Milete, de Hethieten en Myceens Griekenland

Vraagstelling

Zijn de Aiyawa uit Hethitische teksten Myceners? En was Millawanda Milete?

Welke rol(len) vervulden de Myceners in Milete en was hun vestiging daar permanent?

Hadden zij (nog steeds) banden met Myceens

Griekenland? Zo ja, waar bestonden die uit?

Bronnen

Hethitische spijkerschrifttabletten

Myceense Lineair B-tabletten

archeologische vondsten atti archeologische vondsten Milete archeologische vondsten Grieks vasteland

Geografie van West Anatoli, naar recent ontdekte/ ontcijferde Hethitische teksten

Afbeelding van een mogelijke Myceense krijger, uit ca. 1400 BCE, gevonden in attua

Een tablet met Hethitisch spijkerschrift

Milete en Aiyawa in Hethitische teksten I

Citaat uit Hethitische annalen laat 14e eeuw: ... the land of Millawanda to the King of Aiyawa [] I despatched [] infantry and they captured [the land of Millawanda]. (Millawanda/Milawata = Milete) Citaat uit zgn. Tawagalawa-brief (medio 13e eeuw) over een opstandeling die naar Millawanda is gevlucht: But now my brother, a Great King, my peer, has written to me [...] My brother, the King of Aiyawa.

Milete en Aiyawa in Hethitische teksten II

Laat 13e eeuw: Hethitische Koning eist van zijn vazal in Amurru dat deze de schepen van de Aiyawa boycot:
[You shall not allow(?)] any ship [of] Aiyawa to go to him (that is, the King of Assyria)..... And the Kings who are my equals in rank are the King of Egypt, the King of Babylonia, the King of Assyria, and the King of Aiyawa. (cursief deel is later uitgewist).

Milete en Aiyawa in Hethitische teksten III

ca. 1200 (kort voor val Hethitisch Rijk): twee brieven aan koning van Ugarit, over levering graan of metaal per schip aan man(nen) van de yiawa in Lukka. Let him take (copper ingots or grain) to the Aiyawan; he shall take (them) to the land of Lukka.

Milete in Lineair B teksten

Alleen in tablet uit Pylos:

In opsomming

diverse groepen
werkers uit Westelijk Klein-Azi: vrouwen uit Milete (Mil[w]atia)

Aard archeologische vondsten Milete

Huishoudelijk aardewerk en stijgbeugelkannen:

Klei: zowel plaatselijk als uit Argolid

Graven (zgn. Chamber tombs)

Rituele beeldjes
Architectuur Ovens voor metalen

Al deze vondsten Myceens van aard, wijzen op langdurige/permanente vestiging en stevige banden met Myceens Griekenland

Twee Myceense votief-beeldjes: links een phifigurine rechts een psifigurine

Myceense stijgbeugelkannen; gevonden in heel Aegesch en OostMediterraan gebied; 1400-1100 BCE.

Archeologische aanwijzingen conflicten Hethieten en Aiyawa

Vernietiging Milete ca. 1315 (brandlaag) v.a. ca. 1300: versterkte Hethitische muur rond Milete Midden 13e eeuw: Milete weer in handen Myceners (aardewerkvondsten)

Handel Aiyawa met Hethieten?

niet in Hethitische teksten (behalve boycot)

nauwelijks Myceense voorwerpen in archeologische vondsten atti en nauwelijks Hethitische voorwerpen in archeologische vondsten Myceens Griekenland niet in Lineair B teksten, want dat zijn:

inventarissen

rantsoenen voor de werkers

belastingen grondstoffen

En ze hebben alleen betrekking op laatste jaar dat paleizen in Myceens Griekenland functioneerden

Mogelijke redenen/oorzaken afwezigheid aanwijzingen handel:

handel Hethieten waarschijnlijk via middlemen ook in Levant weinig Hethitische voorwerpen mogelijk niet als zodanig herkend veel Hethitische en Luwische teksten op hout geschreven en verloren gegaan

transport over land van stijgbeugelkannen waarschijnlijk riskant, want breekbaar; wellicht olie, wijn, etc. overgeheveld in leren dus vergankelijke zakken.

Nog meer redenen/oorzaken

handel vanuit Myceens Griekenland betrof vergankelijke materialen, zoals:
wijn en olie (in stijgbeugelkannen)

leer (aluin-import vanuit Melos)

metalen (ovens bij Milete!) textiel

slaven

Aanwijzingen voor handel

Paleiscentra Myceens Griekenland gespecialiseerd: Pylos: linnen, Knossos: wol, Mycene: metalen

grote productie

in Tawagalawas-brief: 7000 Hethitische onderdanen overgebracht naar vasteland Griekenland en in Pylostabletten veel (vrouwelijke) slaven textielproduktie boycot Myceense schepen cf. handel Yawanaya in vergankelijke materialen in NeoAssyrische, Neo-Babylonische en bijbelteksten (C8-C5):

metalen, wol, slaven

Voorlopige conclusies

Langdurige aanwezigheid Myceners in Milete: teksten Hethieten en archeologie bevestigen elkaar Banden Myceense bewoners Milete en Myceens Griekenland: bevestiging vooral dmv archeologie van Milete Bezigheden Myceners in Milete: zeer waarschijnlijk handel, bewijs is circumstantial.