BPME 1013

ASAS KEUSAHAWANAN
LECTURER
BIN YUSOF

: MOHD. SUFLI

Email
:
mohdsufli@uum.edu.my
Room no.
: 384 Main
Building FPP
Tel no.
: 9286553

Usahawan & WANG

Apakah yang ada di fikiran anda?

BAB 1
PENGENALAN KEPADA
KEUSAHAWANAN
INTRODUCTION TO
ENTREPRENEURSHIP

OBJEKTIF PEMBELAJARAN
Mengetahui sejarah & asal usul keusahawanan

dr sudut pelbagai bidang.

Mengetahui definisi usahawan dan
keusahawanan dari pelbagai perspektif dan
tokoh2 terkemuka.
Mengetahui kepentingan aktiviti
keusahawanan dalam kehidupan seharian kita.
Memberi takrifan mengenai siapa yang
dikatakan sebagai usahawan dengan disertai
ciri-ciri tertentu.
Memberi takrifan mengenai siapa yang
dikatakan sebagai usahawan menurut konsep
Islam.

Siapa Usahawan?

Usahawan
- individu yg mengusahakan
perusahaan/perniagaan
-bermotif untuk memperolehi
keuntungan
-mengamalkan amalan
strategik untuk berjaya

MANFAAT PEMBANGUNAN
KEUSAHAWANAN DI MALAYSIA
Menarik sumbangan kewangan yg besar drpd sektor

swasta
Menghasilkan individu serba boleh.
Meningkatkan bil. usaha teroka/perniagaan baru
Menghasilkan pemimpin perniagaan yg berjaya
Mencipta kekayaan
Juara inovasi
Menghasilkan peluang2 teknologi

MANFAAT PEMBANGUNAN
KEUSAHAWANAN KPD INDIVIDU
Daya kreativiti yg tinggi
Bermotivasi ke arah kejayaan
Berkeyakinan
Tabah
Berkebolehan bekerja di dalam keadaan yg tidak
menentu
Daya tahan & daya saing yg tinggi
Pandai mencari peluang
Tidak mudah menganggur

MANFAAT PEMBANGUNAN
KEUSAHAWANAN KPD
MASYARAKAT
Mampu melahirkan masyarakat yg berdikari

& berjaya
Melahirkan ramai usahawan
Merebut peluang
Mengumpul sumber
Mencipta & memasarkan produk yg
mempunyai nilai tambah

MANFAAT PEMBANGUNAN
KEUSAHAWANAN KPD NEGARA
Menggalakkan pertumbuhan ekonomi
Meningkatkan daya saing negara di peringkat

global
Menyediakan peluang pekerjaan kepada
masyarakat umum & golongan terpinggir
Mengurangkan kadar kemiskinan

Kepentingan Keusahawanan
BANK DUNIA mengiktiraf aktiviti keusahawanan

kepada negara2 sedang membangun.

Pembelajaran keusahawanan berjaya membuahkan
hasil-graduan berupaya menubuhkan perniagaan
mereka sendiri.
Pendapatan negara meningkat. Negara bertambah
maju dan terkenal.

KONSEP USAHAWAN &

KEUSAHAWANAN

Usahawan Entrepreneur (Richard Cantillon)

Entrepreneur Entreprendre (B.Perancis)
Bermaksud memikul tugas atau mencuba.
Usahawan berasal drpd perkataan usaha
Ciri2 usahawan: daya usaha, kreativiti, inovasi,
percaya kpd diri sendiri, keupayaan mengambil
risiko dll.

Usahawan Takrifan UMUM

Seseorang yang mengusahakan sesuatu

perniagaan sehingga berjaya dengan

motif memperolehi keuntungan di
samping mengamalkan amalan-amalan
yang strategik untuk terus berjaya.

Definisi Usahawan
Usahawan sebagai ejen yang membeli alat-alat

pengeluaran untuk menghasilkan barangan yang

boleh dipasarkan.
(Richard Cantillon)
Usahawan ialah individu atau kumpulan yang
menganggap tugas menentukan jenis-jenis
perniagaan dan membuat keputusan mengenai
bentuk barangan dan perkhidmatan atau saiz
perniagaan serta pasaran tumpuan.
(Evans)

KONSEP KEUSAHAWANAN
* Websters New World
- Usahawan ialah seseorang yang
mengorganisasi dan mengurus pengambil
alihan, mengandaikan risiko demi
keuntungan

KONSEP KEUSAHAWANAN
Hull, Bosley & Udel (1980):
- Individu-individu yang membeli @ mewarisi
perniagaan sedia ada dengan niat (dan
usaha berterusan) untuk meluaskannya.

KONSEP KEUSAHAWANAN
Meredith, Nelson & Neck (1982)
- Usahawan ialah orang yang mampu melihat
dan menilai peluang-peluang perniagaan
menggabungkan keperluan sumber-sumber
untuk mengambil peluang serta mengambil
tindakan bersesuaian demi memastikan
kejayaan.

KONSEP KEUSAHAWANAN
- Definisi lain:
Sexton dan Bowman-Upton(1991)
Kao(1995)
Coulter (2000)
Hisrich dan Peters (2002)
Kuratko dan Hodgetts (2004)

Definisi keusahawanan
Sexton dan Bowman-Upton (1991) jelaskan:

satu proses mengenalpasti peluang-peluang

dalam pasaran, menyusun sumber-sumber
untuk mencapai objektif dan tindakan
seterusnya mengeksplotasi keperluan sumbersumber bagi kepentingan peribadi dalam
tempoh jangka masa panjang.

 Hisrich dan Peters (2002):

Satu proses penciptaan sesuatu yg baru

ditambah nilai serta keperluan usaha dan
masa, andaikan kewangan, psikik dan risiko
sosial serta menerima anugerah dalam bentuk
wang dan kepuasan peribadi dan kebebasan.

 Kao (1995): satu proses mencipta sesuatu yang

baru (kreatif) dan berbeza (inovatif) bagi tujuan

mencipta kekayaan untuk individu dan
menambah nilai kepada mkat dan usahawan
adalah org yg melalui proses penciptaan
kekayaan dan nilai tambah tersebut melalui
inkubator idea-idea, penyusunan sumbersumber seterusnya melaksanakannya.


I.

Dengan tercetusnya definisi usahawan dan

keusahawanan, wujud 3 tema:
Satu proses-1 siri keputusan dan tindakan
yg berterusan.

2.

Inovasi- perubahan, revolusi, perpindahan

dan pendekatan baru.

3.

Penciptaan nilai- produk baru,

perkhidmatan, transaksi, pendekatan dan
sumber-sumber.

KONSEP KEUSAHAWANAN
Ciri-ciri yang diperolehi dari definisi
keusahawanan
Usahawan

Proses

Innovasi

Keunikan

DEFINISI
Wujudkan
Organisasi

Pertumbuhan
Keuntungan

Penciptaan Nilai

Sumber: Gartner, W.B.,What Are We Talking About When We Talk About

Entrprenreneurship? Journal of Business Venturing, Vol, 1990,ms15-28.

KEPENTINGAN KEUSAHAWANAN &

USAHAWAN - dari sudut pengurusan

Perancangan
Pengorganisasian

PRINSIP
PENGURUSAN
FAYOL

Kepimpinan

Pengrekrutan

Kawalan

TEORI KEUSAHAWANAN
Ahli ekonomi yg mempelopori kajian

keusahawanan : Richard Cantillon & J.B Say

(kurun ke 18, tahun 1775)
Ahli sosiologi: Max Weber (1905)
Ahli psikologi: McClleland (1961)
Di Malaysia : Penggubalan DEB

TEORI & MODEL

KEUSAHAWANAN
TEORI & MODEL KEUSAHAWANAN
Ekonomi

Sosiologi

Psikologi

Schumpeter

Weber

Model Baka

Marshall

Hagen

Israel Kirzner

Gibb &
Ritchie

Teori Kehendak
& Pencapaian

TEORI-TEORI DAN MODEL

KEUSAHAWANAN
i) Perspektif ahli ekonomi
Joseph A. Schumpeter inovasi sebagai ciri

keusahawanan. Bawa pembaharuan.

Alfred Marshall- 1 proses evolusi ie hayat
sesebuah perniagaan dari peringkat awal
hingga luput.
Israel Kirzner soal ketidaktentuan/
uncertainty. Libatkan kegiatan ekonomi. Org
tengah/ arbitrageur.

 ii) Perspektif ahli sosiologi

Max Weber- elemen keagamaan sebagai asas

untuk mencapai kejayaan.
Hasilkan buku The Protestant Ethics and The

Spirit of Capitalism (1985).

 Everett Hagen- Kemukakan teori bahawa proses

melahirkan usahawan berlaku di kalangan

kumpulan bawahan yang tidak puas hati dlm
sesebuah masyarakat.

Maka, kegiatan-kegiatan ekonomi dan

penerokaan dalam bidang perniagaan yang baru

diambil kira untuk mengatasi rasa ridak puas
hati itu.

 Gibb dan Ritchie

- 2 tokoh akademik British terkenal dlm bidang

sosiologi.
- Kemukakan 1 model: model pembangunan sosial.
- Memberi anjakan ke arah melahirkan usahawanusahawan baru.
- Konsep sosialisasi berbentuk interaktif( tindak
balas di antara individu2 belum berniaga dgn
suasana perniagaan.

iii) Perspektif ahli psikologi

Model Baka

Ahli psikologi memandang golongan

usahawan sebagai seseorg yg mempunyai
identiti tersendiri.

Ada sifat atau kelebihan yang terdapat pada

usahawan tapi tidak pada orang lain seperti
inisiatif, keupayaan merancang, mengambil
risiko, kecekalan dan bijak mengesan peluang.

Pendokong utama model ini Mc Clelland,

Lynn dan Schrage.

 Teori Kehendak Pencapaian

Dipelopori oleh McClelland (1961).
Kaitkan ilmu keusahawanan dengan teori

kehendak pencapaian.
Model ini telah diuji di India dan negara
membangun yang lain bg mencari
penyelesaian masalah sosio-ekonomi.

1.5 SEJARAH PEMBANGUNAN

KEUSAHAWANAN
Awal abad ke-18, Richard Cantillon

bangunkan teori-teori awal usahawan.

Karya Essai sur la de commerce en general
merupakan terbitan pertamanya selepas 20
tahun kematiannya.
Dlm Essai, beliau perhati dan dapati
saudagar, petani, tukang dan pemilik peniaga
tunggal beli pada harga lain, jual pada
harga lain.

 Istilah entreprendre merujuk individu yg

sanggup mengambil risiko dan mengejar

peluang-peluang yang ada.

Juga berkecimpung dlm pertukaran utk mengaut

keuntungan di samping amalkan pertimbangan

perniagaan dlm menghadapi risiko yang tidak
dijangka.

Beadeau (1730-1790) usahawan dilihat

seseorg yg telah melakukan inovasi.

Rekabentuk dan aplikasi teknik-teknik baru dlm

usaha krgkan kos, tingkatkan keuntungan.

 J.B.Say (1767-1832)- tekankan kualiti

pertimbangan keusahawanan, semangat kental

dan berupaya selesaikan masalah usahawan
lain.
Schumpeter usahawan sebagai mereka yg
lakukan inovasi dgn istilah ciptaan perniagaan
baru, eskplotasi sesuatu rekaan.
Beliau krg setuju usahawan dikaitkan dgn
inovasi sebaliknya bagaimana usahawan
jalankan perniagaan tanpa inovasi.

 Schumpeter jelaskan inovasi mungkin terdiri

daripada banyak jenis & berpunca dpd:

Penghasilan produk baru atau

pembaikan dlm kualitinya.

Kemajuan kaedah penghasilan produk yg

baru

Pembukaan pasaran baru

Penguasaan sumber bekalan baru dan

Organisasi yg baru dlm industri.

 Mc Clelland (1961) kunci kpd peribadi

keusahawanan terletak pd motivasi kejayaan

seseorg usahawan.
Rotter (1966) usahawan mempunyai lokus
kawalan ie. Mereka yg percaya diri mereka
mampu mengawal takdir mereka sendiri.
Drucker (1964) melihat usahawan sebagai
seseorg yg memaksimumkan sesuatu peluang.
Juga kaitkan kepimpinan dlm keusahawanan.

 Schultz (1980) - gelagat keusahawanan

dimanifestasi oleh org lain berbnding dgn

mereka yg terlibat dlm perniagaan.
Carson (1982) - konsep psikologi antara
perkara yg membentuk gelagat
keusahawanan.
Kets de Vries (1996) usahawan sebagai
pembuat risiko berbanding mengambil risiko
kerana selalunya mereka menggunakan
modal org lain.
Bolton & Thompson usahawan sebagai
invidu yg merekacipta dan inovasi sesuatu
yg bernilai apabila wujudnya peluang.

 Jadual 1.1 (m/s 11) menerangkan ringkasan

perkembangan keusahawanan
Dari tahun 1681-1996
Tokoh2 terlibat.

PERKEMBANGAN PENGAJIAN
KEUSAHAWANAN DI IPT
Lebih kurang 1000 buah universiti di Amerika Sykt.

menawarkan kursus keusahawanan (Harvard, Stamford,

Canbridge dll).
Universiti St. Thomas memberi pengiktirafan kpd kursus
keusahawanan sebagai kurikulum liberal arts di peringkat
sarjana muda.
Di Malaysia, UUM menawarkan BEnt. dan kurikulum
keusahawanan yang meliputi Siswaniaga, Francais,
Percambahan Keusahawanan, Perunding Muda, Persolekan,
Busana, Hiasan Dalaman & Katering.
CEDi di UUM
Pusat Pembangunan Keusahawanan Malaysia (MEDEC) di
UiTM.

1.6 PENDIDIKAN
KEUSAHAWANAN DI MALAYSIA
Beberapa kementerian dan institut yang berperanan

membangunkan keusahawanan di Malaysia

MARA, MOSTI, Kementerian Belia & SUkan, FMM,
DPM, SIRIM, PUNB, Agro Bank, SME Bank.
Yayasan TEKUN, PNB, Uda Holdings, Bank Rakyat,
Suruhanjaya Koperasi Malaysia, INSKEN.
UiTM- MEDEC & terawal memperkenalkan kursus
keusahawanan.
UUM CeDi & Program Keusahawanan serta wajib
lulus Asas Keusahawanan.
UPM & UMS keusahawanan sebagai minor atau
pengkhususan kepada bidang BBA.
UM sebagai kursus elektif di Jabatan Polisi & Strategi
Perniagaan.
UUM,USM, UPM,UiTM, UTM & UMK pusat
pembangunan dan penyelidikan keusahawanan.

1.7 KEUSAHAWANAN
MENURUT ISLAM

o Dari sudut Islam, perniagaan merupakan

aktiviti penting sejak sekian lama.

o Habil, anak nabi Adam telah pelopori bidang
pertanian manakala Qabil usahakan bidang
penternakan.
o Nabi Muhammad mengembala kambing
semasa baginda masih kecil.
o Turut membantu perniagaan bapa
saudaranya.

 Rasullullah SAW
Jujur, amanah, bertgjwb, sihat, pintar & pandai
mentadbir perniagaan.
Siti Khadijah bt Khuwailid
Nabi Nuh AS - ??????
Nabi Daud - ???????
Nabi Ibrahim ???????
Nabi Yaakob - ???????

o Uruskan perniagaan Sayyidatina Khadijah r.a

sehingga mendapat gelaran al-amin (amanah).

o Keusahawanan amat digalakkan dlm Islam.
o Hadis riwayat Tirmizi 9/10 sumber rezeki adalah
daripada perniagaan.
o Menurut Islam, perniagaan melibatkan aktiviti
jual beli iaitu pertukaran barangan yg
dilaksanakan oleh manusia utk penuhi keperluan
kehidupan seharian serta memberi keselesaan
hidup.

o Aktiviti keusahawanan membolehkan manusia

atau pihak peniaga memperolehi rezeki yg

halal.
o Firman Allah;... Dan Allah telah menghalalkan
jual beli dan mengharamkan riba (terjemahan
Surah al-Baqarah 2:275).
o Islam anggap keusahawanan sebagai satu
ibadah.

o Ibadah bukan semata-mata solat, puasa, zakat,

o
o
o
o
o

haji, doa, zikir dan sebagainya tetapi berniaga

juga sebagai ibadah.
Di Madinah, Nabi Muhammad telah bina masjid
dan diikuti sebuah pasar.
Apa tujuannya???
Masjid: laksana ibadat khas
Pasar: urusan perniagaan
Kedua-duanya sebahagian ibadah kepada Allah
s.w.t dlm pengertian umum.

o Aktiviti perniagaan bukan sahaja penuhi

kehidupan manusia tetapi kumpul harta

kekayaan di samping membuat amal jariah.
o Supaya hidup lebih sempurna utk diri dan
keluarga serta tidak bergantung kpd belas ihsan
org lain.
o Usahawan berjaya digelar al-Falah iaitu
mendapat keredhaan Allah.
o Tinggalkan perniagaan dilarang dan
mendahulukan keredhaan Allah.

o Usahawan perlu memiliki akhlak yg mulia,

sentiasa jujur, amanah, benar dan bertimbang

rasa kpd org lain.
o Pelanggan bukan shj menilai produk tetapi pada
keperibadian usahawan itu juga.
o Memberi nilai tambah kpd usahawan dan
pemangkin kejayaannya.

1.8 KEUSAHAWANAN SATU

CABANG JIHAD & AMAL
Keusahawanan
SOLEH dianggap sebagai jihad fi sabilillah
(dilakukan secara bersungguh-sungguh demi
menegakkan ajaran Islam dan meninggikan syiar
Islam).
Menjadi sumber rezeki kpd mkat (wujud peluang
pekerjaan).
Basmi kemiskinan utk hapuskan masalah sosial,
maksiat, jenayah dan segala perbuatan mungkar.

 Ibadah dan amal soleh adalah amalan baik

dan merapatkan hubungan antara manusia

dgn Allah (hablul minallah) serta antara
manusia dgn manusia lain (hablul minanas).

Muhammad Ali Hashim (2003) sifatkan amal

soleh:

a) Cipta produk / perkhidmatan / pendekatan yg

dinikmati faedahnya berpanjangan.

b) Pasarkan produk dgn efisyen dan berkesan
(kos sedikit) dan manfaat seramai yg mungkin.

c) Jana peluang pekerjaan & sumber rezeki kpd

anggota syarikat & tanggungan mereka.
d) Peluang peningkatan kerjaya dan berterusan
tingkatkan pendapatan.
e) Tingkatkan taraf hidup sehingga kehiduapan
menjadi lebih sempurna.
f) Teguhkan taraf ekonomi dan sosial &
tingkatkan maruah bangsa, agama dan negara.
g) Kuatkan pertahanan ekonomi bangsa.
h) Bantu membina khairun ummah.

1.9 GARIS PANDUAN UTAMA

KEUSAHAWANAN DALAM
ISLAM
Terdapat beberapa syarat utk jadikan
I.
II.
III.
IV.
V.

keusahawanan sebagai ibadat:

Melakukan apa yg disuruh
Menjauhi apa yg dilarang
Mengamalkan sifat-sifat yg baik
Perancangan dan strategi perniagaan
Mengetahui hukum hakam perniagaan

1.10 KESIMPULAN
Konsep usahawan dan keusahawanan

membawa satu definisi serta perspektif yg

sgt luas.
Memberi gambaran bahawa bukan setakat
aktiviti perniagaan tetapi melibatkan
pembentukan ciri-ciri perwatakan seseorg
usahawan di samping proses-proses lain yg
perlu dilalui.

 Tidak ada satu definisi khas yg ditetapkan bagi

terma usahawan dan keusahawanan kerana

bidang ini sentiasa berkembang mengikut trend
dan peralihan masa serta persekitaran dan
ekonomi negara.

SOALAN LATIHAN
1.
2.

3.
4.
5.

Dari manakah asal-usul perkataan usahawan dan siapakan

yg memperkenalkannya?
Nyatakan 3 definisi usahawan dan keusahawanan menurut
perspektif-perspektif yg anda ketahui atau mana-mana tokoh
yg terkenal.
Apakah kepentingan aktiviti keusahawanan dlm kehidupan
seseorg individu?
Bagaimanakah anda mentafsirkan seseorg itu sebagai
usahawan? Nyatakan ciri-ciri yg anda ketahui dan pelajari.
Nyatakan secara ringkas konsep usahawan dan
keusahawanan menurut Islam.