atmadaki

Mimari Unsur:
G
 G ve atmann
Ortaya k
G=Puissance (Franszca)=Strength(ngilizce)
G, atmada merulatrlm olarak kar tarafn
davranlarn etkileme, kontrol edebilme yetisidir.
atmay ortaya karan tetikleyici olay gcn kime
bal olduuna gre deiir. Burada da gcn
eitlerine gre davran eitlenir:
Yetkiye bal g: Mdrn gc
Uzmanla dayal g: retmen-renci arasndaki
bilgiye bal g, doktor-hasta arasndaki g
tibara dayal g: Sz geen sayg duyulan biri
Zorlayc G: Diktatr
 Etki: atmada stile bal olarak
deiebilir.G sahibi olunabilir fakat her
g etki etmek demek deildir. Sahip olunan
ite tutulur ve gizil g oluur.
atmada gizil rtkken ortaya kmayan
g dengesi akla kavuunca g
konusuyla yzlemi olunur.
Kontrol; atmada salanamaz ise
btnleme aamasna geilemez.
Aslnda olay, her eyin ite olduuna iaret
ediyor. Dardakiler sadece tetikleyicidir. Bu
durumda duygulardan sorumlu olunur ve bu
da bizi duygusal zekya gtrr.
 Gcn likisel
Grnm
Gcn gnlk dilde kullanlnda; gcn
kiiye ait olarak artrlabilecek ya da
kaybedilecek ve dolayl olarak grup ya da
kurumdan alnabilecek bir ey olarak
gsterilmektedir.
Bu gre gre g, gl ya da baskn
olanlarn bir zellii ve zayf olanlarn yoksun
olduu bir zelliktir. Ancak bu gr
yanltcdr.
Gcn bir gruba ait olmas, sosyal gcn
insanlarn ilikilerinden kaynakln kabul
etmektir.
 rnein; iiyi iten karmakla tehdit eden
bir patron ancak iine deer veren ve
patronun tehditi yerine getireceine inanan
bir ii zerinde etkili olmutur.
 rnek olay:
Eksantrik(allagelmi eilim ve trelere
aykr) Profesr Harold bir niversitenin
byk bir blmnde retken bir
aratrmacdr ve yetenekli bir retmendir.
Onun en nemli zellikleri; sra d, olaan
olmayan ve ender olan eylerden
holanmas, sosyal ortamlarda pek
bulunmak istememesi, snfa girer girmez
derse balamas, son dakikasna kadar dersi
ilemesi ve sresini amamas, akam ge
saatlere kadar ktphanede olmas.
 Ve sonu olarak gizemli olarak hikyeler
sylenmitir hakknda, nesillere
aktarlmtr. Ve bylece Harold bulunduu
alma ortamnda nemli bir etkiye sahip
olmutur.
 imdi rnek olay zerinden;
Sosyal snflandrma:
st snftan gelen Haroldun etrafndaki
insanlar onun sofistike(kltrl) olduunu
dnmektedir.
Her nerede farkl sosyal snftan insanlar
birlikte bir ey yapacak olursa birbirlerinin
gleri hakkndaki n dnceleri nedeniyle
karlarndakinin gcn onaylama veya
onaylamama eilimi vardr.
 Gcn gizemlilii:
Gz kullanma srasnda gl bireylerin
hamlelerinin onaylanmasn pekitiren bir
gizem sz konusudur.
Eksantrik Profesr rneinde grdmz
Haroldun sra d davranlar ve
zellikleri, evresindekiler iin hem gizemli
hem de byleyiciydi.
Gizem, var olan gc pekitirmektedir.
 Etkileim:
Harold, eksantrik profesr, snfnda apka
ve ortun kesinlikle yasak olduunu
sylediinde, snftaki rencilerin hepsi de
sorgulamadan bu yasaa itaat ederse,
profesrn otoritesini onaylamak
bakmndan birbirlerini pekitirmi olurlar.
 Meruluk:
Ak olan durumlarda, taraflar belli
yetenekleri, bilgiyi ya da kiisel zellikleri
deerlendirirler ve kaynan yasal olduunu
aka desteklerler.
Harold profesrn farkl giyim tazna sahip
olmas; genellikle golf pantolonu ve keple
dolamas, papyon takmas.
 Gcn onaylanmasnn dourgular:
Kaynan kar taraf tarafndan nasl
alglanm olduu onun ne kadar etkili
olacan belirlemektedir.
Eksantrik profesr Haroldun hi deimez
bir ekilde her zaman iin tam tamna bir
saat ders veriyor olmas, rencilerin ilgisini
ekebilir, eer rencilerin snftan ders
saati dolmadan karlarsa bu durumda
Haroldun ders verme yeteneinin bir g
kayna olmas durumu ortadan kalkabilir.
 atma Ynetiminde
Gcn Kullanm
ok deiik durumlarda kullanlabilen, deiik
taktiklerin olmas gcn deiik kisvelere
brnebildiini gstermektedir fakat yine de
drt farkl g tarznn olduunu grmekteyiz.
1- Baz taktiklerde g dorudan
uygulanmaktadr. Karsndakinin ne tepki
vereceini dikkate almadan onlar bir tepki
vermek zorunda brakmay amalar.
2- Baz taktiklerde gcn dorudan ve sanal
(tehdit ve vaat) olarak kullanlmasn
iermektedir. Taraflar elindeki gc dorudan
kullanacan belirtir, tehdit etme ve sz verme
buna rnektir.
 3- Baz taktikler gcn dolayl (ilikinin
kontrol) olarak kullanmn ierir. Gcn
aka gstermeden, etkileimi
ekillendirmek amacyla kullanlr.
4- Baz taktiklerde g gizli (konunun
kontrol) olarak kullanlr. Bu tarzda,
taktikler gc gizlemek iin kullanlr.
Bir tarz, etkileme abasnn ne kadar aka
ortada olduunu, etkili olmas iin
gerekletirilmesi gereken artlar taraflarn
karsndakilere kar genel tutum ve
ynelimlerini gstermektedir.
 TEHDTLER VE VAATLER
Tehdit, kiinin istei yaplmayacak olursa
bunun kendi karna olmayaca
anlaldnda, o zaman ne yapacana karar
vermesine ilikin gsterilen niyettir. Vaat,
eer kiinin istei yaplacak olursa ve bunun
kendi karna olaca dnlrse, o zaman
ne yapaca ile ilgili niyettir.
Tehditlerin ve vaatlerin etkili olmas, kiinin
karsndakilere bu kaynaklara sahip
olduunu bunlar kullanmaya niyetli
olduunu inandrabilmesine baldr.
 LK ARACILIIYLA KONTROL
nsanlar yz yze yaptklar etkileimleriyle
srekli olarak ilikilerini tanmlamaktadrlar.
Bu srecin nasl ilediini betimlerken her bir
mesajn iki anlam olduu belirtilmektedir.
Mesajlarda ifadenin ierii bakmndan rapor
yn vardr, yani insanlar o dili bildiinden ne
denildiini anlarlar. Bir de bu mesajlarn
komut yn vardr. likisel mesaj, insanlarn
ilikileri iinde birbirlerini nasl grdklerini
szel olarak ifade etmektir. (Bizim bu tarz bir
ilikimiz olduunu gryorum).
 KONUNUN KONTROL
Taraflar arasndaki etkileim araclyla oluur
ve o nedenle de gcn dorudan , sanal ya da
dolayl olarak kullanlmasyla ortaya kan
hamlelerle ekillenir. Olayn
hibir zaman yzeye kmamas durumudur, bir
ya da daha fazla yenin gcn gizli olarak
kullanmas sonucunda yaanmaktadr. Buradaki
g gizlidir nk gc nasl ilediini grme
ansnz yoktur. Konu hi gndeme
getirilmediinde orada bir g konusunun
olmad dnlr fakat bir eylemin
olmamasnn sebebi gizli gtr.
 Dolayl yollardan ve sessizce ilerlemek,
sahip olunan onay korumak ve
glendirmek iin en iyi yol olmaktadr.
Eer kontrol kibirli bir ekilde yaplrsa
karsndakiler onun baskn olmasn etkisiz
hale getirmek iin bir araya gelebilirler.
Gizlilik, insanlarn dnce srelerini ve
gz nne alabilecekleri seenekleri kstlar
dolaysyla da gl tarafn gcn
srdrmesini salayan temelin zorlanmas
olasln ortadan kaldrr.
 ATIMALARDAK G
DENGES
Gcn Karlat kilemler
Bir atmada dierlerine gre daha fazla g sahibi olmak
rekabet asndan avantaj gibi grlmektedir. Daha gl
tarafn bir atmada yapt hamle bazen kendisini malup
edici olmaktadr. nk g bir kez kullanldnda anmaya
maruz kalr. Gcn etkisinin baarl olmas iin bunun
dierleri tarafndan onaylanmas gerekir. Kar taraf gcn
kullanmakla tehdit etmek, gcn uygulamaktan daha etkili
olabilir: nk engellenen taraf getirilen kstlamay
umduundan daha iyi kaldrabildiini grebilir. Bundan sonra
daha zayf olan taraf etkilemek iin yaplacak alma etkisiz
kalabilir, nk o g bir kere kullanlmtr ve zayf olan taraf
bunun sonucunu grmtr. Gl tarafn baarl olduu
durumlarda zayf taraf hakknda yanl varsaymlarn bulunma
ihtimali vardr. Gller bakalarnn fikirlerini onun onayn
kazanmak iin ya da hr iradesinden yoksun olduklar iin
deitirdiklerine inanmaktadr.
 Zayf Olmann Tehlikeleri
Glerin dengesiz olmas durumunda zayf tarafn kar
karya olduu en byk tehlike ihtiyalarn gz nnde
bulundurulmamasdr. Gl olan taraflar, zayf tarafn
ihtiyacn hesaba katmadklarndan dolay bulduklar zm
kar taraf tarafndan kabul edilmeyecek bir zm
olmaktadr. Zayf olmann tehlikeli bir yn, gllerin
atma zeminini ve koullarn kendine ynelik belirlemeleri
iin frsat yaratmalardr. Zayfln ikinci tehlikesi, kendi
kendine zarar verme ve bunu srdrme eilimi olmasdr.
Zayf taraflar kendini gsz grme eilimindedirler ve
renilmi aresizlik durumu sergilerler. Bunun sonucunda
glnn kontrol pekiir. Flrt etmekte olan bir iftlerde
yaplar bir aratrmada eit olmayan g ilikilerinde kendi
kendini tekrarlama eiliminin olduu grlmtr. Flrt
eden iftin arasnda alglanan bi g farkll olduuna
bunun bir atma olarak ortaya kmas durumunda bir
soutucu etkisi yaanmaktadr. Bir kltrdeki g
farkllklar ne kadar byk olursa yelerde gcn eitsiz
olarak daldn o kadar ok kabul etmektedirler.
 Gce likin Deerlerde Kltrel Farkllklar
G farkllklar; Malezya, Panama, Filipinler, Arap Devletleri,
Hindistan ve Singapurda ok yksektir. G farkllklarnn
yksek olduu bu kltrlerde, gc dk olanlarn karar
verme srelerinde rol oynamak gibi bir beklentileri yoktur ve
farkl statdeki taraflara verilecek olan saygyla ilgili deerler
ok kk yalarda renilmektedir. G farkllnn dk
olduu kltrlerdeki insanlar; gcn eit olarak
datlmasna, ilikilerin eit haklara ve eitlie dayanmasna
ve performansa dayal olarak adil ekilde dl ve cezalarn
verilmesine deer verme eilimindedir. G farkllnn
yksek kltrlerdeki yaa, statye, rtbeye, unvana ve kdeme
dayal olarak dl ve cezay kabul etme eilimindedirler. G
dengesizlikleri, atma ynetiminde yzletirici modeli tercih
eden kltrlerdeki kadar atma etkileimini etkilemez.
 GC YNETME
atmada Gcn Roln Tanmlama
G ilikilerini doru olarak tanmlamann nnde baz engeller
bulunmaktadr. nsanlar ncelikle g hakknda konumak iin pek
istekli deillerdir ya da baz nedenlerden dolay kendisinin veya
karsndakinin gcn doru drst deerlendirememektedirler.
Taraflar g kullandklarn ya da bir grubun yalnzca baz kimseleri
kontrol ettiini itiraf etmek istememektedirler, bunu kendilerini kt
insan olarak gstermesinden ekinmektedirler. Eer g ilikilerden
kaynaklanyorsa o zaman gcn kimin elinde olduu sylemek
yanltc olabilir. Elimizde forml olmamas gcn deerlendirilmesini
karmak bir hale getirmektedir. Gc lmenin bir yolu; o durumdaki
olas g kaynaklarn belirlemek ve bunlar kimin elinde tuttuunu
saptamaktr. kinci yolu; gc etkileri bakmndan belirlemektir.
nc yolu; muhafazakrlktr. Bu gstergenin hi birisi kusursuz
deildir ama bir yerden balamak iin ie yarar. Gc analiz etmek
zere bavurulan dier yntem; taraflarn atmada etkili olmak iin
kendilerine zg olarak kullandklar ya da paylatklar g
kaynaklarn ne zaman kullandklarn anlayabilme yeteneidir.
 atmalarda Gcn Paylalmasn Salama-
temel durum, atma srasnda gcn paylalmasn
kolaylatrr. Bunlardan birincisi; eer tm taraflar
ilikinin, gruplarnn ya da kurulularnn temel
amalar konusunda hemfikirlerse kendilerine zg g
kaynaklarn pek kullanmak istemeyecektir. Ayn amac
paylayor olma duygusu yelerin ortak ayn eye
ynelmelerini salar. Gcn temelde paylalmasn
salayan ikinci koul; grubun ya da kurumun g
kaynaklarn tm yeleri iin eriilebilir klma
konusunda istekli olmasdr. nc koul; daha nceki
iki koulun temelinde yer alr. Grup, gcn asl
kaynann yelerin kendisi olduunu ve srekli olarak
glerini kullanmalarn ve yenilemelerini kabul
etmektedir.
 Bizi izlediiniz iin teekkr ederiz.

Gzde nal/g ve atmann

ortaya kmas ve gcn ilikisel
grnm
Zeynep Veli/atma Ynetiminde
gcn kullanm
Burcu Karakaya/atmalardaki g
dengesi ve gc ynetme
Hali niversitesi-Psikoloji Birinci
Snf rencileri