Chng 2: C s ly thuyet

CHNG II

C S LY THUYET
I. QUAN NIEM VE QUAN LY TRONG CAC DOANH NGHIEP HIEN NAY.
Cong tac quan ly la yeu to anh hng manh me en s thanh bai cua doanh nghiep. Thc hien cong tac quan ly tot luon mang lai nhieu thuan li cho doanh nghiep: van hoa to chc, uy tn cong ty, u the canh tranh, li nhuan, Trong moi thi iem cac doanh nghiep van co gan t cai thien cong tac quan ly cua n v mnh. Hien nay, tai cac doanh nghiep, mot trong nhng yeu to e thc hien viec quan ly cho that tot chnh la cong tac ao tao nang cao nang lc quan ly cho nhan vien. The nhng Ban Lanh ao doanh nghiep cha quan tam nhieu vao viec quan trong nay. Ngoai ra cac doanh nghiep cha that s chu trong en chnh sach thng phat, ai ngo oi vi nhan vien. Cha the hien het vai tro trach nhiem cua mot ngi quan ly cap tren. Chu trong vao kinh nghiem qua nhieu lam anh hng en cong tac oi mi tai doanh nghiep va c hoi cho lp tr thc tre.

II. MOT SO KHAI NIEM QUAN LY SAN XUAT

1. Quan ly san xuat nham on nh san xuat. Mot trong nhng yeu to quan trong cua viec thc hien quan ly san xuat o chnh la nham on nh san xuat. Trong san xuat s bien ong ve so lng, ve chat lng san pham gay cho doanh nghiep nhieu kho khan trong cong tac duy tr s on nh ve hoat ong san xuat. S bien ong luon gay bat li cho hoat ong kinh doanh cua doanh nghiep. Chnh yeu to nay con gay ra s tr tre trong san xuat lam anh hng en tien o chung va gay tre han trong nhng hp ong a ky. Theo triet ly quan ly cua tien s Deming th quan ly nham hnh thanh tnh on nh trong muc ch cai tien san pham va dch vu1. Thc hien cong tac quan ly tot cung em lai mc o on nh ve nhan s trong san xuat. Viec thiet lap tnh on nh muc ch con co y ngha la:

Quan ly co hieu qua theo phng phap Deming, NXB Thong ke.

Chng 2: C s ly thuyet

a. oi mi. Chnh la yeu to can nhac ve vat lieu, gia thanh cua vat lieu o. Phng phap san xuat c thc hien oi vi qua trnh oi mi. Nhan s phan bo sao cho phu hp vi phng phap san xuat mi nay. Trong phng phap san xuat mi can thiet phai co s can nhac thay oi ve thiet b cho phu hp. e viec oi mi c thc hien tot th cong tac ao tao phai c doanh nghiep quan tam hang au ve cac ky nang cua cong nhan, so lng ngi. Bo phan quan oc, bo phan quan ly se c ao tao phu hp vi cong tac oi mi, phng phap san xuat mi. Ngoai ra cac yeu to lien quan en chi ph san xuat, chi ph tiep th va cac van e tm hieu nhu cau khach hang can thiet phai c doanh nghiep nghien cu mot cach than trong. b. Nghien cu giao duc. c. Cai tien lien tuc san pham va dch vu. d. Bao tr. Bao tr thiet b, o dung, tai san va co nhng ho tr mi cho viec san xuat trong nha may va trong van phong. 2. Quan ly san xuat nham em lai hieu qua cao nhat trong san xuat. Trong lnh vc san xuat kinh doanh, muc tieu sau cung oi vi bat ky mot doanh nghiep nao chnh la hieu qua cua hoat ong doanh nghiep. San xuat ma khong thc hien mot cach khoa hoc se gay ra nhng lang ph rat ln va thiet hai khong nho oi vi doanh nghiep. Nh vay quan ly san xuat nham tan dung toi a nguon lc e phuc vu san xuat. Quan ly san xuat mot cach khoa hoc em lai cho doanh nghiep nang suat cao nhat ma doanh nghiep can phai at c. Theo triet ly cua tien s Deming th hieu qua trong quan ly va thc hien quan ly mot cach khoa hoc se giup cho san pham san xuat nhieu hn ong thi chi ph n v se giam xuong nhat la trong lnh vc san xuat co tnh lap lai va chuyen mon hoa cao. Tien s Deming a vach ra 14 iem nham thc hien tot cong tac quan ly tai doanh nghiep, trong o co nhng iem noi bat ang chu y nh sau: Hnh thanh tnh on nh trong hoat ong san xuat kinh doanh. Tiep nhan triet ly mi. Han che s phu thuoc vao cong tac kiem tra chung. Cai tien he thong san xuat va dch vu mot cach lien tuc va mai mai. ao tao co quy cu. Lanh ao khoa hoc.

Chng 2: C s ly thuyet

Thoat khoi noi s hai. Pha v hang rao ngan cach nhan vien. Loai tr cac khau hieu, bieu ng ho hao va cac muc tieu ap at cho lc lng lao ong. Loai tr cac han ngach so lieu. Loai bo nhng rao can long t hao cua lc lng lam viec. CAC YEU TO CAU THANH TRONG HOAT ONG SAN XUAT.

III.

Nhng yeu to cau thanh trong lnh vc san xuat bao gom: 1. Yeu to lao ong. a. So lng lao ong: Mc o on nh cua lc lng lao ong la mot van e then chot va quan trong trong san xuat. S bien ong ve so lng lao ong thng gay ra nhng tr ngai ln trong san xuat. Viec thc hien quan ly tot giup cai thien c van e tren. b. Trnh o tay nghe: Mc o lanh nghe cua cong nhan phuc vu cho qua trnh san xuat cho biet c kha nang san xuat cua qua trnh o. Yeu to o chnh thc thuc ay tien o san xuat nhanh va nang suat lao ong tang len. Trnh o tay nghe cong nhan hay nhan vien lam viec cho biet c kha nang lam viec mot cach khoa hoc cua ngi o cung nh y thc, trach nhiem oi vi cong viec. Mot trong nhng ieu can biet rang oi vi mot ngi cong nhan co trnh o tay nghe thap thng th y thc cong viec cung thap va trach nhiem lam viec khong cao. Theo quan iem cua cac nha au t va cac nha quan ly oi vi cac doanh nghiep nc ngoai th mc o lanh nghe cua cong nhan, cung nh trnh o va kha nang nhan nh cong viec la rat quan trong. Kha nang au t vao mot cong nhan gioi cung nh mot nhan vien co nang lc luon la u tien hang au trong cach tuyen ngi cua doanh nghiep. c. Kinh nghiem lam viec: Gop phan vao s thanh cong trong san xuat oi vi mot nhan vien, cong nhan chnh la kinh nghiem. Khong mot trng nao ao tao kinh nghiem, theo thi gian con ngi se tch luy dan nhng ieu ma thc te ho gap phai. Yeu to kinh nghiem se giup thao tac cua ngi lam viec nhanh hn ong thi kha nang x ly nhng tnh huong cung se nhanh hn. Cac yeu to o lam cho qua trnh san xuat c dien ra nhanh am bao tien o, san pham ra i t loi va hoan thien hn. 2. Yeu to t lieu san xuat.

Chng 2: C s ly thuyet

a. T lieu lao ong: Cong nghe san xuat chnh gop phan a nang suat san xuat len cao. Tuy nhien can phai chu trong en s phu hp cua t lieu san xuat, o chnh la van e quan trong trong san xuat. S phu hp luon c xem xet, yeu to nay giup giam c chi ph n v oi vi san pham san xuat ong thi tng thch vi trnh o tay nghe cong nhan, mat bang, lanh vc san xuat, nguon von cua doanh nghiep. So sanh s can thiet oi vi nhng t lieu san xuat hien ai va kha nang thu hoi von cung nh li nhuan mang lai t thiet b o. b. oi tng lao ong. Thong thng cac doanh nghiep chon t lieu lao ong phu hp vi oi tng lao ong. Tuy nhien oi tng lao ong chnh la chu nhan cua qua trnh san xuat. S tng thch gia cac yeu to giup cho au ra cua qua trnh san xuat c thch hp va hoan thien hn. 3. Yeu to ky thuat. a. Cong nghe san xuat. Hien ai hoa cong nghe san xuat la mot trong nhng yeu to quyet nh nang suat san xuat cua doanh nghiep, chon la cong nghe phu hp tng thch vi moi trng chung va ieu kien hien tai cua doanh nghiep c u tien. Khong nhat thiet phai la cong nghe tien tien nhat mi ap ng nhu cau nang cao nang suat. b. Mc o chuyen mon hoa Yeu to nay phu thuoc vao cac van e nh: kinh nghiem lam viec, chng trnh ao tao oi vi cong nhan, nhan vien. Ngoai ra tuy theo nhu cau cong viec ma mc o chuyen mon hoa cua ngi lam viec c quan tam. Yeu to nay cung rat can thiet khi xet en muc tieu nang ccao nang suat trong san xuat. c. To chc san xuat, lao ong. La mot trong nhng yeu to cau thanh nen hoat ong san xuat, cong tac to chc san xuat, lao ong lai mang mot y ngha quyet nh en nang suat trong san xuat. o chnh la s phoi hp gia con ngi vi con ngi, mau chot quan trong hnh thanh nen moi trng san xuat. Trong yeu to nay vai tro cua nha quan ly la het sc quan trong, oi khi nang lc quan ly cua ngi ieu hanh se anh hng trc tiep en nang suat cung nh moi trng lam viec cua tap the. 4. Cau truc khong gian cua he thong. a. Quan he tng tac gia cac phan t trong he thong. Trao oi thong tin, lien ket, tng tac. Qua trnh trao oi thong tin gia cac thanh vien trong he thong giup cho tien trnh san xuat c troi chay va de thong suot

Chng 2: C s ly thuyet

hn. S lien ket tng tac gia cac yeu to se la ong lc san xuat chung cua tap the. S bo tr khong gian san xuat luon anh hng en kha nang san xuat va kch thch cac yeu to, thanh vien trong quy trnh san xuat. Ngoai ra moi trng cua he thong san xuat: van hoa cong ty, am thanh, anh sang, ve sinh, cung anh hng gian tiep en qua trnh san xuat va cung kch thch rat nhieu en hoat ong san xuat cua doanh nghiep. b. Bo tr khong gian cua he thong. Khi bo tr khong gian he thong san xuat cac yeu to sau ay c can nhac va tnh toan cho thch hp vi quy trnh san xuat: Tnh can oi. Tnh thang dong. Tnh lien tuc. Tnh song song. - Mc o chuyen mon hoa. - Tnh nhp nhang trong san xuat. - Tnh linh hoat.

5. Chu ky hoat ong san xuat. Chu ky hoat ong san xuat chnh la khoang thi gian ma qua trnh san xuat bien oi nguyen vat lieu au vao thanh san pham au ra. Chu ky san xuat c xac nh gom cac yeu to cau thanh nh sau:
CHU KY SAN XUAT TCK-SX

Thi gian san xuat Tsx Thi gian cong nghe TCN Thi gian van chuyen TVC Thi gian kiem tra TKT To chc

Thi gian dng TD

Bo tr ngay cong

Ch vat lieu

Hoach nh

Ch kho Thi gian t nhien TTN Thi gian lu kho TLK Ly do khac

Thay ca

Ngay ngh

TCK-SX = TCN + T VC + TKT + TTN + TLK + TD

Hnh 2.1: Cac yeu to cau thanh chu ky san xuat.

Chng 2: C s ly thuyet

Thi gian van chuyen. Thi gian cong nghe. Thi gian kiem tra. NANG SUAT

Thi gian t nhien. Thi gian lu kho. Thi gian dng.

IV. CAC PHNG PHAP S DUNG TRONG PHAN TCH NANG CAO
1. S dung bieu o nhan qua a. Muc tieu s dung. Bieu o nhan qua (bieu o xng ca, bieu o Ishikawa) the hien moi quan he gia nguyen nhan va hau qua cua mot qua trnh hay mot van e trong san xuat, kiem tra. Nham tm hieu nhng van e xay ra la hau qua va cac yeu to tac ong en no la nguyen nhan. b. Cach thc xay dng bieu o nhan qua: Xac nh van e can giai quyet. Suy ngh tat ca cac nguyen nhan dan ti hau qua. Tiep tuc suy ngh cac nguyen nhan cu the trong moi nhom nguyen nhan.

Trong lnh vc san xuat bieu o nhan qua phai c xay dng tren c s quan sat trc tiep t quy trnh san xuat va khong gian san xuat tai chuyen. Ngoai ra con co s can thiet phai quan tam ti bc tranh tong the cua quy trnh, van e. Ngi xay dng phai lang nghe y kien cua nhng ngi trc tiep tham gia qua trnh, rut ngan y tng trong vai t roi at vao v tr thch hp tren bieu o. Thay v hng vao van e can cai tien ta co the hng ti muc tieu mong muon cua he thong san xuat . c. Li ch cua viec xay dng bieu o nhan qua: Bieu o nhan qua giup hieu ro van e quan tam mot cach ro rang. S can thiet phai biet c tat ca cac nguyen nhan gay ra van e tren, ieu o rat quan trong giup cho viec lap ke hoach nham cai thien tnh trang hien tai. Bieu o nhan qua con the hien c cac nhom nguyen nhan mot cach he thong moi quan he gia chung vi cac nguyen nhan cap nho hn anh hng ti qua trnh san xuat. Bieu o nhan qua se giup tm hieu c moi quan he nay. Ngoai ra trong lnh vc san xuat co the s dung bieu o nhan qua nh la mot danh sach kiem tra nham nghien cu cac nguyen nhan va cac moi quan he tac ong, ong thi co the da vao o thc hien nhng cai tien can thiet.

Chng 2: C s ly thuyet

2. Phan tch tac nghiep Phan tch tac nghiep la tien hanh phan tch cac cong viec thng ngay cua ngi cong nhan: Cong viec thng xuyen. Cong viec thc hien t xay ra va khong thng xuyen.

a. Muc tieu cua phan tch tac nghiep. Phng phap phan tch tac nghiep giup ta lap nen nhng ke hoach cai tien va cho cong viec va cho cong tac quan ly. ong thi cung xac nh c toc o cho phep nham lap ra nh mc thi gian cho cong viec. Phng phap phan tch tac nghiep con xac nh c mc tieu hao thi gian can thiet cho nhng hoat ong co ch va khong co ch t o co c s so sanh vi ty le chuan e co the hieu c gan ung mc o to chc va quan ly cua doanh nghiep. Ngoai ra co the so sanh vi mc san xuat hien tai cua doanh nghiep e co c s cai tien nhng van e con ang vng mac trong to chc va quan ly hien tai. b. Phng phap quan sat. Phan tch tac nghiep la tien hanh nghien cu phan tch tat ca cac hoat ong xay ra trong cong viec. Da vao ket qua nay giup ta lap nen nhng ke hoach cai tien va cho cong viec, va cho cong tac quan ly. Chon mau cong viec e phan tch: la phng phap da tren nh luat xac suat hoac da tren ly thuyet la cac mau c lay ngau nhien t mot nhom ln, nhom nay co nhng tnh chat tng t vi nhom me. Quan sat lien tuc: la phng phap dung e quan sat mot cong nhan trong suot mot ngay lam viec. S dung so o thi gian trc tiep trong o dai thi gian ma ngi cong nhan tham gia lam viec. Tuy nhien phng phap nay co nhng nhc iem sau: Khong cho phep ngi quan sat co the thc hien cung mot luc tren nhieu cong nhan. oi hoi thi gian quan sat dai va lien tuc mi hieu c chnh xac hoat ong cua tong the. Ngi c quan sat se cam thay rat kho chu va mat t nhien trong cong viec gay ra sai lech trong phan tch tong the. Ton nhieu thi gian va chi ph. Phai chuan b thiet b o thi gian.

Chng 2: C s ly thuyet

10

Phng phap tnh het: la phng phap tnh tong thi gian thc hien tren thc te va thi gian theo ke hoach. La phng phap n gian nhat trong tat ca cac phng phap tac nghiep. La phng phap tot nhat e nam c tnh hnh doanh nghiep noi chung. Khong xac nh c cac v tr gay gian oan cung nh khong xac nh c thi gian tieu hao chuan hay nh mc vi o tin cay cao.

Phng phap quan sat khong lien tuc: Phng phap quan sat khong lien tuc cho phep theo doi nhng hoat ong ngi cong nhan trong mot ngay lam viec ma co the dng quan sat bat c luc nao. Phng phap nay con co nhng thuan li nh sau: - Cho phep quan sat cung luc nhieu cong nhan, cong nhan khong to ve kho chu khi b quan sat. c phep dng quan sat ma khong anh hng en ket qua. Khong can s dung thiet b o thi gian. Thi gian quan sat t do hn va co the c phan bo trong nhieu ngay.

3. Phan tch qua trnh ay la phng phap phan tch c ban cho phep nam c tnh hnh phan chia cac cong viec trong hoat ong san xuat. Trong qua trnh nghien cu phan tch san xuat mot qua trnh c hieu la bat au t khi a nguyen vat lieu vao quy trnh cho en khi ket thuc bang mot san pham hoan chnh. a. Muc tieu cua phng phap Nham xac nh ro trnh t cac bc cong viec, nham phat hien ra thi gian lang ph cac cong oan e thc hien cai tien trong cac bc cong viec. ong thi tm ra phng phap san xuat hp ly. b. Phng phap thc hien. Da vao s o quy trnh san xuat san pham, ay la c s nhan biet c nhng thong tin ve san pham. S dung phng phap nay thong qua cach bieu dien bang o th vi cac k hieu cua cong viec a thc hien. c. Cac bc tien hanh phan tch. Chuan b bang bieu va thiet b o thi gian. Chon san pham e theo doi. Chia cong viec thanh cac bc nho: cong oan. Xac nh ro trnh t cac bc cong viec. Kiem tra cum chi tiet va th t lap rap cac chi tiet.

Chng 2: C s ly thuyet

11

Nghien cu ky cac cum chi tiet, trnh t cac bc cong viec trong tng cum chi tiet. Ghi cac thong tin can thiet cho cac bc cong viec. Xac nh ro thi gian lang ph cac cong oan, thc hien cai tien trong moi bc cong viec. Sap xep bo tr cac bc cong viec hp ly. Da tren s o quy trnh san xuat e thc hien nghien cu phan tch. Xac nh ro phng phap san xuat.

d. Can oi so lao ong va cac cong oan. Can oi so lng lao ong va cac cong oan da vao: Cng o lao ong. He so nhan cong cho tng bc cong viec. Cac ch tieu ve hieu qua: to chc san xuat, may moc thiet b, nang suat lao ong, nhp xuat xng, chenh lech ve thi gian va san lng gia cac cong oan.

4. Phng phap nghien cu thi gian. Phng phap nghien cu thi gian la phng phap xac nh nang lc san xuat cua doanh nghiep, cua mot xng may hay trong mot x nghiep. a. Muc tieu cua phng phap nghien cu thi gian. e xac nh nang lc san xuat cua mot x nghiep va vach ra cac ke hoach nham at mot san lng theo muc tieu thch hp, pham vi phan cong lao ong can thiet va san xuat toi u. ong thi xac nh lng thi gian tieu hao can thiet cho moi bc cong viec. Ngoai ra phng phap nay con c dung nh mot thc o anh gia hoat ong va la tieu chuan anh gia khi nhan cac n hang, lam c s cho viec c tnh chi ph va kiem tra. b. Cac bc thc hien. Chia cong viec thanh nhieu oan phan nho. Ghi lai thi gian can thiet e hoan thanh cong viec o bang ong ho bam gi. Quan sat thi gian rieng le. Quan sat thi gian lien tuc. Thc hien bam gi o thi gian cho tng bc cong viec theo cac phng phap tren.

c. Phng phap s dung. -

Chng 2: C s ly thuyet

12

V. NANG SUAT VA O LNG NANG SUAT TRONG NGANH MAY

CONG NGHIEP 1. Nang suat: oi vi nganh may cong nghiep nang suat la mot trong nhng c s quan trong e anh gia nang lc hoat ong cung nh s phat trien cua mot doanh nghiep. Trong moi trng san xuat co hai cach e nang cao so lng san pham lam ra: tang so cong nhan san xuat, tang nang suat lao ong. a. Tang so lng cong nhan. Van e nay khong lam cho san pham tr nen re hn, khong lam cho thu nhap cua ngi lao ong nhieu hn, ong thi khong lam cho li nhuan cua doanh nghiep tang len. b. Tang nang suat lao ong. San lng lam ra c nhieu hn, san pham ngi cong nhan lam ra trong ngay c nhieu hn v the thu nhap cua ho se tang cao hn, li nhuan cua doanh nghiep cung c tang len v tan dung c toi a sc san xuat cua doanh nghiep. Nh vay muon co mc song cao ch co mot con ng la phai nang cao nang
suat.

2. o lng nang suat trong nganh may cong nghiep. a. Nang suat. Nang suat = so lng san pham lam ra / so cong nhan. San lng trung bnh do mot cong nhan lam ra trong mot thi gian nhat nh (ngay, gi, ) b. So lng vat lieu. So lng vat lieu = so lng san pham lam ra / so lng met vai can s dung. Tren ay la nang suat tieu hao nguyen vat lieu, tang nang suat vat lieu cho phep may c nhieu san pham hn t mot so lng vai nhat nh. Giam gia thanh san pham. c. Nang suat tnh tren mat bang san xuat. Nang suat = so lng san pham lam ra / dien tch mat bang can s dung. Gia tr tren ay tnh chi ph s dung mat bang cho mot san pham san xuat c. d. Nang suat tnh tren von au t. Nang suat = so lng san pham lam ra / so von au t c ban. Gia tr tren uc tnh chi ph khau hao tai san co nh tren mot san pham san xuat c.

Chng 2: C s ly thuyet

13

oi vi nganh may san xuat theo day chuyen va s dung rat nhieu cong nhan chi ph cong nhan chiem 70% gia gia cong may. Do o u the canh tranh cua cac doanh nghiep trong cung nganh la ve gia gia cong, gia san xuat tren mot n v san pham. Co mot so cach e giam chi ph lao ong: giam lng cong nhan, thu nhan cong nhan a phng khac, tang gi lam v.v Nhng cach tren khong phai la giai phap lau dai va khong mang lai li ch cho ngi cong nhan cung nh anh hng en u the trong hoat ong san xuat kinh doanh cua doanh nghiep. Bieu hien chnh la s bien ong rat cao ve nhan s trong nganh may, co ni 30 40% trong mot nam. at ra mot giai phap lau dai trong nganh may chnh la s can thiet phai tang nang suat lao ong. 3. Cac thanh phan cua tong thi gian lam viec. Thi gian lam viec hang ngay c goi la chi ph lao ong. Theo cac nghien cu cho thay khong phai tat ca cac chi ph lao ong eu la chi ph hp ly va hieu qua nhat cac thanh phan chi ph bao gom: Chi ph lao ong c ban va chi ph lao ong tang them a Chi ph lao ong c ban. La chi ph lao ong toi thieu can c dung e san xuat ra san pham . b Chi ph lao ong tang len do thiet ke khong hp ly. c Chi ph lao ong do quan ly yeu kem. Do lap ke hoach khong tot. Do khong u nguyen vat lieu dung cho san xuat . Do can oi chuyen khong hp ly, may moc b h hong. Do cong nhan lam viec cam chng. Do bui bam, ieu kien lao ong kem, xng may lon xon, d ban, on ao, nong bc. Cong nhan vang mat. Cong nhan i tre ve sm. Cong nhan lam viec khong tap trung. Cong nhan lam viec khong can than san pham tai che nhieu lan gay phe pham nhieu, tham ch gay tai nan lao ong.

d Chi ph lao ong tang len do quan ly cong nhan cha tot. -

e Chi ph lao ong tang len do phng phap lam viec khong hp ly. - S dung khong ung loai thiet b san xuat. - Lap quy trnh cong nghe may khong hp ly gay kho khan cho lap rap. Thao tac cong nhan va viec bo tr ni lam viec cha hp ly.