PENDIDIKAN SENI VISUAL

BAHASA SENI
TAHUN 5

UNIT PENDIDIKAN SENI VISUAL

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM
KEMENTERIAN PELAJARAN MALAYSIA

Unsur Seni

Prinsip Rekaan

Garisan
Rupa
Ruang
Bentuk
Warna
Jalinan

Harmoni
Kontra
Penegasan
Kepelbagaian
Kesatuan
Imbangan
Ritma dan Pergerakan

(BAHASA SENI)

UNSUR SENI
TAHUN 5

Garisan

Sambungan titik-titik yang tidak bercantum diakhirnya

Wujud pada alam semulajadi dan pada objek buatan manusia

Antara jenis-jenis garisan adalah seperti garisan lurus, putus-putus

bergerigi, beralun, berlingkar dan sebagainya

Terbahagi kepada dua iaitu garisan 2 dimensi dan 3 dimensi

Garisan 2 dimensi Boleh dilihat tetapi tidak boleh disentuh

(Contoh: Garisan yang dilakar atas permukaan kertas)

Garisan 3 dimensi Boleh dilihat dan disentuh

(Contoh: Garisan pada alam semulajadi seperti akar yang menjalar)

Menimbulkan ilusi rupa, bentuk, jalinan, ton, ruang dan pergerakan

Aplikasi Garisan dalam Penghasilan Karya

Lukisan

Teknik Garisan Selari

Teknik Garisan Silang Pangkah

Fungsi Garisan

Rupa

Rupa ialah hasil cantuman pertemuan hujung garisan dengan

permulaan garisan

Jenis Rupa

Rupa terbahagi kepada 2 jenis iaitu:

i.

Rupa Geometri - segi empat, bulat, heksagon dll

ii.

Rupa Organik - haiwan, tumbuhan dll

Jenis Rupa
iii. Rupa positif

iv. Rupa negatif

v. Rupa muka taip

10

Aplikasi Rupa dalam Penghasilan Karya Seni

Visual

Rupa Geometri

Rupa Organik

11

Ruang

Kawasan kosong di antara objek di alam nyata atau unsur seni

dalam gubahan seni visual

Ruang terbahagi kepada dua iaitu ruang nyata dan ruang ilusi

12

RUANG NYATA (3 DIMENSI)

Ruang di antara satu objek dengan objek yang lain di alam nyata
Contoh: Ruang fizikal yang ada disekeliling kita secara realiti

13

RUANG NYATA

Ruang sebenar
yang ada di
sekeliling kita

14

RUANG ILUSI (2 DIMENSI)

Ruang yang menampakkan jarak diantara satu imej dengan imej
yang laindalam karya seni visual 2 dimensi(Contoh: Ruang yang
wujud dalamkarya 2D seperti gambar foto, karya lukisan dan catan)

15

Ruang Ilusi

Foto Lanskap
16

Ruang ilusi terbahagi kepada 3 jenis

i.

Ruang dalam

ii.

Ruang cetek

iii.

Ruang rata

17

Ruang Dalam

18

Ruang Cetek

19

Ruang Rata

20

Bentuk

Struktur binaan bersifat 3 dimensi sama ada bersifat konkrit atau ilusi

Bentuk Konkrit
Objek sebenar yang bersifat 3 dimensi ( maujud )
Mempunyai permukaan dan berjisim
Contoh: Perabot, pokok, haiwan , bangunan dan sebagainya
Bentuk Ilusi
Penzahiran bentuk bersifat 3 dimensi dalam karya 2 dimensi ( ilusi )
Contoh: Gambar perabot, pokok, haiwan , bangunan dan sebagainya

Terbahagi kepada 2 jenis iaitu bentuk geometri dan bentuk organik

(Geometri: perabot, pinggan mangkuk / Organik: haiwan, tumbuhan)

Bentuk geometri dan bentuk organik wujud pada alam semulajadi

dan pada objek buatan manusia

21

Bentuk Konkrit

Bentuk yang
wujud pada
objek sebenar

22

Bentuk Ilusi

Lukisan Kerusi

23

Warna

Kesan yang kelihatan akibat dari pantulan cahaya ke atas objek

(Hadirnya cahaya menyebabkan objek dapat dilihat secara visual
sebaliknya, tanpa cahaya objek tidak dapat dilihat dengan deria
penglihatan)

Terbahagi kepada tiga kategori iaitu:

i.Warna Primer
Warna asas adalah warna utama yang tidak boleh dihasilkan melalui
campuran warna lain
ii.

Warna Sekunder
Campuran 2 warna primer yang bersebelahan dalam roda warna

iii.Warna Tertier
Campuran warna primer dengan warna sekunder yang bersebelahan
dalam roda warna

24

Roda Warna

Warna Primer (Asas)

Warna Sekunder

Warna Tertier

25

Warna Harmoni

26

Warna Penggenap

Warna yang bertentangan dalam roda warna

27

Suhu Warna

28

Warna Neutral

29

Jalinan

Kesan pada sesuatu permukaan

Jenis Jalinan:

i.Jalinan Tampak
Kesan pada sesuatu permukaan yang hanya dapat dilihat
tetapi tidak boleh rasa (Contoh: gambar kulit buah tembikai, gambar
jalan raya, gambar kulit kayu dan sebagainya)
ii.

Jalinan Sentuh
Kesan sesuatu permukaan yang dapat dilihat dan dapat dirasa
melalui deria sentuh (Contoh: kulit buah durian, bunga tayar, kain
guni)

30

Jalinan Tampak

Gambar buah durian

Lukisan

Gambar batuan

31

Jalinan Sentuh

Bulu Kucing
(Jalinan halus)

Bunga Tayar
(Jalinan bercorak)

Kulit Kayu
(Jalinan Kasar)

32

Sifat sifat Jalinan:

Jalinan Halus

Jalinan Tajam

Jalinan Kasar

Jalinan Licin

Jalinan Berbulu

Jalinan Bercorak

33

(BAHASA SENI)

PRINSIP REKAAN
TAHUN 5

34

Harmoni
Terhasil daripada susunan atau ulangan unsur-unsur seni visual yang
dapat menimbulkan kesan menarik
Wujud pada alam semulajadi dan pada objek buatan manusia
Harmoni boleh diwujudkan dalam olahan seni visual melalui kesatuan
unsur-usur garisan, rupa, bentuk, jalinan dan warna

35

Harmoni

Harmoni bentuk dan warna

(Alam Semulajadi)

Harmoni Garisan
( Alam Semulajadi)

36

Harmoni

Harmoni rupa dan warna (Corak)

Harmoni bentuk (Tembikar)

37

Kontra

Kontra wujud jika ada unsur-unsur seni yang bertentangan atau

bercanggah dalam sesuatu gubahan

Fungsi kontra ialah untuk menarik perhatian, memberi fokus dan

kesan pergerakan

Kontra dapat dihasilkan melalui penggunaan unsur seni,teknik

dan bahan yang berlainan

Kontra boleh diwujudkan melalui perbezaan dalam unsur seni seperti:

Kontra garisan,Kontra rupa, Kontra bentuk, Kontra jalinan, Kontra
warna dan sebagainya

38

Kontra

Kontra warna

Kontra bentuk dan warna

39

Kontra

Kontra Rupa

Kontra Garisan

40

Kontra

Kontra Bentuk

Kontra Jalinan

41

Penegasan

Penegasan wujud apabila terdapat sesuatu unsur yang menonjol,

kontra
atau ganjil dalam sesuatu gubahan

Fungsi penegasan ialah untuk menarik perhatian, memberi fokus, dan

mengelakkan kebosanan

Penegasan dapat dihasilkan melalui penggunaan prinsip kontra dalam

unsur seni seperti:

i.Kontra Saiz
ii.Kontra rupa
iii.Kontra bentuk
iv.Kontra jalinan
v.Kontra warna

42

Penegasan

Penegasan warna dan jalinan

Penegasan warna, jalinan dan bentuk

43

Penegasan

Penegasan warna dan saiz

Penegasan rupa

44

Kepelbagaian
Kepelbagaian wujud hasil penggunaan pelbagai gaya,
nilai, idea dan
olahan unsur seni dalam gubahan
Kepelbagaian dapat memberi gaya, variasi, tenaga, dan
daya tarikan dalam
sesuatu karya supaya gubahan tidak membosankan
Kepelbagaian dapat dihasilkan melalui penggunaan
pelbagai hal benda dan
unsur seni seperti garisan, rupa, serta warna dalam
sesuatu gubahan
45

Kepelbagaian

Kepelbagaian warna dan saiz

Kepelbagaian bentukdan hal benda

46

Kepelbagaian

Kepelbagaian garisan dan jalinan

Kepelbagaian rupa, saiz dan warna

47

Imbangan
Imbangan bermaksud keadaan yang sebanding atau
tidak berat sebelah, sama
ada secara ilusi ataupun nyata

Terdapat 2 jenis imbangan iaitu:

1.Imbangan simetri gubahan yang kelihatan sama berat

antara kiri dan kanan (garisan axis dilukis di tengahtengah pembahagian tersebut)
2.Imbangan tidak simetri gubahan yang tidak sama di
kedua-dua bahagian tetapi masih mempunyai ciri-ciri yang
menampakkan kesan keseimbangan

48

Imbangan

Imbangan Simetri
pada Alam Semulajadi

Imbangan Tidak Simetri

pada Alam Semulajadi

49

Imbangan

Imbangan simetri
pada objek buatan manusia

Imbangan tidak simetri

pada objek buatan manusia

50

Kesatuan

Penggabungan prinsip rekaan dan unsur seni tersebut dapat mewujudkan

kesatuan dalam sesebuah penghasilan karya sama ada karya 2 dimensi atau
3 dimensi

Hasil gabungan prinsip rekaan dan unsur seni dalam menzahirkan sesuatu
rekaan seni visual yang menarik

Wujud pada alam semulajadi dan pada objek buatan manusia

51

Kesatuan

Gabungan unsur seni seperti bentuk, ruang dan warna dengan prinsip
rekaan seperti harmoni menimbulkan kesatuan dalam karya 2 dimensi

52

Kesatuan

Gabungan unsur seni seperti bentuk, ruang dan warna dengan prinsip
rekaan seperti , imbangan, kepelbagaian harmoni menimbulkan kesatuan
dalam karya 3 dimensi

53

Ritma dan Pergerakan

Pergerakan ialah keadaan yang nampak bergetar, bergoyang,
berayun,
berpancar, bersinar-sinar dan sebagainya

Ritma dan pergerakan dapat dihasilkan melalui susunan unsur seni

secara berulang ulang/berlapis lapis /bertindan tindih.

Ritma dan pergerakan akan mewujudkan kepelbagaian dan dapat

memberi kesan gubahan yang lebih hidup dan menarik

Ritma dan pergerakan dapat dilihat pada kesan pergerakan seperti

angin, air, ombak, taufan dan sebagainya

54

Ritma dan Pergerakan

Ritma dan Pergerakan

pada karya 3 dimensi

Ritma dan Pergerakan

pada karya 2 dimensi

55

Terima kasih

56