naat Kazalarnda

Maliyet Metodolojisi

ILO verilerine gre;

Dnyada her yl meydana gelen i
kazalar ve meslek hastalklar
nedeniyle;
12 bini ocuk olmak zere 2 milyon
kii, (gnde 5 bin kii) hayatn
kaybediyor.
270 milyon kii (gnde 740 bin kii)
yaralanyor,
160 milyon kii de hastalanyor.

ILO statistiklerine gre;

kazas ve meslek hastal sonucu len
ii says;
Avrupa da yz binde 6, Trkiye de ise
binde 24 dr.
Dier bir ifade ile biz Avrupadan alt kat
daha fazlayz.
lmle sonulanan sadece i kazalarnda
ise;
Avrupada binde 2, Trkiyede binde
17dir.

SSK 2009 yl statistiklerine

gre inaat i kolunda;
Meydana gelen 6 bin 877 i kazas
sonucunda 156 kii yaamn
yitirirken,
284 ii ise i gremez derecede
sakat kalm,
Meydana gelen i kazalar nedeniyle
toplam 10 milyon 916 bin i gn
yitirilmitir.

 Bir iyerindeki ynetici

tehlikeleri ve kontrol
edilebilecek riskleri nceden
tespit etmemi ise,
Kaza nedeniyle meydana
gelen zararn bykl;
tamamen ansa kalmtr.

 Kazalar azaltmann en etkin

yolu,
Kazalara neden olacak riskleri
tespit etmek,
Tespit edilecek tehlikeyi
ortadan kaldracak nlemi
almaktr.

 Kazalar neden
nlenmelidir?
nsancldr
Yasalarn gereidir
Ekonomiktir

nsalcldr
nlemek acy yaamamak ve
yaam kalitesini korumak
iindir
Hi kimse yapt szleme
karlnda ruh ve beden
saln risk sokmak istemez

Yasalarn gereidir
4857 sayl Kanunu
6098 sayl T. Borlar Kanunu
Kanununa gre karlan
tzk ve ynetmelikler
5237 sayl T.Ceza Kanunu

Ekonomiktir
nk, nlemekten
daha pahaldr

HSE (Health & Safety Executive)

yapt bir aratrmada;
naat yapan bir firmann proje bedelinin %
8i
Mandra ilerini yapan bir firmann iletme
maliyetinin % 1.4
Nakliyat iini yapan bir firmann karnn %
37si
Petrol arama ilerini yapan bir firmann
potansiyel retiminin % 14.1i
Salk hizmetlerini veren bir firmann ylk
iletme maliyetinin % 5i

Yine ayn aratrmaya gre, ngilterede;

Her yl i kazalar ve meslek hastalklar
nedeniyle yaklak 30 milyonun zerinde i
gn i kayb olmakta maliyeti ise, yaklak
750 milyon Sterline mal olmaktadr.
Baltk lkelerinden Belikada yaplan
aratrmaya gre; i gremezlie neden
olmayan hafif yaralanmal kazalarn maliyeti
kaza bana ortalama 100 Euro,.
Geici i gremezlie neden olan kazalarn
maliyeti kaza bana 1.000 Euro,
Srekli i gremezlie (sakatla) neden olan
her bir kazann maliyeti ise ortalama 4.000
Eurodur.

Trkiyede;
kazalar nedeniyle 1.819.668 i gn,
meslek hastal nedeniyle 11.664 i gn
toplam 1.831.252 i gn kaybolmutur.
Bu sayy, sadece asgari cretle
arptmzda maliyet 640.9 trilyon lira
(yaklak 500 milyon $) etmektedir. Buna
gre, bir i kazasnn maliyeti 8.859.5 milyon
TL.s (6.911 $) dr.
2002 yl fiili giderleri, srekli i gremezlik
ve i kazas meslek hastal geliri alanlara
yaplan demeleri de dahil olmak zere 234
trilyon TL. (yaklak 1.8 milyar $) olmutur.

ABDde bu gn;
Bir i kazasnn maliyeti toplam 828
$ ise, bunun karlnda,
200 m2 beton dklebilmekte,
35 mikser dolusu hazr beton satn
alnabilmekte,

60 m. uzunluunda iki eritli asfalt yol

Trkiyede ise;
Kaza maliyetlerinin bir baka boyutu da,
rnein lml kaza nedeniyle
kaybedilen 71.554 $ karlnda bir
inaatta 1.430 m3 BS 25 beton
dklebilecek veya
Bir binann d cephesi 1.780 m2
seramikle kaplanabilecek ya da
Bir inaata 145 Ton demir satn
alnabilecektir.

Toplam
8.250
ii
arasndan
derlenen 314 i kazasndan her bir
kazann toplam maliyetinin 828.44 $
olduu, bunun 534.23 $nn direkt
maliyet olduu, 294.21 $nn ise
indirekt
maliyeti
olduu
hesaplanmtr. Bu maliyetin ierisinde
maddi ve manevi tazminatlar ile mahkeme
ve avukatlk giderleri bulunmamaktadr.
Bunlar dahil edilirse lml bir i kazasnn
toplam maliyeti de 534 + 70.726 + 294 =
71.554 $ olmaktadr. Oysa, bir kazann
olmamas iverenin yapaca giderlerin
maliyeti 150 $ olarak hesaplanmtr .

Kald ki, baz kazalarn olmadan

nceki maliyeti de sfrdr. rnein,
inaatta alan kalpnn ivi
batmasndan
dolay
iverene
maliyeti 36,5 $dr. Olmamas iin
kalp, kalp tahtalarn sktkten
sonra ivilerini yere doru istif
etseydi ne kendisi, ne de bir baka
ii yaralanmayacak dolaysyla
nlem maliyeti iverene sfr
olacakt

BR KAZANIN
MALYETNN
HESAPLANMASI

 KAZALARI MALYETLER

K A Z A L A R IN IN M A L Y E T L E R
U Z U V K A Y B I L E S O N U L A N M A Y A N
K A Z A L A R IN IN M A L Y E T

U Z U V K A Y B I V E Y A L M L E L E S O N U L A N A N
K A Z A L A R IN IN M A L Y E T

D R E K T M A L Y E T N D R E K T M A L Y E T

D R E K T M A L Y E T N D R E K T M A L Y E T

LETMELERDE KAZA MALYETLERNN

GRNM

kazalarnda direkt maliyetin ve indirekt

maliyete oran:
Ortalama
: 1/4
Emek youn endstri
: - 1/10
Sermaye youn endstri : 1/5 1/20
BLNEMEYEN MALYETLER
1. Vicdani rahatszlk
2. Moral bozukluu
3. tibar kayb

KAZA PRAMD

H.W. HENRICH

MAJOR INCIDENT

0.003

29

MINOR INCIDENT

0.087

300

INJURY INCIDENT

330

0.910

TOTAL INCIDENTS

KAZA PRAMDNE GRE

HENRICH
Says

lml

2 gnden
fazla
29
2 gnden
az
300
Tedaviyi
mteakip i
ba
330
TOPLAM

Oran
(binde)

SSK
Says

Oran
(binde)

437

29

539

38

87
13.707
910

14.704

A n. Firmas
(iyi)

B n. Firmas
(orta)

Says

Says

Oran
(binde)

C n. Firmas
(zayf)

Oran Says
(binde)

Oran
binde)

18

12

23

53

24

45

72

44

44

103

58

106

286

176

360

843

464

848

1.262

779

932

427

547

1.620

KAZA PRAMDNE GRE

F RMALAR

A NAAT B NAAT C NAAT 500

F RMASI F RMASI F RMASI L K
F RMA

ALI MA
SAATLER
LML
KAZA
2 GNDEN
FAZLA

2.376.000 4.598.000 4.750.000 1.320.000

adam/ saat adam/ saat adam/ saat adam/ saat

23

24

72

14

44

58

286

41

ST RAHATL
YARALANMA
LI

360

464

1262

238

TOPLAM

427

547

1620

295

ST RAHATL

2 GNE
KADAR

KAZA PRAMDNE GRE

KAZA NCELEME RAPORU FORMU

( Bu blm Revirde doldurulacaktr)
KAZALININ
Ad Soyad
Alt Mteahhit unvan (alan ise)
renim durumu
Yaplan ilk yardmn tarhi ve saati
Yaplan ilk yardmn sonucu
Revirde geen sre (a) dakika
Tedavi sonras yaplan pansuman sresi (b) dakika
Revirde geen toplam sre (a+b)
Revirden alnan istirahat (gn)

Kaza tarihi :
Rapor No :
Kazal ile ilgili bilgiler Grevi (A/), Grev Sresi
(B/), renim durumu (C/.), Ya (D/.),
Medenidurumu (E/..) bakmakla ykml olduu kii
says (F/.)
Kaza hakknda bilgiler : Kaza tipi (A/ )
Yaralanma tr ( B/) Vcutta etkilenen ksm
(C/)
Olay yeri (F/...)
SALIK BRM
Tarih ve mza

Kazann olu ekli :

Tanklarn ifadesi :
KAZANIN MALYET
Revirdeki toplam i kayb sresi..........................: Saat
Dispanserde / Hastanede alnan istirahat sresi : Saat
Dispansere / Hastaneye gidi geli sresi
: Saat
Dispanserde / Hastanede tedavi grd sre : Saat
Dispanserde / Hastanede kontrolde geen sre : Saat
Srelerin toplam ( a ) Gn
Ortalama ii saat creti ( giydirilmi ) ( b )
:TL
Toplam sre ( a ) x ort. Saat creti ( b )
: TL
Revirde harcanan tbbi malzeme gideri
: TL
yerince harcanan zel harcama
: TL
yerince yaplan tat harcamas
: TL
zel hastane giderleri
: TL
Cenaze giderleri
: TL
Toplam
: TL
GVENL EF
Tarih ve imza
NOT : Ar yaralanma ve lmlerde mali mesuliyet sigorta firmasna bir yaz ile haber verilmeli ayrca olay fotoraflarla tespit
edilmeli

HESAPLANABLEN MALYET
(DREKT MALYET)
(Sigortalanabilen-the insurable
costs)

DREKT MALYET
ilerin denmi sigorta primleri
Kaza geiren ii/iilerin ilk
yardm tedavi giderleri
Alnan istirahatn ilk iki gn iin
denen cretler
iye ya da ailesine denen
tazminatlar, SGKna denen
tazminat (rcu davalar)
Mahkeme giderleri, Avukat creti
All risk sigortas primleri

HESAPLANABLEN MALYET
(DREKT MALYET)
(Sigortalanabilen-the insurable costs)

HESAPLANABLEN MALYET
(DREKT MALYET)
(Sigortalanabilen-the insurable costs)

HESAPLANABLEN MALYET
(DREKT MALYET)
(Sigortalanabilen-the
insurable costs)

NDREKT MALYETLER
A. irket baznda hemen
hesaplanmas ok zor olan
ve i kazalarn dolayl
etkileyen potansiyel maliyet
B. irket baznda
hesaplanabilen ve i
kazalarna dolayl etki eden
potansiyel maliyet

NDREKT MALYETLER

Kaza nedeniyle kesintiye urayan retim kaybnn maliyeti,

Birlikte alanlarn kazadan dolay korku veya psikolojik
nedenlerle retimde meydana gelen verim kaybnn maliyeti,
Kazalnn yerine alnan iinin ie uyumunda oluan verim kaybnn
maliyeti,
Malzeme, ekipman veya tesisin kaza nedeniyle hasara uramas
sonucu retimin kesintiye uramas nedeniyle retim kaybnn
maliyeti,
Kaza nedeniyle retimde oluan kalite bozukluunun maliyeti,
Kazada yaralan iinin iyileip i ba yaptktan sonra veriminin
dmesinden dolay oluan maliyeti,

NDREKT MALYETLER
RKET BAZINDA
HESAPLANABLEN
VE KAZALARINA
DOLAYLI EKLDE ETK
EDEN POTANSYEL
MALYETLER

Kazaya urayan iinin ve birlikte

alt iilerin, i ba yaptktan
sonra verimlerinin dmesi ile ilgili
Kazazede says
(a)
maliyeti:

yileme sresi (gn) ( b )

Ortalama gnlk ii creti ( e )
Kaza nedeniyle ii brakan ii says ( c )
brakan iinin ayrld zaman ile yerine yen
alnan iinin ie balad zaman arasndaki
sre ( d )

(axb)+(cxd) e =

Kazaya urayan ii yznden; birlikte alt

iilerin kaza nedeniyle alamadklar i sreleri
iin denen cretlerin maliyeti:
(a) Kaza geiren iiye tbbi mdehale (gerek revire
gerekse salk kuruluuna gtrlmesi) iin harcanan
sre (ilk yardm, ulam, hastaneye refakat v.b.) /saat
(c) Ortalama ii saat creti /TL.
(b) Kaza geiren ii ile ilgilenen kiilerin ulam
gideri/TL.
(d) Kaza yerinde ve evresinde dier kiilerin olay
izleme ve konuma nedeniyle allamayan
dolaysyla retim yaplmadan geen toplam sre/saat

(a + d ) c + b =

Meydana gelen i kazasnn zorunlu

kld fazla mesainin maliyeti:
( a ) Kaza geiren ii yerine altrlan ii
says/kii
( b ) Yaptrlan alma iin harcanan sre/saat,
( c ) Ortalama fazla mesai saat creti/TL

Axb c=

Kazada hasara urayan tesis,

malzeme ve ekipmann onarm
ve bakmna ynelik maliyet:
(a) Kaza nedeniyle malzeme ve ekipmandan gelen
zarardan dolay retimin aksama sresi/ saat
(b) ortalama maliyeti/TL.
(c) Zarar gren malzeme ve ekipmann tanmas,
tamir edilmesi veya yenilenmesi iin harcanan
sre/saat
(d) Ortalama maliyeti/TL.

(a x b) + (c x d) =

Kazann gerektirdii dzenlemeleri

yapan yneticilerin harcad zamann
cretlerine yansyan maliyeti:
(a) Kaza geiren ii iin dzenlenen rapora
( SSK vizite kad, SG Bakanl i kazas
bildirim formu) iin idari personelin
harcad toplan sre/saat
(b) Ortalama idari personel saat creti/TL

axb=

Kaza geiren ii yerine alnan

iinin renme sresinin
maliyeti:
(a) Kazadan sonra kazalnn
yerine alnan ii says/kii
(b) Yeni alnan iilere verilen
eitimin sresi/saat
(c) Eiticinin saat creti/TL

Axb c=

Sigortalanmam tedavi giderlerinin

maliyeti:

All Risk veya Mali

Mesuliyet sigorta
poliesinin bedeli

Devlet in soruturma grevlilerinin

(polis, mfetti, hakim, savc,
bilirkiiler v.b.) ya da medya
elemanlarnn iyerindeki st dzey
yneticilerine kaybettirdikleri i
srelerinin maliyeti:

(a) Resmi grevliler ile ilgilenen ynetici

veya idari personel says/kii
(b) Bu kiilerin ilgilenme sresi/saat
(c) Bu kiilerin ortalama saat creti/TL

axbxc=

SONU:
Kazalarn maliyeti indirekt
maliyetleri de dahil
bilinebilseydi o iletmede i
gvenlii ile ilgili nlem ve
kurallar tereddtsz
uygulanrd.

25 sene nce ngiltere Endstri

Konfederasyonu szcsnn Sal
ve gvenlii konusundaki Robens
Komisyonunda yapt bir aklamada;
irket baznda, i kazalar ve meslek
hastalklarnn dourduu maliyetleri
derhal ve basit bir ekilde lebilecek
bir formln gelitirebilmi olmasnn i
kazalarnn ve bunun sonucunda
meydana gelen yaralanmalarn,
sakatlanmalarn ve lmlerin
azaltlmasnda ok nemli bir katksnn
olaca ifade edilmitir.

ANTYELERDE KAZA GEN

ORTALAMA 1457 LE 3.278.250 ADAM/SAAT
ALIILAN BR FRMANIN ANTYELERNDE
6
lmcl

435
Majr yaralanma

910
Minr yaralanma

1351

TOPLAM

KAZA TEORS
6

(% 04)

(4 lm, 2 Sakatlanma)

435

(% 32.2)

910 (% 67.4)

(1351)

lmcl
yaralanma

Majr yaralanma

Minr yaralanma

TOPLAM KAZA

 KAZALARI NEDENYLE
KAYIP GNLER
REVRDE KAYBEDLEN SRE : 51 GN
REVRDEN ALINAN STRAHAT: 5231 GN
SALIK KURULUUNDAN ALINAN ST. : 6839 GN
LM NEDENYLE KAYIP GN : 18000 GN
(1 Kii iin 4500 x 4 kii)

SAKATLANMA NEDENYLE KAYIP GN

900 GN

(1 kii iin x 2 kii)

TOPLAM KAYIP GN

: 31072 GN

TOPLAM MALYET
31072 * 50 YTL. (1 GNLK CRET) = 1.553.600 TL.

Fatalities
Lost Time Injuries
Medical Treatment
First-Aid Cases

Unsafe Acts
Unsafe
Conditions

lk mdahale ve tedavide geen

srelere ilikin kayp i gn creti,
iye veya yaknlarna denen
maddi ve manevi tazminatlar ve
mahkeme giderleri
All Risk sigortas iin yaplan
demeler
Kazalarn Maliyeti 3.153.000 TL

inin retimde almamas nedeniyle maliyet

kayb,
e yeni bir iinin alnmas gerekiyorsa veriminin
dk olmasnn getirdii maliyet,
Kazann getirdii fazla mesainin maliyeti,
Kaza esnasnda, bu blmde iin durmas
nedeniyle zaman ve maliyet kayb,
Kaza nedeniyle hasarlanan ekipmann onarm
gideri,
alanlarn moral bozukluu nedeniyle dolayl
yada dolaysz i yavalatmalar,
Brokratik ilemlerle ilgili harcanan zaman ve
maddi kayp,
Szlemeden doan gecikme cezalar,
tibar kayb,

kazalarnda direkt maliyetin ve indirekt

maliyete oran:
Ortalama
: 1/4
Emek youn endstri
: - 1/10
Sermaye youn endstri : 1/5 1/20

TOPLAM MALYET
15.765.000 TL