DANI ZDRAVSTVA

FEDERACIJE BOSNE I HERCEGOVINE

SISTEM FINANSIRANJA ZDRAVSTVENE ZATITE

- Iskustva u kontrahiranju na podruju Tuzlanskog kantona -

Mr sci ecc. ehzada Salihbai

SARAJEVO, 07.06.2011.godine

Uvodni dio : legislativa

Zdravstveni sistem i zdravstvena politika u BiH/FBiH

Finansiranje zdravstvene zatite

Specifinosti zdravstvenog sistema u BiH

Kontrahiranje na podruju Tuzlanskog kantona

Preporuke

Legislativa

Zakon o zdravstvenoj zatiti

Zakon o zdravstvenom osiguranju

Zakon o pravima, obavezama i odgovornostima pacijenata

Zakon o javnim nabavkama

Odluka o standardima i normativima zdravstvene zatite iz

obaveznog zdravstvenog osiguranja

Zdravstveni sistem i zdravstvena politika u BiH/FBiH

Zdravstveni sistem i zdravstvena politika je u direktnoj ovisnosti

Ustava BiH - decentralizovan

Trinaest zdravstvenih podsistema preko kojih se obezbjeuje

zdravstvena zatita i zdravstveno osiguranje,

Neophodna kohezija na dravnom nivou.

Zdravstveni sistem i zdravstvena politika u BiH/FBiH

Protok podataka u BiH
Zdravstveno osiguranje
Ministarstvo civilnih
poslova
Sektor za zdravstvo

Dravni nivo

?
Entitetski nivo
FBiH
Zavod
zdravstvenog
osiguranja
osiguranja i
reosiguranja

Kanton
ZZO

Kanton
ZZO

Kanton
ZZO

Kanton
ZZO

RS
Fond
zdravstvenog
osiguranja

Kanton
ZZO

Kanton
ZZO

Kanton
ZZO

Kanton
ZZO

DB
Zavod
zdravstvenog
osiguranja

Kantonalni nivo

Kanton
ZZO

Kanton
ZZO

Nivo izvora /obezbjeivanja

podataka
Bolnice

Domovi
zdarvlja

Tercijarni
centri

Privatni
pruatelji
usluga

Zdravstveni sistem i zdravstvena politika u BiH/FBiH

Osnovni elementi sistema zdravstvene zatite:

ljudski resursi,

organizacija i administracija,

rukovoenje,

finansiranje i

obezbjeivanje zdravstvenih usluga stanovnitvu.

Zdravstveni sistem i zdravstvena politika u BiH/FBiH

Nacionalni sistem zdravstvene zatite jedne zemlje odreuju tri

bitne karakteristike:

prava iz zdravstvene zatite koja sistem obezbjeuje

stanovnitvu,

obuhvat stanovnitva zdravstvenom zatitom,

finansiranje sistema zdravstvene zatite,

Zdravstveni sistem i zdravstvena politika u BiH/FBiH

Akteri upravljanja promjenama u zdravstvenom sistemu
KORISNICI
ZDRAVSTVENE
ZATITE

PZZ
ZZO
VLADA
MINISTARSTVO
ZDRAVSTVA

AKAZ

STRUKOVNE
KOMORE

ZJZ
NVO

BOLNICA

Zdravstveni sistem i zdravstvena politika u BiH/FBiH

U procesu formulisanja zdravstvene politike postoje

dvije etape:

identifikacija potreba i problema

definisanje ciljeva i izbor prioriteta.

Zdravstveni sistem i zdravstvena politika u BiH/FBiH

Pokazatelji zdravstvene politike prema WHO su:
1.

2.

Postojanje politike odluke o dostizanju zdravlja za sve i njeno

ugraivanje u sva akta zemlje ustav, zakon
Raspodjela sredstava (alokacija resursa u zdravstvu)

proporcije nacionalnog dohotka koji se izdvaja za aktivnosti povezane

sa zdravljem (obrazovanje, stanovanje, vodosnadbjevanje, nauka,
kultura)

proporcije ukupnih sredstava u zdravstvu koja se troi na primarnu

zdravstvenu zatitu

Zdravstveni sistem i zdravstvena politika u BiH/FBiH

3. Stepen jednakosti u distribuciji zdravstvenih resursa:

trokovi zdravstvene zatite po stanovniku(po geografskim oblastima,za urbana

i ruralna podruja),

proporcije sredstava koja se izdvajaju za primarnu zdravstvenu zatitu po

regionima i optinama

4. Uee zajednice u dostizanju zdravlja za sve:

Stepen ukljuivanja zajednice u donoenje odluka o zdravlju i zdravstvenoj

zatiti;
Postojanje mehanizma koji omoguavaju ljudima da izraze svoje zahtjeve i
potrebe za zdravstvenom zatitom

Osnovne karakteristike zdravstvenih sistema

Poluge

Organizacioni
aranmani

Meu

- ciljevi

Ciljevi

Jednakost
Zdravlje

Finansiranje

Efikasnost
Zatita od
finansijskog rizika

Raspodjela
sredstava

Pruanje
usluga

Efektivnost
Zadovoljstvo
korisnika
Izbor

Osnovne karakteristike zdravstvenih sistema

Poluga organizacioni aranmani odnosi se na ekonomsko

politiki ambijent, organizaciju i funkciju rukovoenja u vezi sa
slubama za finansiranje fondovima, kupcima i davaocima
usluga.
Poluga finansiranje i raspodjela sredstva odnosi se na prikupljanje,
udruivanje i raspodjelu sredstva, te mehanizme plaanja davalaca
zdravstvenih usluga.
Poluga pruanje usluga odnosi se na sadraj usluga koje prua
sektor zdravstva.

Sistem finansiranja zdravstvene zatite

Pod sistemom finansiranja zdravstvene zatite

podrazumijevamo skup naela, mehanizama i metoda,
pomou kojih se odvija proces:

prikupljanja prihoda,

udruivanja sredstava,

kupovanja usluga i

pruanja zdravstvene zatite.

Sistem finansiranja zdravstvene zatite

Osnovni funkcionalni odnosi u zdravstvenom sistemu

Sistem finansiranja zdravstvene zatite

Osnovni modeli finansiranja zdravstvene zatite
Organizacija za ekonomsku saradnju i razvoj postavila je 1987.
godine tri osnovna modela :

Sistem nacionalne zdravstvene slube Bevridov model

(V.Britanija, vedska, Danska, Finska, Italija, Grka, Portugal i
Norveka);

Sistem socijalnog zdravstvenog osiguranja Bizmarkov

model (Njemaka, vicarska, Australija, Francuska, Belgija,
BiH);

Sistem privatnog osiguranja model nezavisnih suverenih

korisnika (SAD).

Sistem finansiranja zdravstvene zatite

Osnovni izvori finansiranja zdravstvene zatite u BiH

Izvor finansiranja odreuje model finansiranja zdravstvene

zatite

Sistem socijalnog osiguranja (Bizmarkov sistem) doprinosi na

plate i iz plata su osnovni izvor za ostvarivanje prava iz
zdravstvene zatite;

Neograniena solidarnost u sistemu obaveznog zdravstvenog

osiguranja, za istu zdravstvenu potrebu osigurano lice ima istu
zdravstvenu uslugu;

Prava na zdravstvenu zatitu su u direktnoj ovisnosti o ekonomskoj

snazi entiteta, kantona i ne postoji objedinjavanje rizika.

Sistem finansiranja zdravstvene zatite

Finansiranje zdravstvene zatite u BiH
Sredstva za ostvarivanje prava iz obaveznog zdravstvenog
osiguranja u BiH ostvaruju se iz:

doprinosa za zdravstveno osiguranje primjenom 84 razliite

osnovice i stope doprinosa entiteta, kantona i DB;

iz budeta, entiteta, kantona i opina;

donacija, pomoi, taksi, kamata, dividendi, konvencija;

sredstva linog uea osiguranih lica u pokriu trokova

zdravstvene zatite.

Sistem finansiranja zdravstvene zatite

Finansiranje zdravstvene zatite u BiH
Doprinosi za zdravstveno osiguranje u BiH obraunavaju se:
na bruto plau po stopi od 12,5% iz plae i 4% na teret poslodavca.FBiH
na bruto plau i sve naknade po stopi od 12,5%1........................................RS
na bruto plau i naknade po stopi od 12%..................................................DB

i uplauju na raun
zavoda zdravstvenog osiguranja kantona
zdravstvenog osiguranja i reosiguranja..............FBiH
jedinstven raun Fonda...............RS
jedinstven raun fond......................DB

U vrijeme istraivanja (2006. i 2007.godina) osnovica za obarun plae bila je definisana na nateo principu po stopi od 15%

Sistem finansiranja zdravstvene zatite

Obaveznim zdravstvenim osiguranjem osiguravaju se prava:

1. Osiguranicima:
a) zdravstvena zatita
b) naknada plaa
c) naknada putnih trokova u vezi sa korienjem zdravstvene zatite.
2. lanovima porodice osiguranika:
a) zdravstvena zatita
b) naknada putnih trokova u vezi sa korienjem zdravstvene zatite

Sistem finansiranja zdravstvene zatite

Osnovni faktori koji determiniu zdravstvenu potronju

Demografske promjene stanovnitva, polna struktura, gustina

naseljenosti, geografska lokacija naselja i udaljenost od veih
centara .
Potranja za zdravstvenim uslugama opta formula:
Ui=F(D,Cz,S,Sps,us,Op,Aus,Zu,Pg)
pri emu je D- dohodak potroaa, Cz-prosjena cijena zdravstvenih usluga, Sukupno stanovnitvo, Sp s-prosjena starost stanovnitva, u s-uee ena u ukupnom
stanovnitvu, Op -prosjena veliina porodice, Au s-uee aktivnog u ukupnom
stanovnitvu, Zu uee zaposlenih u sektoru i ukupnom stanovnitvu, Pg uee
participacije graana u trokovima zdravstvene zatite

Sistem finansiranja zdravstvene zatite

Osnovni faktori koji determiniu zdravstvenu potronju
Stanovnitvo u BiH 3,915 miliona od ega je:
FBiH
59,37%
RS
37,99%
DB
2,63%
Osigurana lica
Neosigurana lica

3.069.673 odnosno 78% stanovnika

846.130 odnosno 22% stanovnika

Nosioci osiguranja 1.864.191 odnosno 61% osiguranih lica

Sistem finansiranja zdravstvene zatite

Cijena zdravstvene usluge
Cijena zdravstvene usluge moe se iskazati formulom:
Z u= C t + C m +A xm+Ux +Kx
pri emu je: Ct standardna cijena usluge radnog tima; Cm- cijena standardnog
potronog materijala; Am-amortizacija; Ux-trokovi uprave, Kx- komunalije i ostali
trokovi tima.

- u bolnici je vezana za dijagnoze

- u primarnoj zatiti za tim porodine medicine - kapitacija

Kontrahiranje na podruju Tuzlanskog kantona

Osnovni elementi ugovora

Predmet - program zdravstvene zatite odreenog nivoa,

Cijena - vrijednost programa zdravstvene zatite,

Obaveze kupca, davaoca usluga.

Kontrahiranje na podruju Tuzlanskog kantona

Specifinost ugovaranja zdravstvenih usluga

osnovna obiljeja predmet ugovaranja;

zakonske obaveze (kadra opreme i prostora);

kompeticije timova pojedinih grana medicine za pruanje zdravstvenih

usluga;

mogunost kupca da plati zdravstvenu uslugu standardnog kvaliteta;

evaluacija i monitoring ugovorenih usluga, nadzor za izvrenje

ugovora.

Kontrahiranje na podruju Tuzlanskog kantona

Osnove za zakljuivanje ugovora o pruanju usluga

1.

vrsta i obim prava iz obaveznog zdravstvenog osiguranja (Zakon i

podzakonski akti);

2.

pravni subjektivitet davalaca usluga (zdravstvene ustanove) i kupca

usluga (fond zdravstvenog osigurnja);

3.

jednakopravnost kompetitivnih davalaca usluga za pruanje

zdravstvenih usluga osiguranim licima;

4.

zdravstveni standard po kome se pod jednakim uslovima osiguranim

licima omoguava korienje zdravstvene zatite;

Kontrahiranje na podruju Tuzlanskog kantona

Osnove za zakljuivanje ugovora o pruanju usluga
5.

pravo na slobodan izbor doktora medicine u primarnoj zdravstvenoj

zatiti;

6.

dostignuti nivo razvoja zdravstva i dostupnost zdravstvene zatite;

7.

uee osiguranih lica u plaanju dijela trokova zdravstvene zatite

koju koriste;

8.

ravnopravnost, solidarnost i uzajamnost osiguranig lica u

ostvarivanju prava iz obaveznog zdravstvenog osiguranja;

9.

plan potrebnih sredstava za provoenje obaveznog zdravstvenog

osiguranja i

10.

finansijski plan zavoda zdravstvenog osiguranja za budetsku

godinu za koju se vri ugovaranje.

Kontrahiranje na podruju Tuzlanskog kantona

etiri glavne vrste plaanja zdravstvenih usluga

USLUGE
Briga o pacijentu
Sistem kvaliteta
Dodatni trokovi
Dodatni
programi

PLAANJE / USTANOVE
Dom zdravlja
Bolnica
Kapitacijska
Bolnika (BOD)
Nekapitacijska
Ambulantna
+
+
+
+
+
+

Kontrahiranje na podruju Tuzlanskog kantona

Osnovni kriteriji za zakljuivanje ugovora

Broj osiguranih lica

Podruje,

Kadar i oprema davaoca usluga,

Vrsta usluga,

Kvalitet usluga i

Cijena usluga.

Kontrahiranje na podruju Tuzlanskog kantona

Dodatni kriteriji za zakljuivanje ugovora
1.

prevoz pacijenata vozilima hitne medicinske pomo;

2.

prevoz laboratorijskih uzoraka;

3.

prilagoavanje kapitacije odnosu korisnika iz mree i broja

korisnika iz normativa;

4.

udaljenost ambulanti timova porodine medicine od sjedita

doma zdravlja;

5.

naknada na ime dostupnosti zdravstvene zatite;

Kontrahiranje na podruju Tuzlanskog kantona

Dodatni kriteriji za zakljuivanje ugovora

6.

zdravstvena zatita osiguranih lica smjetenih u ustanove socijalne

zatite;

7.

zdravstvena zatita graana- povratnika;

8.

laboratorijske usluge za osiguranike na dijalizi;

9.

nadzor konsultativno specijalistike djelatnosti;

10.

uspostava sistema kvaliteta i sigurnosti zdravstvenih usluga u

zdravstvenim ustanovama.

Kontrahiranje na podruju Tuzlanskog kantona

Dodatni programi zdravstvene zatite

1.

za uenike i studenate izvan mjesta prebivalita;

2.

za kolsku djecu i omladinu koji se bave sportom

3.

za defektologiju sluha, glasa i govora za podruje;

4.

bolnika i vanbolnika dijagnostika: CT-NMR-RAC...

5.

palijativna njega hospis.

Kontrahiranje na podruju Tuzlanskog kantona

Aktivnosti koje prethode ugovaranju
1.

Program mjera za provoenje obaveznog zdravstvenog osiguranja

i plan potrebnih sredstava;

2.

Program zdravstvene zatite stanovnitva;

3.

Smjernice i politike za izradu finansijskog plana ZZO;

4.

Pregovaraki postupak sa kompetitivnim davaocima;

5.

Aplikacije zdravstvenih ustanova na program zdravstvene zatite.

Kontrahiranje na podruju Tuzlanskog kantona

Sadraj ugovora
Pravni
Rizici
osnov
LEGISLATIVA
RIZICI

ZAVRNE
ODREDBE
EVALUACIJA
USLUGE
IZVJETAVANJE
PROGRAM
KONTROLA
PLAANJE

Trajanje Ugovora
Prekoraenja CT,
privremena sprijeenost za rad i lijekovi
Posljedice neizvrenja ugovornih obaveza
Predmet Ugovora obim ugovorenih usluga
Saradnja ugovornih strana
Porodina medicina
Prestanak
ugovornogPrograma
odnosa
Praenje
i evaluacija
Usluge za druge osiguranike
Sporna
pitanja
Izvjetavanje
Hitni sluajevi
Zavrne
odredbe
Pravila
struke i prakse
Usluge u drugim ustanovama
Kontrola
Naknade
Medicinski transport
Raspoloiva sredstva
Naini i rokovi plaanja,izvjetavanje, obraun

Sistem finansiranja zdravstvene zatite

Preporuke
1. Prikupljena sredstava se preko entitetskih fondova, uz
koordinaciju dravne agencije, trebaju alocirati kompetitivnim
davaocima usluga.

Raspodjela sredstava izmeu razliitih nivoa zdravstvene zatite

treba da polazi od zdravstvenih potreba stanovnitva, prilagoenih
materijalnim mogunostima fondova zdravstvenog osiguranja, to
uz primjenu principa jednakosti, pravinosti, dostupnosti i
efikasnosti, predstavlja temeljne faktore za odrivost
zdravstvenog sistema u BiH.

Sistem finansiranja zdravstvene zatite

Preporuke
3. Plaanje zdravstvenih usluga u skladu sa reformskim
opredeljenjima podrazumjeva uvoenje vie trinih principa i
zahtjeva izmjene u strukturi izvora sredstava.

Primjena novih mehanizama plaanja: po DRG-u u bolnicama,

kapitacije u porodinoj medicini i plaanje po usluzi na
konsultativno specijalistikom nivou, preduslov su za racionalno
troenje sredstava od strane davalaca usluga, kao to je to u
zemljama u okruenju, omoguava sveukupnu efikasnost u
zdravstvu.

Sistem finansiranja zdravstvene zatite

Preporuke
4. Reformski kurs u fiskalnoj politici u vezi doprinosa za obavezno
zdravstveno osiguranje treba usmjeriti na uvoenje jedinstvenih
osnovica i stopa doprinosa za zdravstveno osiguranje u BiH pri
emu je njihovo uee u strukturi ukupnih prihoda do 80% i
preduslovi su uvoenju dopunskog osiguranja, kao u Hrvatskoj i
Sloveniji.
4. Fiskalnim ujednaavanjem osnovica i stopa doprinosa na nivou
BiH (12% za osiguranike kod poslodavca, 7,5% za zemljoradnike
i samoosiguranike i 3,75% za ostale kategorije na osnovicu 55%
prosjene bruto plae), obezbjeuje se sigurnost finansiranja
zadravstvene zatite2.
5. Ujednaavanje principa u dodjeli ugovora kopetitivnim
davaocima zdravstvenih usluga na entitetskom nivou i na nivou
BiH.
2

Sistem finansiranja zdravstvene zatite , Mr ecc sci. ehzada Salihbai

Komunikacija i dijalog na svim nivoima o

zdravstvenoj politici BiH je osnov za
reforme u sistemu finansiranja.