Professional Documents
Culture Documents
PGS. TS Dng Vn Th
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
K
0
P(t)
Hnh 1.1
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
S (t ) A sin t
(1-1)
C vn tc
v(t ) A cos t
(1-2)
v gia tc
a (t ) A 2 sin t
(1-3)
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
1.1.2 Dao ng iu ho v vc t quay
C th miu t chuyn ng ny nh
chuyn dch ca im mt vc t OA (c
ln bng A) ln mt trc S no khi
vc t ny quay quanh im c nh O
vi vn tc gc .(xem hnh 1.2).
Tr s A c gi l bin dao ng,
cn vn tc gc c gi l tn s
vng ca dao ng l s dao ng ton
phn ca h thc hin trong 2 giy.
r
a
Acost
0
T 2
nn
Asin
t
r
v
A
s
Hnh 1.2
Theo nh ngha,
2 1
do
2 f
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
2 f
T
1
f
T 2
1 2
T
f
(1-4)
(1-5)
(1-6)
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
T
t0=
4
t 0
0
s
T
A
S (t ) Asin t-
2
0A
A
s
a)
t
b)
S (t ) Asin( t)
s
c)
T
2
S (t ) Asin t-
t0
Hnh 1.3
Ta ni t0 l lch pha,
cn l gc lch pha (hay gc pha).
dao ng (a) c gc pha l /2.
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
S1 (t ) A1 sin t
(a)
S2 (t ) A2 sin t
(b)
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
Hp ca hai dao ng S1 v S2 chnh l hp ca hai vc t OA1 v
OA2 cho ta vc t OA c ln , theo qui tc hnh bnh hnh, l
OA A
v gc lch pha , m:
A1 A2cos A2 sin
2
A2 sin
tg
A1 A2cos
(1-7)
(1-8)
S (t ) S1 (t ) S2 (t ) Asin t+
(c)
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
nu hai dao ng thnh phn khc tn s, th hp ca chng
khng cn l dao ng iu ha na, m ch l dao ng c chu k
A
A2
A2 sin
A1
A2 cos
Hnh 1.4
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
1.1.3 Lc cn v cc m hnh lc cn
Rc C1.N
(1-9)
Trong : C1 l h s ma st,
N l thnh phn php tuyn ca lc sinh ra
gia hai mt tip xc khi chuyn ng (n ph
thuc vo vn tc chuyn ng)
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
Rc C2 .v
Trong :
(1-10)
C2 l h s cn nht
Rc C3 .v
(1-11)
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
1.2 PT VI PHN DAO NG NGANG TNG QUT CA H 1 BC T DO
H mt bc t do gm dm n hi gi thit khng c khi lng, trn c t
khi lng tp trung M, chu tc dng ca ti trng ng P(t) t ti khi lng
v c phng theo phng chuyn ng ca khi lng
P(t)
1
a)
y(t)
yt M
Rh
P(t)
z
b)
P(t)
y(t)
y
P=1
c)
P(t)
z
M hnh tnh
Hnh 1.6
d)
f)
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
(1-12)
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
Rh + Rc Z(t) P(t) = 0
hay
(1-12)
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
Phng trnh (1-12) cng c th c thit lp da vo biu
thc chuyn v. Tht vy, nu k hiu l chuyn v n v
theo phng chuyn ng ti ni t khi lng (hnh 1.6c)
cn gi l mm ca h mt bc t do- th dch chuyn y(t)
ca khi lng ti thi im t do tt c cc lc tc dng trn
h gy ra, theo nguyn l cng tc dng s l:
&(t ) Cy&(t )
y (t ) P (t ) My&
Hay
Trong
&(t ) Cy&(t ) Ky (t ) P (t )
My&
chnh l (1-12)
(1-13)
c gi l cng ca h.
Gii (1-12) xc nh c phng trnh chuyn ng, vn tc, v gia tc
chuyn ng ca khi lng -> xc nh c cc i lng nghin cu
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
&(t ) Ky (t ) 0
My&
Hay l
Trong
&
y&(t ) 2 y (t ) 0
K
1
g
g
(M )
M M G yt
2
(1-14)
(1-15)
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
y, ta k hiu G = yt(M) , v mt ngha, n l chuyn v
tnh ca khi lng M do trng lng ca khi lng, G , t
tnh theo phng chuyn ng gy ra (xem hnh 1.6a); cn g
l gia tc trng trng. Phng trnh vi phn (1-14) c
nghim tng qut l:
(a)
y t 0 y0 ;
v t 0 v0
(1-16)
A2 = 0
(b)
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
v0
y (t ) y0cos t+ sin t
Hay
v0
y (t ) y0 sin t+ + sin t
2
(1-17)
(1-17)
y (t ) Asin t+
Trong
v
y 0
2
0
(1-18)
y0
arctg
v0
(1-19)
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
Nh vy, dao ng t do ca h mt bc t do (BTD), khi
khng c lc cn, l mt dao ng iu ha, c tn s c
tnh theo (1-15) , c bin v gc lch pha c tnh theo
(1-19), cn chu k dao ng c tnh theo (1-6).
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
Nh vy, dao ng t do ca h mt bc t do (BTD), khi
khng c lc cn, l mt dao ng iu ha, c tn s c
tnh theo (1-15) , c bin v gc lch pha c tnh theo
(1-19), cn chu k dao ng c tnh theo (1-6).
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
K2
K1
K2
K1
K2
M
P(t)
P(t)
P(t)
k ki
i
k ki sin 2 i
i
1
1
k
i ki
(1-20)
Hnh 1.7
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
V D 1.1
Trn dm n gin hai u khp, t ti C mt khi lng tp
trung M c trng lng G = 0,75 kN nh trn hnh 1.8a;
Bit E = 2,1.104 kN/cm2;
C
4
10
J
cm 4 ;
12
a)
G=Mg
l=1m.
b)
P=1
P=1
Hnh 1.8
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
Gii:
Chuyn v n v tai C, theo phng chuyn ng, do lc P=1
gy ra, theo cng thc Maxwell Mohr l (xem hnh 1.8b):
1
EJ
3
1 2 3
3m3
3 1
m m m
16
2 3 16
256 EJ
4 4
(a)
3m3
2, 25kNm3
G.
0, 75kN
256 EJ
256 EJ
(b)
70,
6
s
2, 25 12 1003
0, 089 s
70, 6
(c)
(d)
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
V D 1.2
Trn khung ba khp c t vt nng trng lng G (hnh
1.9a). B qua nh hng ca khi lng khung, lc ct , v
lc dc ti din dng. Hy xc nh tn s dao ng ring
theo phng ng v phng ngang ca h.
G
h
(EJ=hng s)
(hnh 1.9a).
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
Gii:
Chuyn v n v theo phng ng g, v phng ngang ng ti ni
t khi lng c tnh theo cng thc Maxwell Mohr. T cc biu
m men n v trn hnh 1.9b, v c, ta c:
g
ng
l3
l l 1 2 l 1
2
4
2
2
3
4
EJ
48 EJ
(a)
h.l 2 1
h 3 h 2l
h.h 2
h l
2 3 EJ
3EJ
2 3
(b)
P=1
l
g
48EJg 1
G
Gl 3 s
ng =
g
3EJg 1
G ng
G h 3 h 2l s
P=1
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
1.3.2 Dao ng t do c lc cn
Khi coi lc cn t l vi vn tc, PTVP dao ng t do tng
qut c dng:
&(t ) Cy&(t ) Ky (t ) 0
My&
(1-21)
&
y&(t ) 2 y&(t ) 2 y (t ) 0
Hay
y ta t
c
M
(1-21)
(1-22)
cng c gi l h s cn
Phng trnh c trng ca PTVP (1-21) c nghim l
1,2 2 2
y (t ) A1e1t A2e2 t
y (t ) e
Ae
1
2 2 t
(a)
Ae
2 2 t
s c dng:
(1-23)
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
y(t)
0
Hnh 1.10
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
2- Khi 2 < 2:
Trng hp ny c gi l lc cn b. Lc ny nghim l phc.
t
12 2 2
(1-24)
1,2 i1
(b)
ei cos i sin
e i cos i sin
(1-23)
(1-25)
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
thay vo (1-23) ta c:
y (t ) e t A1 A2 cos 1t i A1 A2 sin 1t
hay l,
Trong ,
y (t ) e t B1 cos 1t B2 sin 1t
B1 = A1 + A2 ;
B2 = i ( A1 A2 )
(1-23)
(c)
B2 = ( v0 + y0 ) / 1
(d)
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
y (t ) Ae t sin(1t )
(1-26)
Trong ,
v 0 y 0
A y
1
y 0 1
arctg(
)
v 0 y 0
2
0
(1-27)
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
yn+1
0
A
yn
T1
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
T1 =
2
1 =
2
2
(1-28)
-t
An
Ae t sin 1t
e t
t T1
t T1 eT1 = hng s
An 1 Ae
sin1 t T1 e
Suy ra,
T1 = ln ( A n
n 1
)=
(1-29)
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
1, i vi cc kt cu thp
2, i vi kt cu g
3, i vi cc kt cu b tng ct thp
T1 = (0,016 0,032)2 0,08 0,2
3, i vi cc kt cu b tng ct thp
T1 = (0,016 0,032)2 0,08 0,2
4, i vi cu thp
5, Vi cu b tng ct thp:
T1 = 0,31
6, Vi dm b tng ct thp:
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
So snh hai phng trnh dao ng t do khng cn (1-18) v c cn
b (1-26) ta thy, tn s ring khi c cn b 1< khi khng c cn,
cn chu k T1 > T; C ngha l, khi c cn b, dao ng chm hn so
vi khng c lc cn. Tuy nhin, s sai khc ny cng rt nh. Do
trong xy dng, do ch yu l cn b, ngi ta thng coi gn ng
1 , v T1 T trong tnh ton
Xt mt trng hp dao ng tt kh nhanh
V d,
An / A n+1 = 0,5.
Khi
= 0,693 / T1
1 =
2 2 =
= 0,6931 / 2 = 0,111
2 0,111
suy ra,
hay
= 0,994 .
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
An
Do : A
n 1
= e T = e 2 = 529.
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
1.4 DAO NG CNG BC CHU LC KCH THCH IU
HO P(t)=P0sinrt - H S NG
Phng trnh vi phn dao ng tng qut trong trng hp ny, theo
(1-12) s l:
Hay l
(1-30)
P0
&
y&(t ) 2 y&(t ) y (t ) s inrt
M
(1-30)
Trong ,
P0 v r ln lt l bin v tn s ca lc kch thch;
v nh k hiu trc y.
y l PTVP bc hai tuyn tnh chun c v phi l mt hm iu
ha. Nghim tng qut ca (1-30) bng nghim tng qut ca PTVP
thun nht k hiu l y0(t), cng vi mt nghim ring k hiu l y1(t).
y(t) = y0(t) + y1(t)
(a)
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
1.4.1
Xt trng hp lc cn b:
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
2
&
y&
(
t
)
r
A0 sin(rt )
1
(b)
P0
r A0 sin(rt ) 2 rA0cos(rt- )+ A0 sin( rt ) s inrt
M
2
(c)
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
Biu thc (d) phi bng khng vi mi t ty ; Mun vy, cc biu
thc h s ca sinrt v cosrt phi bng khng. T suy ra:
A0 =
P0
M 2 r 2 cos 2r sin
tg =
2r
2 r 2
(1-32)
(1-32)
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
y (t ) y1 (t ) A0 sin(rt )
(1-34)
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
Bin dao ng A0 cng thng c biu din dng khc tin
li hn nh sau:
T (1-32) ta c,
Cos(artg) =
Ta c,
P0
A0 =
M 2 r 2
A0 =
1
2
(g)
hay
M =
(f )
P0
2r
2 r 2
M 2 r 2 4r 2 2
P0
M r
2
P0
r 2 2r
r2
r2
4r 2 2
1 2
4
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
K hiu: .P0 yt( P0 ) l chuyn v tnh ti ni t khi lng do lc c
tr s bng bin lc ng P0 t tnh ti gy ra, v
1
K =
Th ta c
r
4r
2
4
2
A0 yt( P0 ) .K
(1-35)
(1-32)
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
1.4.2 Xt trng hp khi khng c lc cn
H s ng trong trng hp ny c dng n gin hn (cho = 0
trong cng thc 1-35)
K =
1
r2
1 2
(1-36)
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
1.4.3 Phn tch h s ng Hin tng cng hng
Nhn vo cng thc (1-35) v (1-36) ta thy, h s ng ph thuc
vo t s r/.
a) Xt trng hp khng c lc cn:
th quan h gia h s ng v t s r/ v c nh trn hnh
(1.12a) vi ch l h s ng ch ly gi tr dng
Ta thy rng,
Khi t s
r
0 th
r
th
r 1 th
K 1
K 0
K
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
Khi r<, K dng, ngha l dao ng ca khi lng v lc kch
thch cng pha.
Khi r , K tng ln rt ln, bin dao ng tng rt nhanh. Hin
tng ny c gi l hin tng cng hng. Trong thc t, khi t
s r/ nm trong khong t 0,75 n 1,25 , K rt ln. Vng nh
vy c gi l vng cng hng ( vng gch cho trn hnh 1.12).
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
4
3
2
1
=0
0,2
0,5
0,3
0,4
0,6
1
0
0
0,5 0,75 1 1,2 1,5 1,7
5
5
a) Khng lc cn
=1
0,5
1,5
b) Lc cn b
r
Hnh 1.12: Quan h gia K v
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
b) Xt trng hp lc cn b:
Trong trng hp ny, K khng nhng ph thuc t s r/, m cn
ph thuc vo h s cn . Trn hnh 1.12b cho ta cc ng cong
quan h ny ng vi cc h s cn khc nhau, v thy rng:
b1- H s cn cng ln th K cng nh; Thm ch khi
K
KM
C 2
,
cng tc l
(1-37)
2M
h s K lun lun nh hn mt. Trng hp ring khi h s cn ly
du bng trong cng thc (1-37) c gi l h s cn l tng; v
c ngha quan trng khi ch to cc thit b o dao ng.
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
b2- Khc vi trng hp khng cn, khi c lc cn, h s ng c
gi tr ln nht khng phi khi r/ bng mt, m khi t s ny nh hn
mt. Tht vy, kho st biu thc K theo t s r/, t (1-35) hay (135) ta c K t cc tr khi :
dK
r
d
= 0 suy ra
r
2
c2
1 2 2 1
<1
2 2
2M
(1-37)
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
P(t)
P(t) = P0f(t)
P0
f(t)
&(t ) Ky (t ) P0 f (t )
My&
y&(t ) 2 y (t )
hay &
P0
f (t )
M
(1-39)
t
(1-39)
0
Hnh 1.13: Ti trng kch ngng
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
y&(t )cos( t)
ta c:
P0
&os t y sin t yc
&os t f (t ) sin t
y&sin t yc
&
M
2
Hay
P
d
d
y&sin t ycos t 0 f (t ) sin t
dt
dt
M
(a)
(b)
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
S dng iu kin u
y ( ) t y0
0
, y&( ) t v0
0
P0
f ( )sin( ) d
M
P0
f ( )cos( ) d
M
(1-40)
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
Suy ra
Hay
(d)
P
v
y (t ) 0 sin (t t0 ) y0cos (t-t 0 ) 0
M
v
y (t ) y0cos (t-t 0 ) 0 sin (t t0 ) ytP0
P0
f ( ) sin (t ) d
M
f ( ) sin (t )d
t0
f ( )sin (t ) d
t0
(1-41)
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
K (t ) f ( ) sin (t ) d
(1-42)
t0
y (t ) yt( P0 ) K (t )
(1-43)
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
(a)
K(t) = sin(t-) d
= 1 cost
(b)
powerpoint.vn
t1
2
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
K(t) = 1 cost
Khi t1 t ,
(b)
(c1)
(c2)
0
a)
t1
Dng cht ti
max k(t)
0
b)
t1
4t1 5t1
Bin i ca K(t) ng
vi cc t1 khc nhau
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
Trong trng hp ny, s bin i ca hm ng lc , cng nh gi
tr ln nht ca n (K) ph thuc t1. S bin i ca K(t) theo thi
gian, ng vi cc t1 khc nhau, c th hin trn hnh 1-15b; Cn
quan h gia maxK(t) = K vi t s c th hin trn hnh 1.15c.
R rng l, khi t1 cng ln, trng hp ny s tr v trng hp (1).
T
V trong thc t, khi t1
2
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
3- Ti trng tng tuyn tnh ri sau khng i (nh trn hnh
1.16a.)
Khi 0 t t1, c
P = P 0(
Thay vo (1-42) ta c
t
t
); Cn f(t) = ;
t1
t1
hm ng lc trong trng hp ny l:
t sint
t
T
K(t) = =
(
)sint
2
t
1
t 1 t 1
t1
Khi t1 t,
P = P 0;
(d1)
Cn f(t) = 1;
Nn trong trng hp ny
K(t) = 1 + ( T )[sin(t-t1) sint]
Trong , T=
2 t1
(d2)
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
t1
nh trn
T
t1
a)
max k(t)
t1
2t1
3t1 4t1
b)
0
1
c)
Hnh 1.16
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
P(t)
P
t
0
a)
max k(t)
t1
0
b)
t1
2t1
3t1 4t1
1
0
1
c)
Hnh 1.17
powerpoint.vn
CHNG 1: DAO NG CA H C MT BC T DO
J P (t )dt Mv0
0
Suy ra v0
J
M
Chng 2:
DAO NG CA H C NHIU BC T DO
powerpoint.vn
Hnh
2.1
P1(t P2(t
)
)
M
...
...
2
...
...
y1(t) y2(t)
Pn(t
)
M
yn(t)
powerpoint.vn
Fk (t ) Z k (t ) Rk (t ) Pk (t ) (a)
Fk (t ) M k &
y&
k (t ) Rk (t ) Pk (t )
(b)
powerpoint.vn
(c)
( k = 1, 2, ,n)
Song trong trng hp ny, s dng biu thc chuyn v t ra thun
tin hn.
Chuyn v ca cc khi lng ti thi im no , gi s xt khi
lng th k,
yk(t) = k1 F1(t) + k2 F2(t) +..+ kn Fn(t)
(d)
powerpoint.vn
y1 (t ) 11 F1 (t ) 12 F2 (t ) .... 1n Fn (t )
y (t ) F (t ) F (t ) .... F (t )
2
21 1
22 2
2n n
................................................................
yn (t ) n1 F1 (t ) n 2 F2 (t ) .... nn Fn (t )
(f)
y1 (t )
y (t )
2
....
yn (t )
11 12
21 22
.... ....
n1 n 2
.... 1n F1 (t )
.... 2 n F2 (t )
.... ....
....
.... nn Fn (t )
(f)
N ....21 ....22
n1 n 2
....
....
....
....
1n
2 n
....
nn
M1
; M
....
M2
.... ....
....
M n
C11 C12
C
C
C ....21 ....22
Cn1 Cn 2
.... C1n
.... C2 n
.... ....
.... Cnn
(2-1)
y&1 (t )
y&
P1 (t )
y1 (t )
&
1 (t )
y (t )
&
y&2 (t )
(
t
)
P2 (t )
2
y&
2
&
&
&
;
y
(
t
)
;
y
(
t
)
;
P
(
t
)
y (t )
( 2-2)
....
....
....
....
yn (t )
&
y&n (t )
y&
Pn (t )
n (t )
Trong ,
[N] l ma trn i xng, v c gi l ma trn mm ca h, gm c cc
phn t l cc chuyn v n v ti ni t cc khi lng , theo phng chuyn
ng.
[M] l ma trn khi lng , l ma trn ng cho. Cc phn t trn ng
cho chnh ln lt l cc khi lng tp trung t trn h.
[C] l ma trn cn. Vic xc nh cc phn t ca [C] kh phc tp..
Rc (t ) R1 (t )
R2 (t ) .... Rn (t ) C y&(t )
T
(2-3)
y, [E] l ma trn n v cp n.
(f)
k11
k
21
.... k1n
k22 .... k2 n
1
K N .... .... .... ....
k
k
....
k
nn
n1 n 2
k12
(2-4)
(2-5)
y&(t )
y (t ) ; y&(t ) ; &
l cc vc t hm
(2-6)
v gia tc
yk (t ) Ak sin(t )
(2-7)
2
&
y&
(
t
)
Ak sin(t )
k
(2-8)
M A K A sin(t ) 0
2
nn,
K A M A K M A 0
2
(2-9)
(2-10)
11
1
k21
k12
22
M 2 2
....
k1n
....
k2n
....
....
....
....
kn1
kn 2
....
nn
n
(2-10)
1
N
K
N
M
Hay
N
M
2
A 0
A 0
1
y, [E] l ma trn n v cp n, v k hiu: u 2
(2-9)
(2-11)
Hay
D N M u E 0
(2-11)
M 111 u
D
M 1 21
M 212
M 2 22 u
....
....
M n1n
M n 2 n
....
M 1 n1
....
M 2 n 2
....
....
....
M n nn u
(2-11
V D 2.1
Xc nh cc tn s dao ng ring ca dm cho trn hnh 2-2a. Bit
dm c E J = hng s, M1 =M2 =M, khi tnh b qua khi lng dm.
Bi gii
Bi ton ny c hai BTD, nn phng trnh tn s l nh thc cp hai
sau:
11M1 u
21M1
12 M 2
22 M 2 u
(a)
ik = M i M 0k M i0 M k
(b)
Cc biu m men n v v c nh
trn hnh 2-2b,c,d,e; Thc hin nhn cc
biu ta c:
23l 3
3l 3
11 22
;
12 21
(c)
1536 EJ
512 EJ
Thay (c) vo (a) v gii phng trnh bc
3
Ml
hai ny i vi u ta c: u1
48 EJ
suy ra 1
v
1
48 EJ
EJ
6,9282
u1
Ml 3
Ml 3
7 Ml 3
u2
768EJ
suy ra 2
1
109, 72 EJ
EJ
10,
4745
u2
Ml 3
Ml 3
(2-12)
(2-9)
A a1
a12 1
....
a1n 1
a21
....
an1
a22
....
an 2
....
....
....
a2 n
....
ann
a2 .... an
a11 1
(2-13)
(a)
2
Vi k c: K ak M k ak
(b)
ai K i2 ai M
T
(c)
k2 ai
M ak (b)
ai M ak
T
M ak 0
(2-14)
a1i
a2i
..... ani
....
M2
.... ....
a ji M j a jk 0 (2-14)
j 1
....
M n
a1k
a 2 k
a1i M 1a1k a2 i M 2 a2 k .... ani M n ank
....
a nk
(2-15)
b
....
b
21
22
2
n
B b1 b2 .... bn .... .... .... ....
(2-13)
b
b
....
b
nn
n1 n 2
th [B] c gi l ma trn chun ha cc dng dao ng ring ca
h.
Lc ny theo (2-15) ta c:
B M B E
T
(2-15)
bi
1
ai
di
(2-16)
Trong di l mt h s.
Thay (2-16) vo (2-15) ta rt ra:
di2 ai
M ai
(2-16)
K hiu ma trn
12
2
n
(2-17)
K B M B
(a)
Nhn bn tri c hai v ca (a) vi [B]T v ch ti (2-15) ta c:
B K B
T
(2-18)
y (t ) B q(t )
(2-19)
M B q&&(t ) K B q(t ) 0
(b)
q&&(t ) q(t ) 0
(2-20)
i
i qi (t ) 0
(2-21)
( i = 1,2, ...., n)
Gii (2-21) (Xem chng 1- h mt BTD) ta c cc nghim
qi(t), ri thay vo (2-19) ta c li gii ca bi ton.
Bi gii:
H c hai BTD. Cc chuyn
v n v tnh c theo
cng thc Maxwell- Mohr v
cho kt qu nh sau:
l3
11
24 EJ
22
l3
3EJ
5l 3
12 21
48EJ
(a)
1, Xc nh cc tn s dao ng ring
Cng nh v d 2-1, thay (a) vo phng trnh tn s (2-11) ta c
mt phng trnh bc hai i vi u, gii phng rnh ny ta c (b
qua tnh ton chi tit):
ml 4
u1 0,1004
EJ
v
ml 4
u2 0, 0043
EJ
suy ra
3,156 EJ
1 2
l
m
suy ra
16, 258 EJ
2
l2
m
(b)
a2 a12
a22 1, 0 0, 65472
T
1,0
a 11 a 12 1,0
a
3,05472
0,65472
22
21
(c)
0 1 3,05472
Suy ra d1 = 3,3662
1,0
2 0
d22 = {1,0 -0,65472} 0 1 M - 0,65472 = 2,42866M,
suy ra d2 = 1,55842
d1
3,3662 M 3,05472 0,90747
1,0 0,64168
1
1
{b2} = {a2} =
0,65472
1,55842
M
d2
- 0,42012
1
M
1
M
0,90747 0,42012
1
M
(d)
....
P(t )
P
(
t
k
)
....
....
P (t )
n
(a)
P (t )
'
'
'
P21 (t ) P22 (t ) .... P2i (t ) .... P2 n (t )
2
..........................................................
....
....
..........................................................
'
'
'
'
P
(
t
)
P
(
t
)
P
(
t
)
....
P
(
t
)
....
P
(
t
k2
ki
kn )
k
k1
....
...........................................................
....
...........................................................
P (t )
P ' (t ) P ' (t ) .... P ' (t ) .... P ' (t )
n
n2
ni
nn
n1
(b)
P(t )
(2-22)
P (t ) P (t )
'
1
'
11
'
21
'
k1
'
n1
P (t ) P
'
n
'
1n
(t ) P (t ) .... P (t ) .... P (t )
'
2n
'
kn
'
nn
(2-23)
Trong :
Mk l khi lng th k
aki l bin dao ng ca khi lng th k tng ng vi dng dao
ng th i [xem (2-12)]
Hi(t) l hm tng ng vi dng chnh th i, cha bit m ta phi xc
nh.
P1'i (t ) M 1a1i H i (t )
P2'i (t ) M 2 a2i H i (t )
..........
..........
Pki' (t ) M k aki H i (t )
..........
...........
P ' (t ) M a H (t )
n ni
i
ni
P1'i (t )
M1
'
P
(
t
)
2i
....
'
Pi (t ) P' (t )
ki
....
'
Pni (t )
Hay thu gn,
M2
....
Mk
P (t ) M a H (t )
'
....
M n
a1i
a
2i
...
H i (t )
aki
...
ani
(2-24)
(c)
ai P(t ) ai M a1 H1 (t ) ai M a2 H 2 (t ) .... ai M ai H i (t )
T
.... ai
M an H n (t )
(d)
ai
P(t ) ai
M ai H i (t )
ai P(t )
H i (t )
T
a
i M ai
T
hay
(2-25)
P (t ) M a
'
ai P(t )
T
ai M ai
(2-24)
P (t ) P (t )
*
*
1
P (t ) .... P (t )
*
2
*
m
(2-26)
P(t ) P1 (t )
P2 (t ) .... Pn (t )
(2-27)
th {P(t)}* gy
ra,*ngha
l: * *
*
*
y1 (t ) 11 P1 (t ) 12 P2 (t ) ... 1m Pm (t )
11 P1 (t ) 12 P2 (t ) ... 1n Pn (t )
....
................................................... ................................................
yi (t ) i*1 P1* (t ) i*2 P2* (t ) ... im* Pm* (t ) i1 P1 (t ) i 2 P2 (t ) ... in Pn (t )
....
................................................... .................................................
*
yn (t ) n*1 P1* (t ) n*2 P2* (t ) ... nm
Pm* (t ) n1 P1 (t ) n 2 P2 (t ) ... nn Pn (t )
(c )
11*
.... 1*m
.... 2*m
.... ....
*
.... nm
12*
*
*
22
N * 21
.... ....
*
*
n1 n 2
(2.28)
P (t ) N P(t )
P(t ) N N P (t )
N *
Suy ra,
(c)
(2-29)
Z i (t ) Z i s inrt
(a)
( i = 1, 2, , n)
Khi , i lng nghin cu S (c th l ni lc, chuyn v, phn
lc, v.v.) ti tit din K no trn h c tnh theo nguyn l cng
tc dng nh sau:
S K (t ) S KP (t ) S K 1Z1 (t ) S K 2 Z 2 (t ) ... S Kn Z n (t )
(b)
(2-30)
yi (t ) i1Z1 (t ) i 2 Z 2 (t ) ... in Z n (t ) iP (t )
(c)
yi (t ) i s inrt v
2
y&
(
t
)
r
i s inrt
ng thi &
i
iP (t ) iP0 s inrt
(d)
yi (t )
1
Z i (t )
2
Mir
(2-31)
1
Z i ... in Z n iP0 sin rt 0 (g)
i1Z1 i 2 Z 2 ... ii
2
M ir
(2-32)
( i = 1, 2, , n)
Trong ta k hiu
1
ii
2
M
r
i
*
ii
(2-33)
( i = 1, 2, , n)
Gii h phng trnh (2-32) ta c bin ca cc lc qun tnh.
Nu kt qu tnh ra dng, th chiu gi thit ban u ca lc l
ng; Nu kt qu tnh ra m, th chiu gi thit l sai v phi i
ngc li.
V D 2. 3
Cho dm di l = 6m, trn t hai m t, trng lng mi m t l
G = 10 kN. Khi m t th nht quay vi vn tc n = 450 v/pht to
ra lc ly tm P0 = 5 kN. Xem hnh 2.5a.
Yu cu : Xc nh cc tn s dao ng ring, v v biu bin
m men ng, v biu m men tng cng ca dm. Bit dm
c: J = 8880 cm4; E = 2,1. 104 kN/cm2; Ly g = 981cm/s2 v b qua
khi lng v trng lng ca dm trong tnh ton.
GII
1, Xc nh cc tn s dao ng ring
H c hai bc t do, nn phng trnh tn s, theo (2-11) c dng
M 111 u
D
M 1 21
M 212
0
M 2 22 u
(a)
Ml 3
u1
;
486 EJ
5Ml 3
u2
162 EJ
Nn
1 162 EJ
;
3
u2
5Ml
1 486 EJ
u1
Ml 3
Thay
G 10kNs 2
kNs 2
M
1, 02
; l 6m
g 9,81m
m
2
1
1 52,5s 1
2
2
2 203s 1
(c)
v EJ vo (c), ta c
11* Z1 12 Z 2 1P0 0
(d)
21 1 22 Z 2 2 P0 0
m
11 = 22 = 1,908.10
kN
-4
Thay M, r, 11 vo (2-25) c:
m
12 = 21 = 1,67. 10
kN
(b)
-4
-4
m
kN
(f)
1P0
m
P0 .11 5kN .1,908
9,54.104 m
kN
2 P0
m
P0 . 21 5kN .1, 67
8,35.104 m
kN
(g)
Z2 = 25,65 kN
(h)
powerpoint.vn
3, V cc biu ni lc yu cu
C hai cch v biu bin m men ng
a, Cch v trc tip:
Theo cch ny, ta t vo h cc lc c tr s bng bin cc
ngoi lc ng v bin cc lc qun tnh, ri tnh ton nh vi
bi ton tnh di tc dng ca cc lc ny.
b, Cch v theo nguyn l cng tc dng:
Theo cch ny , biu bin m men ng c v theo (2-30)
M M 1.Z1 M 2 .Z 2 M P0
Kt qu cho trn hnh 2.5e;
powerpoint.vn
3,335
(k)
Trong ,
r=
(c gi l tn s c bn ca lc kch thch)
T
a0 = 1 P t dt
T
k
0
T
ak = T P t sinkrt dt
0
T
(2-
k
P t
T 0
34)
bk =
coskrt dt
powerpoint.vn
(2-35)
Hay
(2-35)
(2-36)
( i = 1, 2, ...., n)
powerpoint.vn
powerpoint.vn
yk (t ) aki Si (t )
(2-37)
i 1
(2-38)
y Hi(t) c tnh theo cng thc (2- 25), cn aki l thnh phn th
i
NG LC HC CNG TRNH
Chng 3
DAO NG NGANG CA THANH THNG
C V HN BC T DO
powerpoint.vn
powerpoint.vn
d2
EJ
z
y
z
q z
2
dz
(b)
z 2
2
EJ
(
z
)
y
(
z
,
t
) p( z , t )
2
z
(3-1)
powerpoint.vn
2
Z ( z , t ) m( z ) 2 y ( z , t )
t
(c)
b)
Z(z,t)
powerpoint.vn
R(z,t)
(d)
(3-2)
hay l
2
P ( z , t ) q ( z , t ) m( z ) 2 y ( z , t ) R ( z , t )
t
powerpoint.vn
2
z 2
2
2
EJ ( z ) z 2 y ( z, t ) m( z ) t 2 y ( z , t ) R( z , t ) q( z , t )
(3-3)
2
z 2
2
2
EJ 2 y ( z , t ) m 2 y ( z , t ) R ( z , t ) q ( z , t )
z
t
(3-3)
powerpoint.vn
(3-4)
y ( z , t ) y ( z ) s(t )
(3-5)
(f)
powerpoint.vn
S (t ) 0
2
dt
d 4 y z m 2
y z 0
dz 4
EJ
(3-6)
(3-7)
powerpoint.vn
s (t ) Asin( t+ )
Hay
s (t ) sin( t+ )
(3-8)
(g)
vi k hiu
Nn ta c:
1,2 = k;
m 2
EJ
(3-9)
3,4 = ik
(h)
k4 =
v
powerpoint.vn
v Shx
1 x x
e e
2
(i)
(k)
Th (i) tr thnh:
(3-10)
powerpoint.vn
y(z) = 0; v
M(z) = 0 => d 2 y z = 0
dz 2
d y z
dz
M men
Lc ct
C1 C 3
2
Q(z) = 0 =>
; B=
C=
(3-11)
dz 2
M(z) = 0 => d 3 y z = 0; v
dz 3
C1 C 3
2
C2 C4
2
=0
; D=
=0
C2 C4
2
(3-12)
powerpoint.vn
(3-13)
Trong ta k hiu cc hm nh
sau:
Akz =
ch kz cos kz
2
Bkz =
sh kz sin kz
2
;
(3-14)
Ckz = ch kz cos kz ;
2
Dkz = sh kz sin kz
Akz
Akz = k Dkz
Bkz
Dkz
(m)
Ckz
Bkz = k Akz
C th minh ha tnh cht ny trn hnh v bn cnh. Du () l k hiu
Ckz = k Bkz
php o hm theo bin z. Da vo tnh cht ny, cc o hm ca
Dkzn
= k gin.
Ckz
y(z) c dng rt
y '( z ) ( z ) k C1Dkz C2 Akz C3 Bkz C4Ckz
M ( z)
y ''( z )
k 2 C1Ckz C2 Dkz C3 Akz C4 Bkz
EJ
Q( z )
y '''( z )
k 3 C1 Bkz C2Ckz C3 Dkz C4 Akz
EJ
(3-15)
powerpoint.vn
cn
(n)
(3-5)
y(0) = y0;
y(0) = -
M0
;
EJ
Q0
y(0) = - E J
(3-16)
Cc gi tr (y0, y0, M0, Q0), c gi l cc thng s ban u. Thay (316) vo (3-13) v (3-15), kt hp vi (n), ri gii h bn phng trnh
ny ta c:
C 1 = y0
; C2 =
y '0
;
k
C3 =
M0
k 2 EJ ;
C4 =
Q0
k 3EJ
(3-17)
powerpoint.vn
y0'
M
Q
y ( z ) y0 Akz Bkz 2 0 Ckz 3 0 Dkz
k
k EJ
k EJ
M
Q
y '( z ) y0 kDkz y0' Akz 0 Bkz 2 0 Ckz
kEJ
k EJ
Q
M ( z ) EJy0 k 2Ckz EJy0' kDkz M 0 Akz 0 Bkz
k
Q( z ) EJy0 k 3 Bkz EJy0' k 2Ckz M 0 kDkz Q0 Akz
(a)
(b)
(3-17)
(c )
(d )
powerpoint.vn
i 1
i 1
(3-13)
Lc ny, y ( z , t ) yi ( z ) si (t )
i 1
hay
(3-5)
i 1
Cc [C1i, C2i, C3i, C4i ] c tnh theo cc biu thc (3-17), trong
phi thay k bng cc ki. Tng t, c cc biu thc y(z,t); M(z,t); Q(z,t)
Ch :
Thc t, ch c tn s ring b nht, hay hn na l tn s ring th
hai, th ba l c ngha . Cc tn s cao hn khng c ngha thc
t, v c th n khng hnh thnh do bn thn chng gy nhiu lon
cho nhau; hoc chng c hnh thnh nhng gy ra bin rt nh.
powerpoint.vn
y0 = 0; y0 = 0;
cn
M0 0; Q0 0; cha bit
(a)
powerpoint.vn
(b)
Q0
M
A
k 1 (a)
k1 0
ta
B
s dng cc thng s ban0 u
c
k
A kl
kD
kl
Bkl M 0
0
k
A kl Q 0
(m l k hiu cng
khi lng phn b)
(c)
powerpoint.vn
A kl
kD kl
B kl
k 0
A kl
hay
(d)
D chk1.cosk1+1=0
(d) l phng trnh tn s ca bi ton ang xt, l phng trnh siu
vit nn s c v s nghim. Nh ni chng hai, i vi h
nhiu BTD, quan trng nht l hai, hay ba tn s u tin.
powerpoint.vn
suy ra
1 =
3,515 EJ
l2
m
k2 1,49 4,68;
suy ra
2 =
22 EJ
l2 m
3 =
61,7 EJ
l2
m
tng t ta c
powerpoint.vn
powerpoint.vn
Bi
l2
EJ
m
(3-18)
powerpoint.vn
2
2
EJ ( z ) z 2 y ( z , t ) m( z ) t 2 y ( z , t )
(3-19)
yi ( z , t ) yi ( z ) sin(i t i )
(a)
yk ( z , t ) yk ( z ) sin(k t k )
(b)
powerpoint.vn
d2
dz 2
d2
2
EJ z 2 y i z m z i y i z
dz
(c)
d2
0 y k z dz 2
d2
2
EJ
z
y
z
dz
y
z
m
z
i
k
i y i z dz
dz
0
l
(c)
Tnh tch phn bn tri bng phng php tch phn phn on ta
c,
l
l
2
2
d
d
(d)
i2 m z y k z y i z dz EJ z 2 y k z 2 y i z dz
dz
dz
0
0
powerpoint.vn
d
d
y
y i z dz
k
2
2
dz
dz
(f)
m( z ) y ( z ) y ( z )dz 0
i
(3-20)
d2
d2
0 EJ z dz 2 yi z dz 2 y k z dz 0
l
d2
0 yi z dz 2
d2
EJ
z
y
z
k
dz 0
2
dz
(3-21)
(3-21)
powerpoint.vn
d2
m z y k z dz y k z 2
dz
0
0
2
k
d2
EJ
z
y
z
k
dz
2
dz
(3-21)
powerpoint.vn
q( z , t ) qi ( z , t )
(3-22)
i 1
qi ( z , t ) m( z ). yi ( z ).H i (t )
(3-23)
powerpoint.vn
m
(
z
)
y
(
z
)
H
(
t
)
i
i dz
i 1
q( z, t ) yi ( z )dz yi ( z )
(3-22)
H i (t )
q( z, t ) y ( z )dz
i
H i (t )
m( z ) yi ( z ) dz
2
powerpoint.vn
q( z, t ) y ( z)dz
i
qi ( z , t ) m( z ) yi ( z ). l 0
2
m
(
z
)
y
(
z
)
i dz
(3-23)
powerpoint.vn
m z y z dz 1
l
(3-20)
V hm
(3-24)
powerpoint.vn
P t y z
n
Hi(t) =
j1
(3-25)
m z yi z dz
2
Cn ng vi dng chun,
Hi(t) =
P
t
y
j i z j
n
(3-25)
j1
powerpoint.vn
y ( z, t ) yi ( z ) Si (t )
(3-28)
i 1
i 1
d2
0 y k z dz 2
EJ z
d2
d2
y i z Si t dz y k z m z y i z 2 Si t dz
2
dz
dt
i 1
0
l
y z q z f t dz
k
(3-27)
powerpoint.vn
q z y z dz
S
t
+ i Si(t) =
i
dt 2
f t
hay = Ki f(t)
m z y z dz
(3-29)
q z y z dz
i
Trong k hiu h s
Ki =
m z y z dz
(3-30)
Ki = q z yi z dz
(3-30)
powerpoint.vn
Ki
Si (t )
i
f ( ) sin (t )d
i
(3-31)
( i = 1, 2, )
powerpoint.vn
Ki
y ( z , t ) yi ( z ) f ( ) sin i (t )d
i 0
i 1
(3-28)
q( z , t ) q( z ) f (t )
(3-26)
Trong :
q(z) ch ph thuc ta khng gian z, biu din qui lut bin i
ca ti trng theo chiu di thanh, c gi l hm ti trng c s.
f(t) ch ph thuc thi gian t, nh trong (1-38), c gi l hm cht
ti. Lc ny, PTVP dao ng (3-3), khi b qua lc cn, s l:
2
z 2
2
2
EJ ( z ) z 2 y ( z, t ) m( z ) t 2 y ( z , t ) q ( z ) f (t )
(3-27)
powerpoint.vn
q 0 y i z dz
0
. Tuy nhin, y l
m z yi z dz
2
mr 2
k4 =
EJ
(3-34)
q
Nghim ring ca (3-33) l ( 4 0 ); Nn nghim tng qut ca (3-33) l:
k EJ
q0
y ( z ) C1 Akz C2 Bkz C3Ckz C4 Dkz 4
(b)
k EJ
powerpoint.vn
'
y
0
C2 =
;
k
0
C3 = M
;
2
k EJ
C4 = q3 0
k EJ
(c)
(d1)
(d 2)
(3-33)
(d 3)
(d 4)
powerpoint.vn
powerpoint.vn
powerpoint.vn
( f 1)
( f 2)
( f 3)
( f 4)
P (t ) Pf (t )
(a)
nh trn hnh 3.4a, thay th tng
ng lc tp trung bng on ti
trng phn b u cng q(z) trn
on thanh di z nh trn hnh 3.4b.
Hp ca hai h lc bng nhau, nn:
P lim q ( z ) z q ( z )dz
z 0
(b)
powerpoint.vn
Py i a
l
m yi z dz
(3-37)
(b)
d2
2
S
(
t
)
i Si (t ) K i s inrt
2 i
dt
(3-38)
powerpoint.vn
Trong k hiu,
2
r
Ki = ( 1 )
i2
()
(3-39)
(3-40)
Ki
y
z
y(z,t) = i
(3-41)
sin rt
K
i 1
i
Hin tng cng hng s xy ra khi tn s lc kch thch r trng
vi mt tn s dao ng ring i bt k
powerpoint.vn
powerpoint.vn
powerpoint.vn
i22
= 2
l
yi(z) = fi sin
EJ
m
(a)
i
z
l
(b)
(3-35) v (3-36).
powerpoint.vn
l
2=
y (x)
cm
kN
Md
m
1m)
(x)
Cc thng s ban u:
y0 = 0; y0 = =?; M0 = 0; Q0 = ?
q0 = 0
(c)
Thay (c) vo (3-35) d1, d3 c
0
Q
Bkz 3 0 Dkz
k
k EJ
Q
M 1 ( z ) kEJ 0 Dkz 0 Bkz
k
y1 ( z )
(d)
powerpoint.vn
l
z
2
y (x)
(l = 2m)
cm
kN
P
B
k k
Md
m
(x)
l
z
2
l
z
2
(f)
powerpoint.vn
yl = y2(z=l) = 0; v
Ml = M2(z=l) = 0;
(g)
kl
(3-42)
ta c,
P
0 = y0 2
k EJ
D B B D
2
2
B D
B B D D
Q0 = P
2
2
B D
(h)
2
2
powerpoint.vn
P
y1(z) = 2
2k EJ
B kz C D kz A
2
2
A C 2
2
(i)
M1(z) =
P
2k
Bkz A D kz C
2
2
A C
2
2
powerpoint.vn
K = 10-2 cm -1, nn = kl = 2 v = 1.
2
Tra bng cc hm Kpo c: A/2 = A1 = 1,04169; B/2 = 1,00833;
C/2 = 0,50139;
D/2 = 0,16686;
Thay cc gi tr ny vo (i) ta c,
cm
(j)
powerpoint.vn
l
= 50cm, ngha l kz = 0,01z = 0,5; tra bng c:
4
l
l
) = 0,00086 P cm/kN;
M1(z= ) = 30, 625576 P cm;
4
4
l
Ti z = = 100cm, ngha l kz = 0,01z = 1; Tra bng c:
2
y1(z=
Thay vo (i) c:
y1(z=
l
) = 0,001243476 P cm/kN;
2
l
2
powerpoint.vn
powerpoint.vn
(a)
0
Q
M
Bkz 2 Ckz 3 0 Dkz
k
k EJ
k EJ
Q
M ( z ) kEJ 0 Dkz MAkz 0 Bkz
k
y( z )
(b)
(b)
Cc iu kin bin xc nh y0 , v Q0 l:
Ti z = l c:
yl = 0; v
Ml = 0;
(c)
B C A D
B 2 D 2
k EJ
Q0 = kM
DC A D
B2 D 2
(3-43)
(a)
yl = 0; v yl = 0.
(b)
2
EJ 2 B A D
Q0 = 2 2
l
C B D
(3-44)
EJ
D
2
l
C B D
Q0
EJ
2C
= l2 C2 B D
powerpoint.vn
(a)
Ml = 0;
(b)
(3-46)
NG LC HC CNG TRNH
Chng 4
CC PHNG PHP TNH GN NG
TRONG NG LC HC CNG TRNH
powerpoint.vn
powerpoint.vn
(4-1)
T l ng nng ca h.
U l th nng ca h.
C th gii bi ton bng cch p dng trc tip phng trnh (4-1),
hoc da vo cc phng trnh Lagrange, hay nguyn l Hamilton.
Cc phng php nng lng s d cho kt qu gn ng v phi gi
thit trc dng dao ng ca h
powerpoint.vn
powerpoint.vn
Tmax U max
(4-2)
powerpoint.vn
Tmax U max
(4-2)
powerpoint.vn
1k
2k
nk
(1)
(2)
(4-3)
a K ak
k2 k T
ak M ak
T
(4-4)
yk ( z , t ) yk ( z ) sin(k t )
M i2 ( z )
1
U
dz
2 i li EJ i
bin th M k ( z ) EJyk'' ( z )
nn
U max
1
''
EJ
y
( z )
i
k
2 i li
(xt v tr s)
2
dz
(a)
(4-7)
powerpoint.vn
Vkmax yk ( z )k
Lc ny ng nng cc i
(b)
1
2
Tmax k2 yk ( z ) m( z )dz (4-8)
2
i li
Tmax
1
k2 M j yk ( z j )
2
j
(4-9)
powerpoint.vn
k2
EJi yk'' ( z )
i
y ( z )
k
li
dz
(4-10)
li
m( z )dz M j yk ( z j )
4 z z 4
Theo hnh (4-1) ta c: y1 ( z ) A0 1 4
Khi :
3l
4
z
''
y1 ( z ) A0 4
l
3l
(a)
(b)
Trong : A0 l mt h s.
12
Suy ra:
EJ
m l
4 z 2
0 l 4 dz
l
4z z
0 1 3l 3l 4 dz
4
16
3 EJ 162 EJ
5 l
104 m
13 ml4
l
405
3,5301 EJ
l2
m
3,516 EJ
So snh vi li gii chnh xc: 1
l2
m
(c)
sai s 0,4%.
powerpoint.vn
3z z 3
(d)
y1 ( z ) A0 2 3
l l
6 z
''
y
(
z
)
A
v
(f)
1
0
3
l
Li thay (d); (f) vo (4-10) ri tch phn ta c:
l
6 z
0 l 3 dz
hay
12
3 EJ 140 EJ
EJ
l
2
1
4
3 2
33
m l
m
11
ml
3z z
2
3 dz 35 l
l l
3,568 EJ
, Sai s 1, 48%
1 2
l
m
powerpoint.vn
(4-11)
i 1
Trong :Ci l cc h s
i(z) l cc hm tho mn cc iu kin bin ca bi ton.
Nh ni, li gii ca phng php nng lng cho kt qu ln hn
gi tr thc. gim bt sai s, Ritz kin ngh lm cc tiu ho tn s
tnh theo
t cc tiu, ngha l C 0
i
(4-12)
(i=1, 2,...., n)
powerpoint.vn
''
EJ
y
( z) dz
Ci
Ci
m y( z ) dz
0
Thc hin php o hm ca mt thng,
ta c:
''
m
y
(
z
)
dz
EJ
y
( z )
Ci 0
2
Mt khc, t (4-10) ta c:
''
m
y
(
z
)
dz
EJ
y
( z )
0
2
dz EJ y ( z ) dz
m
y
(
z
)
dz 0
Ci 0
0
''
dz
(b)
(c)
powerpoint.vn
''
m
y
(
z
)
dz
EJ
y
( z )
Ci 0
2
Ci
(b)
m y( z ) dz ta c:
2
EJ y '' ( z )
2
dz m y ( z ) dz
m
y
(
z
)
dz 0
Ci 0
0
2
2m y( z)
dz 0
(4-13)
(i= 1, 2, ...., n)
F ( z)
2b
z
l
3
1 2bz
J ( z)
z
g
gl
powerpoint.vn
z
z n 1 z
z
z
y ( z ) C1 1 C2 1 ... Cn n 1 1
(d)
l
l
l
l
l
1) Nu ch ly mt hm trong (d), gi s s hng th nht- ta c li
5,48 g
l2
Eg
3
z
z
z
y ( z ) C1 1 C2 1
l
l
l
(f)
powerpoint.vn
Ci
2 b3
24
2b l 2
2
2
C 2C2 C2 (C1 2C2 ) 6C2
3 1
5
Eg
3 l
0
105
280
30
Tin hnh o hm ta c:
Eg b 2 2
2 Eg b 2 2
(...)
C1
C2 0
4
4
C1
3
l
30
5
3
l
105
2
2
2
2
(...) 2 Eg b C 2 Eg b
1
C2 0
4
4
C
5
3
l
105
5
3
l
280
(g)
3
l
30
2 Egb 2 2
4
105
5 3l
2 Egb 2 2
4
5
3
l
105
0
2
2
2 Egb
4
5
3
l
280
(h)
powerpoint.vn
5,315b
l2
Eg
3
powerpoint.vn
Hnh 4-4
Hnh 4-5
powerpoint.vn
powerpoint.vn
Tthc=Tthay th
(4-14)
y ( z , t ) y ( z ) S (t )
(a)
powerpoint.vn
v( z, t )
y ( z , t ) y ( z ) S&(t )
t
(b)
1
m( z ) y ( z ) S&(t )
i li 2
1
dz M j y ( z j ) S& (t )
2 j
(c)
(d)
Thay (c); (d) vo (4-14) ta tnh c khi lng thay th tng ng:
m( z ) y ( z ) dz M j y( z j )
2
Mt
li
y ( za )
(4-15)
Bi gii:
a
)
y
m=hng
s
powerpoint.vn
3l 2 z 4 z 3
y ( z ) A0
3
l
(a)
y ( za ) y z l
2 l
3l 4
2
A0
l3
A0
(b)
powerpoint.vn
3
l
0
A02
l
Mt
mA02
dz
m
24
16
2 9 z 2 2 z 4 z 6 4 dz 0, 486ml
l 0
l
l
(c)
thay Mt vo (1-15) ta c:
1
9,92 EJ
l2
m
Sai s 0,6%
2) Chia dm lm 2 on ri tp trung
khi lng v hai u ca mi on
ta c 3 khi lng tp trung. Hai
khi lng t hai u dm khng
dao ng-H ch cn mt khi lng
t gia dm dao ng (xem 4-7c).
powerpoint.vn
l
2
(d)
9, 798 EJ
l2
m
Sai s 0,7%
9,86 EJ
l2
m
Sai s 0,1%
powerpoint.vn
K F
(4-16)
Kl
ma trn cng ca h, c xy dng t cc ma trn cng
ca cc phn t hu hn c lp sn.
F l
vc t lc nt, bao gm cc lc nt c sn v cc lc tc dng
trn phn t chuyn v cc nt.
M && C & K F
(4-17)
Trong :
K l ma trn cng ca h nh trong (4-16)
l vc t chuyn v ng ca cc nt
F l vc t ngoi lc nt ng.
& v && ln lt l vc t vn tc v gia tc chuyn v ng ca
cc nt.
C l ma trn cn
M l ma trn khi lng c tp trung ti cc nt v c
thnh lp t cc ma trn khi lng ca tng phn t hu hn
c lp sn nh i vi ma trn cng.
M && C & K 0
(4-18)
B2
B2
B1 1 2 1
B1
trong , B1 M i ii
i 1
B2 M 2 M i M k ik2
i 1
2 2
i ii
i , k 1
(ik)
NG LC HC CNG TRNH
Chng 5
NG LC HC CA KT CU
H THANH PHNG
powerpoint.vn
powerpoint.vn
(hnh 5-2)
i vi vm, sau khi tp trung khi lng v mt s im, n gin
tnh ton, ta c th thay cc on thanh cong ni gia cc khi lng
thnh cc thanh thng m kt qu vn chp nhn c.
V D 5-1:
Cho dn c kch thc v chu tc dng ca cc ti trng ng iu
ho cng tn s nh trn hnh 5-3a. Bit EF = hng s; ,trong
r 0, 07
Bi gii:
Ta dng phng php khi lng tp trung gii bi ton.
1) Xc nh cc khi lng tp trung.
Theo ra, dn c ng xe chy di nn ta s tp trung khi lng
ca dn ch vo cc nt A, 1, 2, 3, B thuc bin di, nn bi ton ch
c ba khi lng thc hin dao ng. Chiu di cc thanh bin trn v
di l 6m; ca cc thanh xin l 5m (do dn cao 4m). Ta chuyn khi
lng thanh A-4 v mt na thanh A-1 vo nt A; ca thanh B-7 v ca
na thanh B-3 vo nt B. Nh vy khi lng phn dn cn li chuyn
v 3 nt 1, 2, 3 s c gi tr nh nhau (khi lng ti mi nt bng
tng khi lng ca hai thanh bin v hai thanh xin). K hiu khi
lng ny l M th (xem hnh 5-3b):
M1 M 2 M 3 M
hnh 5-3c, d, e.
(
N
)(
N
)
52,
75
1
1
11
EF
( N )( N ) 105,5 m
2
2
22
EF
12 21 ( N1 )( N 2 ) 66, 25
m
EF
kNm
1P ( N1 )( N P0 ) 2380
EF
kNm
2 P ( N 2 )( N P0 ) 3435
EF
Ch :
Th nguyn ca l [ chiu di ], song theo (b), n c biu din
m
qua
EF
iK
do
EF
sliP kN, v
ging nh
, song
thiu mt
3) Xc nh cc tn s dao ng ring:
ThayM M M v cc tnh c trn vo phng trnh tn s (2-11)
1
2
iK
Ta c:
11M 1 u
21M1
M 2
m
M m
52,
75
M
u
66,
25
12
2
EF
2 EF
0
m
M m
22 M 2
66,
25
M
105,5
u
EF
2 EF
2
u2 5,92 M
m
EF
suy ra
1
EF 1
1
0,1002
m
u1
M
suy ra
1
EF 1
0, 4105
m
u2
M
(c)
1
1 m
m
11* 11
52,
75
151,33
M 1r 2
0,07 2
EF
EF
1
2 m
m
*
22 22
105,5
302,
66
2
M 2 2
0,
07
EF
EF
r
2
(d)
Gii (d) ta c:
Z1 22,90kN
Z 2 16, 40kN
(e)
N1Z1 N 2 Z 2 N P0
Kt qu nh trn hnh (5-3g)
V D 5-2:
Xc nh tn s dao ng ring v biu bin mmen ng ca
khung cho trn hnh 5-4a. Bit khung c EJ=hng s, l= 6mt = hng s,
tng khi lng mi thanh l ml=M. Khung chu tc dng ca cc lc
kch thch iu ho cng tn s:
P (t ) (60kN ) s inrt
kN
q (t ) 30 s inrt
m
Trong : r 0,319
EJ 3
m
M
Bi gii:
Chia khung thnh 5 on v tp trung khi lng ca mi thanh v hai
u thanh, ta c 11 khi lng tp trung (hnh 5-4b). Gi thit cc nt
khung khng c chuyn v thng, nn h ch cn 5 khi lng t ti
im gia cc thanh thc hin cc dao ng ngang (hnh 5-4c). y l
mt h i xng chu tc dng ca cc lc ng i xng, nn ta ch cn
xt cc dao ng c dng i xng. Nh vy h ch c ba bc t do.
1) Xc nh cc v :
iK
iP
Cng nh v d 5-1, trc ht ta phi xc nh cc iK v . y l h
iP
siu tnh, nn trng thi gi to khi tnh chuyn v theo cng thc
Maxwell-Mohr c th to ra trn h tnh nh bt k suy ra t h siu tnh
cho.
iP M P M i0
(a)
Trong Mp l biu mmen do ti trng cho gy ra trong h siu
tnh ang xt. M i0 l biu mmen trng thi gi to c to ra trn
h tnh nh.
p dng (a) tnh
iK ta c:
iK M i M K0 hoc M i0 M K
Cc biu mmen n v do khng th nguyn (xem ch v d 51) gy ra, cn MP do bin cc lc ng (P0 v q0) t tnh gy ra trong
h siu tnh cho, dng phng php chuyn v v c nh trn cc
hnh (5-4 d, e, f, g).
m3
11 1,88
EJ
m3
22 5, 63
EJ
m3
33 3, 00
EJ
m3
12 21 1,13
EJ
m3
13 31 0, 75
EJ
m3
23 32 1,13
EJ
kNm3
kNm3
kNm3
1P 123, 7
; 2 P 202,5
; 3 P 22,5
.
EJ
EJ
EJ
2) Xc nh cc tn s dao ng ring:
p dng phng trnh tn s (2-11) ta c
11M 1 u
21M 1
31M 1
M 2
12
M2
u
22
2
M 2
32
M 3
13 2
M 3
0
23 2
M3
33 2 u
M
2
v k hiu l M*
(d)
m3
u1 3,546 M
EJ
suy ra 1
1
EJ
3
0,531
m
u1
M*
m3
u2 1,502 M
EJ
suy ra 2
1
EJ
3
0,816
m
u2
M*
m3
u3 1,139 M
EJ
1
EJ
3
0,937
m
suy ra 3
u3
M*
EJ
tnh l:
(f)
0, 75Z 1,13Z 16, 64 Z 22,5kN 0
1
2
3
m3
1
1 m3
11* 11
1,88
7,94
2
M *r 2
0,319 EJ
EJ
m3
1
2 m3
*
22 22
5, 63
14, 01
2
EJ
EJ
M * 2
0,319
m3
1
2 m3
33* 33
3,
00
16,
64
2
EJ
M * 2
0,319 EJ
hnh (5-4).
hnh (5-4).
hnh (5-4).
n = ng + nt
H c: ng = 2; nt = 1;
(5-1)
nn n = 3
Z i (t ) Z i s inrt
(a)
(b)
(c)
Thay (a), (b) vo (c) ri gin c hai v cho sinrt (do phi tn ti dao
ng nn sinrt0), ta c h phng trnh chnh tc ca phng php
chuyn v tnh ng lc hc cc kt cu h thanh thng, c dng
hon ton nh bi ton tnh. Khi bi ton c n n:
(i 1, 2,..., n)
(5-2)
Cc riK v RiP c th tra trc tip bng ph lc, tuy nhin trong thc t,
ta hay tra bng cc biu M i , M P0 ri dng iu kin cn bng
xc nh riK v RiP s thun tin hn. Trong M i l biu mmen
do Z i 1s inrt gy ra, cn M P0 l do ngoi lc ng P0 s inrt
h c bn (cc biu ny u tra bng).
gy ra trn
5.2.1 Xc nh tn s dao ng t do
H phng trnh biu din dao ng t do theo phng php chuyn v
c c t (5-2):
(i 1, 2,..., n)
(5-3)
Det
r11
r21
r12
r22
... r1n
... r2 n
(5-4)
5.2.2
Biu bin ni lc ng
M M 1 Z1 M 2 Z 2 ... M n Z n M p0
(5-5)
V D 5-3:
Xc nh tn s dao ng ring v v biu bin ni lc m men
ng ca khung chu tc dng ca ti trng ng iu ho
nh trn hnh (5-6a). Bit khung c:
lng trn mt mt di40l:kN
q
3 m
r 10
EJ 4 10 kNm
4
v
1
s
P (t )
P
s inrt
2
= hng s; trng
.
Bi gii:
Ta dng phng php chuyn v gii bi ton
1) Xc nh cc tn s dao ng ring
H c ng =1; nt = 0 nn n = ng + nt = 1
nn phng trnh tn s l:
r11 = 0
(a)
4 EJ
EJ
r11
1 (1a )
8 (1b )
l
l
2
(b)
1a Kl1a Kl ; 1b Kl1b K
2 2
(c)
c
os
sin sh
2 2
2ch
ch sin sh cos 2
2
1-ch cos
ch
2
0
c
os
2
2
(a)
1 K1l 3,56
suy ra
2 K 2l 7, 43
suy ra
2
Theo (3-9): i K i
3,56
l
7, 43
K2
l
K1
EJ
(m l cng khi lng phn b u) (f)
m
q 40kN 2 2 4
Thay l=6 mt; khi lng m
s m kNs 2 m 2 v EJ vo (f)
g 3 10
3
ta c:
3,56
1
4 104 3
1
60,
7
;
2
4s
s
7, 43
4 10 4 3
1
265,5 ;
2
4s
s
3 , 4
mr
k
EJ
4
40
102
1
3 10
0,
24(
m
)
4
4 10
1a kl 0, 24m 1 6m 1, 44
l
2b k 0, 24m 1 3m 0, 72
2
EJ
ri thay vo (b) ta tnh c: r11 5,588652
l
nn
Ch :
tnh r11 ta tra bng ph lc c:
A2 C2
8 ( )
A B C D
Tra bng A, B, C, D () (vi =0,72) ri thay vo v ta tnh c:
P C AK0 A CK0
R1P
0, 75730 Pm
2 K A B C D
r11Z1 R1P 0
hay
EJ
5,588652
Z1 0, 7573P 0
l
Pl
Z1 0,12865
m
EJ
(m l vit tt ca mt)
(g)
2 EJ
2 EJ
Pl
2 (1, 44) Z1
1, 0155 0,12865
m 0, 26129 Pm
l
l
EJ
6 EJ
EJ
Pl
Q(0) 2 2 (1, 44) Z1
1, 02241 0,12865
0,13153 P
l
l
EJ
M (0)
M (0) M 1Z1 M P0
Q(0) Q1Z1 Q
0
P
Tra bng
Pl
m
EJ
EJ
8 (0, 72) Z1 0, 7573P 0,50929 P
l
2
EJ
l 2
(0, 72) Z1
2 9
B A
K0
D CK0
A B C D
tnh c:
Q(0) 0,51335 P
0,12865 Pl
1
M ( z ) KEJ
DKZ 0,50929 PAKZ 0,51335 PBKZ
EJ
K
M ( z ) 0,18526 DKZ 0,50929 AKZ 2,1389 BKZ Pm
V th hm (h) v (i) ta c biu bin m men ng nh
trn hnh (5-6c).
(i)
V D 5-4:
Xc nh tn s dao ng ring ca dm lin tc cho trn hnh (5-7a).
Bit dm c l, EJ, khi lng m = hng s.
Bi gii:
Dm cho c dng i xng, nn s c dng dao ng ring i
xng v dng dao ng ring phn i xng.
Phng trnh dao ng t do-theo phng php chuyn v-c dng
nh sau:
r11Z1 0
r11
3EJ
3EJ
5 ( )
5 ( ) 0
l
l
suy ra
4sh sin
5 ( ) 0
6ch sin sh cos
(i 1, 2,..., )
(i)
i 2 2
i 2
l
(i=1, 2,..., )
EJ
m
(k)
BI TP CHNG 5
1) Tnh tn s dao ng ring 1 ca cc kt cu cho trn hnh bng
hai phng php: Tnh chnh xc v tnh gn ng theo cng thc
ca S.A.Pestel. V biu bin m men ng.
BI TP CHNG 5
2) Xc nh tn s dao ng ring b nht v v biu bin m
men ng ca kt cu trn hnh 2 bng hai phng php: gn ng
v chnh xc.
Bit: EJ, m (l khi lng phn b trn 1 mt di), bng hng s,
P=20kN, r 0, 25 EJ (met ) 3
ml
Cho:
EJ, m = hng s
l 4m
r 0, 25
EJ
(met ) 3
ml
BI TP CHNG 5
3) V biu bin mmen ng, kt cu cho trn hnh 3. Bit: EJ,
m= hng s; Kab=0,6 m-1; Kac=0,3 m-1; Kad=0,5 m-1.