Gospodarka

i
kultura
PRL

Gospodarka
Gospodarka w Polsce Ludowej bya, jak w
kadym kraju rzdzona przez komunistw,
gospodark typu socjalistycznego.
Charakteryzowao j cakowite
podporzdkowanie decyzjom rzdu i
planowanie. Przewidywano ile i jakich towarw
powinny wyprodukowa poszczeglne zakady i
kontrolowano, ile procent planu wykonay.
Jednoczenie polska gospodarka bya cile
powizana z gospodark Zwizku Radzieckiego.
Importowano stamtd wiele surowcw i towarw,
eksportowano polskie towary.

Uprzemysowienie kraju
Gwne przemiany, jakie zaszy w Polsce Ludowej, polegay na
Uprzemysowieniu kraju. Powstajcy przemys by najczciej
przemysem cikim. Typowym zjawiskiem byo wznoszenie w miastach
wielkich zakadw przemysowych zatrudniajcych tysice
pracownikw. Budowano rwnie dzielnice mieszkaniowe dla
zatrudnionych w tych zakadach robotnikw, ktrych wielu przybywao z
okolicznych wsi. Waniejsze byo przy tym utworzenie miejsc pracy ni
wydajno przemysu. Zdarzao si, e budowano zakad przestarzay
pod wzgldem technologicznym, aby zapewni wicej miejsc pracy.

Mimo duych zmian, ktre zaszy w Polsce Ludowej

elektryfikacja kraju, zlikwidowanie analfabetyzmu
katastrofalny pozosta stan infrastruktury: sieci drg,
kolei, pocze telefonicznych, a bardzo du cz
gospodarki nadal stanowio zacofanie i sabo
zmechanizowane rolnictwo.

W czasach Polski Ludowej w wielu miejscach umieszczano

propagandowe plakaty i napisy. Miay one zachca m.in. Do lepszej
pracy, wspzawodnictwa, oszczdnoci surowcw i czasu
przestrzegania zasad bezpieczestwa pracy.

Do koca swego istnienia

PRL pozostawaa krajem
zacofanym cywilizacyjnie.
Oparta na le zarzdzanym i
nieefektywnym przemyle
oraz sabym rolnictwie
gospodarka funkcjonowaa
poza jakimkolwiek
rachunkiem ekonomicznym i
bya cakowicie
podporzdkowana polityce
partii. Oficjalnie realizowano
w Polsce Ludowej obliczane
na kilka lat plany
gospodarcze, ktre miay
zapewni osigniciem
dobrobytu .
W kraju, gdzie oficjalnie nie byo bezrobocia, nie
obawiano si utraty pracy. Powszechne w
spoeczestwie byo powiedzenie Czy si stoi,
czy si ley tysic zotych si naley. Wszystko
to przyczyniao si do zacofania i saboci
polskiej gospodarki.

Komunistyczny plakat
propagandowy.
Slogany Socjalizm,
praca, dobrobyt, pokj
pozostay tylko hasami.

Kultura
W okresie Polski Ludowej nastpio upowszechnienie
owiaty. Skutkiem tego byo uatwienie szerokim masom
ludnoci dostpu do kultury. Rozwina si sie kin, w
wikszoci gospodarstw domowych pojawiy si
odbiorniki radiowe, a od lat 50. stopniowo take
telewizyjne. Jednak kultura, tak jak wszystkie inne
dziedziny ycia, pozostawaa pod cisa kontrol wadz.
Skutkiem tego byo, zgodnej z zaoeniami polityki
pastwowej, istnienie kultury oficjalnej, ktra najczciej
popieraa propagand lub wrcz jej suya. Nigdy nie
brakowao na ni pienidzy ani innych rodkw.

Realizm socjalistyczny
Najbardziej charakterystycznym przejawem wpywu
ideologii komunistycznej na kultur by przejty ze
Zwizku Radzieckiego ju w latach 40. XX wieku kierunek
w sztuce zwany socrealizmem. (lub realizmem
socjalistycznym). Najbardziej zaznaczy si w
architekturze, rzebie oraz malarstwie, ale by take
bardzo widoczny w muzyce, poezji i prozie, filmie i innych
dziedzinach sztuki. Polega na naturalistycznym
przedstawianiu rzeczywistoci poczonym z przekazem
oficjalnej ideologii partii komunistycznej i odrzuceniu
wszelkich wpyww nowoczesnych kierunkw w sztuce.
Powstaway zatem obrazy i rzeby przedstawiajce
Stalina, Bieruta, przodownikw pracy czy robotnikw
budujcych domy. Tworzono piosenki i wiersze na cze
przywdcw albo nowych zakadw przemysowych

Podaj ceg, obraz Aleksandra Kobzdeja

To najbardziej znany i najsynniejszy socrealistyczny obraz.
Sztuka socrealistyczna, zwaszcza w okresie istnienia PRL, bya oficjalnie popierana
przez wadze i stanowia cz propagandy.

Od lat 60. ingerencja wadz w kultur i sztuk nie bya ju tak

agresywna jak w czasach stalinizmu, ale nadal nie pozwalano
tworzy artystom niezalenym. Wci popierano twrczo zgodn
z zaleceniami wadz. Oprcz najwikszych festiwali piosenki
polskiej w Opolu i Sopocie organizowano take festiwal piosenki
onierskiej w Koobrzegu oraz piosenki radzieckiej w Zielonej
Grze. Specjalne komisje decydoway o tym, czy muzyk moe
wykonywa swj zawd, ile koncertw powinien wykona i jakie
wynagrodzenie otrzyma.
Ograniczenie moliwoci twrczej dotyczyy take innych dziedzin
kultury (literatury, malarstwa, architektury). W tej sytuacji due
znaczenie dla polskiego ycia kulturowego miaa emigracja (za
granic tworzy Np. laureat literackiej Nagrody Nobla, poeta
Czesaw Miosz). Stopniowo, zwaszcza w latach 80., coraz wiksze
pole dla swobody w kulturze stwarza tzw. Drugi obieg, czyli
dziaalno nielegalna, a przez to niezalena od partyjnej cenzury.
W podziemiu ukazyway si ksiki, odbyway si wystpy i
powstaway utwory muzyczne.

Hanna Banaszak na
festiwalu w Opolu. W
okresie Polski Ludowej
organizowano corocznie
festiwal piosenki polskiej w
Opolu. Wystpujcy na
festiwalach piosenkarze
zyskiwali z reguy du
popularno, bo ich wystpy
transmitoway radio i
telewizja. Jednak przez cay
okres PRL sztuka (w tym
take muzyka) pozostawaa
pod kontrol wadz.
Twrcom niezalenym
utrudniano lub wrcz
uniemoliwiano dziaalno.
Niektre sfery dziaalnoci
(m.in. literatura) podlegay
cisej cenzurze, pewne
utwory nie mogy by
oficjalnie publikowane.

DZIKUJ
Natalia Dopieraa kl. IIIc