Professional Documents
Culture Documents
j
Ma ifnaL
cabjhlf tFf
VI - VIII
Kj gUt
cUthf
khy fa Muh g Wtd
brid - 600006
FG jiyt
U. F. njtuh#,
aFe,
khy fa Muh g Wtd,
brid - 600006.
nkyhthsf
Kidt K. gHrh,
iz aFe (l),
khy fa Muh g Wtd,
brid - 600006.
Kidt r. fzg,
iz aFe (Uthf),
khy fa Muh g Wtd,
brid - 600006.
xUizghs
Uk f. R. rjh,
cjnguha,
khy fa Muh g Wtd,
brid - 600006.
yhaf
U. v. KJUZz,
(nkdh fnguitFG cWd, brid gfiyfHf)
KJiy iuahs,
khtl Ma f g Wtd,
U - 602025, Utq khtl.
Uk gh. ky,
j iuahs,
khtl Ma f g Wtd,
U - 602025,
Utq khtl.
U. . ghg,
KJfiy jHha,
muR kf nkiy g,
nrhf - 631102,
nt khtl.
U. gh. Fznrfu,
jiyikaha,
C. x. eLiy g,
fyit - 632506,
nt khtl.
Uk g. Rk,
j iuahs,
khtl Ma f g Wtd,
uhngil,
nt khtl.
Uk r. yjh,
jiyikaha,
C. x. eLiy g,
btflhu - 632507,
nt khtl.
br g. fiybr,
j iuahs,
khtl Ma f g Wtd,
faho - 603402,
fhu khtl.
Kidt Uk F. jdgha,
gljh Ma (j),
muR caiy g,
maghisa - 638455,
<nuhL khtl.
U. F. njtuh#,
aFe,
khy fa Muh g Wtd,
brid - 600 006.
mJiu
f Fo fL klik. . .
jukhd f neha jHf mu y K Kaahf KgUt fKiw
bjhl kW KGikahd kL tU fahL Kj (2012-2013) jHf midJ
gfY Kj tFKj vlh tFtiu eilKiwgLjgl csJ.
ah KgUtKiw fia a kLKiwia jHfnk
KjKiwahf mKfgLJwJ. j bgUjJl bjhl kW KGikahd
kLKiwfhd tfhL ifnaL, KgUt fKiwfhd tfhL beKiwf,
a kLKiwia bragLJtjfhd midJ ghl Ma ifnaLfis khy
fa Muh g Wtd totikJsJ.
tha ifnaLf, ghl khztfis kL br braghLfis Ro
fhLwd. braghLf ifnao sfgLtnjhL, khztflKs wfis
KGikahf jumsL brtJ vthbwd MaUF tfhLwJ. j_y khztD
bghJs xU w kLkyhJ gKfwfS btbfhzugL. ifnaL,
khzt jwfis milahsfL gUtnjhW ML KGtJ bjhlJ
KGikahf kL bra MaUF cWJizahf fwJ.
a kLKiwdh, khzt f braghLf, f iz
braghLf, cleyf, nahf fiy, edlijf, edy, tha wf vd
midJ TWfS klgLwd. thW kLtjdh khzt MSik
tsia KGikahf maKowJ. nkY, khWwdha fw a kW
ntfF Vg kLtjfhd bejikfS sfgLwd.
fhynjhW fwKiwf bragL tU khwfisaLJ jnghJ kL
KiwY a khw mKfgLjgLsJ. khw Mafis CFgnjhL
khztfis nkgL kH br.
Maf, ifnaoYs fUJfis KGikahf cthbfhL tFgiw
bragLJj ntL.
mnghJjh sjiyKiwdiu MSikftfshf
jdif cilatfshf tUfhyij totikgtfshf cUthf aY.
ah Kndw ehF RtfSFns cUthwJ vgjid fUbfhL
xnth MaU braglntL vgJ midt
mththf csJ.
vdnt
Maf, jfSF mfgl bghWid mfiwlD bghWzlD
bragLjntLbkd iHnw.
thJfSl
aFe.
MafSF...
ma Ma bgUjiffns!
bjhl kW KGikahd kLKiw vgJ, f eh braUF khbgU
uahF. J el f ff tU khztf gKf jidfis l
tsf ekF ilUF mUbgU thghF.
Fjdnt
vD
bjhfhadh
thbkhnghW,
khztfS
fgJl,
btyfij
ghJ
nfL
MtJl
ff
mslfa
gilghwfis
btbfhzJ
mtfis
bgUks
khztfSF
fWbfhSwhf.
eikbaJ,
ikbaJ
btyfij
vD
gFj
ghJ
jid
r_f
xUizw,
thifw,
kdghikf,
kf,
vw xUsnf kw
ifnao cns...
bghUslf
gf v
mKf
wf
fj Kiwf
bkhghl braghLf
bjhl kW KGikahd kL - sf
11
13
53
96
bjhl kW KGikahd kL
(cabjhlf tFf)
mKf
bkhghl vgJ, xU w ghl. mghl br, ciueil, yfz,
Jizghl, fLiu vd IJ TWf mikJsd. tiw ff ehF
mogil wf njit.
bkhghlij
brikahf
ff
khzt,
ehF
mogil
xU khzt bkha
vGJj wD mlF.
gaj ntL.
nfl, ngRj Ma uL
xia mogilahf
wf
nfl
brtJ brt brbrt vgJ tSt thF. ngRj wDF
mogilahf
miktJ
nfl
Kjatiw
cthbfhs
wdhF.
nfl
w
w
TW
fUJf,
aikahjJ.
brf
nfl
gaD VglhJ.
nfl
wid
nkgL
bfhs,
khztfSF
gf
mUbgU
braf
Kjatiw
nff
brtjthyhf
eh WtaJKj vthW
cz btgl ngRj,
xiH
goj
goj vgJ mogil w. J fnwhnf ca brayhF. goj
UtifgL. mit: 1. thL goj, 2. thFgoj vgd.
thL goj: J g taJ khztF Vw bra. thL gojyh,
Fuehf bkhbrhf xnfg ; gHF; Fu, ts bgW. vGJ
xfis brh xKiwfis MaU nfnghU U gofitF
th jdh VgL. fUJnfg czl gof, Funyw wfJl
gof, ehbe, ehw g bgw thL goj gagL.
thF goj:
J, goj caiyahF.
bjhiyjuhk gof
bjthf
nktJnghW
brhfsa
gojyhF.
nknyhlkhf
bgUf
goj,
mfw
gojjyhF.
fUij
nkY
Mj go vgJ,
go
vgJ,
bghGJnghfhf
nknyhlkhf
ma
E
goj,
goj
khztfshjh
goj
braiy
vjhf
iuthf
nkbfhSj aY.
thL
J goj ntL.
tz
goj,
ca
Ujkhf
goj
Kja
brafis
mPf
thif
ff,
ff
yaf,
vGJj
vGJj w bkhwfS caiy wdhF. xUtl eh, mt
gojtuh iyah vgjid ma, cfSF vGj gof bjkh? vd
nfnwh. go xU kjid KGik mila brjh, vGJj w mtid
fwtdh brikahFwJ vdyh.
vGJj braiy khzt nkbfhSnghJ, bjthf vGj brj,
vGJfis izJ vGjhk, ca ilbtL vGJj, brhfSF ilna
ilbt, gaikJ vGJj, brhtjid nfL vGJj Kja brafis
fU
bfhSj
ntL.
ifbaGJ
gia
bjhlahf
mj ntL.
ghJ
Mf jid kWwd.
midtlK gilghw
gilghwYF jidw,
cslaJ
gilghw.
bkh,
thG
NHiy
Ma,
bkhghl
nehfnyna bjhl
tFgiwNH,
mikl,
Ma jid
ghlbghU,
fhyNHYnfg
ebyhGf
kdghikfis
nkgLJj,
kfis
braghLf
kLkyhk,
mtgF
khzt
jiyaha flikahF.
brhfsa bgUFj
bkhghl mogilwf xUt tytuhf ntLbk, mtuJ
brhfsa Fahf Uj ntL. j mogilnyna ghlf
mikfgLwd. br, ciueil, Jizghlfis goFnghJ brhYF
bghU TWj, vbrh TWj Kja braghLf thyhf khztf
mj brhfsa bgUF. mghlf lbgWs brhfis, bjhlfis,
kubjhlfis, gHbkhfis
vgJ,
mj
brhfsaij
khzt
fUJnfg
cabjhlf
tF
bkhtsbgw
wj
gahF.
vGJiH,
mtJ
mjyhF.
mjbygJ,
nknyhlkhf
sfkhfnth thfnth
mikj,
brhea
mj,
bghUea
ciuj,
mit
bjhU
NH
vLjhStnj
gagLJj
MF.
TWfis flJ,
mfiy
LgJ
gagLJj
wdhF.
bkhghl
gFj
Fj xU jiy fUJfis tUj, KiwgLJj, ntWik
TWfis btgLJj, JntwhFj nghwit gFjY mlF.
bjhFj
khzt ghlbghUis fwj d, mghlbghU aikahj
fUJfis bjhFJ TWj bjhFj brayhF. xU bris fwd,
mbrYs brhea, bghU ea, vJif, nkhid, brhyhw, mea
Kjatiw bjhFJ Tw mUj ntL. Jizghl fijia goj
d,
mfij
KGikia
bjhFJ
Tw
bjUj
ntL.
bkhwf
midJ
xwndhblhW
izjit.
fj Kiwf
t.v
fUjhl Kiw
fij TWj
ehlf Kiw
dh il Kiw
gnf Kiw
bral Kiw
iu Kiw
brJ fw Kiw
jhnd fw Kiw
10
kdtiugl tiuj
11
fyJiuahl Kiw
12
isahL Kiw
13
j eo Kiw
bkhghl braghLf
1. dho dh
2. glbjhF
13. j eo
3. u tglsf
14. bghkyhl
4. glf
5.
16. Xa tiuj
6. bghUJj
17. tj
7. tifgLJj
8. ntWgLJj
19. br uLj
9. mltizgLJj
20 nefhz
10
bjhl kW KGikahd kL - sf
bjhl kW KGikahd klhdJ, U fis cslaJ. mit :
tsu kL, bjhFj kL vgd.
tsu kL - Formative Assessment (FA)
tsu kL vgJ, khztf fwiy frh kW f
izbraghLfis gNHY tFgiwY gntW fw NHY
Ma bjhlJ kL brtjhF.
klhdJ,
fw eilbgWbghGJ bragLtJ.
MaUF khztfSF ilna cs ilbtia FiwwJ.
khztf gntW fw iyfis (ghJ, nfL, brJ fw)
Mauh cWneh kLwJ.
khztf fwiy LtnjhL Maiu CFwJ.
khztf
njitia
milahs
fhgjF,
Kndw
mila
brtjF cjwJ.
tFgiw, fw braghLf kL kW fUJ gkhwF
ttFwJ.
jDl gY khztfSF fw cjt t brwJ.
fw Fiwghofhd fhuzij MuhJ, mjF fhwJ.
be jikilaJ.
11
ghlbghUis fFbghGnj
dhfis
cslaJ.
(v.fh.
f,
Lfijf
Kjad.)
M) bjhFj kL - Summative Assessment (SA)
bjhFj kL vgJ, khzt frh fwyilit vGJ nj
thyhf gUt W kL brtjhF. kL, dhjh
ltiugo fw nehffis btbfhzUkhW mj, j,
bghUsj, gagLj, gFjhj, kLj, gilghw Mat
mogil mik.
bjhFj klhdJ,
dhjh l totikgo gUt W eljbgW vGJ njthF.
mj, j, gagLj, gFjhj, kLj, gilghw mogil
mik.
khzt fw milF rhwF tif mik.
fhytiuaiwF cgljhF.
12
Mwh tF - j
tsu kL (m) - braghLf
a - xW
thJ
br
bra - 1
w: kdghl brj
nehf: bghUsJ kdghl brj
braghL: jah
fhy ms: khztj jjiknfg mik
bragLJ Kiw:
br mo fYs KjbyGJfis mJ gof brj
fYs ulh vGJfis mJ goj
kabfh vGJf xntWghLfis mJ goj
xj brhfis dfhQj
Kiwkhs fis KiwgLj brj
Kiwkhs br mofis KiwgLJj
kL:
xl mokhwhk brhYj.
Fiw
fj:
khztf
ghliy
kwJlh,
xFnghJ,
kdghl
ghl
ghl
mLJtU
mofis
mofis KiwkhbfhLJ
13
UFw
bra - 1
w: ngRj
nehf: khztfis fyJiuahl <Lgl brj
fhy ms: 10 l
braghL: FG
bragLJ Kiw: khztfl glij bfhLJ jj fUij FG
fyJiuahl brj
(v.fh.)
fuh
fyJiuahLf.
kL:
glij ghJ, mNiyia JbfhL fUij btgLJj
FGl xJnghj
w fUij glhk kWJ ngRj
w TW Vila fUij VWbfhSj
FGYs w fUJfSF thgj
Fiw fj: khzt fUij <F glfis bfhLJ, mtf
kd njhW fUJfis tF mr Tr ngr brj.
bjhlg: g fhiytghL Tl Ma fa ciufis
cWnff brJ, tFgiw ngr brj.
thifw: wiy jid itJ ghj.
14
ciueil:
w: mj
nehf: xiwbfh brhfis dfhz
braghL: jah
fhy ms: 5 l
bragLJ Kiw: bfhLfgLs ciug lbgWs xiw
bfh brhfis dfL vGJj.
ciug: jjhjh c. nt. rh. mtf FghL vD Rtoia m
ggjfhf vGbfhoUjh.
kbg tHFf.
Fiw fj: khzt y, xiwbfh brhfis LL vLJ
vGUjh,
bra.
bjhlg: j beLfzF tir cs xiwbfh, uilbfh
vGJfis thL goJtUgo TWj.
thif w: bjhFj wid bgWj.
15
bra - 2
w: nfl
nehf: dhfSF ilaF wid bgWj
fhy ms: 10 l
braghL: jah
bragLJ Kiw:
dhfSF ca ilaj.
eh TjhLwt.
TJ bfhlhy xfhJ
ntlj
Mdh, g mo by.
Vnjh
16
jy _D Ufh.
bra - 3
w: vGJj
nehf: ciuahl vGJj
fhy ms: 10 l
braghL: jah
17
Iah, Iah!
Lfhu: vd ntL?
c.nt.rh.:
khztf,
Utj
TWnfg
ciuahliy
mikf
Fjh eh
midJ dhfSF
ca ilaUjh KG kbg
19
(v.fh.)
20
vLJiuj.
bjhlg: ghl lbgWs jHP bgafis bjhFf brj.
thifw: bkh aikahikia czj.
bra - 6
w: vGJj
nehf: c.nt.rh. gj f bgafis mJ vGJj
fhy ms: 15 l
braghL: jah
bragLJ Kiw: c.nt. rh. gj f bgaf nH jugLsd.
mf bgaf y vGJf LgLsd. mtiw ca vGJfsh
u, f bgafis vGJj.
(v.fh.)
nk
iy
jh
nfh
it
kh
21
filtiu eif
bra - 1
w: ngRj
nehf: fYF fhz.
fhy ms: 20 l
braghL: FG
bragLJ Kiw:
ehS nghoUgh
fh fhr iffhbu
fhR nghd tJ fhbu
njR nghd fhYfhbu
khR nghfh kdRfhbu
bgj bs xj bs
kjtf bs nghy
ntby nghf ntQ
ntjidba bfhiwf ntQ
thbafo tj fo
thif bayh mlFbt
ghubj brhkF bs
ghrnjhL tsj bs
ntbyba njo nghifny
ntzhD brhy ahUby
mgDnfh ntwt VJby
MjhSnfh berilF fU!
kL:
gnffhj
khztfis
FG
ngr
jaF
jahf
miHJ
nghf,
fhiy
23
yfz
bra-1
w: vGJj
nehf: cbk vGJfis mJbfhSj
braghL: jah
fhy ms: 5 l
braKiw: flJ lbgWs vD bkbaGij bfhL, mjid
Rs cbuGJfSl nrJ, cbk vGJfis cUthFj.
<
xs
bra 2
w: vGJj
nehf: xiwbfh, uilbfh ntWghil mJ vGJj
fhy ms: 10 l
braghL: jah
bragLJ
Kiw:
nfhol
lf
bghUjkhd
xiwbfh,
24
(v.fh.)
brhf
bgW btW ---- bk bjh --- bgh br bj --- -
ngW
---nfh
------nfho
---------nt
bra 3
w: vGJj
nehf: xiwbfh, uilbfh brhfis mj.
fhy ms: 10 l
braghL: jah
bragLJ
Kiw:
ciugia
bfhLJ,
mgYs
xiw,
25
mj bfho, kf fG m
kL:
xiwbfh,
vGUj.
nrj
nru
nfho
nghw
njoghUf
uilbfh
brhf
midij
vLJ
fj:
bjaiyba,
xiwbfh,
uilbfh
jbeLfzYs
brhfis
xiwbfh,
dfhz
uilbfh
bra 4
w: mj
nehf: d vGJfis mJbfhSj
fhy ms: 10 l
braghL: FG
bragLJ Kiw: khztfis FGthf J e vGJf lbgW
brhfis flJ, bjhliu uj.
26
(v.fh.)
ahidl csJ ----------------bkijD UgJ --------------eif bra gagLtJ ------------Fj fhW --------------------isahL bghUfS xW ------tis UgJ ------------------( gR, jf, bjw, eL, jj, ggu, )
kL: nfhol lf a e vGJ brhfis bjhlUF bghUjkhf
mikJ vGUjh, KG kbg tHFf.
Fiw fj:
ghlbghU: UFw
braghL: fwyil W kL
fw nehf: ghlbghU milid kLj
fhy ms: 10 lf
ca kbg:10
1. J vGJf.
UtUgh
vyjid
2. bghU TWf:
ita vyJ 3. gy bj
1. cyfbghJkiw vJ?
m) UFw
M) ehyoah
) ehkfoif
2. jjhjh vd miHfgLgt
m) tSt
M) c.nt.rh
) tsyh
27
4. rah / jtwh?
fLofyh
vD
eif
c.nt.rh.
ehyoah
br
28
ciueil
gwitf gyj
bra - 1
w: goj
nehf: ehLw ghliy goJ, mj ikafUij FG fyJiuahLj
fhy ms: 10 l
braghL: FG
bragLJ Kiw: ghliy goJ, cdf mtjfhd fhuzfis
FG fyJiuahl brj.
29
kL: 1.
2.
3.
4.
5.
2.
Fiutofhu
toUj
fLghLF
tuhk
Fiu
iuJ
XoaJ.
bgk mydh.
30
3.
4.
Kaia ghuhLj.
ff bjhlia TWj.
xU fF kbwhU
31
(v.fh.)
vf C
32
yfz
bra 1
w: mj
nehf: F, beo ntWghL mj
fhy ms: 5 l
braghL: jah
bragLJ Kiw: bfhLfgLs brh KjYs F vGJfis
beoyh brh cUthFj
(v.fh.)
F beo
g
gh
f
gL
W
xL
bfhL
bjhL
bfh
kL: bfhLfgLs brhfSFa F, beo brhfis khztf vG
U, KG kbg jUf.
Fiw
fj:
iHahf
vGa
khztfSF
F,
beo
vGJ
bragLJ Kiw:
tifgL vGJj
(v.fh.) T F; ML k; XL Ka; ngR ; jh FuF; XL kh.
F beo
F
T
kL:
brhf
cs
beo
vGJf
midij
vLJ
yf:
thUf, j! vd ntL?
khzt:
yf:
khzt:
34
yf:
ehnjhW tUtiy.
yfF tUwd.
khzt:
yf:
khzt:
e, Iah.
yf:
kL:
brhf
cs
beo
vGJf
midij
vLJ
w: vGJj
nehf:
cbk
vGJfis
vLJ,
mbtGJfis
F,
beoyhf
tifgLJj
fhy ms: 10 l
braghL: jah
bragLJ Kiw: ghl cs joj vGJfshf cs cbkbaGJfis
vLJ F, beo vd tifgLJj
m fhL midah
35
Mt _L jijah
ik nrF njhHdh
<if g tsyh
clid cW brth
CUF ehS ciHgh
vF fhQ vyh
Vw nrF bkhah
Ia F yh
xWgL caLth
XFf kiyah-ehS
xsit brhiy nfgh.
a - uL
tsu kL (M) - fwyil W kL
fhy: 20
cakbg: 10
3x1=3
M) s ehfdh
) rkz Kt
M) 13
) 12
3. TL fo thG gh vJ?
m) uh# ehf
M) ey gh
) rhiugh
2x1=2
2x1=2
1x3=3
8. ghuah fd.
36
a - _W
ehkfoif
br
bra - 1
w: gilghw
nehf: ghl vGJtjfhd gilghwiy tsj
fhy ms: 10 l
braghL: jah
bragLJ Kiw: ghl bjhlfij bfhLJ khztfis Kof brj
(v.fh.)
fUjh fF f vyh
fhF cid fhy vyh
----- ---- ----- -------- ---- ----- -------- ---- ----- -------- ---- ----- ---kL:
ghliy vGj Ka brj
ghliy KoUj
xj Xirila brhfis vGUj
btWbrhfis jj
ghl fUJ bghUj
Fiw fj: khztf, ghl vGj Ka nkbfhtjid CfgLJj.
jaf VgL lf CfgL vGj brj.
xUt ghlf, Ut
37
ciueil
Muhnuh Munuh
bra 1
w: vGJj
nehf: ghliy goJ dhfSF ilaj.
fhy ms: 15 l
braghL: jah
bragLJ
ilaj.
Kiw:
bfhLfgLs
ehLwghliy
goJ
dhfSF
CU XuJ Iadhnu-ukh
cfhUF Iadhnu
CU buhg khngh - kj
thG fhy Fiw ngh
Ig milkiHah-fhif
f filnghF fdkiHah
filnghF kiHbayh - fhy
bts fiur bjd Iadhnu
j ybkyh - gha
L Unf Iadhnu
r j Fig nkny-be
Fig jhnd Iadhnu
beil Fiu nkny- beojh
mkJ UF Iadhnu
ehS bt thLnj-Iadhnu
ehL tiuglK khWnj
dhf
ghl TW fUJF jiy vGJf.
ghl ikafUij vGJf.
ehLwghl tWJ fUJf vbdd?
Iadhl ntLtd ahit?
Iadh vbfbfyh Uwh vd ghl TWwJ?
bra - 2
w: nfl
nehf: ciugia gof nfL dhfSF ilaj
fhy ms: 10 l
braghL: jah
bragLJ Kiw : ciugia goFnghJ MJ cWnfL nfF
dhfSF ilaj.
miwa
bto
rhF
khuf
khig
sJ,
f,
flghiu
Kja
bghUfisbayh
cHt
bgUkfSF
39
bjhTlf,
mbfhW
bfhWkhfnt
fhzgLwd.
dhf
kwtfSF Ubfhyf toJ jjit ------, --------, ----cHt bgUkfSF Ubfhyf brjjit -----,--------, gHj ytF Ubfhyf bfhLjJ ---------gHjH br fiyF vLJfhlh sFtJ --------iyia brJf kiyia sf gagLtJ --------kL: nfl gF da dhfSF ca g mUjh, KG
kbg jUf.
Fiw fj: dhfSF ilafhjnghJ, mtfSF mgFia L
goJ nff brj ntL. f fUij sFkhW TWj. mgF
lbgW bgabrhf, idbrhfis cWnfFgo TWj.
bjhlg:
thbdh,
bjhiyfh
brfis
nfL
tJ
mbr
RUfij Tw brj.
40
bra - 3
w: vGJj
nehf: brhtbjGJj
fhy ms: 10 l
braghL: jah
bragLJ Kiw: Ma brhbwhlfis brhynfL khztf vGJj
(v.fh.)
bjh
ghlf,
bgUefu,
btsfh,
z,
bfhjk,
ghl
lbgWs
yfu,
VnjD
Hfu,
sfu
xU
ghlij
brhfis
vLJbfhL,
vGJTo
mghl
gof
brJ
vGtUgo TWj.
Jizghl: ghf
bra - 1
w: vGJj
nehf: Wj Ffis L vGJj
fhy ms: 10 l
braghL:jah
41
vbfF
tU
vgjidg
ghl
bfhLfgLsJ.
fh,
miu,
Kfh,
KW,
xiwnknfh,
ciuahl
gFf,
ehlf
gFfis
bfhLJ
gof
brjh,
WjFfis efJbfht.
bjhlg:
ghl
lbgWs
ciuahl,
ehlf
ghlf
cs
Ff bghUjij J tJ Tw brhy.
bra - 2
w: gilghw
nehf: Kowh fijia Koj
42
fhy ms: 15 l
braghL: jah
bragLJ Kiw: fij Kghia bfhLJ gh fijia vG Kof
brj.
(v.fh.)
Kiy mU xU fhL UjJ. mfho, f fuo ahid Ka
Kja yFfS, FU ikdh fhf Kja gwitfS thJ tjd.
mfho, cdf thtjF njitahd midJ Ujd.
bry kiHbgtJ FiwJbfhnl nghW;
mjdh,
fho
thG
cdfSF
eh bry
mogil
njitf
...
mjdh, Kiwahd F tu
...
kL:
fijia bjhlJ vG Koj
fij fiy j
xWiH, fUJiH, xUik gik iH vGJj
WjF, bjthd ifbaGJ, vGJ, brh, t, g ilbtL vGJj
khzt fgidwij mj
fij vG Kojtfis ghuhLf.
mfijnfwhngh gF fij
U, KG kbg jUf.
vj
mj,
43
yfz
bra - 1
w: goj
nehf: kabfh brhfis mJ ca xl goj
fhy ms: 10 l
braghL: jah braghL
bragLJ Kiw: bfhLfgLs gia ca xl thL cuj Fu
goj.
(v.fh.) _ Jisf fhWFtjdh vG x, FHnyhirahf KH
iuF
mUbah
KHnthirahf
khf
rj
bgUtakhf
Mfnt,
bghUsa brtJ
aikahjJ.
bjhlg:
iHahf
vGa
brhf
xbthwid
vGJTo
bra - 2
w: vGJj
nehf: F beo bjhlF idfis tifgL vGJj
fhy ms: 15 l
44
braghL: jah
bragLJ Kiw: fUJiuia bfhLJ, mjD cs idfis flJ
F vG bjhlF idf, beo vG bjhlF idf vd
Utifahf tifgL vGJj.
(v.fh.) gHjH tfhLKiwfS utzfK xW.
nghny G
bragL
u tzfkhdJ,
utzf
njhaj
F vG
beo vG
bjhlF idf
bjhlF idf
tfhL
mikj
njha
br
nghWj
is
TWt
kL:
khztf idfis flj
idbrhf F, beofis flj
Fiw fj:
idFs ntWghil
czJj.
bga kW
bra - 3
w: vGJj
nehf: xWiH vGJj
fhy ms: 15 l
braghL: jah / FG
bragLJ Kiw: I vGJF , , , Ma bkbaGJf lbgW
brhbwhlfis bfhLJ, ca bkbaGij Lgl l vGj brj.
(v.fh.)
kjid flh btfgL. ()
, id dij rhjJ. ()
njh Phdij juhJ. ()
ia ghJ id NLnghL bfhlJngh. ()
fj:
vGJ
vthbwyh
bgaUl
nrU
vgjid
46
(v.fh.)
kL:
glfhnfw jiyig jUj
glfhia g j vzfis ugl ghl vGUj
glfhia flJ jFK eilbgw VnjD ffis ghl
vGUj
ghl lbgWs brhyhaik
glfh bjhlila brhf lbgUj
Fiw fj:
a: 3
tsu kL (M)
fwyil W kL - 1
fhy: 20 l
ca kbg: 10
2x1=2
M) a vz
) thj brj
47
2x1=2
2x1=2
) rah / jtwh ?
1. vGjglhj ghlfis thbkh ya vg.
2. jbrhf guL tifgL.
<) ca brhfis njbjLJ brhbwhliu uj.
1. kif --------------------- aJ (kd, kz)
2 x 1 =2
rkz Kt
sehfdh
UtSt
kbg : 60
48
c) ca ilia njbjGJf.
11. kif --------------aJ. ( kd, kz)
12. Kf -------------- KWt ntL. (, )
C) bjhl mikJ vGJf.
13. eif
14. idthya
2. fhQ dhfS MwDF ehF tfSF fhJ ilaf.
6X2=12
15. UFw F vGJf.
16. milah a ahJ?
17. ehyoah brhY eFJ vGJf.
18. ehFkfis nghy sF fUJf ahit?
19. ghuah fUJgo nknyh ah?
20. F ghL iy gf c.nt.rh. nkbfhl Ka vd?
21. tyir nghj vwh vd?
22. jeho gwit ruzhyaf vjid csd?
23. bjh ghlYF X vLJfhL jUf.
24. jhyhL ghlYF X vLJfhL jUf.
2x2=4
3. mokhwhk vGJf.
25. f ........ vdbjhlF thJghl
26. m<D ........vd bjhlF Fw
2X5=10
2x2=4
50
tF - MW
j
ghl Maf nkbfhSjfhd braghLf mltiz
t.
v
1
ghl
br
j/FG
braghLf
j
xW
FG
j
ciueil
xW
4
5
j
Jizghl xW
j
j
yfz
xW
br
uL
FG
ciueil
uL
FG
Jizghl uL
10
11
12
j
yfz
uL
13
14
15
j
ciueil
_W
16
17
Jizghl
_W
tFgiw
bris goJ kdghl br
w bgWj.
FGfshf J gl czJ
fUJfis fyJiuahLj.
ciug cs xiwbfh
brhfis dfL vGJj.
ciuahliy iw br w
bgWj.
gl ghJ ghl vGJj.
brh isaho thyhf
cbk vGJfis mj.
F, beo bjhlF id
brhfis tifgLJj.
gHbkhf fUij tF
fyJiuahLj.
ehLwghliy goJ ika
fUij mj.
Kiwkhs fUJfis
KiwgLJj.
Fiy beoyhf kh a brh
cUthFj.
ciuahliy goJ F beo
brhfis dfhz.
xiwbfh, uilbfh
brhfis vGJj.
ghlYs joj vGJfis
F beoyhf tifgLJj.
ehLw ghliy goJ ika
fUijaj.
Ma brhybrhy nfL
vGJj.
ciug ca WjF
Lj.
51
ciugia goJ
JbfhL dhfSF
ilaj.
glghJ bfhLfgl ciuia
iw brj.
ghl bjhlf bfhLJ KoF
w.
ciugia nfL dhfSF
ilaj.
Kowh fijia KoF w.
kdij <F glfhfis
bfhLJ ghl vGj itj.
18
19
20
bkhw
bghJ
21
22
23
kh dhjh ltiu
Mwh tF
w
ghl
kbg
dhtif
br( 20 )
ciueil( 16 )
Jizghl( 5)
yfz( 10 )
foj/
fLiu( 5 )
thifw
kf( 4 )
bkhj
dhf
vif
( 37 )
kbg
bkhj ( 60 )
mj(10)
j(10)
gagLJj
(20)
1
.
.
1
1
1
-
2
F.
.
1 +1*
1 +1*
1 +1*
-
5
be.
.
-
1
.
.
1
2
1
-
2
F.
.
1 +1*
1 +1*
1 +1*
-
5
be.
.
-
1
.
.
1
1
1
-
2
F.
.
1
1
1
-
5
be.
.
1 +1*
-
3
+3*
3+3*
1 +1*
w(20)
1
.
.
2
1
1
-
bkhj(60)
2
F.
.
2
-
5
be.
.
1 +1*
1 +1*
1 +1*
1
.
.
5
5
4
-
2
F..
5 +2*
3 +2*
3 +2*
-
5
be.
.
1 +1*
1 +1*
1 +1*
1 +1*
3 +3*
14
13+6*
4 +4*
15
14
26
20
52
tF - VG
j -
Kj gUt
a - xW
br - thJ, UFw
tsu kL (m) - braghLf
thJ
bra - 1
w: brhfsa bgUFj
nehf: ik vG Ko brhfis cUthFj
fhy ms: 10 l
braghL: jah
bragLJ Kiw: ik vD vG Ko brhfis cUthFj
(v.fh.)
bgik
jhik
tik
cik
------ik
------ik
------ik
------ik
kL: nfhol lf ikpW brhfis khztf vGsduh vd
fhz.
Fiw fj: bghUsw brhfis khzt vGUjh, mtiw U ca
brhfis mKfgLJj.
bjhlg: f vd Ko gJbrhf vGtUj.
53
UFw
bra - 1
w: vGJj
nehf: ik <Wbrhfis fL vGJj
fhy ms: 5 l
braghL: jah
bragLJ Kiw: ghlgFahd UFw lbgWs ik <W brhfis
fL vGJj.
kL:
bragLJ
54
bga
fhLbt
wj ML
1815
ehL
mayhJ
: uhlbkhf jh j vd cyFF
giwrhaJ.
aa
: uhlbkhf xyfz
kiwj C
: bfhilfhd
kiwj ML
: 1891
kL:
jFjil ca xl ngRj
bghUsFkhW ngRj
brfis nfhitahf ngRj
Fu Vw wfJl ngRj
bkghLf njhw ngRj
kL:
khzt,
ntit
ait
jyfh
jiyaiz
tafhL
ta
bty
iy
er
ebr
ngRtHF
brhfSF
ca
vGJ
tHFbrhfis
vGsduh vd kl.
Fiw fj: khzt, ngRtHFF izahd vGJ tHFbrhfis
vGjhjnghJ mbrhfSFa vGJtHif Ma mKfgLJj.
bjhlg: cf o ngR ngRtHF brhf gid vG, mtWFa
vGJ tHF brhfis vGJj.
bra - 3
w: vGJj
nehf: gHj yaf bgafis mJbfhSj.
fhy ms: 10 l
braghL: jah
56
khzt,
gbdfzF
lbgwhj
vGsduh vd kLj.
Fiw fj: gbdfzF f myhj f U,gbd
fzF btgh ghliy khztF T fj.
bjhlg: gJghL f bgafis vGtu brj.
bra - 4
w: vGJj (brhfsa bgUf)
nehf: a brhfis mJ vGJj
fhy ms: 15 l
braghL: FG
bragLJ Kiw: xUbghU jU gy brhfis vGJj
mHF - td, v, KUF
fl - M, K, guit, ntiy
y ta kL: bghUjkhd bghU jU brhfis vGsduh vd kLj.
Fiw
fj:
ntWbghU
jU
brhfis
vGU,
mbghU
bghUfSF gh ntWghL
) Uik, gik
kL
bghUjkhd dhfis bjhLj
Fahd dhfis cUthFj
gntW tifgl dhfis cUthFj (rah, jtwh?, M/iy, V? vjF?
ahJ? nghwd)
g KGikFkhd dhfis bjhLj.
Fiw fj: fUJnfw dhf nffhjtfis flJ, mtfSF
dh vGJf, dhbrhfis TWj. dh mikf fW jUj.
bjhlg:
brj.
58
bra - 6
w: nfl
nehf: fUJiuia Ma gof nfL, khztf dhfSF ilTWj
fhy ms: 10 l
braghL: jah
bragLJ Kiw: ciugia gof nfL dhfSF il TWj
jeho w ku
gidkukhF.
ku jHfF ca wghd
jH
isyf Lkidfshf
gyhLfhy
rhfgLwd.
59
rntfis
bfhoUgjdh
LF
mUnyh
rhiy
sF.
(cik/ bgh)
2. gidkuf Fahd iu c yjo klij FiwJL.
(cik/bgh)
3. kj clYF eikjU bghUfis gidkuf jUwd. (cik/bgh)
4. jHf w ku Myku. (cik /bgh)
5. idJizah
jU. (cik/bgh)
Fiw
fj:
dhfSF
ca
cWnffiy vd bfhsyh.
il
Twhj
khztf,
eF
Jizghl - CU ngU
bra -1
w: bral (bjhFj)
nehf: Cbgafis bjhFJ mfutirgLJj (C, u, , gL, ghisa,
V, jhf, o, kfy, ghf, fhL, god, ef, go vd Ko Cbgaf
VnjD xwid bjbrJbfhL mbgafis bjhFj.)
60
fhy ms: 10 l
braghL: jah
bragLJ
Kiw:
khzt,
jh
ghF
lf
fhzgL
Cbgafisbayh bjhFj.
ngU vGjgLs Cbgaf
ngUJ brY t cs Cbgaf
sgu gyiff cs Cbgaf
gjhiff cs Cbgaf
be igf fhzgL Cbgaf
brjh lbgW C bgaf
fRWyh brwnghJ fl Cbgaf
FLgd mj Cbgafis nfL vGJj
cwd thG Cbgaf
Ukz miHjf fhzgL Cbgaf, dw.
vd gythW jufis uo nrj. mtiw mfutirgL mifahf
mj.
kL: bjhFJs Cbgaf cikahdjh, bghUjkhdjh vd fhz.
nkY,
mbgaf
mfutir
mikJsdth
vd
flJ
fj:
mfutirgLJj
FiwghLf
fhzglh,
mtiw
KiwgLj Ma fJ nkgLJj.
bjhlg: ciueil ghlYs bgabrhfis bjhFJ, mfu tirgLj
brj.
yfz - rhbgGJf tiff
bra - 1
w: vGJj
nehf : cbk, rhbgGJfis mJ vGJj
fhy ms: 15 l
61
braghL: FG
bragLJ Kiw: cadtiw bghUj brj.
bghUJf.
cbk bk + c
kh
+ xs
+M
bfs
+m
+c
c
x
bk
cbk
, , , , , , K, ig, , j, , F, L, g, W, th, J, t, j, J
a - xW
tsu kL (M)
fwyil W kL - 1
m) bghU TWf.
g, mf
M) J vGJf.
ahbjhW, gaFbk
ca kbg: 10
2x1=2
2x1=2
62
) ca ilia nj brf.
2x1=2
1. bgik iwt itjJ----------m) aif
M) jhik
) cik
2. U..f. ----------- vd wfgLwh.
m) jjhjh M) jHU
) jbjw
<) uf.
2x1=2
1. U..f. wj C nghJ ----------- vd miHfgLwJ.
2. UFw ----------- bkhf bkh bgafgLsJ.
c) XU brhf ilaf
2x1=2
1. cyfjh csf vyh Ugt ah?
2. bgh vnghJ cikahf fUjgL?
a - uL
tsu kL (m) - braghLf
br: weh}W
bra - 1
w: ngRj
nehf: jidg ngRj
fhy ms:15 lf
braghL: jah
bragLJ Kiw: jtufis khztfis ngr brj.
(v.fh.) v bga KJ.
v C kyrKu.
vf CYs muR Mf
cznfg ngRj
btWbrhf, ngRtHF brhf yhk ngRj
bra - 2
w: ngRj
nehf: ghunkW ngRj
fhy ms:15 lf
braghL: jah
bragLJ Kiw:
lbgW
khztf ngRj.
nrukdid
fhz,
mt
mukidF
brnw.
kdndh
mukid iy.
gLJ cwnl.
mfo
KuRfo
Obud byw
gLJwajF
kuzjlid
tHfntoa
65
bfhLfgLs
j gHbgUikF
nrhHf jiyefuhf sa
ciw /
khtl
RWyh
lfshf/
Kbfh,
Cikanfhil,
U tghL lfshtd:
brjh
cs
VnjD
xU
jiyGs
bria
67
X, nfhHhuh!
thUf, ytnu!
vjfhf Wj
brhYf ahidia!
68
JjJ vthW?
tst: ytnu, vd brhYf? gift isfS giftfns!
mtfis
mgJjh
ehis,
mtf
tsjh
dijna
kdh!
cid
bga
ubdW
idnj;
Mdh,
Ufhjh vd?
nfhHh : na, whF gRF cw Jauij ngha nrhH ku
wjt ! isfnsh tnjhF th tHF ts ku wjtf.
isfis bfhW, mahj fsfij VgL bfhshnj. mthW
brjh,
eh brhy idjtiw
yfz - cbk , Mj
bra - 1
w: mj
nehf :
bkh Mj vG gaghL
bra - 2
w: vGJj (brhYUthf)
nehf: Mj vGij gagL brhfis cUthFj.
fhy ms: 10 l
braghL: jah
bragLJ Kiw: flf cs vGJfis gagL, kiwUF Mj
brhfis cUthFf.
M m v <
F
bt
J
R I
ilF:
1. m~J
2. ~J
3. v~F
4. f~R
5. bt~F (Mir)
6. g~ (kufy)
70
mfuKjia
ghJ
Mj
vGJ
lbgWs
brhfis
bra - 3
w: mj
nehf: Mj vG miklij mj
fhy ms: 5 l
braghL: jah
bragLJ Kiw: Mj vGJ lbgWs brhfis bjhFJ, mj
miklij mj.
m ~ J
f ~ R
v ~ F
~ J
fj:
Mj
vGij
UF
vGJF
il
mikfhk
71
bragLJ
Kiw:
mFwghfYs
Gs
Mj
vfSfhd
vGJf
Fwghfis
lbgWs
flJ,
brhfis
flJ
goaLf.
Fw vf: 38, 49, 76, 80, 132, 162, 172, 179, 226, 363, 368, 467, 459, 556, 575, 759, 773, 971,
1001, 1037 (nkY gy FwghfY Mj vGJ lbgWsJ.)
kL: khzt brJs bralij ghitL kL fUJ TWj.
a uL
tsu kL (M)
fwyil W kL: 1
3x1=3
m) ca ilia nj brf.
1. ngR tH yhj bkhf xW.
m) My
M) j
) nuf
M) j
M) ygfhu
) bjhfha
2x1=2
M) uf.
1. jbkh wbkh Jiz jJ aF vd Tat ----------2. Fkfl j njhabjd ----------- nknfh br TWwJ.
2x1=2
<) bghUJf.
1. jbkh
- jf M
2. UFw
- j bjhik
3. joayfhu - bt jL
72
fwyil W kL -2
2x1=2
2x1=2
M) M / iy vd vGJf.
) ca ilia nj brf.
1. dhRjudhUF j fWjjt.
m) ahfuhr
2. nrhHUF ca
m) gd
M) ntg
) M .
M) UKofh
) beL
M) guL
) UW gdhW.
2x1=2
JJ, Mt
a - _W
tsu kL (m) - braghLf
jghl
bra - 1
w: mfuKjia gagLJj
nehf: XbuGJ xUbkhfhd gntW bghUis mfuKj fL mj
fhy ms: 15 l
braghL: FG
bragLJ Kiw: XbuGJ brhfis bfhLJ, mbrhfSfhd bghUfis
mfuKj fL vGj brj.
73
(v.fh.) kh - Fiu, bga, ku, yF, bfhF, jh, kh, tL, ta, y.
fh - nrhiy, bgo, fhtojL.
nfh - fl, jij, mur, gR.
M - ...............................................................................
V...............................................................................
- ...............................................................................
X - ...............................................................................
neh - ...............................................................................
<...............................................................................
I - ...............................................................................
kL:
bra - 2
w: gilghw
nehf: kdij <F glfhfis bfhLJ ghl aWj
fhy ms: 10 l
braghL: jah
bragLJ Kiw: khztfSF glfhfis bfhLJ, tFgiwF btna
g tshfF jh U l cfhJ ghl vGj brj.
(v.fh.)
74
kL:
glfhnfw jiyig jUj
glfhia g j vzfis ugl vGUj
glfhia flJ jFK eilbgw VnjD ffis ghl
vGUj
ghl lbgWs brhyhaik
glfh bjhlila brhf lbgUj
Fiw: ghl vgo vGUjhY ghuhLf. ghl vGJj caiy Mw;
Mjyh Ka bra CfgLJj ntL. brhfis vgo mikjh, nff
ikahf UF, bghU bghUjkhf UF vd tfho CfgLJj
ntL. vghliy FiwTwhJ go vGUjh, D wghf UF
vd tfhLf.
bjhlg: ilF glfis bjhFf,
U glfSF xUt,
KJbkhfh
bra - 1
w: j
nehf: bfhLfgLs Tid goJ JbfhSj
fhy ms: 15 l
braghL: jah
bragLJ Kiw: bfhLfgLs TWfis goJ, mTWf rahditah,
jtwhditah vd J ilaf brj.
1. xGfijl fw wjJ. (r/jtW)
2. sikiafhoY nehaw th wjJ. (r/jtW)
3. xGfKilikial FybgUik wjJ. (r/jtW)
4. giftF eik brtjidl joj wjJ. (r/jtW)
5. mEgD fwbghUis kwthikna wjJ. (r/jtW)
75
bra - 2
w: j
nehf: bfhLfgLstiw goJ JbfhSj
fhy ms: 10 l
braghL: jah/FG
bragLJ Kiw: bfhLfgLs TW cikah? bghah? vd J
ilaj
xGfikna cait jU. (cik/bgh)
fwj bgahiu gWtJ w. (cik/bgh)
giftUF mUtJ abeR. (cik/bgh)
nehaw thnt g jU. (cik/bgh)
mwnk cyif thwJ. (cik/bgh)
kL: bfhLfgLs TWfis J, ca ilia mJsduh vd
kLj.
Fiw fj: ca il mfhjnghJ, cikTWfis bghTW
fis s czu brj.
bjhlg: rKjha eilbgW ffis cWneh, V, vgo, vthW vd
gythW dhnfL f TWj. mtW vbtbraf cikahdit,
vbtbraf bghahf idaglit vd E bgnwhUl fyJiuaho,
tFgiw fUjhl f.
76
bra - 3
w: gagLJj
nehf: brhfis J UbghUsj
fhy ms: 15 l
braghL : FG
bragLJ Kiw: UbghU jU brhfis bfhLJ, mtiw J
mtWfhd bghUis vGJj.
(v.fh.) Gs brhfis J UntW bghU fhz.
brh
bghU-1 bghU-2
jhkiu
jh
kiu
gyif
gy
if
itif
it
if
mjkh mj
kh
fj:
tF fyJiuahLj.
77
kdjsuhj
njo
bridF
brwh
jdiff
tuR;
mtj mYtyf,
XuhL
tuntwh tuR.
vehltU
VWbfhwd.
tuR
tuntid
KWtYl
bra - 2
w: j
nehf: ghlbghUis KGikahf JbfhSj
fhy ms: 10 l
braghL: jah
braKiw: khztfis FGthf J dhodh elJj.
kh dhf
1. uhkhD# vjF kL vd Tdh?
2. fza tYefilna tuntig bgw uhkhD# fLiu vJ?
3. gbjhgjh who b#k thj fjnkij ah?
79
Wjysf
fhy msf
Jizghl - egR
bra - 1
w: j
nehf: bjhl mikj
fhy ms: 5 l
braghL: jah
bragLJ Kiw: brhfis bfhLJ brhbwhlfis mikf brj.
80
(v.fh.) m) giHanrhW,
M) vGjh,
Fiunrz
bfhlif, M) gidnahiy
) UJ
c)
bfhS
v) TiuL
C) <rgh
<) wfil
fj:
brhf
bghU
bghUj
bjhluikUjh,
mikJfho sFj.
bjhlg: E C tHF tHYs brhfis gagL bjhluikf.
yfz - ehtifbrhf
bra - 1
w: jeo
nehf: ehtifbrhfis mJbfhSj
fhy ms: 5 l
braghL: jah
bragLJ Kiw: khztfis ilbrhyhf kh eof brj.
ciuahl Kiw
(v.fh.) m) v bga ilbrh.
M) eh, v egfshd bgabrh, idbrhYl nrJ tUnt.
) eh vnghJ jahf braglhk, egfSl nrnj bragLnt.
<) jahf Ujh gajukhnl.
c) izbrhyhf mirahf ntWik cUghf, ctk cUghf
egfSl iznj tUnt.
C) eh, egfSl UFnghJ, vjhf bghUis fUij
sLnt.
81
eif
V j bayh
MJ j bayh
fhjhf J nghdh
kfuhr kiH cL
ksksD tsu
tjhj bfzW cL
jkjkD tsu
gUt j ngh
kh kh nghdh
bfzJ j Tl
ghyhJ j cL
ifbflh u nghdh
flflD tsu
vf fQ jL
fWfWD tsu
82
gsgsghd s ehnj.
Kna elhY
kL: ghl lbgWs ngRtHF brhfis vLbjG, izahd
vGJtHF brhfis vGUjh, mtfSF KG kbg tHFf.
Fiw fj: khztU y ngRtHFFa vGJtHFfis
vLJ
bra-3
w: mj
nehf: gHbkhf cs ilbrhfis mJbfhSj
fhy ms: 5 l
braghL: jah
bragLJ Kiw: kf tHfYs gHbkhfis bfhLJ, mtYs
ilbrhfis mj.
(v.fh.) fljid gojt gojdhth. (fL + mJ + m + I)
cUL uL xLF wig. (cUL + c, uL + c, w+I)
bghia btwt m FU. (bgh + I)
MY ntY gYFW, ehY uL brhYFW.
itnghw gHbkhfis vGtu brJ, mtYs ilbrhfis fla
brj.
kL: c, I vD ilbrhfis milahs flJsduh vd kLj
Fiw fj: c, I ilbrhfis milahs fhz ayhjnghJ, gntW
vLJfhLfis T fj.
83
bga
idbrh
nehf: bgaUnfw
thd
fWjJ
fhy ms: 10 l
aJ
braghL: jah
ojJ
kiH
bgjJ
bragLJ
Kiw:
bgaUnfw
bts
idnfw
VFs
(v.fh.)
idbrhfis vGJj
goa Lgl lf
idbrhfis,
bgabrhfis uf.
MW
brjJ
isjJ
bfhjJ
bgaUnfw
idbrhfis,
idnfw
bgabrhfis
fj:
bgaUnfw
id,
idnfw
bga
bghUjKw
tzf, Iah.
cbrh:
khzt:
cbrh:
khzt:
cbrh:
khzt:
cbrh:
khzt:
cbrh:
khzt:
cbrh:
khzt:
Iah,
jfis
rjJ
vdF
ilj
khbgUngW.
ilbgWnw, Iah.
cbrh:
guthiyna,
vid
nghWjFa khw.
ewhf
gagLj
bjJbfhlJ
rngh.
kL:
85
bra - 6
w: goj
nehf: kabfh brhfis mJ ca xl goj
fhy ms: 10 l
braghL: jah
bragLJ Kiw: bfhLfgLs ciugia ca xl thL cuj
Fu goj.
(v.fh.) Mlfiy vgJ Kj ehlffiy mlF. eld, ehoa vgJ
Mlfiyia Fgdnt.
kf kd iwwnghbjyh Mo fjd;
bra - 7
w: vGJj
nehf: tlbkh brhfis dfL, mtWFa jbrhfis vGJj.
fhy ms: 10 l
braghL: jah
bragLJ Kiw: bfhLfgLs g lbgWs tlbkhbrhfis
flJ, mtWF izahd jbrhfis vGJj.
86
ehf cjif
Uff
bgUks J
tlbrh
jbrh
uh#f murhf
nja
ehL
Uff
yFf
bra 8
w: vGJj
nehf: brhtjid nfL iH vGJj
fhy ms: 10 l
braghL: jah
bragLJ Kiw: Ma brhY ciugia TJnfL iH
vGJj.
87
(v.fh.)
ntfhdj mbkfh X% jUjh.
mF nuhilia
mF
isP
y,
Kil
XLfis
Jghah
isPf j braiy
mt Kf dif jtjJ.
jid mUj
mnghJ
mF
guL
Kil
XLf
nuhil
mthW
88
kL
brhynfl midJ brhfis vGUj
vGJiH vGUj
F, beo iH vGUj
kabfh iH vGUj
WjFfis ca lf mikUj
tsu kL (M)
fwyil W kL: 1
m) nfhol lfis uf.
2x1=2
1. fhsnkf yt abga ----------2. jghl uil bjhFjt ----------M) bghUJf.
4x1=4
1. Jdy
- mgh
2. gth
fiykf
3. g
gift
4. fiyklij Fiu
) ca ilia nj brf.
2x1=2
1. xsitah fhy thj yt--------------m) fzjhr
M) fg ) bjhfha
2. fhsnkf yt wj C
m) Fgnfhz
M) Gu
) e uhk
c) XU brhf ilbaGJf.
2x1=2
1. jghlfis fgj ga ahJ?
2. xsitah rkfhy yt aht?
tsu kL (M)
fwyil W kL - 2
m) nfhol lij uf.
2x1=2
1. uhkhD# jijah bga ----------2. uhkhD# fLiuf ----------- jiy btahdJ.
M) ca ilia nj brf.
4x1=4
1. brid JiwKf jiyik bghahsuhf Ujt------m) uhkhD# M) Aho ) ~uh ~
2. yl ----------- f uhkhD# Muh khztuhf nrjh--m) o
M) MnghL ) AhthL
89
VHh tF - j
KjgUt
bjhFj kL - kh dhjh
fhy : 2.30 k
ca kbg : 60
1. midJ dhfSF ilaf.
14 x 1 = 14
m) bghU vGJf.
1) mf 2)
M) J vGJf.
3) wik 4) cuW ) nrJ vGJf.
5) f + iy
6) ehL + ma
<) nfhol lij uf.
7) UFw ----------- mfhuf csd.
8) jyuhzf ghLt tyt ----------9) uhkhD# iz g goj C ----------c) ca ilia njbjGJf.
10) fwiy l wjJ ----------m) milik M) bghiwilik ) xGfKilik
11) vL vD vQFa jbH m) c M) v ) m
C) bghUJf.
12) tjh
bgabrh
13) IJ MW
idbrh
14) khefu
ilbrh
cbrh
90
2.
91
92
kh dhjh ltiu
VHh tF - j
w
mj(10)
ghl
kbg
dhtif
br( 20 )
ciueil( 16 )
Jizghl( 5)
yfz( 10 )
foj/fLiu( 5 )
thifw
kf( 4 )
bkhj
dhf
vif ( 37 )
kbg
bkhj ( 60 )
j(10)
gagLJj(20)
w(20)
bkhj(60)
..
F..
be..
..
F..
be..
..
F..
be..
..
F..
be..
..
F..
be..
1
1
1
-
1 +1*
1 +1*
1 +1*
-
1
2
1
-
1 +1*
1 +1*
1 +1*
-
1
1
1
-
1
1
1
1
1 +1*
-
2
1
1
-
2
1
1 +1*
1 +1*
1 +1*
-
5
5
4
-
5 +2*
3 +2*
3 +2*
2
1 +1*
1 +1*
1 +1*
1 +1*
-
3 +3*
3+3*
1 +1*
3 +3*
14
13+6*
4 +4*
15
14
26
20
tF - VG
j
ghl Maf nkbfhSjfhd braghLf mltiz
t.
v
1
ghl
br
2
3
4
a /
myF
xW
j/FG
braghLf
j
j
FG
ciueil
6
7
j
FG
10
Jizghl
11
yfz
FG
tFgiw
ik vG Ko brhfis
cUthFj.
brhfis dfL vGJj.
gnfW eoj.
thif Ffis gagL
ngRj.
ngRtHF brhfSF
izahd vGJ tHF
brhfis mj.
gHj ya fis mj.
brhfsa bgUFj.
ciugia goJ, dhf
vGj.
Ma gojjid nfL,
dhfSF ilaj.
bral. C bgafis
bjhFJ, mfu tir mikj.
rhbgGJfis bghUJj.
93
12
br
uL
13
14
FG
ciueil
15
16
j
Jizghl
uL
FG
17
18
19
yfz
uL
20
j
FG
21
br
22
bkhw
23
br
_W
24
br
_W
FG
25
bkhw
FG
26
bkhw
27
ciueil
28
bkhw
29
Jizghl
_W
FG
_W
FG
FG
_W
gnfW eoj. br gF
cs Ma Fig goJ,
mtuhfnt ngRj
goJ bghUSzj (ghl weh}W)
ciugia thL goj
(WjF, Funyw wf,
bghU sFgo)
fij fit KiwgLJj
Jizghl fij tU tuyhW
fid ehlfkhf eoj
vG dfhz (Mj)
Mj vGij gagL brh
cUthFj
Mj vGJ mik lij
mj, kdtiugl tiuj
UFw lbgWs Mj
vGJ mikJs Fwghfis
flj (bra l)
XbuGJ xUbkhfhd gntW
bghUis mfuKj fL mj
kdij <F glfhfis
bfhLJ, tFgiwF btna jh
U l cfhJ ghl
vGJj.
ca Tid J ilaj.
r/jtW vd flj.
bfhLfgLs TW cikah
/bghah vd flj.
brhfis J U bghU
mj
ikafUij mJ dhfSF
ilaj
dho dh elJj
jH msLKiwia mj
brhfis gagL bjhl
mikj
94
30
31
32
yfz
_W
33
34
FG
35
bkhw
36
ehtif brhfis mJ
bfhSj. gnfW ngRj.
ghliy goJ bgabrh,
idbrh mj
gHbkhfYs ilbrhfis
mJbfhSj.
bgaUnfw idbrhfis
uj
ciuahl (Ut) gnfW ngRj
- cbrh
kabfh brhfis mJ ca
xl goj
ciug cs tlbkh
brhfis dfL vGJj
95
tF - vL
j - KjgUt
bjhl kW KGikahd kL
tsu kL (m) braghLf
w: vGJj
nehf:
braghL:
bragLJ Kiw:
bra 1
fhy ms: 10 l
gilghwiy tsj
FG
tFYs khztfis IJ FGfshf f.
xbthU FGF e wig sFtif
jiy xwid bfhLJ ehlf vGJgo Tw.
d, mehlfij tF eoJ fhl bra.
(v.fh.)
fh 1
l: g cWd: fz, nty, stur. fhy :
k
xjJ
fh
fhiy neu
fz:
ntyh ntyh!
bryyh th.
Hiyah?
tFgiwF
nty:
fz:
stur:
nty:
stur:
fz:
96
stur:
mjdh, njF
fz:
jHuR:
k xJlJ.
Kjghlntis ma nj.
tFF bryyh. (midtU brwd.)
thUf,
fh - 3
l : Ma Xtiw cWd:
nty:
Ma:
ntydh, th th!
nty:
Ma:
nty:
Ma:
nty:
Ma:
nty:
Ma:
fhy ms: 10 l
mikJ
yfz,
ya fis gjik;
Kj ehF tFfSfhd ghyghl f
vG btlik.
98
(v.fh.)
MWKf ehty, ahghzYs e 1822 M ML wjh. mt
abga MWKf vgJ.
99
bra - 2
w: vGJj
fhy ms: 10 l
Fiw fj
fgid ciuahliy Jbfhs ayhj khztDF sFj. va ciuahl
mikJ vGj g mj. Wt jf tU ciuahliy uo tu
brj.
bjhlg
cdF c o cstF eilbgW ciuahliy JbfhSgo TWj.
bra - 3
w: vGJj
fhy ms: 5 l
xWglit
my.
mthnw
ej
eho
bghUbga
njhl, jehL -
lbga
mW
fhybga
ky
idbga
kz, tz
Fzbga
myj, guj
bjhbga
kL:
vyh
bgafis
vLJ
vGatfSF
kbgfis
ghuhLjiy tHFf.
Fiw fj:
bjhlg:
fhQ
bghUf
bgafis
vGtu
brJ
tifgLJkhW TWj.
Jizghl:
.. ngh
bra - 1
w: vGJj
nehf: FfisbfhL tJ vGJ w
fhy ms : 10 l
braghL: jah
bragLJ Kiw: bfhLfgLs Ffis goJ bghUsJbfhL
tJ vGJj.
kdtiugl
g
brid rhnjh
jt rkag,
rhau f
Ma
Mt
w
ML:1820 Vu 24
l: uhR
bgnwh:#hngh,
bfjsh
..ngh
j yfz
ya
<LghL,jbkh
gaMuh
fLiu btpL, j
yaf
bkhbga
w
1908 ut 11
W K F xU
j khzt
cwFwh vD
F
kL:
bjthd ifbaGJ
ngRtHF brhfis , vGJtHF brhfis gagL vGJj
vGJ, brh, t, g ilbt, WjF
102
bra - 2
w: vGJj
fhy ms: 10 l
Fiw fj:
yfz
bra - 1
w: vGJj
fhy ms: 5 l
- tbwhl FaYfu
mU, kR, J
- bkbwhl FaYfu
gh, nfh
- beobjhl FaYfu
- cbjhl FaYfu
104
bra - 2
w: vGJj
fhy ms: 10 l
bjh
eh
bfh
g
fh
M
105
bjhlg:
yfz - FaYfu
bra - 3
w: j
fhy ms: 15 l
tzf, FaYfu.
eh
cfisg
nfgLns.
nkY,
cfisg
cfhJ ngRnthkh?
khzt:
Jjh
rh
vgnjh?
vf
vyhUila
ngY
Uf.
FaYfu: rh vD brhY eh Unwnd!
khzt:
aghf
Uwnj!
vf
VLfTl
gojh
fhzgLfsh?
FaYfu: byd a? VL vD brhY ehjh Unw.
khzt:
~J, cfSfhd
Uif, cfhuyhnk!
FaYfu: ~J v Uifna. j Mjbjhluh lbgWns.
khzt:
bfhL
cbjhluhdJ,
vjhf
<buGJF
vid
nkgL
tU
dfLlyh.
brhf
bj iljJ.
f k.
f Ta sffis
midtUF T bjgLJnt.
FaYfu: eKila ciuahlUnj bgUks FaYfu brhfis
dfhz Kojjyth? jid nghnw vid vbghGJ cf
107
ng gagLJf. e, tzf.
kL:
bjhlg: FaYfu
brhf
mla
bjhFid
bfhLJ
gFJ
tubrj.
vlh tF
fwyil W kL - 1
a xW
br
1. XU brhf ilaf.
10x1=10
- et
) my Jg
108
fwyil W kL - 2
ciueil
a xW
10x1=10
1. XU brhf ilaf.
m) JfijF bghoatf ah?
M) bjhlh
) kz <) kd
vlh tF
fwyil W kL - 3
a xW
yfz
10x1=10
uL
M) miu
) xW
) Mjbjhl
) <W KjbyGJ
) MW
br
bra - 1
w: vGJj
fhy ms: 10 l
bra -1
w:
nehf:
bjhFj
fhy ms: 10 l
fUJfis xwDbfhW bjhlgL bjhFJ
vGJw.
braghL: jah
bragLJ Kiw:
ghlgFUJ bfhLfgLs fUJfis JbfhL
mtiw bjhlgL bjhFJ vGJf.
f
eilbgWj
gf
totik
mR
gf
br
uLj
cj
Ma FG
br
Ma
mR
au
cj
Ma FG
mR
jfL
Uj
nkbfhSj
bk
UJe
brjh
br cUthF tuyhW
kL:
1. tiugljh bfhLfgLs Ffis bjhlgL vGJj
2. bghU bghUJkhW tirgL vGJj
3. fUJ bj
4. bjthd ifbaGJ
5. Vila jiyig vGJj
Fiw
fhy ms: 10 l
, br fF Vg vdF bga
mj vid bkUJe
brjhshf jtnw.
Jizghl:
kfhd t
bra - 1
w: vGJj
fhy ms: 5 l
braghL: jah
bragLJ Kiw: bfhLfgLs g WjFfis gagL vGJj.
g: fhQ g, WjFfis bghUjkhd lf gagLJf.
kuF dh kiwUj Kyh nghJ bkJthf bt tjh Iah
thif xU lTl kahf Uf Koaiy vW tUjgOnu
cf tUjij Ftjfhfjh eh gzigia gJ bfhL Xond
gngh ljhf f idJ bfhoUj brt Ug iljJ cf
kdiy vgo UjJ f milj kF <Lizna iy myth vW
Kyh nflh
112
bra 2
w: ngRj
fhy ms: 30 l
midtUF v tzf.
eLt mtfns! gzyhj thif k vgJ btW
fhdjh.
Mdh, e
Mdh,
tSt
khwhf
mwij
bghUisg
gij
myth
Fahf
Fahf
ngsh.
113
thifia
KGikahf
thH
kjf gz, gz vd
bjahjtfshf
cshf.
gzjh Mlgukhf
gzjhir
tSt
ig tH, kj d kF tfhLf.
eLt: mUik mUik! ewhfnt j fUij mGjkhf vLJiujh
mjiyt.
gz
yhjt
vD
khkhjhnd tUwd.
btntwhf
fhwhf.
Utj
thifY
gK
JgK
gz
giljtf
th
114
kna
iybaW
brhl
KoahJ.
mjidnghynt,
kia
ekF
jUtJ
kdjh
vd
gz
vJthf
gJ
fhy ms: 10 l
wbkh
brhfis
dfhQ
w,
wbkhbrhfSF
izahd jbrhfis fl w.
braghL:
FG
mf fyJbfhstjF tUwh.
kL: bgUks wbkh brhfis dfl FGit ghuhl
ciug bfhLfgLs midJ wbkh brhfis dfL
vGJj
wbkh brhfSF izahd jbrhfis vGJj
vGJiH vGJj
115
bra 2
w: vGJj
fhy ms: 5 l
Kiw:
bfhLfgLs
mikJs
yatif
abrh
cja, J, vW
brh
nf
irbrh
Zg
tlbrh
bra 3
w: bkhw braghL (vGJj)
fhy ms: 5 l
116
mYtyf x nkyhsuhf
jfis w Kiy
br
5x1= 5
M) xUtif FU
) FHij
M) tWik
) ViH
M) eyt
) trf
M) FHW
) vGJ
M) Fa
) kiy
2. vgj bghU
m) neh
3. ryt brh vbrh
m) eg
4. fHW vgj bghU
m) ngR
5. Fit vgj bghU
m) Ftis
5x1=5
117
vlh tF
fwyil W kL - 2
a uL
XU brhf ilaf.
ciueil
10 x 1=10
vlh tF
fwyil W kL - 3
cakbg: 10
yfz
5 x 1=5
a uL
1. ca ilia njbjGJf.
1. ku vD brh
m) abrh M) brh
) irbrh
2. id abrhYF vLJfhL
m) gojh
M) ewh
) jh
M) tlbrh
) brh
4.nf vD brh
m) irbrh
M) brh
) tlbrh
M) k
) ky
118
5 x1=5
2. bghUJf
m) bgw
- abrh
M) fky
- bgabrh
) vW
- irbrh
<) c
- tlbrh
c) fhW
- brh
a - _W
br
UtStkhiy
bra - 1
w: mj
fhy ms: 10 l
jah
bragLJ
Kiw:
bfhLfgLs
ghl
gFia
goJ,
bkhTWf
fy
dhf
1. ghl ikafUij XU brhf vGJf.
2. ghl msit FfToa brhfis vLbjGJf.
3. ghl gig FfToa brh, vJ?
4. ghl l bgWs vbrhfis vGJf.
kL: ghliy J bfhL, ikafUjj.
dhfSF ca ilaj.
119
esbtgh
bra - 2
w: ngRj
nehf: r_fw bgWj
braghL: FG
fhy ms: 10 l
bragLJ Kiw : khztfis FGfshf f. xbthU FGF xU
jiy bfhLf.
fhy ms: 5 l
jah
bragLJ
Kiw:
bfhLfgLs
ciugFia
goJ
JbfhL
dhfSF ilaf.
(v-L)
fzLtjfhf Kj vjhd krl cUthfglJ.
tnu f jij
ciueil
bra -2
w : gagLJj
fhy ms : xU thu
nehf : ghlbghUSF f eGtf jahj. (Power point Slides
Presentation)
braghL: jah
bragLJ Kiw: khztfis FGfshf J, xbthU FGF
ghlbghU rhJ, xU jiy jUj. mjiynfwthW, f eGtf
mikj.
(v.fh.)
fy
121
ghlbghU
ghl gW tU ctik
ctik :W jiy cs idasD
Wg, beoJaj gidku cUtij
jD bjthf fhL.
ctfgL bghU : tSt Fwbtghf
mUbgU fUJfis jkfnj ml f
bjthf fhL.
ghl w
ma fUJ :
xia nfhl
mila brtjdh,
bjhiyYs
bghU cUtij
mik
njhWgo brayh
vW flt fnah
f.
122
ghl w
kL:
beLbjhiyYs
bga gidku
cUtij E
nja WgJ,
f bjthf
fhL vw fy
jid miwa
jH ma
fUij
btgLJwJ.
a _W
Jizghl
bra -1
w :
gilghw
nehf :
ya gntW totfis mj
fhy ms : 10 l
braghL: jah
bragLJ Kiw :
ya gntW totfshd br, ciueil, ehlf,
fij, fLiu, ciuahl Kjatiw mJbfhsbrj.
bfhLfgLs
totF
ya
khaikj.
xU
ghl
totij
Wfij
kbwhU
to
123
(v.fh.)
Mtz (Wfij)
(ciuahl tot)
(yHh xUt tanyhu elJtu, v X cHt tUj.)
cHt
: e, Iah!
(yHhl gzij bgWbfhL, to KjYkhf U
jUtjhf Mtz vG jJL brw cHt gy ehsh,
gzij U brYjiy. mJFJ, yHh nfljF,
kWeh mtiu fsJnkLF tUgo cHt miHwh.)
:M.
( yHhiu Vkh nlh vW kl cHt bry, kd
tUa yHh, kw cHtJ tHF bjhLjh.)
124
cHt
cHt
: e, Iah.
(cHt brtjid ghJbfhoUj g, yHhl Mtz
vts s UF vW bka Fu nff, mjF, yHh
miuao s UF vwh. ehis kw eh cfl
nfFbghGJ, Xuo s vW brhYf vwh g.)
(kWeh fhiy, kw ToaJ. cHtD yHhU tJljid
cW brJbfhl g, tHF FJ ngr bjhldh.)
cHt
: Iah, mJtJ...........tJ............
cHt
125
bkhw braghLf
bra - 1
w:
ngRj
nehf:
fhy ms:
5 l
braghL:
jah
bragLJ
Kiw:
khztf
vifnfg
bghUf
glf,
bragLJbghGJ,
gl
tiff
xwid
bjbrJ,
126
kL
glf lbgWs brfis KGikahf tUJ ngRj
fUJf cikjik
ffis nfhitahf ngRj
clyirfnshL Fu VwwfJlD ngRj
bra - 2
w:
vGJj
nehf:
brhfsa bgUFj
fhy ms:
10 l
braghL:
FG
nehf:
braghL:
jah
127
fhy ms:
7 l
glfis,
Ma
njbjLJ
bfhSj
ntL.
glf
mgl
lbgUF
Niyia
bfhL
Maj
jiu nrngh;
jhtufis tsngh;
kL:
Niyia JbfhL KGikahf btgLJ w
ngRtHif , vGJtHif gagL ngR w
wbkh fythk ngR w
128
bra - 4
w:
vGJj
nehf:
gilghwiy tsj
fhy ms:
10 l
braghL:
jah
bragLJ Kiw:
mHF vd Kogo vLtf ghl xW vGJf.
(v.fh.)
129
goj
nehf:
fhy ms:
10 l
braghL:
jah
130
bra - 6
w:
gilghw
nehf:
fhy ms:
10 l
braghL:
jah braghL
kL:
glfhnfw jiyig jUj
glfhia g j vzfis ugl vGUj
glfhia flJ jFK eilbgw VnjD ffis ghl
vGUj
ghl lbgWs brhyhaik
glfh bjhlila brhf lbgUj
131
vlh tF
fwyil W kL - 1
cakbg: 10
a _W
br
5x1=5
m) UtStkhiyia aat -----------M) UtStkhiy cs ghlf vif---------) idas vD ghl mikJs mQFKiw------<)
esbtghit aat----------
2. XU brhf ilaf.
m) Ratu vgJ ahJ?
M) fnH yt thj fhyij FLf.
) jka, ahUF khiyl Udh?
<) esbtgh FlgL mfeho ts ahJ?
c) btgh fnH vd fnH yt nghwgl fhuz ahJ?
vlh tF
fwyil W kL - 2
cakbg: 10
a _W
ciueil
1. J vGJf.
2x1=2
m) Hgl M) dr
2x1=2
2. nrJ vGJf.
m) th + a
M) iza + js
6x1=6
m) f jij vwiHfgLgt--------------.
M) bgd ----------------ehil nrjt.
) cyf KGikfhd tiyaik-------------vd miHfgLwJ.
<) cyfsha tiydYF----------------vW bga.
132
6x1=6
m) yfzKilaJ -
ehif
M) yfzngh
bghid g vgJ
) k%c
<) lfulf
c) kfy
th th
C) F>cF
Jdh
(((((((((())))))))))
vlh tF - j
bjhFj kL
kh dhjh
fhy : 2.30 k
1. midJ dhfSF ilaf.
cakbg : 60
14 x 1 = 14
m) bghU vGJf.
1) nfik
2) Phy -
133
M) J vGJf.
3) khilah 4) brj
) nrJ vGJf.
5) g + wf =
6) bgUik + m =
<) nfhol lij uf .
7) UFwis My bkhbgajt----------------.
8) Fobjhfha vwiHfgL ----------------.
9) brfis bgWj vgJ------------------nghwjhF.
10) sif Fu it vgJ-----------------------tHF.
11) jbHiz TLf.
f + U = ----.
c) bghUJf.
12) y
- idbrh
13) gojh
- bga abrh
14) fW
- id abrh
- bgabrh
3. mowHhk vGJf.
2x2= 4
2x 5= 10
2 x 5 = 10
thr
Fku goJbfhoUwh.
njh mDnw vW
brtbjW bjaiy.
FkuDF vd
j ML ilfntoa RHnfhig
ilfhJ.
m) Fku vd Ko vLUgh?
M) Fkudhf Ujh vd KobtLgh?
37) kf
ntfhdj xUKiw gah thoUjh.
ghjh.
mt thoUgjid xUt
Iah, f f fisghf
ntfhdj, na vdF RL
136
kh dhjh ltiu
vlh tF - j
mj (10)
w
ghl
kbg
dhtif
br
( 20 )
ciueil
( 16 )
Jizghl
( 5)
yfz
( 10 )
foj/fLiu
(5)
thif
w
kf
(4)
bkhj
dhf
vif
( 37 )
kbg
bkhj
( 60 )
1
..
2
F..
j (10)
2
F..
gagLJj
(20)
w (20)
bkhj (60)
1
.
.
1
2
F.
.
1
5
be.
.
-
1
.
.
2
2
F.
.
2
5
be.
.
1 +1*
1
.
.
5
2
F..
5 +2*
5
be.
.
1 +1*
1 +1*
5
be.
.
-
1
.
.
1
1 +1*
5
be.
.
-
1 +1*
1 +1*
1 +1*
3 +2*
1 +1*
1 +1*
1 +1*
1 +1*
1 +1*
3 +2*
1 +1*
1 +1*
3 +3*
3+3*
1 +1*
3 +3*
14
13+6*
4+4*
15
14
26
20
tF - vL
j
ghl Maf nkbfhSjfhd braghLf mltiz
t.
ghl
v
1
br
a
xW
2
3
4
ciueil
Jizghl
xW
j/FG
braghLf
tFgiw
Ffis tJ vGJj.
FG
137
5
6
Jizghl xW
j
j
7
yfz
xW
8
j
9
10
br
ciueil
uL j
uL
j
11
12
13
ciueil
uL j
j
Jizghl uL
FG
14
yfz
uL
15
yfz
uL
16
bkhw
17
br
_W
18
br
_W
FG
j
j
j
FG
19
ciueil
20
21
_W
FG
22
23
bkhw
24
25
kdtiugl tiuj
mfuKjia gagLJj
eilKiw/gaghL yfz FaYfu Ko khzt
bgafis flj.
isahLKiw yfz FaYfu - FWbfGJ
vikahd ciuahlt
yfzij (FaYfuij)
JbfhSj
ehYt ghl vGJj
fUJfis xwDbfhW bjhl
gL vGJ w. (br cUthF
tuyhW)
gnfW eoj
g WjFL vGJj
gokw mikJ fij fit
TWj (kF t)
wbkh brhfis dfhz
/izahd jbrh mj
g mikJs yatif
brhfis flJ tifgLJj
jbrhf myhj brhfis
vGJj (g)
ghl gFia goJ bkhTW
bjhlghd dhfSF ilaj
r_fw bgWj, jiy nfwthW
ngRj. (FG fyJiuaho
fUJfis uo ngRj)
ciugFia goJ dhfSF
ilaj
gl ghJ tUj
brhfsa bgUFj isahLKiw. (FU, J, J....)
gl thyhf fij TW w
mHF vd Kogo vLt ghl
vGJj
kabfh brhfis mJ ca
xl goj
kdij <F glfhfis
bfhLJ ghl vGJj.
138