KEPEMIMPINAN UNTUK

SEKOLAH BERKESAN
SUBJEK: PPP6014-KEPIMPINAN
PENDIDIKAN
NAMA AHLI KUMPULAN:
MOHD HANAFEE BIN MOHD ZAKI
MUHAMAD AZHAN BIN ABU HANIFAH
MOHD HAFIZ SAFWAN BIN MOHD RIDZUAN
PENSYARAH:
DR. SYED ISMAIL BIN SYED MOHAMAD
PPP6014-KEPIMPINAN PENDIDIKAN

ISI KANDUNGAN
1.0 PENGENALAN
2.0 DEFINISI DAN KONSEP SEKOLAH
BERKESAN
3.0 CIRI-CIRI SEKOLAH BERKESAN
4.0 KEPIMPINAN SEKOLAH BERKESAN
VS SEKOLAH KURANG BERKESAN
PPP6014-KEPIMPINAN PENDIDIKAN

1.0 PENGENALAN
Kejayaan sesebuah organisasi, sama
ada organisasi firma atau sekolah,
terletak
kepada
kepimpinan
pengurusnya atau pengetuanya.
Kajian dalam bidang kepimpinan
pelajaran amat banyak tertumpu
pada
peringkat
kepimpinan
di
sekolah.
Fokus kajian kepimpinan di peringkat
sekolah
ialah
kepimpinan
PPP6014-KEPIMPINAN PENDIDIKAN

PERINGKAT AWAL KAJIAN

KEBERKESANAN SEKOLAH
Kajian awal terhadap konsep sekolah
berkesan di USA dan Britain telah melihat
institusi sekolah dari perspektif ekonomi.
Produk yang dihasilkan oleh pihak sekolah.
Pertengahan
1970-an,
pengkaji
mengaitkan definisi sekolah berkesan
dengan sistem hubungan manusia dalam
sesbuah organisasi seperti kepuasan
bekerja, pihak pentadbir mementingkan
perkembangan profesionalisme staf.
PPP6014-KEPIMPINAN PENDIDIKAN

2.0
DEFINISI DAN KONSEP SEKOLAH BERKESAN

PPP6014-KEPIMPINAN PENDIDIKAN

DIFINISI SEKOLAH
BERKESAN
Sekolah yang mana sebahagian besar daripada pelajarpelajarnya mencapai tahap yang tinggi dalam prestasi
akademik apabila dibandingkan dengan sekolah-sekolah yang
lain
Cuttance 1985
Edmonds
(dalam
Sharifah,2000:7)
mendefinisikan
keberkesanan bukan sahaja dari segi kualiti hasil tetapi juga
dari segi kesaksamaan. Menurut beliau keberkesanan sekolah
boleh diukur berdasarkan kejayaan meningkatkan penguasaan
akademik kanak-kanak kurang beruntung sehinggalah kadar
bilangan kanak-kanak kurang beruntung yang menguasai
akademik sama seperti bilangan kanak-kanak kelas menengah
yang menguasai
PPP6014-KEPIMPINAN PENDIDIKAN

Sokongan
yang
berkualiti
terhadap
pelajar
istimewa

Ganjaran
&
pengiktiraf
an kepada
murid dan
guru

Peningkat
an dalam
skor ujian

Peningkat
an dalam
kehadiran

Pertambah
an dalam
bilangan
tugasan

Segiovanni
(2001)

Penglibat
an murid
dalam
kokurikulu
m

Pertambah
an

Penglibat
an
komuniti

masa
untuk
subjek

PPP6014-KEPIMPINAN PENDIDIKAN

 Menurut
Jemaah
Nazir
Sekolah
Persekutuan, KPM, sekolah berkesan
adalah
berdasarkan
pendapat
Edmonds (1979)
...iaitu mempunyai fokus pengajaran
yang dinyatakan dengan jelas dan
menggunakan penilaian serta penaksiran
yang sistematik. Terdapat harapan dalam
sekolah cemerlang bahawa pelajarpelajarnya akan belajar dengan baik.
Sekolah berkesan juga mempunyai
iklim yang teratur dan selamat bagi
mengalakkan pengajaran dan
PPP6014-KEPIMPINAN PENDIDIKAN
pembelajaran
serta mempunyai pendidik 8

 Mengikut pengertian KPM

...keberkesanan sekolah adalah
tergambar melalui keupayaan sekolah
memenangi pelbagai anugerah yang telah
diwujudkan. Anugerah yang diberikan
meliputi aspek akademik dan bukan
akademik.
Contoh:
1. Anugerah Sekolah Dalam Taman
2. Sijil Penghargaan PMR
3. Sekolah Harapan Negeri/Negara
4. Anugerah
Kualiti
Kementerian
Pendidikan
PPP6014-KEPIMPINAN PENDIDIKAN
9

 Dalam konteks negara Malaysia, pengertian

sekolah berkesan mestilah berlandaskan
aspirasi yang termaktub dalam FPK dan
Wawasan 2020. Pengertian keberkesanan
diperluaskan.
o Konsep kesaksamaan dipraktikkan sepenuhnya
o Memupuk perpaduan melalui kurikulum,proses p&p
amalan-amalan yang mengalakkan rasa hormat.
o Tidak membezakan dan melabel murid
o Menjalankan program penambahbaikkan
o Mengalakkan murid menjadi kreatif, berfikiran kritis,
penyayang,
mengikut
ajaran
agama
dan
mempunyai kesedaran sivik yang tinggi
o Mengalakkan budaya belajar bagi semua warganya.
PPP6014-KEPIMPINAN PENDIDIKAN

10

KONSEP SEKOLAH
BERKESAN
Konsep keberkesanan itu harus mencakupi
perkembangan intelektual dan kendiri para
pelajar serta kerelevenan sajian kurikulum
itu dengan keperluan pelajar.
Konsep
pendidikan
yang
relevan.
Bermaksud pendidikan yang diberikan
harus dapat menyuburkan kreativiti dan
perkembangan bakat, kebolehan berfikir
dan power of expression para pelajar.
Astin (1985)
PPP6014-KEPIMPINAN PENDIDIKAN

11

RUMUSAN SEKOLAH BERKESAN

Tidak hanya mencakupi kejayaan akademik
sahaja.
Konsep
keberkesanan
sekolah
perlu
memastikan bahawa semua pelajarnya
mendapat pendidikan sewajarnya.
Sekolah yang berjaya
Kadar keciciran kosong
Tidak
ada
pelajar
yang
membaca,menulis dan mengira.
Layanan yang adil

Keberkesanan
Sekolah

Sekolah

PPP6014-KEPIMPINAN PENDIDIKAN

tidak

tahu

Kecemerlangan
12

3.0
CIRICIRI SEKOLAH BERKESAN

PPP6014-KEPIMPINAN PENDIDIKAN

13

 Konsep tentang sekolah berkesan di Malaysia

mula diperkenalkan oleh Kementerian Pelajaran
pada tahun 1995 dalam Seminar Sekolah Efektif
yang telah dianjurkan oleh Institut Aminuddin
Baki.
Salah seorang pembentang kertas kerja di
seminar tersebut ialah Peter Mortimore (1995)
dari
Universiti
London.
Beliau
telah
membentangkan kertas kerja yang berjudul Key
Characteristics of Effective School
Peter Mortimore is a teacher and researcher and
the former director of the Institute of Education,
University of London. He is currently a professor
at the University of Southern Denmark
PPP6014-KEPIMPINAN PENDIDIKAN

14

SEBELAS CIRI SEKOLAH BERKESAN YANG DIRUMUSKAN OLEH

MORTIMORE (1995)

1.Kepemimpin Profesional.
2. Perkongsian Wawasan Dan Tujuan.
3. Persekitaran Pembelajaran Dan Iklim Sekolah Yang Baik.
4. Tumpuan Kepada Proses Pengajaran Dan Pembelajaran.
5. Pengajaran Yang Bertujuan.
6. Jangkaan Kejayaan Yang Tinggi.
7. Pengukuhan Yang Positif.
8. Pemantauan Kemajuan.
9. Menghormati Hak Dan Tanggungjawab Pelajar.
10.Hubungan Rumah Dengan Sekolah.
11.Organisasi Pembelajaran.
. Mortimore, P. 1995. Key characteristics of effective schools. Seminar Sekolah
Efektif. Anjuran Kementerian Pendidikan pada 13-14 Julai 1995 di Institut
Aminudin Baki.
PPP6014-KEPIMPINAN PENDIDIKAN

15

Shahril Marzuki ( 1997), menyatakan terdapat lima

ciri
sekolah untuk membina profil sekolah berkesan di
Malaysia mendapati semua faktor tersebut adalah
positif .
1. Sekolah yang berkesan mempunyai kepimpinan dan iklim
sekolah yang positif (selesa dan selamat).
2. guru-guru menaruh harapan guru yang tinggi terhadap
penguasaan kemahiran asas pelajar.
3. kekerapan mengadakan penilaian.
4. peranan persatuan ibu bapa dan guru.
5. kemudahan fizikal (prasarana, kewangan) sekolah yang baik
bagi mempertingkatkan pencapaian pelajar.
Shahril Marzuki. 1997. Kajian sekolah berkesan di Malaysia: Model lima faktor.
Tesis Doktor Falsafah. Fakulti Pendidikan, Universiti Kebangsaan Malaysia, Bangi
PPP6014-KEPIMPINAN PENDIDIKAN

16

KEPEMIMPINAN PROFESIONAL
Ciri ini menekankan kepemimpinan sekolah yang tegas dan
bertujuan.
Sekolah-sekolah harus mempunyai pentadbir proaktif
menekankan permuafakatan dan persamaan tujuan
mengusaha dan mengekalkan proses memajukan sekolah.

yang
yang

Sekolah mengamalkan pendekatan musyawarah, berkongsi

tanggungjawab serta melibatkan guru dalam membuat keputusan
dan menekankan kepemimpinan ketua jabatan atau panitia.
Ciri ini juga menekankan sama ada pengetua sekolah sebenarnya
seorang profesional dan berilmu yang dapat menawarkan
kepemimpinan
kurikulum,
merancang
strategi
kurikulum,
memantau kemajuan pelajar, serta sedar dan tahu apa yang
berlaku di dalam bilik darjah dan dapat membantu membaiki
amalan dan kualiti pengajaran
dan pembelajaran.
PPP6014-KEPIMPINAN PENDIDIKAN
17

PERKONGSIAN WAWASAN DAN

TUJUAN
Ciri ini bermaksud warga anggota sekolah
mempunyai persamaan nilai dan tujuan sekolah
serta dapat berfungsi sebagai sebuah organisasi
yang mantap.
Ciri ini juga merujuk pada pentadbiran sekolah
yang mengamal tindakan pengurusan secara
konsisten, iaitu berdasarkan piawai disiplin yang
ditentukan oleh sekolah, atau guru menjadi model
contoh.

Ciri ini juga bermaksud tentang kewujudan

kesetiakawanan dan kerjasama antara warga
sekolah serta penglibatan guru dalam proses
membuat keputusan
PPP6014-KEPIMPINAN PENDIDIKAN
18


PERSEKITARAN PEMBELAJARAN

Ciri ini bermaksud iklim sekolah ditentukan

oleh wawasan, nilai dan tujuan.
Iklim
sekolah
yang
baik
sebenarnya
dipengaruhi oleh suasana pembelajaran dan
keadaan sekolah yang tertib dan teratur
dengan persekitaran kerja yang menarik,
tenang dan harmonis dalam suasana
berorientasikan tugas, di samping wujudnya
disiplin kendiri dalam kalangan pelajar yang
merupakan prasyarat bagi pembelajaran
berkesan.
PPP6014-KEPIMPINAN PENDIDIKAN

19

TUMPUAN KEPADA PROSES PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN

Ciri ini menampakkan tujuan utama sekolah, iaitu pengajaran dan

pembelajaran kerana keberkesanan sekolah bergantung kepada
keberkesanan pengajaran di dalam bilik darjah.
Kajian menunjukkan ada perkaitan yang rapat di antara tumpuan kepada
pengajaran dan pembelajaran sekolah dengan keberkesanan guru.
Kajian juga menekankan sekolah patut memfokus pada kuantiti dan kualiti
pengajaran dan pembelajaran.
Rumusan pelbagai kajian oleh Mortimore menunjukkan bahawa sekolah
harus memaksimumkan masa belajar, meningkatkan penggunaan masa
belajar, mengagih masa untuk mata-mata pelajaran prioriti secara
seimbang. Sebahagian besar masa guru ditumpukan pada pembelajaran
murid dan guru sangat prihatin dengan pelajaran dan pembelajaran
kognitif murid. Sekolah mengamalkan ketepatan masa belajar dan
mengurangkan gangguan dari luar bilik darjah. Sekolah juga begitu
menitikberatkan
aspek-aspek
ilmiah,
mempunyai
guru
yang
berpengetahuan mendalam dalam kurikulum, dan bertumpukan
penguasaan kemahiran-kemahiran asas.
PPP6014-KEPIMPINAN PENDIDIKAN

20

PENGAJARAN YANG BERTUJUAN

Mortimore
mendapati
kualiti
pengajaran sebagai inti pati sekolah
berkesan, di samping memiliki guru
yang berkualiti. Ciri pengajaran
bertujuan pula bermakna perlu
mempunyai organisasi yang efisien,
tujuan yang jelas, pengajaran yang
berstruktur,
dan
amalan
yang
fleksibel.
PPP6014-KEPIMPINAN PENDIDIKAN

21

JANGKAAN KEJAYAAN YANG TINGGI

Ciri ini bermaksud sekolah mempunyai jangkaan

kejayaan yang tinggi dalam semua bidang terhadap
murid-murid mereka kerana rumusan kajian
Mortimore menunjukkan ada kaitan yang rapat di
antara jangkaan kejayaan yang tinggi dan
keberkesanan pelajar.
Guru didapati sangat aktif dalam membantu pelajar
dan yakin dengan pencapaian murid-murid.
Guru juga sentiasa menzahirkan jangkaan mereka
serta
berkeyakinan
terhadap
pelajar
yang
merangsang mereka untuk berjaya. Rangsangan ini
diberi melalui kata-kata pujian yang tekal.
PPP6014-KEPIMPINAN PENDIDIKAN

22

PENGUKUHAN YANG POSITIF

Mortimore mendapati pengukuhan positif dalam bentuk

hadiah dan insentif menjadi faktor penting bagi
meningkatkan motivasi pelajar.
Pentadbiran disiplin perlu bersih dan adil. Disiplin yang
baik berpunca daripada iklim sekolah yang teratur,
yakni
yang
berasaskan
rasa
kepunyaan
dan
keterlibatan.
Disiplin yang berkesan dapat mengekalkan suasana
damai di sekolah.
Di samping itu, guru juga harus mendapat maklum
balas segera tentang setiap tindakan yang dijalankan,
sementara kepada pelajar pula ganjaran atau hukuman
perlu disegerakan selepas setiap kebaikan atau
kesalahan dilakukan.
PPP6014-KEPIMPINAN PENDIDIKAN

23

MEMANTAU KEMAJUAN

Berdasarkan maklumat kajian yang dikumpul oleh

Mortimore, sekolah berkesan sentiasa melakukan
pemantauan terhadap kemajuan dan prestasi pelajar
secara teratur.
Guru dapat menentukan sejauh mana tujuan sekolah
telah dicapai.
Sekolah perlu memberi tumpuan kepada pelajar, ibu
bapa dan tujuan persekolahan.
Sekolah juga hendaklah sentiasa berusaha untuk
meningkatkan pengetahuan dan kemahiran guru dalam
aspek-aspek penilaian dan kaedah mengajar yang
terkini. Di samping itu, sekolah perlu menegaskan
kepada pelajar dan guru supaya mengambil berat
tentang kemajuan pelajaran.
PPP6014-KEPIMPINAN PENDIDIKAN

24

HAK DAN TANGGUNGJAWAB PELAJAR

Rumusan
kajian
Mortimore
turut
mendapati
sekolah
berkesan
menekankan
usaha
meningkatkan
harga diri pelajar. Pelajar sepatutnya
mengambil bahagian secara aktif dalam
pelbagai
kegiatan
di
sekolah.
Sehubungan
itu,
sekolah
harus
merancang
dan
meletakkan
tanggungjawab yang sesuai kepada
mereka.
PPP6014-KEPIMPINAN PENDIDIKAN

25

HUBUNGAN RUMAH-SEKOLAH

Mortimore seterusnya menekankan tentang

pentingnya hubungan rumah-sekolah bagi
meningkatkan keberkesanan sekolah.
Kajian-kajian
menunjukkan
pentingnya
penglibatan ibu bapa dalam membantu anakanak untuk menyelesaikan kerja-kerja sekolah.
Hubungan ini seterusnya dieratkan melalui
lawatan ibu bapa ke sekolah untuk berbincang
tentang kemajuan anak-anak dengan guru di
dalam bilik khas yang disediakan, sementara
pengetua pula mengukuhkan lagi hubungan
ini melalui dasar-dasar
yang terbuka.
PPP6014-KEPIMPINAN PENDIDIKAN
26

ORGANISASI PEMBELAJARAN

Rumusan kajian Mortimore seterusnya

menunjukkan sekolah-sekolah berkesan
mempunyai organisasi pembelajaran
yang menggalakkan guru dan staf am
terus meningkatkan ilmu profesional. Ke
arah sekolah berkesan, pengurusan
sekolah harus mengadakan program
perkembangan staf pada peringkat
sekolah untuk membantu guru dan staf
meningkatkan mutu pengajaran di
dalam bilik darjah.
PPP6014-KEPIMPINAN PENDIDIKAN

27

4.0
KEPIMPINAN
SEKOLAH BERKESAN VS SEKOLAH KURANG BERKESAN

PPP6014-KEPIMPINAN PENDIDIKAN

28

SWEENEY (1982)
Memberi penekanan terhadap pencapaian
pelajar dalam bidang akademik
Menyusun
dan
menetapkan
strategi
pengajaran
Menyedia dan mengekalkan suasana yang
kondusif di sekolah
Kerap menilai pencapaian akademik pelajar
Menyelaras program pengajaran
Membantu dan memberi semangat kepada
para guru
PPP6014-KEPIMPINAN PENDIDIKAN

29

WELLISH, et.al (1978)

Mempunyai kepakaran yang jelas
terhadap
peranannya
dalam
kepimpinan
pengajaran
dan
matlamat yang ingin dikecapi
Selalu menilai kembali kemajuan
guru
dan
berusaha
untuk
memperbaikinya
supaya
dapat
menghasilkan pencapaian akademik
yang baik di kalangan pelajarnya
PPP6014-KEPIMPINAN PENDIDIKAN

30

WELLISH, et.al (1978)

Mengambil
tanggungjawab
yang
lebih dalam membuat keputusan
berhubung dengan pengajaran
Memilih
dengan
teliti
perkaraperkara yang berkaitan dengan
pengajaran
dan
perancangan
program pendidikan dengan bantuan
guru-gurunya
untuk
kejayaan
sekolahnya
PPP6014-KEPIMPINAN PENDIDIKAN

31

SHAHRIL MARZUKI
(1997)
Kepimpinan pengajaran adalah meliputi:
Menyelia
Membuat cerapan
Memotivasikan guru-guru
Bertindak sebagai pakar rujuk
Membimbing dan tunjuk ajar kepada guru
dalam pengajaran
Penggunaan alat bantu mengajar dan
pengurusan kelas
Pencapaian matlamat dan misi sekolah

PPP6014-KEPIMPINAN PENDIDIKAN

32

Sekian, Terima Kasih

PPP6014-KEPIMPINAN PENDIDIKAN

33