PROIZVODNO-EKONOMSKE KARAKTERISTIKE I

ZNAAJ PROIZVODNJE MALINE

Student:
Dajana Vasili

Mentor:
Gordana Rokvi
Dragan Brkovi

PROIZVODNO-EKONOMSKE KARAKTERISTIKE I ZNAAJ

PROIZVODNJE MALINE

Malina (Rubus idealus L.) je najznaajnija vrsta

jagodastog voa.
Danas postoji oko 1000 sorti maline sa razliitim
privredno tehnolokim i biolokim osobinama, ali
za nas je u ovom sluaju vana ona osnovna
podjela a to je da se one dijele na crvenu, crnu i
purpurnu malinu.
Malina je vona vrsta koja je po mnogo emu
specifina, ali jo je vanije napomenuti da je ona
jedna od najrentabilnijih vonih vrsta u svijetu.

PROIZVODNO-EKONOMSKE KARAKTERISTIKE I ZNAAJ

PROIZVODNJE MALINE

Danas je ve skoro u cijelom svijetu poznata

Srbija i njena proizvodnja maline. Ona je postala
brend Srbije koji svake godine u dravnu kasu
donosi iznos izmeu 100 i 200 miliona dolara.
Valjda po ugledu na nau susjednu zemlju i u
Republici Srpskoj je dolo do blagog poveanja
povrina pod zasadima maline. Tako da je se
broj od 478 ha pod malinama koji su zabiljeen
2004. godine povean na 741 ha sa krajem
2013. godine.

PROIZVODNO-EKONOMSKE KARAKTERISTIKE I ZNAAJ

PROIZVODNJE MALINE

Iako se poveala povrina pod zasadima, na

nau veliku alost, prinosi su nam ostali na
istom nivou ili su se ak smanjili u
pojedinim godinama.
Razlog tome je svakako nedovoljno ulaganje
napora za uenjem novih znanja, novih
tehnologija, privrenost tradicionalizmu,
kao i nedovoljna informisanost o ovoj
perspektivnoj proizvodnji.

PROIZVODNO-EKONOMSKE KARAKTERISTIKE I ZNAAJ

PROIZVODNJE MALINE

Malina je veoma zahvalna kultura to se tie

klimatskih i zemljinih uslova, tako da se
uspijeno moe gajiti na brdsko-planinskim
podrujima.
Otporna je na niske temperature, to je
znaajno jer je dolazi do oteenje kod nje od
kasnih proljenih mrazeva.
Otporna je na veoma niske zimske
temperature, te tako moe da podnese
temperaturu i do -26C.

PROIZVODNO-EKONOMSKE KARAKTERISTIKE I ZNAAJ

PROIZVODNJE MALINE

Malina je takoe karakteristina po tome to ne

podnosi izuzetno suve i tople predjele, to
automatski ukazuje na znaaj navodnjavanje ovo
vone vrste.
Kod ekspozicije terena za malinu su najpogodnije
blago nagnute sjeverne ekspozicije, a to se tie
zemljita, ona najbolje uspijeva i najbolje rezultate
daje na dubokim, rstresitim i vlanim zemljitima
bogatim humusom, sa dobrom propustljivou za
vodu (gajnjae i lake smonice), te na zemljitima
kod kojih se pH vrijednost kree od 5,2 do 6,5.

PROIZVODNO-EKONOMSKE KARAKTERISTIKE I ZNAAJ

PROIZVODNJE MALINE

Najvei znaaj kada se govori o malini i njenim

proizvodno-ekonomskim kkk treba dati njenom
ispoljavanju plodnosti koje je znatno vee u odnosu
na druge vone vrste.
Pored toga to se veoma lako razmnoava,
znaajno je i to to poinje da raa u prvoj ili drugoj
godini, a u puno plodonoenje stupa u treoj godini.
Malina se lako i jednostavno uzgaja, a uz mali napor
oko primjene savremenih agro-tehnikih uslova, uz
povoljne agro-ekoloke uslove daje izuzetno visoke i
kvalitetne prinose.

PROIZVODNO-EKONOMSKE KARAKTERISTIKE I ZNAAJ

PROIZVODNJE MALINE

Veliku vanost sa proizvodnoekonomskog aspekta imaju atraktivni

plodovi maline koji sadre razliiti broj
organskih i neorganskih sastojaka.
To su plodovi koji su vrlo uksuni,
izvanredne boje i arome, soni,
hranljivi, dijetetske i tehnoloke
vrijednosti.

PROIZVODNO-EKONOMSKE KARAKTERISTIKE I ZNAAJ

PROIZVODNJE MALINE

Prilikom otpoinjanja podizanja zasada

veoma je znaajno odabrati pravi
sortiment. .
Ovo je veoma znaajan pomak u
proizvodnji maline kod nas jer ova sorta
ima znaajne prednosti u odnosu na
prethodno gajenu sortu.

PROIZVODNO-EKONOMSKE KARAKTERISTIKE I ZNAAJ

PROIZVODNJE MALINE

Veliki znaaj u proizvodnji maline ima i njen

ekonomski znaaj sa izrazito visokim
stepenom robnosti i konkurentnosti na
pritu EU gdje se poveava tranja kako za
smrznutim tako i za svijeim proizvodima sa
naeg geografkog podruja.
Sve to primjetno je kada posmatramo
strukturu izvoza u Republici Srbiji, koja
najvee koliine izvoza ima u ovoj vonoj
kulturi.

PROIZVODNO-EKONOMSKE KARAKTERISTIKE I ZNAAJ

PROIZVODNJE MALINE

Ekonomski znaaj proizvodnje maline

determinisan je sl. grupom inilaca:
Relativno velika vrijednost proizvodnje, dohotka i
profita na jedinicu uloenog kapitala i ljudskog rada
Radno-intenzivan karakter proizvodnje
Uticaj proizvodnje maline na ukupan privredni razvoj
Pored gore navedenih inilaca, znaajni su specifini
ekonomski znaaji od proizvodnje maline: visoka i
raznovrsna upotrebna vrijednost ploda, relativno visoka
stopa rentabilnosti u povoljnim agroekolokim uslovima,
visoka robnost proizvoda, dopunsko zapoljavanje radne
snage, posredan uticaj na ukupan drutveno-ekonomski
razvoj, malina kao medonosna biljka i sl.

UPOTREBNA VRIJEDNOST PLODA MALINE

Malina je vona vrsta koja ima irok spektar

mogunosti upotrebe.
Pogodna je za potronju u svjeem ili
smrznutom stanju, takoe zbog svojih
pogodnih biolokih i hemijskih osobina
pogodna je za tehnoloku preradu (sok,
dem, pekmez, kaa i sl), ali takoe je
veoma vano napomenuti njena ljekovita
dejastva koja ovoj vonoj vrsti znaajno
poduu trinu cijenu.

RENTABILNOST PROIZVODNJE

Malina predstavlja vrlo rentabilnu vonu vrstu. U

naim uslovima granina rentabilnost proizvodnje
maline se postie sa visinom prinosa od 10 do 12 t/ha.
Veoma je znaajno napomenuti i veoma brzo stupanje
u rod ali i u puno plodonoenje, to znaajno utie na
poveanje rentabilnosti proizvodnje, ali i na skraenje
roka opovraaja investicija.
Prispijevanje plodova maline sredinom juna do sredine
avgusta utiie na ostvarivanje veoma znaajne zarade
za proizvoae kojima je veoma teko nai neki drugi
izvor prihoda u ovom vremenskom periodu.

VISOKA ROBNOST PROIZVODA

Za razliku od Srbije koja ima znaajnu i stabilnu

izvoznu tranju, u Republici Srpskoj ne postoji takva
ptrivilegija da bi je uivali poljoprivredni proizvoai.
Razlog tome je svakako mali obim proizvodnje ali i
nezadovoljavanje standarda koje je neophodno
ispuniti kako bi se ovi proizvodi mogli izvoziti na
inostrano trite.
Srpska malina na svjetsko trite izvozi se po cijeni
od 1,4-1,5 Evra i uglavnom zamrznuta. Takoe se
izvoze i asvjea malina, ekstrakt maline kao i
preraeno sjeme maline.

POSREDAN UTICAJ NA UKUPAN DRUTVENOEKONOMSKI RAZVOJ

Veliki uticaj na drutveno-ekonomski razvoj preko

proizvodnje maline ostvaruje se kroz veliko
sezonsko zapoljavanje radnika.
U periodu berbe potreban je veliki broj radne
snage to direktno djeluje na smanjenje
nazaposlenosti, na poveanje ivotnog standarda
stanovnitva, na poveanje DBP i sl.
Takoe su znaajne dodatne aktivnosti koje se
pokreu u sklopu ove proizvodnje, kao to su:
izgradnja skladita, hladnjaa, poboljanje
transportne mree, preraivake industrije i dr.

ANALIZA PROIZVODNJE MALINE U

SVIJETU

U svijetu se malina gaji na relativno

malim povrinama, iako je proizvodnja
u tendenciji blagog porasta.
Po obimu proizvodnje voa malina
zauzima 24. mjesto u svijetu.
Najvee koliine maline proizvode se u
Ruskoj Federaciji, Srbiji, Americi i
Poljskoj.

ANALIZA PROIZVODNJE MALINE U REPUBLICI SRBIJI I

REPUBLICI SRPSKOJ

Mnogo je faktora koji su uticali na razvoj ove

proizvodnje na naim podrujima. Meu njima su
najznaajniji duga tradicija gajenja ove kulture, zatim
pogodnosti koje nam prua zemljite (fiziko-hemijske
i vodne kkk) te mikroklimatske specifinosti koje
pogoduju uzgoju maline.
Sve ove prednosti dovele su do toga da je Srbija dola
u sami vrh na ljestvici proizvoaa maline u svijetu i
zauzela 2. mjesto.
Ona danas predstavlja jedan od najvanijih proizvoda
u Srbiji, te predstavlja okosnicu razvoja pojedinih
krajeva koji su se posvetili njenoj proizvodnji.

ANALIZA PROIZVODNJE MALINE U

REPUBLICI SRBIJI I REPUBLICI SRPSKOJ

Iako je Republikla Srpska daleko ispod

Republike Srbije u proizvodnji maline,
znaajno je nazniti poveanje povrina
pod ovom kulturom, to nas vodi do
zakljuka da uimo od naih susjeda o
znaaju ove kulture, o pogodnostima
njene proizvodnje, kao i o znaajnom
stratekom poloaju koji ova rentabilna
proizvodnja omoguuje zemljama u
kojima je zastupljena.

SPOLJNOTRGOVINSKA RAZMJENA

U strukturi izvoza agroindustrijskih proizvoda

malina predstavlja jedan od najznaajnijih i
najprofitabilnijih proizvoda u Srbiji.
Takvoj povoljnoj strukturi izvoza kumuje
prvenstveno visokokvalitetan plod koji se
proizvodi u Srbiji, to je uzrok pogodnih
klimatskih, zemljinih i bioklimatskih uslova.
Prednosti proizvodnje maline u Srbiji u odnosu na
druge zemlje Evrope i Svijeta jesu znatno nii
trokovi radne snage koji dominiraju u strukturi
trokova uzgoja maline.

ZAKLJUAK

Iz svega navedenog moemo jasno da zakljuimo da

je proizvodnja maline veoma zahvalana proizvodnja
koja uz male napore moe da da visokokvalitetne
prinose za kojima postoji potranji iz cijelog svijeta.
Pored toga znaajna je proizvodnja i sa aspekta
drutveno-ekonomskog razvoja, jer doprinosi
razvoju ovog segmenta sa mnogih stanovita.
U konanici moemo da se nadamo veoj
zastupljenosti ovog oblika proizvodnje kako u Srbiji
tako i kod nas, te daljem usavravanju i
poboljavanju proizvodnje maline.