht trin kinh t, cng nghip ho, hin i ho t nc. Nhiu ni thiu in, nc sch, h thng giao thng xung cp nghim trng. Do , vic thu ht ODA u t pht trin h tng l rt quan trng v lun c u tin trong chnh sch pht trin kinh t ca Chnh ph ta. -Th t, nn kinh t nc ta vn ch yu da vo nng nghip, cng nghip km pht trin. C ti gn 80% dn s hot ng trong lnh vc nng nghip, do phn ln lc lng lao ng cha c o to, cht lng lao ng thp. Cng nghip chim t l thp trong c cu kinh t, thiu cng ngh, cng nhn lnh ngh. Phong cch lm vic ca cn b nh nc cn chu nh hng bi tc phong nng nghip v ch bao cp trc y nn hiu qu thp, nhiu khi gy kh khn cho pha i tc cung cp ODA. Do , cc lnh vc nh pht trin khoa hc cng ngh, o to, c kh ho nng nghip cn gp nhiu kh khn v cn c u t thch ng. Vic thu ht ODA gii quyt vn ny -

28

Chuyn tt nghip c Chnh ph ta rt ch trng. -Th nm, mi trng u t cn nhiu bp bnh , ri ro. Cuc ci cch hnh chnh din ra rt chm v cha thu c kt qu ng k. B my hnh chnh vn cn cng knh v trng lp chc nng, cha m bo c s iu hnh tp trung, thng nht. Bn cnh , h thng php lut cn chng cho, nhiu ch bt hp l gy kh khn khng t cho cc nh u t v cc nh ti tr ODA. Tuy vn cn nhiu hn ch nhng nhn chung nc ta ang c iu kin thun li cho vic thu ht ngun vn ODA v nng cao tnh hiu qu ca n. Chng ta cn pht huy nhng im thun li v gim thiu nhng mt hn ch nng cao kh nng thu ht v s dng hiu qu ngun vn ODA phc v cho mc tiu pht trin kinh t- x hi.
II- thc trng gii ngn ngun vn ODA Vit nam giai on 1993 - 1999

1-nh gi chung v tnh hnh gii ngn ODA 1.1-Tnh hnh cam kt C th ni cc bin php ci cch kinh t ca Vit Nam trong hn 10 nm qua gip cho mc cam kt vin tr tng ln ng k. Nhn chung, chng ta to c lng tin v xy dng c mi quan h tt p vi cc nh ti tr. Tnh n ht nm 1999, qua 7 hi ngh nhm t vn ca cc nh ti tr (CG) dnh cho Vit Nam, tng s vn ODA m cc nh ti tr cam kt dnh cho Vit Nam l 15,14 t USD, c th l: Bng 1: Khi lng vn ODA cam kt giai on

29

Chuyn tt nghip 1993-1999

Nm Cam ODA (t USD) Tc tng (%) --7,19 kt 1,81 1,94 2,26 2,43 2,40 2,20* 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 Tng s 2,10* * 15,14

16,6 7

7,35 -1,27

-8,33

-4,54

(Ngun: B K hoch v u t) Du * , ** trong s liu cam kt ca hai nm 1998 v 1999 c ngha l: (*) Cha k 0,5 t USD h tr ci cch kinh t. (**) Cha k 0,7 t USD h tr ci cch kinh t. S vn ODA m cc nh ti tr cam kt dnh cho Vit Nam ni trn c s dng trong mt s nm thc hin cc chng trnh v d n. Qua bng s liu c th thy c l ngun vn ODA cam kt dnh cho Vit Nam lin tc tng ln t nm 1993 n nm 1996, nm 1993 mi ch l 1,81 t USD nhng n nm 1996 l 2,43 t USD. y l giai on nn kinh t nc ta tng trng cao v lin tc, ng thi kinh t th gii khng c nhng bin ng ln. Tuy nhin, nm 1997, s ODA cam kt chng li v gim dn. Nguyn nhn ca s st gim trn l do nh hng ca cuc khng hong ti chnh - tin t trong khu vc ng Nam , tc ng tiu cc n kinh t Vit Nam v cc nh ti tr. Lng vn ODA tuy c gim, nhng th hin mt s c gng, quan tm rt ln ca cc nh ti tr i vi nc ta trong bi cnh kinh t ca h

30

Chuyn tt nghip cng gp khng t kh khn.

1.2- Tnh hnh k kt cc Hip nh Mun s dng c ngun vn ODA cam kt, Vit Nam v cc nh ti tr phi k cc Hip nh (Ngh nh th, Bn ghi nh (MOR), vn kin d n...) thc hin cc chng trnh, d n c hai bn tha thun. Tnh n ht nm 1999, cam kt ODA c hp thc ho thnh cc Hip nh c gi tr 10.894 triu USD, bng 72% tng ngun ODA c cam kt trong thi k 1993 - 1999. Trong tng gi tr cc Hip nh k kt, ba nh ti tr ch yu l Nht Bn, Ngn hng th gii (WB) v Ngn hng pht trin Chu (adb) c gi tr cc Hip nh k kt l 8.373 triu USD, chim 76,8% tng gi tr cc Hip nh k kt, trong : -Nht Bn: 4.399 triu USD, chim 40,3% tng gi tr cc hip nh k kt. -WB: 2.366 triu USD, chim 21,7% tng gi tr cc Hip nh k kt. -ADB: 1.608 triu USD, chim 14,7% tng gi tr cc Hip nh k kt. Nh vy, y l ba nh ti tr gi vai tr quan trng hng u i vi ngun vn ODA vo Vit Nam, c bit Nht Bn ng gp ti 40,3% tng gi tr cc Hip nh k kt. Do , cn phi khai thc trit s h tr ca cc nh ti tr ny, y nhanh tin gii ngn lm cho ng vn c s dng c hiu qu hn. V c cu ngun vn theo hnh thc cung cp, (ODA
31

Chuyn tt nghip vn vay v ODA khng hon li) ca cc Hip nh k kt, ODA vn vay c gi tr 9.167,7 triu USD, chim 84,1% tng gi tr cc Hip nh k kt. vn ODA vin tr c hon li l 1.726,8 triu USD chim 15,9% gi tr cc Hip nh k. Trong s cc nh ti tr, hin ch c mt vi nh ti tr cung cp thun ty vin tr khng hon li nh c (bnh qun hng nm khong 50 triu la c), Canaa (bnh qun hng nm khong 20 triu la Canaa)... i b phn cc nh ti tr cung cp c ODA vn vay v ODA khng hon li. Ring ODA vn vay cng c nhiu hnh thc khc nhau. C nh ti tr ch cung cp mt hnh thc vn vay u i, th d Nht Bn. C nh ti tr cung cp vn vay hn hp, mt phn vn vay u i kt hp vi mt phn vn vay thng mi t cc ngn hng, th d nh Ty Ban Nha. Vic cung cp ODA thng c thc hin di hai hnh thc: c iu kin rng buc (do cc cng ty nc ngoi thc hin thng qua u thu hoc ch nh thu); khng c iu kin rng buc (u thu quc t rng ri hoc hn ch). Bng 2: Tng gi tr cc Hip nh k kt giai on 1993-1999 Ngnh Tng s Trong : 1. Nng lng in 2. Giao thng vn ti 25 19 T l (%) 100 phn theo ngnh

32

Chuyn tt nghip 3. Tn dng v iu chnh c cu 4. Nng, lm, thy sn bao gm c thy li 5. Y t, x hi, gio dc- o to 6. cp thot nc 7. Cc ngnh khc (Ngun: B K hoch v u t) 16 13 11 7 9

1.3 Khi qut v tnh hnh gii ngn Trong thi k t nm 1993 n ht nm 1999, tng s vn ODA c gii ngn l 6,367 t USD bng 58 % tng gi tr cc Hip nh k kt v chim 41,6% tng s vn ODA c cam kt. Con s ny cho thy, hin nay vn cn mt khi lng ln vn ODA cha c a vo thc hin, y l s lng ph ln trong khi nn kinh t Vit Nam ang rt cn vn cho s nghip CNH, HH t nc. Mt t l gii ngn thp s lm cho tnh hiu qu trong vic s dng ngun vn ny b hn ch v lm gim lng tin ca cc nh ti tr i vi nc ta.

Bng 3: Gii ngn vn ODA giai on 1993-1999

Nm Mc cam kt (t USD) Mc gii ngn (t USD) T trng gii ngn
33

1993 1994 1995 1,81 1,94 2,26 0,41 3 22,8 0,72 5 37,3 0,73 7 32,5

1996 1997 2,43 2,40 0,726 29,9 0,79 1 32,5

1998 1999 2,20 2,1 1,04 47,3 1,86 6 87

Chuyn tt nghip
so vi cam kt (%) Tc mc gii ngn (%) tng __ 75,5 1,65 -1,49 8,95 31,4 79,4

(Ngun: B K hoch v u t) Nhn chung, v lng tuyt i th gi tr gii ngn tng u qua cc nm. Nm u tin chng ta tip nhn ODA, lng gii ngn mi ch l 0,413 t USD, nhng n nm 1999, gii ngn t mc 1,866 t USD. iu chng t c gng ca Vit Nam v mi mt, t tip cn, phi hp vi cc nh ti tr n khc phc, gii quyt nhng tn ti tranh th ti a ngun ngoi lc quan trng ny. Nm 2000, thc hin thm khong 1,69 t USD v nh vy, thi k 19962000, tng vn ODA thc hin c l 6,2 t USD, tng ng vi 78% ch tiu k hoch. Tuy nhin, nu xt v t trng gii ngn so vi ODA m cc nh ti tr cam kt dnh cho Vit Nam cn thp, tnh chung cho c thi k 1993-1999 th con s ny ch l 41%, thp hn so vi mc bnh qun trong khu vc. S chnh lch ln v gii ngn ODA so vi cam kt cho thy tnh trng chng ta ch trng nhiu n vn ng ODA m khng quan tm thch ng n qu trnh thc hin, s dng ngun vn ny. Tnh hnh gii ngn khng ng u gia cc nh ti tr v tu thuc vo loi hnh d n l c im ni bt nht ca tnh hnh thu ht v s dng ngun vn ODA thi gian qua. Cc d n h tr k thut thng t hoc vt mc k
34

Chuyn tt nghip hoch gii ngn hng nm, th d cc d n h tr k thut do c, an Mch, Na Uy,... ti tr. Tuy nhin, cc d n h tr k thut thng c chi ph chuyn gia rt cao (ti 60-70% gi tr d n), hn na chi ph ny thng ngoi Vit Nam. Cc d n xy dng c bn tp trung v gii ngn nhanh ca WB v ADB c mc gii ngn tng i kh. Th d, tnh n nm ti chnh 1999, mc gii ngn i vi cc d n ca WB t 24,7% trn tng gi tr cc Hip nh k kt (mc trung bnh ca khu vc l 21%). Tuy nhin, nu ch tnh ring cc d n xy dng c bn tp trung ca WB th ch t mc 19%. i vi cc d n ca ADB, mc gii ngn cho c giai on 1993- 1999 t 15,3%, c nh gi gn st vi mc bnh qun ca ADB nhng thp hn mt s nc khc trong khu vc. Cc d n s dng ngun vn JBIC (Nht Bn) t mc gii ngn thp, khong 10,7 % trn tng gi tr cc Hip nh k cho c giai on 1993-1999 (mc trung bnh l 11,9%). Tuy nhin, nu so snh mc gii ngn qua cc nm th thy c nhng tin b trong vic gii ngn ngun vn ny, v d nm 1996 ch t 2% , nm 1997 t 6,4%. Mt khc, xt theo ngnh i vi ring cc d n ca ba nh ti tr ln (WB, ADB v Nht Bn) th cc d n thuc ngnh cng nghip v nng lng c mc gii ngn kh hn c, t 17% tng gi tr k kt v cc d n cp nc th km hn c, ch t 5,8% gi tr k kt. Cc d n giao thng, bu in t 13,6% gi tr k kt. y l nhng con s cho thy mc gii ngn ca cc ngnh cn rt thp cn

35

Chuyn tt nghip sm c khc phc. So vi cc d n ca ba nh ti tr ln (WB, ADB, Nht Bn) th quy m d n ca cc nh ti tr song phng thng nh hn v a phn l cc d n h tr k thut (TA), khng c xy dng c bn tp trung c tc gii ngn nhanh hn (v d cc d n ca cc nh ti tr song phng nh Php, c, B, H Lan, Thy in,...). Trong tnh hnh th gii gp nhiu kh khn, mt s nh ti tr tp trung ngun lc i ph vi nhng kh khn trong nc nn ct gim ngun ODA cho nhng nc ang pht trin. Cuc khng hong tin t ti cc nc ng Nam lan sang mt s nc chu khc vn l cc nn kinh t mnh ca chu lc cng c tc ng nht nh n tnh hnh cung cp vin tr cho Vit Nam. Khi lng vn ODA gii ngn u c quy ra ng la M nn trong bi cnh cc ng ngoi t mnh gim gi so vi ng la M th mc gii ngn trong nhng nm gn y l c tch cc. Mc d vy cng khng th ph nhn c tc gii ngn trong nhng nm qua cn nhiu hn ch, khng c s chuyn bin ng k, y chnh l nhng yu km mang tnh h thng trong qu trnh thc hin vn ODA ca Vit Nam. 1.4-Tnh hnh gii ngn ngun vn ODA Vit Nam giai on 1993-1999 theo cc tiu thc khc nhau 1.4.1-Gii ngn ODA theo ngnh T nm 1993, c s h tng ngy cng tr thnh lnh vc nhn c nhiu ODA nht. Chiu hng ny din ra ng

36

Chuyn tt nghip thi vi s gia tng danh mc u t ca ba nh ti tr ln nht, l Nht Bn, Ngn hng Th gii v ADB cng nh s gia tng cc d n s dng vn vay ODA. Trong nhng nm qua , ngun vn ODA dnh cho pht trin con ngi tng dn v gi tr tuyt i, nhng hin nay t trng u t cho lnh vc ny trong tng vn ODA b gim dn. phc v cho nhng u tin ca Vit Nam, cc nh ti tr cng cam kt u t cho pht trin nng thn v xo i gim ngho. T nm 1997, cc khon vay gii ngn nhanh ch yu ch cho vay li phc v cc qu tn dng nng thn, trong khi mc gii ngn nhanh h tr cn cn thanh ton v iu chnh c cu l khng ng k do khng c cc chng trnh tn dng iu chnh c cu ca Ngn hng th gii v Qy tin t quc t. *)Gii ngn ODA cho c s h tng: Trong nhng nm qua, ngnh nng lng c mc gii ngn ln nht, do xut pht t tc tng trng mnh m ca n. Cc d n ODA tp trung ch yu vo xy dng nh my pht in. H tr k thut nhm tng cng nng lc qun l h thng cp in cng i km vi cc d n u t ny. Hu nh ton b mc tng gii ngn trong nm 1997 v 1998 xut pht t vic thc hin ba d n ln do JBIC h tr nhm xy dng v m rng ba nh my pht in. Tuy nhin, vn cn 40% dn s cha c in. C th nhanh chng gii quyt nhu cu in nng thn thng qua cc phng n m rng mng li in, v d nh p dng cc h thng phn cp qun l cc h thng cp in hay s dng cc ngun nng lng ti sinh. Biu 1: Gii ngn ODA cho c s h tng

37

Chuyn tt nghip Triu USD 700 600 500 400 300 200 100 0 1993 1999 Nng lng ca UNDP) Trong hai nm qua mc gii ngn cho ngnh giao thng vn ti tng ln gp i t 110 triu USD trong nm 1996 ln 212 triu USD trong nm 1998. Cc chng trnh tp trung vo mt s t cc nh ti tr (JBIC Ngn hng th gii v ADB). ng ch l 10 d n ng giao thng ln nht chim khong 90% tng vn vin tr dnh cho mc ch ny t nm 1993, trong khi h thng ng giao thng nng thn rt km pht trin, lm kh khn cho vic tiu th sn phm v gim kh nng tip cn vi cc dch v x hi c bn. Cc chng trnh khi phc h thng cp nc v pht trin th: Nm 1998, mc gii ngn cho cc chng trnh ny t 45 triu USD. Con s ny c duy tr kh ng giao thng Nc sch, v sinh (Ngun: iu tra 1994 1995 1996 1997 1998

Pht trin th

38

Chuyn tt nghip n nh t nm 1994 n nay. H thng nc sch v v sinh mi trng c ngha ht sc quan trng vic nng cao sc khe cho ngi dn, c bit cc vng nng thn. Trong nhng thp k qua, chnh ph pht ng cc chng trnh hm ci thin h thng nc sch v v sinh mi trng. Tuy nhin s liu iu tra chnh thc cho thy cha n mt na s dn c cung cp nc sch v c iu kin v sinh thc s. *)Gii ngn ODA cho pht trin nng thn: Cc chng trnh ODA ngy cng tp trung nhiu hn cho cng tc pht trin nng thn, ph hp vi vic Chnh ph khng nh dnh u tin cho lnh vc ny t nm 1997. Biu 2: Gii ngn ODA cho pht trin nng thn Triu USD

250 200 150 100 50 0 1993 1998 1999 Chng trnh thng thng ngn nhanh (Ngun: iu tra ca Chng trnh gii 1994 1995 1996 1997

39

Chuyn tt nghip UNDP) Nm 1993, mc gii ngn ODA mi ch l 73 triu USD, chim t l 17,6% trong tng s ODA gii ngn ca nm. Nm 1999, gii ngn ODA cho pht trin nng thn l 240 triu USD, chim 17,7%. Nh vy, lng tuyt i c tng ln, nhng v t trng gii ngn ODA cho pht trin nng thn trn tng s th vn khng c thay i nhiu. Vi nm gn y, cc chng trnh gii ngn nhanh ngy cng chim t l ln trong tng s ODA gii ngn cho pht trin nng thn. Cc chng trnh ny gp phn lm cho mc gii ngn ODA cho lnh vc ny tng nhanh. Cc khon ODA dng cho vay li phc v tn dng nng thn cng nh u t vo cc cng trnh h tng c s nng thn u tng. D kin mc u t ODA cho pht trin nng thn s tip tc tng thng qua mt s chng trnh h tr (Chng trnh xo i gim ngho, Chng trnh h tr 1.715 x ngho v Chng trnh 5 triu ha rng). *)Gii ngn ODA cho pht trin con ngi: Trong khun kh "sng kin 20/20" c cng b nm1995 ti Hi ngh Thng nh Th gii v Pht trin x hi Copenhagen, c Chnh ph v cng ng ti tr u cam kt dnh 20% ngn sch ca mi bn cho cc dch v x hi c bn (DVXHCB). Theo nh ngha ca Hi ngh Copenhagen, DVXHCB bao gm gio dc tiu hc v mu gio, xo m ch cho ngi ln, chm sc sc kho ban u, cc chng trnh tim chng, k hoch ho gia nh, bnh vin cp huyn v x, cu tr thin tai, nc sch v v sinh nng thn.

40

Chuyn tt nghip Biu 3: Gii ngn ODA cho pht trin con ngi Triu USD 250 200 150 100 50 0 1993 1998 1999 Gio dc UNDP) Qua biu cho thy, ngun vn ODA gii ngn dnh cho pht trin con ngi c s tng dn k t nm 1993 n 1999. Nm 1993 mi ch l 68 triu USD, nhng n nm 1999 gii ngn c 210 triu USD. -Gii ngn ODA cho gio dc c bc tng trng kh. Thng qua cc chng trnh hp tc gia cc trng i hc v c s gio dc trong v ngoi nc cng nh cc chng trnh o to v hc bng. Mt khon 30 triu USD c chi cho cc chng trnh gio dc tiu hc. T l nhp hc cc cp tiu hc trn ton quc rt cao. Tuy nhin, vic m bo kh nng tip cn bnh ng (v gii, dn tc v vng lnh th) cng nh cht lng gio dc l nhng thch thc cn gii quyt. Yt Pht trin x hi (Ngun: iu tra ca 1994 1995 1996 1997

41

Chuyn tt nghip -Mc gii ngn cho ngnh y t cng tng ng k.

Chiu hng tng mc gii ngn cho lnh vc ny l rt ng hoan nghnh v tnh trng sc khe sinh sn Vit Nam hin nay l rt ng lo ngi. Hin nay, cc dch v k hoch ho gia nh ang c trin khai vi phm vi v mc s dng cao, song t l no ph thai v t l t vong cao tr s sinh chng t kh nng s dng cc bin php trnh thai vn cn hn ch v kh nng chm sc sc kho b m cn yu km. V pha cc nh ti tr, mc vin tr cho cc lnh vc x hi ni chung vn tng thng xuyn. Tuy nhin mc chi tiu cho cc DVXHCB vn tng chm so vi yu cu. Khong 50% ngun vn ODA dnh cho cc DVXHCB c chi cho cc dch v chm sc sc khe, bao gm an ton thc phm v dinh dng, chm sc b m v tr em, sc khe sinh sn. Gio dc tiu hc chim 30% ngun vn ODA dnh cho cc DVXHCB thng qua mt s chng trnh khi phc trng hc v nng cp trang thit b, cng nh nng cao cht lng v kh nng tip cn vi gio dc cho tt c tr em.

1.4.2-Gii ngn ODA theo loi hnh vin tr Ngun vn ODA cung cp cho Vit Nam trong nhng nm qua lun tn ti di hai hnh thc l vin tr khng hon li v cho vay u i. K t nm 1993 n 1999, t l gia hai loi hnh vin tr ny c nhng thay i, th hin qua biu di y.

Biu 4: Gii ngn ODA theo loi hnh vin tr

42

Chuyn tt nghip Triu USD 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 1993 1999 Vin tr khng hon li Cho vay 1994 1995 1996 1997 1998

(Ngun: iu tra ca UNDP) Xu hng gii ngn ngun vn ODA theo cc iu kin ti chnh trong nhng nm qua l tng ODA cho vay v gim ODA vin tr khng hon li. Nm 1993, cc nh ti tr cung cp cho Vit Nam ch yu di dng vin tr khng hon li, ODA cho vay chim t l nh. Nhng nm 1999, t l gia ODA vn vay v ODA vin tr khng hon li rt ln. V vy, nu khng s dng c hiu qu ngun vn ny th ODA s tr thnh gnh nng n nn m th h sau phi gnh chu. 1.4.3-Gii ngn ODA ca mt s yu Hin nay, Vit Nam c quan h hp tc pht trin vi hu ht cc nh ti tr song phng v a phng trn th gii. Trong s ny, thi gian qua, ni tri ba ti tr thng chim nh ti tr ch

43

Chuyn tt nghip trn 70% tng s cam kt ODA l Nht Bn, Ngn hng Pht trin Chu v Ngn hng th gii. *)Nht Bn T l gii ngn ODA Nht Bn giai on 1993-1999 l 23,01% khng cao so vi cc ngun ODA khc. Ba nm 19941996 t l gii ngn thp do nhiu xut khng c Chnh ph Nht Bn chp thun, tc gii ngn cc d n k rt chm. Nhn tng th thi gian qua, hnh thc vin tr khng hon li chung v h tr k thut c cht lng tng i cao, gii ngn kh tt. Do nguyn tc ca Chnh ph Nht Bn l "vin tr theo chng trnh" ch khng phi theo "lng tin rt vo". Cng chnh do nguyn nhn ny, cc d n thng c gi thnh cao hn mt bng chung Vit Nam, gy kh khn cho khu xt duyt d n. Mt s d n cn b thay i ni dung sau khi k Cng hm trao i (E/N). iu ny lm cn tr tin gii ngn ODA. Vn vay l hnh thc ti tr c t l gii ngn thp nht. Thi gian u, tnh hnh gii ngn ODA vn vay rt thp, nm 1994 ch t xp x 2,3% lng vn cam kt. C rt nhiu ngun nhn lm cho vic gii ngn vn vay km, nhng nguyn nhn ln nht vn l cng tc chun b cha tt, khng p ng c yu cu ca pha Nht Bn. Trong nhng nm gn y, cng tc gii ngn vn vay c ci thin rt nhiu. Nm 1999, t l gii ngn t cao nht l 13,9%. Vn vay c tp trung vo hai lnh vc: nng lng v giao thng. Tuy t l gii ngn ca vn vay rt thp so vi cc hnh thc ti tr khc ca Chnh ph Nht Bn nhng cng c nhng d

44

Chuyn tt nghip n lm tt cng tc ny. in hnh l nh my nhit in Ph Li 2 bt u t chc u thu thng 11-1996 v hon thnh vo u nm 2001. Tng s vn u t l 653,33 triu USD (trong vn vay ca Nht Bn l 590,03 triu USD). Tnh n ht nm 1999 gii ngn c 386,91 triu USD. Ring trong nm 1999, lng vn gii ngn l 253,38 triu USD v nm 2000 gii ngn c 172,1 triu USD. Tc gii ngn mt s d n thuc lnh vc giao thng vn ti kh tt. Nh d n xy dng 42 cu trn Quc l 1 giai on 1 c thi gian thc hin l 5 nm th n ht nm 1999 gii ngn c trn 70% v a vo s dng trong nm 2000. D n Quc l 18 on Ch Linh- Bi Chy c thi gian thc hin l 3 nm, trong 2 nm 1998-1999 gii ngn c 456,9 t ng, bng 60% tng gi tr d n. D n hon thnh v a vo s dng ng tin trong nm 2000. Vn i ng trong nc ch chim t l nh, tuy nhin l iu kin bt buc trong a s cc d n thuc lnh vc giao thng. Bi v theo quan im ca Chnh ph Nht Bn th vic b tin ra s nng cao cht lng ca cng trnh. y chnh l thin ch ca pha Nht Bn. Ngoi ra, cn cho php Vit Nam chn hnh thc gp vn thun li nht (a s l quyn s dng t). Tuy nhin, bn cnh vn cn kh nhiu d n gii ngn rt chm do mt s khu nh chun b vn i ng cha kp thi v ng vi iu c k, th tc ph duyt cc d n cn rm r, cng tc gii phng mt bng cn kh khn do mc n b cha tho ng... D n nng cp Quc l 10 c thi gian thc hin l 3

45

Chuyn tt nghip nm 1998-2000, nhng n ht nm 1999 mi gii ngn c 231,9 t ng, bng 6% tng gi tr d n. D n xy dng 19 cu trn Quc l 1 giai on 3 theo ng d kin ban u th s hon thnh trong nm 2000, nhng n ht nm 1999 mi ch gii ngn c 38% tng gi tr d n. Nhn chung, cng tc gii ngn trong nhng nm qua cha tt, nhiu d n khng c Chnh ph Nht Bn chp thun, tc gii ngn ni chung vn cn chm. Cam kt vn ch l li ha. S rt lng ph ngun lc nu chng ta khng bit cch tn dng nhng cam kt . Trong nhng nm ti, chng ta cn n lc hn na nng cao s vn ODA c gii ngn. *)Ngn hng th gii (WB) K t nm 1993 n nm 1999, thng qua 7 Hi ngh ca cc nh ti tr, WB cam kt cung cp mt lng ODA tr gi 3.253 triu USD cho Vit Nam. Tnh n ht nm 1999, WB k kt cc Hip nh vay vi tng s vn l 2.366 triu USD theo cc iu kin tn dng l li sut 0%, dch v ph 0,75%/nm; thi hn vay l 40 nm, trong c 10 nm n hn. Cc d n gii ngn bng vn vay ca WB S c thc hin thng qua u thu quc t. Ngoi ra, Vit Nam m phn 3 d n vi tng s vn vay 245,5 triu USD, hin ang hon tt cc th tc k kt. Ngun vn k vay ny tp trung vo cc d n thuc c s h tng kinh t- x hi nh giao thng (Quc l 1, giao thng nng thn, giao thng ng sng Nam B), truyn ti in, tn dng iu chnh c cu (SAC), dch v khuyn

46

Chuyn tt nghip nng, thy li, lm nghip, cc d n thuc h tng c s x hi nh gio dc, dn s, y t... Ngn hng th gii dnh 50% ngun vin tr ca mnh cho cc d n c s h tng qui m ln, 23% cho tn dng nng thn v c s h tng qui m nh nng thn, 14% cho vin tr tr n v 12% cho chng trnh pht trin con ngi. Phng thc phn b ny c phn nh trong cc loi hnh tr gip ca Ngn hng th gii: 2/3 ngun vn ODA ca ngn hng c gii ngn cho cc d n u t, phn cn li cho cc d n gii ngn nhanh. Tnh n cui nm 1999, nu ch tnh ring cc d n, mc gii ngn vn ODA ca WB t c l 835 triu USD, chim t l 35,2% so vi cc Hip nh k kt. Nh vy, trong ba nh ti tr ln nht cho Vit Nam th vn ODA ca WB c t l gii ngn cao hn c. T l gii ngn ni trn c coi l tng i kh quan trong khu vc, c bit l vi mt nc tip nhn vin tr nh Vit Nam. Mt s d n vn vay ca WB thc hin l tt nh phc hi ngnh in, gii ngn t 80% so vi k hoch t ra l 47%; Pht trin in lc, gii ngn t 96% so vi k hoch l 89%. Tuy nhin, nhng d n thc hin tt nh vy khng nhiu. Mt s d n c t l gii ngn thp ch yu trong lnh vc c s h tng x hi nh Gio dc tiu hc, H tr Y t quc gia, Dn s v Sc kho gia nh. Tnh trng ny ang c tng bc khc phc, nhng n nay cha c nhiu chuyn bin tch cc. *)Ngn hng Pht trin Chu (ADB) Qua 7 Hi ngh cc nh ti tr (1993-1999), ADB cam

47

Chuyn tt nghip kt cung cp cho Vit Nam 2.131 triu USD. n nay, Vit Nam k vi ADB 1.608 triu USD vi li sut l 0%, dch v ph l 1%/nm, thi hn vay l 40 nm trong c 10 nm n hn. Cc d n ny c thc hin qua u thu quc t. n ht nm 1999, vn vay ADB gii ngn c 495 triu USD, t 33,9% s vn k kt. T l gii ngn vn ODA cao hn so vi Nht Bn. Tuy nhin, vn cn mc thp. ADB vn tip tc gi v tr th ba v mc gii ngn ODA Vit Nam. ADB tng cng cc hot ng ca mnh trong lnh vc c s h tng vi hn 50% tng vn ODA. Pht trin nng thn chim v tr th hai trong cc hot ng ca ADB vi cc d n tp trung vo tn dng nng thn v mt d n mi c qui m ln v ci thin c s h tng nng thn. 1.4.4-Gii ngn ODA theo vng kinh t Cho ti nay, tt c cc vng trong nc u c hng li t ngun vn ODA c gii ngn. Nhiu chng trnh, lnh vc thuc ngun vn ny c tri u trn c nc nh: Chng trnh y t c s, chng trnh tim chng m rng; chng trnh sinh c k hoch; chng trnh phng chng HIV; chng trnh ng giao thng nng thn; chng trnh cp nc sch cho cc thnh ph, th x cc tnh; chng trnh trng rng cc tnh ven bin; chng trnh h tng nng thn... Bng 4: Ngun vn ODA thuc cc vng
Cc vng ODA k % kt (1993t l ODA bnh qun s ngi / trong tng

48

Chuyn tt nghip
1999) ODA (USD/ngi) 206,7 139,2 124,5 71,4 66,9 47,4 (Ngun: B K

(Triu USD) k (%) Vng kinh t trng im 2169,6 20 Bc B Vng kinh t trng im Trung B Vng kinh t trng im Nam B Vng Ty Nguyn Vng ng bng Sng Cu Long Vng ni Bc B hoch v u t) 599,3 1070 293,1 1081,9 478 5,5 10 2,7 10 4,4

Thi gian qua, chnh lch v lng vn ODA gia cc vng ngy cng c ci thin (cc a phng u c ODA). S a dng, phong ph v vn ODA thc hin theo lnh vc, theo tnh cht ngun vn trn cc vng trong nhng nm gn y tng ln r rt. Tuy vy, s chnh lch v vn ODA gia cc vng cn kh ln, s chnh lch ny c th hin trong bng s liu trn. Nh vy, s chnh lch v thu ht v gii ngn ODA gia cc vng l rt ln. Do , mc tiu trc mt v lu di ca Chnh ph Vit Nam v cc nh ti tr l phi u tin u t nhiu hn na cho cc vng cn gp nhiu kh khn theo hng tp trung vo h tng c s (in, ng, thy li, khuyn nng...) v h tng x hi (y t, gio dc, vn ho...). Cng ng cc nh ti tr quc t cng c s nht tr cao v tp trung ngun lc v tng cng gii ngn cho chng trnh xo i gim ngho vng su, vng xa.

49

Chuyn tt nghip *Vng ni Bc B: Cho n nay vn l khu vc ngho nht Vit Nam vi 59% dn c c coi l ngho i. Trong nhng nm gn y, ngun vn ODA u t vo vng tng ln ng k , tuy nhin, vn cn thp nht so vi cc vng khc trong c nc. Trong giai on 1993-1999, tng vn ODA u t vo vng mi ch t 478 triu USD, vi t l trong tng s ODA k kt rt thp l 4,4%. Ngun vn ODA ny c tp trung u t mi ton b h thng cp nc sch cho cc tnh l nh: H Giang (Php), Tuyn Quang (ADB), Cao Bng (Php), Lng Sn (Php), Sn La (Php), in Bin Ph- Lai Chu (Php), Vit Tr- Ph Th (c), Bc Giang (c), Lo Cai (Php), Yn Bi (Php), Thi Nguyn (ADB), Bc Cn (Nht Bn). Nng cp, ci to cc bnh vin ca tnh nh: Yn Bi (Php), Ph Th (), Cao Bng (an Mch), Chng trnh y t ca WB cho cc tnh H Giang, Cao Bng, Lng Sn, Chng trnh y t ca Thy in cho cc tnh H Giang, Tuyn Quang, Lo Cai. Ngoi ra, pht trin nng nghip v nng thn cc tnh min ni Bc B cng chim mt khi lng ng k ngun vn ODA vo vng. Nh vy, ngun vn ODA vo vng c tp trung u cho khp cc tnh v p ng c cc lnh vc u tin. Cc chng trnh, d n em li nhng hiu qu nht nh. Song vng ni pha Bc l vng kinh t chm pht trin, trnh sn xut thp, kt cu h tng yu v thiu, trnh dn tr v mc sng dn c cn rt thp so vi cc vng khc trong c nc. V vy, bn cnh cc ngun vn u t khc, Chnh ph cn ku gi cc nh ti tr quan tm v

50

Chuyn tt nghip dnh u tin cao ngun vn ODA cho khu vc ny. ng thi, cn p dng nhng bin php thc y gii ngn ngun vn ODA. *Vng Ty Nguyn: Hin nay, Ty Nguyn l mt trong ba khu vc ngho nht trong c nc (Min ni pha Bc, Ty Nguyn v Bc Trung B). Giai on 1993- 1999, Ty Nguyn l khu vc tip nhn t nht ngun vn ODA vi gi tr cc Hip nh k kt l 293 triu USD, ch chim 2,7% trong tng s. ODA bnh qun u ngi cng mc rt thp l 71,4%, ch ng trn vng ni Bc B. Thi gian qua, ODA c bit gia tng trong lnh vc nc sch v v sinh mi trng. Pht trin nng, lm nghip v nng thn cng nhn c mt phn ng k ODA Ty Nguyn. Ty Nguyn l vng thng xuyn b hn hn, l lt, do vy m bo pht trin nng nghip cn tp trung u t vn cho cc cng trnh thy li. Yt, gio dc- o to, ci cch th ch cng l nhng lnh vc c tip nhn vn ODA, song cha phi l ln. Cc chng trnh, d n gii ngn thi gian qua, nhn chung, u ng nh hng v c cu ngnh, lnh vc u tin thu ht vin tr ca Vit Nam. Trong 7 nm qua, hu ht cc d n vin tr u l vn khng hon li hoc vay u i. V cng tc qun l, nhn chung tnh ch ng cha cao. Hu ht cc d n vin tr u do cc nh ti tr nghin cu, thit k. Do vy, hiu qu ca cc d n i vi pht trin kinh t- x hi ca cc a phng trong vng cn mc . *Vng ng bng sng Cu Long: y l vng sn xut gn 47,5% sn lng la c nc, ng

51

Chuyn tt nghip vai tr quan trng trong chin lc an ton lng thc quc gia. Giai on 1993-1999, vi 1081 triu USD vn u t t ngun h tr pht trin chnh thc, tuy khng phi l ln nu so vi cc ngun vn u t khc, nhng ng gp mt phn khng nh trong s pht trin ca ton vng. Trong thi gian qua, vn ODA gii ngn ch yu tp trung vo cc lnh vc nh nng lng vi cc d n in nng thn, cc nh my in Mn, Ph M v Hm Thun- a Mi hot ng c hai khu vc ng Nam B v ng bng sng Cu Long. Cc d n ny lm tng mc gii ngn cho ngnh nng lng. Thi gian qua, ODA gp phn quan trng trong qu trnh pht trin kinh t- x hi ca cc tnh trong vng. Tuy nhin, pht huy hn na hiu qu ngun vn ODA u t trong vng, thi gian ti cn tng t l gii ngn ng thi hng cc nh ti tr tp trung u t hn na vo cc lnh vc m cc tnh trong vng c th mnh nh pht trin nng nghip, c bit l sn xut lng thc v pht trin nng thn. *Vng kinh t trng im Bc B: L a bn thu ht ln vn u t nc ngoi (c ODA v FDI). Trong giai on 1993-1999, ngun vn ODA tp trung vo vng l 2169,6 triu USD, chim 20% tng s vn ODA c k kt. Trong cc chng trnh, d n cc tnh trong vng trc tip th hng l 1020,9 triu USD, v cc chng trnh, d n cc tnh trong vng c th hng thng qua cc b, ngnh trung ng l 1148,79 triu USD. ODA c phn b cho cc tnh trong vng cha c ng u, ch yu tp trung vo tam gic kinh t gm ba tnh H Ni, Hi

52

Chuyn tt nghip Phng, Qung Ninh (c bit H Ni chim khong 650 triu USD). C th ni, cng vi cc ngun vn u t khc, ODA ng mt vai tr quan trng, gp phn vo s pht trin kinh t- x hi ca ton vng. *Vng kinh t trng im Trung B: Vng bao gm 4 tnh Tha Thin Hu, Nng, Qung Nam v Qung Ngi, l vng nm v tr a l thng xuyn b thin tai bo lt xy ra. So vi cc vng kinh t trng im khc, vng kinh t trng im Trung B khng c li th v nhiu mt. Ni ring v ngun vn ODA, vng nhn c ngun vn ODA cn t. Trong giai on 1993-1999, tng vn ODA vo vng ch t gn 600 triu USD, ch chim 5,5% tng vn ODA k kt. L mt trong ba vng kinh t trng im ca c nc, hn na li nm trong khu vc chu nhiu thin tai bo lt. Thi gian qua, cc a phng trong vng c gng tranh th thu ht mi ngun vn u t, nht l ngun vn ODA pht trin kinh t- x hi. Song, ngun vn ODA vo vng cn hn ch. tng xng vi tim nng kinh t ca vng, Chnh ph cn c nhng chnh sch, bin php ph hp thu ht v gii ngn ngy cng nhiu ngun vn ODA, to cho s pht trin ca cc a phng. *Vng kinh t trng im Nam B: L vng lnh th pht trin nng ng nht c nc. Thi k 1991-1999, nhp tng trng bnh qun c nc t 7,6% th vng kinh t trng im Nam B t 11,2%. Mt trong nhng nguyn nhn lm cho tc tng trng kinh t ca vng t mc cao l do to ra c mi trng thun li huy ng cc ngun vn u t trong v ngoi nc. Bn cnh

53

Chuyn tt nghip ngun vn u t trc tip nc ngoi tng i ln, ngun vn ODA vo vng tuy khng ln nhng em li hiu qu nht nh, gp phn quan trng vo thnh tu pht trin chung ca cc tnh trong vng. 7 nm qua (1993-1999), vng kinh t trng im Nam B thu ht mt khi lng ODA tr gi khong 1 t USD, chim 10% lng ODA k kt. 2-Nghin cu v nh gi mt s Ngh nh lin quan n gii ngn ngun vn ODA Cc Ngh nh lin quan n gii ngn ngun vn h tr pht trin chnh thc nh Ngh nh 87/CP ngy 5 thng 8 nm 1997 v Quy ch qun l v s dng ngun vn ODA, Ngh nh 52/1999/N-CP ngy 8 thng 7 nm 1999 ban hnh Quy ch u t v xy dng, Ngh nh 88/1999/NCP ngy 1 thng 9 nm 1999 ban hnh Quy ch u thu, Ngh nh 22/1998/N-CP ngy 24 thng 4 nm 1998 v gii phng mt bng l kt qu ca mt qu trnh nghin cu cng phu, chnh sa v thay i nhiu ln cho ph hp vi tnh hnh thc t. u im ca cc Ngh nh ny l c bn, song vn c nhiu bt cp mi xut hin trong qu trnh thc hin. Di y l nhng xem xt, nh gi v hai trong s nhng Ngh nh nu trn: 1.1.1-Ngh nh 87/CP Ni chung, Ngh nh ny c hoan nghnh v nh gi cao v n chnh sa c c bn nhng thiu st ca Ngh nh 20/CP ngy 15 thng 3 nm 1994 ban hnh trc : Th nht, n quy nh mt cch c th trch nhim,

54

Chuyn tt nghip chc nng , quyn hn ca cc b, ngnh c tham gia vo qu trnh qun l, iu phi ngun vn ODA, c bit l nm c quan tham mu nh B K hoch v u t, B Ti chnh, B Ngoi giao, Ngn hng Nh nc, B T php, B Thng mi, Vn phng Chnh ph. Th hai, c s phn cp mnh trong qu trnh thm nh, ph duyt cc d n ODA theo hng trao trch nhim nhiu hn cho cc b v a phng. Th ba, th tc tinh gn hn mt cch ng k nn y nhanh qu trnh tip nhn v gii ngn ngun vn ODA, nht l nhng d n u t. Th t, ni dung cc vn bn lin quan thng nht vi nhau hn, c bit l nhng vn bn trong lnh vc u t xy dng c bn. Tuy nhin, Ngh nh 87/CP cng cn c nhng tn ti cn c chnh sa nh sau: -Ngh nh quy nh s tham gia qun l ca mt s c quan Nh nc i vi ngun vn ODA. l B K hoch v u t, B Ti chnh, B Ngoi giao, Ngn hng Nh nc, B T php, B Thng mi, Vn phng Chnh ph, B Khoa hcCng ngh v Mi trng. Tuy nhin, trch nhim, ngha v v quyn hn ca cc c quan ny cn c nghin cu iu chnh nhm trnh tnh trng c nhiu n v qun l m vn lng lo, chm chp. -Mt s kin xut vic xem xt tnh ph hp ca cc quy nh phn cp ph duyt d n nh mc 500.000 USD trong d n do Chnh ph ph duyt i vi ngun vn vin tr khng hon li. Hn na, Ngh nh 87/CP qu ch

55

Chuyn tt nghip trng cc khu u nh ku gi, chun b d n, thm nh, trnh duyt... m coi nh khu kim tra, theo di v nh gi d n. Ngoi ra, cha c cng c ch ti kim tra cht ch ch bo co ca cc ch d n v c quan ch qun. -Th tc v trnh t gii ngn cho cc d n ODA cn c ci tin cho ph hp vi thng l quc t l trong vng 56 ngy. Hin nay, trnh t v th tc thanh ton cn rm r, chm tr. -C cu cho vay li theo quyt nh s 02/2000/Q-BTC ca B Ti chnh cn c xem xt li v nu tnh li sut u i trong trng hp cho vay bng ngoi t bng 2/3 li sut thng mi tham chiu ti thi im k hip nh cng vi ph nc ngoi (nu c) v ph dch v cho vay li iu s gy kh khn rt ln cho ch d n. - Hin nay, ngun vn cho xy dng cng, bo co tin kh thi i vi cc d n tin kh thi vn cha c cp. C nhiu kin min thu (nhp khu, VAT...) i vi nhng d n ODA. 1.1.2-Ngh nh 22/1998/N-CP Ngh nh 22/1998/N-CP ca Chnh ph ban hnh ngy 24/8/1998 th hin nhng mt tin b sau: -Chnh sch n b thit hi, gii phng mt bng c p dng thng nht trong mi trng hp t b Nh nc thu hi nh d n thu hi t s dng vo sn xut kinh doanh, xy dng khu ch xut, khu cng nghip. D n thu hi t vo xy dng c s h tng, cng trnh phi sn xut vt cht. D n s dng vn trong nc v d n c vn nc ngoi...

56

Chuyn tt nghip -Ngh nh chi tit v c th ho cc trng hp c n b thit hi v t, v ti sn cho ph hp vi thc t qun l, s dng t ai, ti sn nc ta v to iu kin thun li cho t chc thc hin. -Ngh nh c nhng quy nh m bo mc n b tng xng vi mc thit hi thc t. Chng hn, gi n b t v ti sn khng nhng c quy nh ph hp vi gi tr thc t cho ngi c t b thu hi m Nh nc cn c nhng chnh sch h tr nhm bo m n nh i sng cho ngi c t b thu hi phi di chuyn n ni mi hoc n nh ti ch cho h. -Ngh nh c nhng quy nh c th v khu t chc thc hin, trong c ch bo m quyn t chn phng thc n b (bng t, bng tin...) cho ngi c t b thu hi c thay cho c ch p t t pha Nh nc. ng thi, Ngh nh cng giao trch nhim t chc thc hin b, gii phng mt bng cho a phng, to iu kin cho a phng ch ng trong vic thc hin n b, gii phng mt bng, gp phn y nhanh tin thc hin d n. Tuy nhin, Ngh nh 22/1998/N-CP cn c nhng tn ti nht nh c v chnh sch v cng tc t chc thc hin, c th nh sau: -Ngh nh cha c quy nh v mc t i vi nhng trng hp s dng t ai trc ngy Lut t ai nm 1993 c hiu lc thi hnh, nht l cc trng hp tha k t do ng, b, cha, m li. iu dn n nhng vng mc kh x khi xc nh mc n b thit hi v t

57

Chuyn tt nghip , lm chm tin thc hin d n, gy khiu kin nhiu. -Cc iu kin c n b hoc khng c n b thit hi v t v quy nh n b v t c quy nh ti iu 6, iu 7, iu 10 v iu 11... ca Ngh nh 22/CP cha c th, cha thng nht vi cc vn bn v thu tin s dng t. iu ny dn n cch hiu v cch lm khc nhau. -Vic xc nh h s tnh gi t n b khin vic tnh ton tr ln phc tp v nu thc hin quy nh th chi ph n b s tng, khin ch d n khng th chu ni. -Quy nh hin hnh nu rng, ngoi vic phi n b thit hi theo quy nh ti Ngh nh 22/CP, cc t chc, c nhn c Nh nc giao t, cho thu t phi np ti thiu 40% tin s dng t hoc phi tr tin thu t. Quy nh ny bt hp l v gy kh khn cho ngi c giao t, thu t v t khuyn khch cc nh u t b vn pht trin sn xut kinh doanh. V nh vy, ngi c Nh nc giao t, cho thu t phi b chi ph tng ng vi s tin nhn chuyn nhng quyn s dng t v sau h cn phi np 40% tin s dng t. -Chnh sch ti nh c cha chi tit v cha ng b. iu nh hng n tin gii phng mt bng, lm chm tin thc hin d n v tc ng ca vic phi di chuyn ch ti ngi b thu hi t cha c gii quyt mt cch thng nht. -Mt s khi nim v ngi b thu hi t, gi n b, cng trnh bt hp php ca cc t chc ti tr nh WB, ADB v Vit Nam tuy c ni dung gn ging nhau nhng c tn gi

58

Chuyn tt nghip khc nhau. iu ny dn n s khc nhau trong t chc thc hin khng t trng hp. -Ngh nh cha quy nh tht c th v cht ch i vi mt s lnh vc v t chc thc hin, lm nh hng ti s phi hp gia cc ngnh Trung ng vi a phng. Chng hn nh cng tc gim st n b, ti nh c. Trc thc trng , Th tng Chnh ph ch o vic khn trng sa i, b sung Ngh nh 22/1998/N-CP nhm tp trung gii quyt nhng ch tc, p ng nhu cu n b gii phng mt bng ang din ra hng ngy, y nhanh tin gii ngn, y nhanh tin u t ca cc d n. ng thi cn a ra mt s quy nh c th v ti nh c kim nghim trong thc t nhm tin ti nghin cu xy dng Php lnh v n b v ti nh c. 3-u nhc im ca vic gii ngn ODA trong nhng nm qua 3.1-u im Trong tnh hnh th gii gp nhiu kh khn, mt s nh ti tr tp trung ngun lc i ph vi nhng kh khn trong nc nn ct gim ngun ODA cho cc nc ang pht trin. Cuc khng hong ti chnh tin t ti cc nc ng Nam lan sang mt s nc chu khc vn l cc nn kinh t mnh ca chu lc cng c nhng tc ng nht nh n tnh hnh cung cp vin tr ca nc ngoi cho Vit Nam. Gi tr ca cc khon gii ngn nhng nm qua u c quy ra ng la M. Do , trong bi cnh cc ng ngoi t mnh gim gi so vi ng la M th mc

59

Chuyn tt nghip gii ngn trong nhng nm gn y l tch cc. Nguyn nhn t c nhng kt qu trn l do: -Qua 7 nm tip nhn v s dng ODA, cn b Vit Nam dn lm quen vi cc th tc trin khai vn ODA, c kinh nghim trong vic thc hin d n ODA. -C s phi hp cht ch vi cc nh ti tr, c bit l ba i tc ln ca Vit Nam l Nht Bn, Ngn hng th gii v Ngn hng pht trin chu k t khu hnh thnh, la chn n khu thc hin cc chng trnh, d n ODA. -Cc c quan qun l pha Vit Nam cng nghin cu v a ra c hng lot cc bin php ci thin ng k cc th tc trong qu trnh thc hin cc chng trnh, d n ODA nh th tc rt vn, cp pht vn i ng... -Mt s d n ln vt qua c nhng kh khn trong giai on chun b u t nh thm nh , gii phng mt bng, xt thu... i vo thc hin. Chnh ph c nhiu c gng tho g cc vng mc gy chm gii ngn, c bit l Chnh ph cho php b sung ngun vn i ng cho cc chng trnh, d n ODA c kh nng b chm thc hin v thiu vn i ng. -Mi trng php l c ci thin: Chnh ph ban hnh Ngh nh 87/CP v quy ch qun l v s dng ODA nhm nng cao hiu qu ca cng tc ny. Sau khi Ngh nh c ban hnh, hng lot cc Thng t hng dn nhm c th ho ti mc cao nht ni dung Ngh nh 3.2-Nhc im Bn cnh nhng kt qu bc u trong vic thu ht v s dng ngun vn ODA, trong thi gian qua vn mc gii

60

Chuyn tt nghip ngn ODA thp lun lun l vn tho lun vi nhiu nh ti tr song phng v a phng nhm tm ra nhng nguyn nhn v vch ra nhng gii php khc phc. Qua tnh hnh thc hin ODA trong thi gian qua, chng ta c th rt ra nhng nguyn nhn ni cm sau: 3.2.1-Nguyn nhn khch quan Quy nh v iu kin ti tr ca cc nh ti tr rt a dng, c khi phc tp. Quy trnh thc hin ca cc nc, cc t chc ti tr quc t v quy trnh ca Vit Nam c nhng im cha ph hp ln nhau. C cc khon vay rng buc v phng thc mua sm, u thu, chn t vn. C nhiu d n thc hin trn a bn tri rng (Cc d n dn s, y t, gio dc, cp nc, giao thng nng thn thng tri di trn phm vi t 6 n 18 tnh). Mt s nh ti tr chm tr li nhng vn pht sinh hoc thay i t ngt chnh sch ti tr. Ngoi ra, gn y cn c nguyn nhn do cuc khng hong ti chnh tin t ca cc nc trong khu vc lm cho mt s d n gp kh khn do thiu vn v do vic k vay bng tin t nhng hp ng mua sm hoc xy dng cn c theo gi tnh bng USD , quy ra bn t theo gi c nh. Khi ng bn t b mt gi, nh thu b l vn khng th thc hin d n theo cam kt. 3.2.2-Nguyn nhn ch quan trin khai thc hin d n theo c ch qun l ODA i hi phi c s ng b trong tt c cc khu ca qui trnh, trong vai tr ca B K hoch v u t l ht sc quan trng t khu vn ng ODA n vic xt duyt d n, phn b vn, u thu v xt duyt nh thu, nhng

61

Chuyn tt nghip khu ny l c s bt u thc thi d n. Tuy nhin trong thc t vic qui nh trch nhim ca tng B, ngnh, ch d n trong tng khu cha c r rng, cht ch dn n s chng cho chc nng. ng thi, tng B, ngnh cha thy c v cng cha lm ht c trch nhim ca mnh nn vic thc hin d n b ch tc nhiu khu. Vn ny v ang c sa i, b sung ti Ngh nh s 87/CP ngy 5/8/1997 v ban hnh quy ch ngun h tr pht trin chnh thc ODA v Ngh nh 90/CP ngy 7/11/1998 (thay th Ngh nh 58/CP) ban hnh quy ch vay v tr n nc ngoi c Chnh ph ban hnh. Bn cnh nguyn nhn bao trm trn, cc yu t chnh nh hng n qa trnh gii ngn l: Khng thc hin ng chu trnh d n; Qu trnh u thu mua sm ko di; Qu trnh gii phng mt bng chm; C ni, c lc vn i ng b tr khng ; Nng lc qun l d n ca cc ban qun l d n cn hn ch; Chnh sch thu i vi cc d n ODA cn cha nht qun; Qa trnh lm th tc gii ngn chm, c th nh sau: -Vic thm nh, ph duyt d n cn b ko di: Nhiu hip nh k nhng mi ch c tn d n m cha hon thnh bo co nghin cu kh thi, cha hon thnh th tc ph duyt d n u t nh cc hip nh vay ca Nht Bn (ti kho 1993), Php, n , an Mch, Thy S do cha c s phi hp cht ch gia cc c quan tng hp v b ch qun. Qa trnh lp, duyt d n khng kp thi thng mt t 1 n 3 nm, c d n sau khi k hip nh li thay i qui trnh cng ngh (d n in Ph M 1 vay JBIC), hay

62

Chuyn tt nghip thay i mc tiu d n (nh d n cu Bnh Li vay JBIC ). C mt s d n trong qu trnh lp nghin cu kh thi thy rng khng hiu qu li chuyn sang d n khc (nh d n in thoi nng thn, nc khong Kim Bi, in Yaly vay ca Php, my nghin sng vay ca Thi Lan). Mt s d n do thi gian chun b kh lu nn n khi thm nh ph duyt th nhiu hng mc trong d n lc hu so vi tnh hnh mi. -Qa trnh u thu mua sm ko di: Nhn chung vic u thu mua sm v xy lp thng b ko di do Vit Nam mi bt u lm quen vi cc nguyn tc v iu kin u thu theo thng l quc t (nh d n in Ph Li, in Ph M vay ca Nht vic u thu ko di hn 2 nm), hoc gi c cao do buc phi mua sm thit b t nc ti tr nn ch d n khng chp nhn. B K hoch v u t, B ch qun v cc ch d n phi ko di thi gian m phn, thm nh, k hp ng (nh thy in sng Hinh vay ca Thy in), trong mt s trng hp phi chuyn sang cc d n khc (nh vn vay ca Thi Lan, Trung Quc...). Quan h gia cc nh thu chnh v thu ph cha r rng. -Chnh sch n b gii phng mt bng: Chnh sch v cng tc n b gii phng mt bng i vi cc cng trnh giao thng (c bit l cc d n s dng vn vay ca WB, ADB) khc vi chnh sch ca Vit Nam nn qu trnh thng lng, iu chnh chnh sch i n thng nht ko di hn mt nm. C nhng d n thng nht v chnh sch nhng vic trin khai n b ca cc ch d n tin hnh chm: Quc l 1A, quc l 5... Gii phng mt bng thng

63

Chuyn tt nghip gn vi cc chnh sch x hi nh ti nh c, vic lm hoc n b. Hn na, vn nng lc, trnh ca cn b qun l thc hin cng tc ny v vn thng tin cng gy tc ng khng nh. Nhiu bt cp trong qu trnh thc hin khng c thng tin y v x l kp thi dn n lm chm tin trin khai d n (chm bn giao mt bng cho nh thu), v d d n quc l 18 vn Hn Quc (15 im Qung Ninh), d n quc l 1 (on Php Vn - Thng Tn, on thuc H Tnh), d n cu trn quc l 1 (chm bn giao mt bng ti 6 thng i vi cu ung), d n thy li ng bng sng Hng vn ADB ( trm bm An L II, knh trc nam Thi Bnh, bc Hng Hi...), d n nhit in Ph Li II (mt bng knh thi tun hon cha gii phng c v 100 h dn cha chp nhn n gi n b). -Vn i ng: Vn i ng chim t trng thp trong tng s vn u t cho d n nhng li nh hng n tin trin khai d n. T trc n nay, vic k hoch ho vn i ng cha lm tt (k c vn cp pht v vn tn dng). Do khu lp d ton ca ch d n cha phn nh hoc khng kp thi hn a vo k hoch ngn sch nm nn vic b tr vn i ng thuc ngn sch ca B K hoch v u t ngay t u nm cha , vic iu chnh vn i ng c kh khn gy b ng cho ngn sch Nh nc. i vi d n thuc din vay li ca ngn sch Nh nc, ch d n khng ch ng thu xp ngun vn i ng. - Nng lc ca cc ban qun l d n: Nhn chung cc ban qun l d n cn hn ch v nng lc, trnh ngoi ng cng nh kinh nghim qun l, kh nng phn tch, m

64

Chuyn tt nghip phn hp ng cho nn qu trnh xt thu, k kt cc hp ng mua sm, xy lp ko di. C d n chp nhn thanh ton cho nh thu ngoi phm vi hp ng k (nh d n ci to li in vay vn WB) nn B Ti chnh (Tng cc u t Pht trin) khng th duyt h s cho thanh ton. -Chnh sch thu: Vic p dng thu i vi cc d n ODA lu nay cha c nht qun v phi x l tng trng hp. B Ti chnh c vn bn trnh Th tng Chnh ph ban hnh v qui nh chnh sch thu i vi cc d n vn ODA nhm khc phc tnh trng ny. -Th tc gii ngn cho cc d n: Trc nm 1995 do mi tip cn cng tc qun l ODA vi cc th tc phc tp ca cc nh ti tr, th tc u t trong nc v trnh , kinh nghim ca cn b qun l cn hn ch nn khu xt duyt h s rt vn v lun chuyn chng t c chm. n nay B Ti chnh ban hnh quy ch, theo thi gian xc nhn h s hp l v lm th tc rt vn ti a t 5 n 8 ngy. Tuy nhin, tin rt vn phn ln ph thuc vo tin thc hin cc d n v tp hp y h s rt vn hp l ca cc ch d n phi ph hp vi tho thun cam kt c cc nh ti tr quc t chp nhn (thng nh thu lp h s thanh ton gi cho t vn, sau 20 n 26 ngy t vn mi xc nhn gi cho ch u t, ch u t xem xt v duyt h s khong 10 ngy, c trng hp hng thng, sau b chng t mi c chuyn n B Ti chnh lm th tc rt vn i vi pha nc ngoi). Ngoi ra cn c mt s nguyn nhn khc gy chm tr cho vic trin khai thc hin d n t dn n chm gii

65

Chuyn tt nghip ngn nh th tc xin cp giy php nhp khu thit b, th tc hi quan, xin cp t xy dng vn phng...

Chng III nhng gii php nhm y nhanh Tin gii ngn ODA giai on 2001-2005 I-d bo xu hng thu ht v gii ngn oda Vit nam giai on 2001-2005 1-Mc tiu ca Chin lc pht trin kinh t- x hi 10 nm 20012010 v ca K hoch 5 nm 2001-2005 Mc tiu tng qut ca Chin lc pht trin kinh t-x hi 10 nm 2001-2010 l khng ngng ci thin i sng vt cht v tinh thn ca nhn dn trn c s tip tc y

66

Chuyn tt nghip mnh s nghip cng nghip ho, hin i ho trong iu kin hi nhp. Chin lc trong 10 nm ti l chin lc hng ti s pht trin nhanh v bn vng m bo khng ngng nng cao mc sng vt cht v tinh thn ca nhn dn theo hng: -V lnh vc kinh t: y mnh cng nghip ho, hin i ho, trang b v trang b li k thut, cng ngh tin cho cc ngnh nng nghip, cng nghip, dch v, nng cao hiu qu v sc cnh tranh ca nn kinh t, tng bc a t nc ra khi tnh trng nc ngho v chm pht trin. Tng bc xy dng nn tng tr thnh nc cng nghip. -V lnh vc ngoi kinh t: Khng ngng nng cao cht lng i sng vt cht, vn ho v tinh thn ca nhn dn, xy dng th ch kinh t th trng theo nh hng x hi ch ngha. Tng cng ngun lc con ngi, nng lc khoa hc v cng ngh, kt cu h tng, tim lc kinh t. K hoch 5 nm ti (2001-2005) l bc quan trng thc hin chin lc pht trin kinh t -x hi 10 nm, y nhanh cng nghip ho, hin i ho, tng cng hiu qu v sc cnh tranh trong iu kin hi nhp. Thc y hnh thnh c cu kinh t hp l, c hiu qu. Khai thc ti a tim lc trong nc, ng thi tranh th nhiu hn cc ngun lc bn nngoi, s dng c hiu qu mi ngun vn cho pht trin. Kt hp thc hin ng thi ba nhim v chin lc: Pht trin n nh hiu qu cao; Xy dng v c bn c ch th trng nh hng x hi ch ngha Vit Nam; To th v lc chun b hi nhp thng li. Nhm p ng yu cu trn, mc tiu tng qut ca k hoch 5 nm ti (2001-2005) l: Tng trng kinh t vi nhp cao v bn vng. Chuyn
67

Chuyn tt nghip dch nhanh c cu kinh t, c cu lao ng theo hng cng nghip ho, hin i ho. Nng cao r rt cht lng, sc cnh tranh v hiu qu pht trin kinh t. Xy dng mt bc quan trng th ch kinh t th trng nh hng x hi ch ngha. To chuyn bin mnh v pht huy nhn t con ngi, gio dc- o to, khoa hc v cng ngh. Gii quyt vn bc xc v vic lm, c bn xo i v gim mnh s h ngho, n nh v ci thin vng chc i sng ca nhn dn. Tip tc tng cng kt cu h tng kinh t- x hi, to cc tin cho giai on pht trin tip theo. Gi vng n nh chnh tr v an ton x hi, bo v vng chc ch quyn , ton vn lnh th v an ninh quc gia. Nhng mc tiu tng qut ny c c th ho trong k hoch 5 nm nh sau: -Phn u t nhp tng trng bnh qun hng nm ti thiu 7%, tch cc to iu kin thc hin mc tng trng cao hn v c bc chun b cho 5 nm tip theo. -Pht trin mnh kinh t nhiu thnh phn, trong kinh t Nh nc gi vai tr ch o, xy dng mt bc quan trng th ch kinh t th trng nh hng x hi ch ngha. Chuyn dch c cu kinh t, c cu lao ng theo hng tng t trng cng nghip v dch v, tng nhanh hm lng cng ngh trong sn phm. -Tng nhanh vn u t pht trin kinh t -x hi, xy dng c cu kinh t c hiu qu v nng cao sc cnh tranh. Hon thin mt bc c bn h thng kt cu h tng. u t thch ng cho cc vng kinh t trng im, h tr nhiu hn cho cc vng cn nhiu kh khn. -M rng v nng cao hiu qu kinh t i ngoi. Cng

68

Chuyn tt nghip c th trng c v m rng thm th trng mi. To mi iu kin thun li tng nhanh xut khu, thu ht vn, cng ngh t bn ngoi. Ch ng hi nhp kinh t c hiu qu, thc hin cc cam kt song phng v a phng. -Tip tc i mi v lnh mnh ho h thng ti chnhtin t, tng tim lc v kh nng ti chnh quc gia, thc hin trit tit kim. Tng t l chi ngn sch dnh cho u t pht trin, duy tr n nh cc cn i v m. Pht trin th trng vn p ng nhu cu pht trin kinh t- x hi. -Tip tc i mi, to chuyn bin c bn, ton din v pht trin gio dc- o to, khoa hc v cng ngh. Tp trung vo: nng cao cht lng ngun nhn lc vi c cu hp l, trin khai thc hin chng trnh ph cp trung hc c s, ng dng nhanh cc cng ngh tin tin, hin i, chun b cc bc i cn thit tip cn dn nn kinh t tri thc. -Gii quyt c hiu qu nhng vn x hi bc xc: to vic lm, gim t l tht nghip c thnh th v nng thn; ci cch c bn ch tin lng; xo i, gim ngho; chng t nn x hi. n nh vng chc v nng cao i sng vt cht v tinh thn ca nhn dn. -y nhanh cng cuc ci cch hnh chnh, i mi v nng cao nhiu lc ca b my qun l Nh nc. y li tnh trng quan liu, tham nhng. Thc hin tt dn ch, nht l dn ch phng, x v cc n v c s. -Thc hin nhim v cng c quc phng, an ninh, bo m trt t k cng trong cc hot ng kinh t- x hi.

69

Chuyn tt nghip 2-Ch trng ca Nh nc Vit Nam i vi vic thu ht v gii ngn ngun vn ODA. Trong khun kh y mnh s nghip i mi trong giai on cng nghip ho, hin i ho t nc, ngun vn ODA vn ng v i vo thc hin c vai tr quan trng. Ch trng ca Vit Nam tip tc tranh th thu ht ngun ti tr pht trin chnh thc song phng v a phng. c bit phi nng cao tc gii ngn ngun vn ny. Ngun vn ODA tp trung ch yu cho vic xy dng kt cu h tng kinh t v x hi, nng cao trnh khoa hc, cng ngh v qun l, ng thi dnh mt phn tn dng u t cho cc ngnh nng, lm, ng nghip, sn xut hng tiu dng. u tin dnh vin tr khng hon li cho nhng vng chm pht trin. Cc d n s dng vn vay phi c phng n tr n vng chc, xc nh r trch nhim tr n, khng c gy thm gnh nng n nn khng tr c. Phi s dng ngun vn ODA c hiu qu bng cch tng cng kh nng gii ngn v kim tra, qun l cht ch, chng lng ph tiu cc. Thc hin ch trng thu ht v gii ngn ngun vn ODA ni trn, nhng phng hng u tin s dng ngun lc ny l: -Pht trin nng nghip v nng thn, trong ly chng trnh mc tiu quc gia v xo i gim ngho bao gm c cng tc nh canh nh c v h tr ng bo dn tc gp kh khn lm trng tm vi cc mc tiu l gim t l h i ngho xung 7% nm 2005, bnh qun mi nm gim 3 vn h ngho.

70

Chuyn tt nghip -Cc d n ODA hng vo ni dung h tr pht trin ton din nng thn, giao thng, thy li, cung cp nc sinh hot, trng v bo v rng, in kh ho, pht trin cng nghip ch bin nng lm thy sn, xy dng cc cng c vi h thng thng tin lin lc v phng tin nh bt m bo an ton cho ng dn, ci to v xy dng mi trng hc, bnh vin. Pht trin tn dng nng thn di nhiu hnh thc khc nhau s c coi trng nhm to vn cho ngi nng dn pht trin sn xut, tng thm thu nhp. -OAD h tr cc chng trnh quc gia dn sinh x hi, trong : +Chng trnh dn s v k hoch ho gia nh lm gim t l sinh hng nm 0,6%, nhp tng dn s nm 2005 di 1,6%. +Chng trnh thanh ton bnh x hi vi mc tiu nm 2005 thanh ton trit bnh phong trong c nc, thanh ton cc bnh bi lit, un vn s sinh, si, bch hu, ho g, khng ch vim gan B, vim no Nht Bn, t, thng hn. +Chng trnh nc sch v v sinh nng thn vi mc tiu nm 2005 m bo 95% dn s c dng nc sch, 85% dn s c h x hp v sinh, gip nng dn ti to phn bn hu c v x l cht thi. +Chng trnh gii quyt vic lm vi mc tiu hng nm gii quyt vic lm cho 1,3 n 1,35 triu lao ng, gim t l tht nghip thnh ph xung 3%, nng qu s dng lao ng nng thn ln 80% vo nm 2005. -Ci to, nng cp v tng cng trang thit b cho cc

71

Chuyn tt nghip bnh vin tnh, thnh ph. Tng cng nng lc cho h thng y t x, huyn, xy dng mt s x nghip dc, tng cng nng lc kim sot s dng thuc. -Pht trin gio dc v o to, va tng cng c s vt cht k thut cho cng tc dy v hc, va nng cao trnh gio vin cc cp. Ch trng v hon thin, pht trin mng li cc trng dy ngh. Trong khi c s vt cht phc v cng tc dy v hc trong nc ang trong qu trnh chun b, phi dnh mt phn ODA gi sinh vin ra nc ngoi hc tp. -Tip tc pht trin h thng cp nc mt s thnh ph, thi x hin cha c d n. Pht trin h thng thot nc, x l rc thi mt s thnh ph, th x ng dn, mi trng ang b nhim nng. -s dng hiu qu, y nhanh tc gii ngn ODA, kt hp vi cc ngun vn khc nh u t trc tip nc ngoi, vn u t trong nc tip tc pht trin cc ngun in, h thng ng dy ti in v cc trm bin th phc v nhu cu sn xut, sinh hot trong tng lai. H tr pht trin giao thng vn ti, ginh ngun ODA thch ng pht trin cc ng nhnh, ng xng c ni vi cc ng quc l, m bo giao thng thng sut n cc vng dn c, nht l vng su, vng xa. -S dng ODA hp l kt hp vi cc ngun vn khc (u t trc tip nc ngoi, vn u t trong nc) ci to, nng cp v xy mi mt s cng bin, sn bay phc v mc tiu pht trin kinh t. -i vi thng tin lin lc, u tin s dng ODA pht trin

72

Chuyn tt nghip vin thng nng thn. -Dnh mt phn ODA vo vic h tr pht trin c s h tng (ng, h thng cp, thot nc; thng tin lin lc; nh dn c...) xung quanh cc khu cng nghip, nht l cc tnh c nhiu kh khn, thu nhp thp. S dng ODA thc hin nghin cu c bn (tng quan, quy hoch, nghin cu tin kh thi, nghin cu kh thi), chuyn giao cng ngh, pht trin th ch, tng cng nng lc ca cc c quan nghin cu v qun l. -Thu ht v s dng c hiu qu ngun vn ODA cho cc cng trnh cng nghip nhm to ngun vn thc hin cc bin php ci cch doanh nghip, u t theo chiu su, tng cng v i mi trang thit b, cng ngh nng cao kh nng cnh tranh ca sn phm. Vit Nam ch trng trong qu trnh pht trin, ngun lc trong nc c ngha quyt nh, ngun lc bn ngoi c ngha quan trng v ngun vn ODA n c tay ngi dn v cng ng mi thc s tr thnh cht xc tc cho qu trnh pht trin nhanh v bn vng.

3-Yu cu t ra i vi vic thu ht v gii ngn ODA ca Vit Nam thi gian ti. Trong nhng nm qua, v c bn chng ta to c nhng iu kin thun li cho cng cuc ci cch kinh t. 5 nm ti s bt u thi k ci cch kinh t chin lc 10 nm (2000-2010) vi nhng yu cu thc hin ton din hn, su v mnh hn, i vo nhng vn mi kh khn v phc tp
73

Chuyn tt nghip hn so vi giai on trc. Thm vo l nhng i hi v vn v cng ngh cho s nghip cng nghip ho, hin i ho t nc, chng ta cn khong 9 t USD vn ODA cn i cho u t pht trin. Do , nhim v t ra l trong 5 nm 2001-2005 phi thu ht c 13 t USD v a vo gii ngn 10 t USD. Trong 5 nm ti, nhu cu v vn ODA l rt ln. Tuy nhin, lng vn ODA thu ht c th s tng khng ng k. V vy, cn thc hin trit cc bin php nhm y nhanh tin gii ngn ODA trnh tnh trng lng ph vn trong khi nn kinh t trong nc ang thiu vn cho pht trin. Khi nn kinh t tng trng, mt s vn x hi nh i ngho, bnh tt, m ch... c y li th ngun vn ODA khng hon li chc chn s gim i, lng ODA vn vay s tng ln. ODA vn vay l mn n ca chnh ph. Do , vic nng cao hiu qu s dng l yu cu cp bch nht, kt qu mi l thc o nh gi vic s dng ODA c hiu qu hay khng. V l do , hn bao gi ht, vic s dng ODA cn c quy hoch tng th, hp l, kho st nhu cu vn ca tng ngnh tht chnh xc, d n phi mang tnh thit thc, trnh tnh trng cng trnh hon thnh nhng khng c a vo s dng hoc s dng vi cng sut thp. ODA khng hon li cn tp trung cho vic gii quyt cc vn x hi. C hi v thch thc ca nc ta trong vic thu ht v gii ngn ngun vn ODA thi gian ti l r rng. C hi rt thun li nhng thch thc cng rt ln. Chng ta phi tng cng cc bin php thc y gii ngn v s dng ODA mang li

74

Chuyn tt nghip hiu qu kinh t ch khng phi th h con chu cng lng tr n.

4-D bo kh nng thu ht v gii ngn ngun vn ODA giai on 2001-2005 Tuy t c nhng thnh tu ln v kinh t x hi trong nhng nm qua, Vit Nam hin vn l mt trong nhng nc ngho ca khu vc v th gii. y l li th ca Vit Nam i vi vic thu ht ngun vn ny, v i tng cung cp ODA ca cc nh ti tr l cc nc ngho, c mc thu nhp thp. Thi gian qua, Vit Nam c nhng thnh cng ln trong chnh sch i ngoi, vai tr ca nc ta trn trng quc t ngy cng c nng cao. Mt trong nhng thnh cng l chng ta thu ht c s quan tm ca cc nh ti tr quc t, th hin s gia tng v quy m ti tr v s lng cc nh ti tr n vi Vit Nam. iu ny c nh hng tch cc n kh nng thu ht v gii ngn ngun vn ODA. Trong giai on ti, chc chn quan h ca Vit Nam vi cc nh ti tr song phng v a phng s tip tc c ci thin. D bo trong 5 nm ti, Vit Nam c th vn ng cc nh ti tr cung cp khong 16 t USD, khi lng ODA cam kt s tng u v n nh hn. Vi bi hc kinh nghim trong vic thc hin ODA trong nhng nm qua, chc chn chung ta s ci thin c t l gii ngn. Nu t l gii ngn t 45% th chng ta s c 7,5 t USD vn ODA cho giai on 2001-2005, trung bnh mi nm c 1,5 t USD.

75

Chuyn tt nghip C cu ODA trong thi gian ti s thay i, vin tr khng hon li s gim, tp trung ch yu vo hnh thc ODA vn vay. D kin nhng nm ti, ngun vn ny s chim trn 85% tng vn ODA. Khi lng vn ODA ny cng u tin cho lnh vc nng lng v giao thng vn ti. ODA khng hon li s tp trung vo cc vng nng thn ngho, vng su, vng xa pht trin nng nghip nng thn v xo i gim ngho. Xt t nhiu phng din v trn c s xem xt thc trng gii ngn ODA Vit Nam trong thi gian qua, c th nhn xt rng trin vng gii ngn ODA trong thi gian ti s c bc ci thin v n xut pht t li ch ca bn thn quc gia v chng ta ang c nhng bin php tng bc tho g nhng vng mc lin quan n vn ny.

II-Nhng bin php y nhanh tin gii ngn Vit Nam Giai on 2001-2005

Xung quanh vn v tc gii ngn i vi cc d n s dng vn ODA c nhiu kin kh tri ngc nhau. Theo nh gi ca cc chuyn gia WB th tc gii ngn vn ODA nh vy l chm, do chng trnh vin tr ca WB dnh cho Vit Nam t 500 triu USD nm 1996 xung cn 431 triu USD nm 1999. C th thy chng trnh vin tr ca WB ang c xu hng thu hp li. Trong nm 2000, WB d bo tnh hnh gii ngn s khng c nhiu ci thin so vi nhng nm qua. Tri ngc vi quan im ca WB, i din ca Ngn hng hp tc v u t Nht Bn li t ra lc quan v tc gii ngn ODA v d tnh rng trong nm 2000, mc gii ngn cc khon cam kt ca Nht Bn cho Vit

76

Chuyn tt nghip Nam s t 700 triu USD, gp ba ln nm 1999. Tuy nhin xt t kha cnh ngi s dng vn ODA, c th l trong cc chng trnh, d n Vit Nam th phi tha nhn rng tc gii ngn ngun vn ODA trong nhng nm qua l rt chm. S chm tr ny khng ch do pha Vit Nam gy ra m cn c pha cc nh ti tr. T nm 1993 n nay, Vit Nam tip nhn ngun vn ODA ca 45 nh ti tr khc nhau, trong khi mi trng php l ca nc ta cha ng b, nng lc cn b cn hn ch m phi tip nhn 45 quy nh khc nhau v quy trnh th tc gii ngn, t l vn i ng... ca cc nh ti tr th vic chm tr tc gii ngn ti mt s d n l khng th trnh khi. nng cao hn na hiu qu s dng ngun vn ODA trong nhng nm ti cn phi tin hnh nhng gii php mang tnh ton din sau: 1-ng b ho khung php l ca Vit Nam cho vic thc hin ODA S thiu ng b, thiu cht ch trong ni dung ca mt s vn bn php l lin quan n qun l v s dng ngun vn ODA l nguyn nhn chnh gy tr ngi trong qu trnh thc hin cc d n v hiu qu s dng ca ngun vn ny. Nhng quy nh trong vic u thu, xt thu ang gy ra nhng tr ngi khng nh cho qa trnh thc hin d n. V vn ng b khung php l lin quan n ngun vn ODA cn phi k n Ngh nh 22/CP v n b, gii phng mt bng. y l vn bn c 7 ni dung cn sa i cho ph hp vi thc t. Cng tc n b, gii phng mt bng l mt trong nhng khu phc tp trong qu trnh trin khai

77

Chuyn tt nghip cc d n ODA cc lnh vc khc nhau. Trong khi , Ngh nh 22 quy nh n b cha c c th, cha thng nht vi cc vn bn v thu tin s dng t dn n cc cch hiu khc nhau gia cc d n. Thm vo cng tc qun l t ai gia cc a phng cha ng b khin chnh quyn a phng lng tng trong vic lp n b, gy kh khn cho vic trin khai gii phng mt bng ca cc d n. Thc t i hi B K hoch v u t, B Ti chnh cng cc ban ngnh chc nng cn c nhng cuc tip xc, trao i vi cc nh ti tr v thng qua Hi ngh nhng nh ti tr cho Vit Nam hng nm xc tin qa trnh lm hi ho th tc lin quan n ODA c hai pha. S hi ho trong cc th tc ca c hai pha c th khc phc s chm ch trong tc gii ngn ngun vn ODA mt cch tch cc. Cc nh ti tr ch nn thng nht vi Chnh ph v cc quy nh c tnh chung nht, cc chi tit c th nn giao quyn cho cc a phng thng nht ph hp vi cc c th ca h, hn ch c nhng vng mc trong qu trnh trin khai d n sau ny. Vic b sung, sa i khung php l cn s phi hp gia Ban qun l d n ti cc a phng, cc tnh c d n khi a ra nhng vng mc trong qu trnh trin khai d n cc c quan chc nng nh B K hoch v u t, B Ti chnh, Ngn hng Nh nc, cc ngn hng thng mi phc v cng tc gii ngn... c th tin hnh sa i, b sung cc vn bn php quy mt cch ng b, ton din.

2-V chnh sch thu

78

Chuyn tt nghip Theo nh gi ca cc d n s dng vn ODA, vng mc ln nht trong khu gii ngn ODA l th tc ca pha Vit Nam, trong th tc hi quan, c bit l chnh sch thu ang c xem l khu cn phi chn chnh ngay thc y c tc gii ngn ODA trong thi gian ti. trn thc t, ch tr nhng d n ODA dng vin tr khng hon li mi c min thu hng ha ( bao gm c thu nhp khu v thu gi tr gia tng), cn cc d n vay li t pha Chnh ph th tin thu cho cc hng ho thuc d n u c gii ngn t ngun vn i ng, ly t ngn sch Nh nc. Do , vic nh thu hng ho cc d n s dng vn ODA thc cht l "ly t ti ny b sang ti kia" ca Nh nc. Trong khi , B Ti chnh cho rng vic nh thu l nguyn tc ca mt nn kinh t hon ho, v th cha th xp cc d n ODA l mt ngoi l. Do mt gii php cn lm trc mt l p dng hnh thc ghi thu- ghi chi trong vic nh thu hng ho nhp khu phc v cc d n s dng ngun vn ODA, tin ti ngh B Ti chnh min thu nhp khu, VAT i vi cc hng ho nhp khu ca d n. 3-Rt ngn thi gian ph duyt v thm nh d n -Hin nay, quy nh v trnh t v th tc xt duyt d n ca pha Vit Nam v pha nc ngoi cn rm r, phi qua nhiu bc, nhiu cp xt duyt nn giai on chun b d n thng ko di. y chnh l mt trong nhng nguyn nhn lm cho tin gii ngn ngun vn ODA trong thi gian qua chm. Hn na, th tc hnh chnh ca cc c quan Nh nc cn chm i mi, thiu trit nn cn tnh trng

79

Chuyn tt nghip chm tr mi khu, c bit l cc khu: thm nh v ph duyt nghin cu kh thi, ph duyt trin khai cc hng mc s dng vn d sau u thu. Do vy, i hi phi i mi cng tc thm nh v ph duyt d n sao cho rt ngn c thi gian m vn m bo c cht lng ca vic thm nh, gp phn thc y gii ngn. Cn tinh gim th tc hnh chnh, c s phn cp thm nh r rng nng cao hiu qu hot ng ca b phn ny. C nhng quy nh c th v thi gian thm nh, ph duyt i vi tng loi d n. ng thi, trong qu trnh thm nh nu pht hin nhng ni dung cn thiu hay cha ph hp th c quan thm nh phi c trch nhim thng bo ngay cho ngi lp d n h c bin php iu chnh kp thi.

4-Ci tin cng tc u thu, xt thu Qua thc t trin khai, cc quan chc Chnh ph, cc nh ti tr cng nh cc ban qun l d n (QLDA) u cho rng cn phi chnh sa cc vn bn v gia chng c s thiu ng b, cha st thc t v cha hi ho vi quy trnh th tc ca bn ti tr. Ring vi Quy ch u thu 88/CP v Quy ch qun l u t 52/CP, B K hoch v u t, cc ban qun l d n v cc nh ti tr u tha nhn rng c s thiu nht qun trong hai quy nh ny, chng hn nh quy nh mang tnh nguyn tc v la chn nh thu cha ph hp vi c th ca tng d n, cc ni dung v qun l u thu v ch nh thu cn nhiu im cha ng nht khin vic thc hin d n gp phi nhng vng mc khng ng c, nhng quy nh v nng lc ca cc nh thu cha

80

Chuyn tt nghip st thc t gy kh khn cho cc nh thu trong nc khi mun u thu. Do , sa i, b sung mt s quy nh trong Ngh nh 52/CP v Ngh nh 88/CP s to iu kin cho c nh u t trong v ngoi. Theo d kin, Chnh ph s sa i quy nh i vi nhng d n c gi tr di 1 t ng v cc gi thu t vn di 500 triu ng c p dng hnh thc ch nh thu, s thay i ny cng to ra s thng thong hn trong cc vn bn php quy v quy ch u thu ca Vit Nam. 5-Chnh sch v cng tc n b, gii phng mt bng Di y l mt s ni dung ch yu cn sm c sa i, b sung: (1) Cn lm r hn nhng iu kin c n b thit hi v t, nht l cc trng hp t s dng n nh trc ngy 8/1/1998. Cn c quy nh r thi im s dng t m bo khng vi phm quy hoch ca cp c thm quyn ph duyt v cng b hoc khng vi phm hnh lang bo v cng trnh. Khng ln chim t tri php lut. ng thi c quy nh r rng v thi im xc nhn ca UBND x, phng, th trn cho ngi s dng t c giy t mua bn, chuyn nhng quyn s dng t. Nhng quy nh ny s theo hng tha nhn thc t s dng t qua cc giai on khc nhau: ci cch rung t, ci to cng thng nghip, ci to nng nghip... (2) C quy nh c th v mc t c n b thit hi. y l vn h trng v c nhiu kin khc nhau, cn nhiu khiu kin t nhn dn, cn nhiu kin t

81

Chuyn tt nghip chnh quyn cc cp. (3) i vi vic tnh gi t n b, nn b h s k v thc hin vic tnh gi t n b ph hp vi kh nng sinh li hoc chuyn nhng quyn s dng t ti a phng. Gi tnh t n b do UBND tnh quyt nh m bo vai tr i din quyn s hu ton dn v t ai. Tuy nhin, cn cho php UBND tnh da trn quy nh ca Chnh ph v gi t khi quy nh ph hp vi kh nng sinh li hoc gi chuyn nhng thc t ca t ai lm gi t tnh n b thit hi a phng gim cng vic cho a phng. (4) i vi vic n b thit hi v ti sn, cn c quy nh thng nht vi Ngh nh 22/1998/N-CP. l n b 100% gi xy dng i vi nh cp bn v loi nh ny ch yu l ca cc i tng ngho nn cn c u tin h c th ti to li ngi nh mi vi tiu chun k thut tng ng. ng thi, phi c quy nh r v vic n b theo mc thit hi thc t cho nh t cp ba tr ln m bo cho mc n b ph hp vi nhng thit hi m ngi c t b thu hi. (5) Cn a mt s ni dung c bn ca chnh sch ti nh c vo Ngh nh bao gm cc quy nh c ca Ngh nh 22/1998/N-CP v b sung thm nhng quy nh v: Quyn v ngha v ca ngi b thu hi t phi di chuyn n ni mi; iu kin bt buc v c s h tng, nht l trng hc v c s khm cha bnh ti khu ti nh c v cc cng trnh phc li khc phc v i sng nhn dn; Cng khai phng n b tr t , nh ti ni ti nh

82

Chuyn tt nghip c nhm pht huy tinh thn dn ch ti c s v trnh s p t t pha Nh nc; ra nguyn tc b tr nh ti ni ti nh c i vi nh nhiu tng, nhiu cn h lm cn c thc hin. (6)Cn b sung mt s ni dung c th v hi ng n b v hi ng thm nh nhm x l nhng vng mc trong qu trnh t chc thc hin, c th nh sau: -Nng cao vai tr ca ch d n trong vic lp, trnh duyt v thc hin phng n n b, gii phng mt bng. i vi d n phi thnh lp hi ng n b thit hi, gii phng mt bng cp tnh th lnh o s ch qun ca d n phi l ph ch tch thng trc trc tip ch o ch d n trong vic lp v thc hin phng n n b, gii phng mt bng. -B sung nhng quy nh c th v nguyn tc lm vic ca hi ng cng nh trch nhim ca mt s thnh vin trong hi ng n b, gii phng mt bng nh ch tch hi ng, ch d n, i din ca nhng ngi b thu hi t. -C quy nh c th v ni dung thm nh cng nh trch nhim ca hi ng thm nh cp tnh trong vic m bo thi gian thm nh nhm y nhanh tin trnh duyt v thc hin phng n n b cng nh trch nhim c th ca tng thnh vin hi ng. -C quy nh c th v ni dung thm nh cng nh trch nhim ca hi ng thm nh cp tnh trong vic m bo thi gian thm nh nhm y nhanh tin trnh duyt v thc hin phng n n b cng nh trch

83

Chuyn tt nghip nhim c th ca tng thnh vin hi ng. 6-Chun b tt vn i ng Vn i ng l mt phn ti chnh quan trng v nhiu khi l iu kin cung cp vn ODA ca cc nh ti tr. Vn i ng c th hiu l phn ng gp ti chnh ca pha Vit Nam trong cc d n s dng ngun vn ODA. Nhn chung, cc nh ti tr khng bao gi cung cp ton b s vn cho cc chng trnh, d n. Tuy nhin, vic quy nh lng vn i ng v tin trnh gii ngn khng c nh mt cch cng nhc m tu thuc vo cng tc m phn gia hai bn. Chun b tt vn i ng l mt khu quan trng trong tin trnh thc y tc gii ngn. Cc nh ti tr bao gi cng i hi mt khon vn i ng ca pha Vit Nam nhm bo m tnh hiu qu ca vic s dng ngun vn ODA m h cung cp. iu ny gy kh khn cho vic gii ngn, nhng li ch m n mang li l rt ln v v lu di, th hin thin ch ca cc nh ti tr dnh cho Vit Nam. Hin nay, ngoi cc d n nhm A c Chnh ph quan tm gii quyt, a phng phi t cn i ngun vn i ng hng nm. iu ny lm cho mt s tnh, thnh ph lng tng bi phn vn c giao phi cn i nm ngoi kh nng ca h. V vy, Chnh ph cn c s ch o v hng gii quyt cho cc tnh, thnh ph gp kh khn. V pha a phng, cn thnh lp Qu pht trin v c k hoch chi tit hng nm v cp v qun l tt ngun vn i ng cho cc d n ODA c phn cp qun l trc tip.

84

Chuyn tt nghip 7-Th tc gii ngn cho cc d n Tip tc ci thin th tc v trnh t gii ngn cho cc d n ODA quy nh trong Ngh nh 87/CP sao cho ph hp vi thng l quc t l trong vng 56 ngy. Hin nay trnh t v th tc thanh ton cn rm r, tn nhiu thi gian. c mt s nh thu yu cu ch d n thanh ton tr chm, iu ny s gy kh khn ln cho ch d n v thit hi cho Nh nc. i vi mt s d n do phi ch ph duyt b sung gi tr hp ng nn mt s khi lng hon thnh khng c gii ngn gy kh khn cho nh thu. Ban hnh ch , chnh sch c th ring v th tc v trnh t gii ngn c bit i x vi mt s d n gp nhiu kh khn song vn phi m bo tnh cng bng v minh bch. Hin nay, cc quy nh v th tc v trnh t gii ngn vn mang tnh chung chung, cha lng trc c nhng kh khn ca ch u t v Ban qun l d n. R sot li cc th tc ti chnh trong nc, c bit l th tc rt vn nhm ci tin th tc rt vn theo hng gim phin h trong qu trnh ny. Quy nh v vic m mt ti khon ring phc v cng tc lp cng v xy dng bo co tin kh thi, bo co kh thi cho d n, v hin nay ngun kinh ph ny hu nh khng c cp, nh hng rt nhiu n tin gii ngn ngun vn ODA. 8-Pht trin ngun nhn lc cho cc d n ODA, xy dng quy chun, tin ti chuyn nghip ho cc Ban QLDA Trong nhng nm ti y, vic nng cao trnh cho

85

Chuyn tt nghip i ng cn b d n l mt trong nhng vic cn lm ngay. Chng ta c th mi cc chuyn gia trong v ngoi nc ti o to, tp hun cng vic ca d n cho cn b di hnh thc o to ngn ngy theo kiu tp trung hoc o to ngay ti c s lm vic i vi mt s nghip v c th ca d n. V lu di, cn chun ho trnh cn b thc hin d n phi c trnh i hc tr ln v thng tho ngoi ng c th hon thnh nhanh chng, chnh xc cc cng vic ca d n. Song song vi qu trnh sa i, b sung cc quy nh mang tnh php quy trong lnh vc qun l v s dng ngun vn ODA, vic xy dng, chun ho cc Ban QLDA s dng vn ODA cng cn phi c coi trng. hot ng hiu qu, cc Ban QLDA cn phi c trang b nhng trang thit b vn phng, phng tin thng tin lin lc cn thit. i vi nhng d n c quy m ln, s lng cc d n n v nhiu th cn duy tr mt Ban QLDA trung ng c nhim v qun l, gim st hot ng ca cc d n thnh vin. Ngoi ra Ban QLDA trung ng phi chu trch nhim trc cc c quan qun l vn ODA ca Chnh ph v tin trin khai thc hin d n cng nh nhng trch nhim lin i khc.

86

Chuyn tt nghip

kt lun
Qua hn 10 nm i mi, Vit Nam nhn c s ng h v cng to ln ca bn b trn th gii, mt trong nhng thin ch l ngun vn ODA m cc nh ti tr dnh cho Vit Nam. Vn ODA thc hin gp phn quan trng vo pht trin c s h tng kinh t- x hi, trong mt s d n hon thnh v pht huy tc dng tch cc phc v s nghip pht trin kinh t-x hi ca t nc. Cc vn x hi c quan tm hn. Cc ngnh, a phng c p ng mt phn nhu cu vn phc v u t pht trin. Qua vic thc hin d n, nhiu cn b Vit Nam c nng cao trnh v trng thnh trng thy. Bn cnh nhng thnh cng, mc gii ngn thp trong nhng nm qua lun l mt thch thc ln v cha c gii quyt tt. Mun s dng ngun vn ny hiu qu hn, chng ta cn tp trung gii quyt tn ti ny.

87

Chuyn tt nghip c s tn tnh gip ca gio vin hng dn V Cng, cn b hng dn Nguyn Thanh Hng v cc c, cc ch Vn phng Thm nh ca B K hoch v u t, ti hon thnh " lun vn tt nghip " ca mnh vi mong mun s gp phn vo vic ra cc gii php nhm thc y tin gii ngn ngun vn ODA. Mc d c nhiu c gng, nhng do s hiu bit v nng lc cn hn ch nn bi vit khng trnh khi nhng thiu st. Ti rt mong nhn c nhng kin ng gp ca nhng ai quan tm n vn gii ngn ngun vn ODA.

danh mc ti liu tham kho

1.Tnh hnh tng quan v vin tr pht trin chnh thc ti Vit Nam, bo co ca Chng trnh Pht trin LHQ ti Vit Nam (UNDP) xut bn nm 1999. 2.nh gi vin tr, Bo co nghin cu chnh sch ca Ngn hng Th gii xut bn nm 1999. 3.Ngun vn ODA v cc vng kinh t, V Kinh t i ngoi- B K hoch v u t xut bn nm 2000. 4.Cc vn bn php lut : - Ngh nh 87/CP ban hnh ngy 5-8-1997.

88

Chuyn tt nghip - Ngh nh 22/1998/ N-CP ban hnh ngy 24-4-1998. - Ngh nh 88/1999/ N-CP ban hnh ngy 1-9-1999. - Thng t s 15-1997/ TT-BKH ban hnh ngy 24-10-1997 - Thng t lin tch s 81/1998/TTLT-BTC-NHNN ban hnh ngy 17-6-1998. 5.Tp ch Tin kinh t - x hi cc s 17,18,30,39/2000. 6.Tp ch Kinh t v d bo s 2,10+11/2000. 7.Thi bo Kinh t Vit Nam s 1/2000. 8.Thi bo Ti chnh Vit Nam s 33,134/2000. 9.Tp ch Kinh t pht trin s 37,42/2000. 10. 11. Tp ch Nghin cu kinh t s 9/2000. Tp ch Con s v s kin s 1+2/2001. 47,48/1999;

89