LER OKSDASYON

PROSESLER (ADVANCED
OXIDATION PROCESSES)
Ama
leri oksidasyon prosesleri atksu veya
ime suyu ierisindeki biyolojik olarak zor
paralanabilen organikleri okside etmek
iin kullanlr.
leri oksidasyon srasnda ou zaman
CO2e kadar oksidasyon gzlenmez. Fakat
oksidasyondan sonra atksuyun biyolojik
artlabilirlii artar.
Yntem
leri oksidasyon srasnda olduka yksek oksidasyon
zelliklerine sahip hidroksi radikaller (OH) oluur.
Oluan hidroksi radikalin standart indirgenme potansiyeli
2.8 V olup, basit organikler hari (asetik asit, oxalik asit,
aseton gibi) btn organikleri oksitleme potansiyeline
sahiptir.
Basit organikler (asetik asit, oxalic asit, maleik asit,
kloroform) oksidasyondan sonra oluan yan rnler olup
biyolojik olarak kolayca paralanabilmektedirler.
 AOP olduka pahal olduundan yksek
KO konsantrasyonuna sahip organik
maddelerin artmnda yalnz bana
kullanlmaz.
Genellikle KO konsantrasyonu 5000 mg/L
den dk atksularda uygulanr. Daha
yksek KO deerine sahip atk sular iin
slak oksidasyon veya yakma kullanlr.
Fakat genellikle AOP biyolojik artmla
birlikte kullanlr.
Biyolojik artmla beraber uygulama
Bu tr uygulamalar iki eittir. Birincide, AOP
biyolojik artmdan nce uygulanr. Eer atksu
ar derecede toksik ve artm yaplamyorsa,
AOP uygulanr ve biyolojik artlabilirlik arttrlp
biyolojik artm ikinci basamakta uygulanr.
kinci uygulama ise, AOP biyolojik artm
sonrasnda uygulanr ve biyolojik artmdan
kam veya daha fazla artlamayan
organiklerin oksidasyonu iin kullanlr.
leri okasidasyon trleri
1. UV-Photolysis (UV nlama)
UV ile molekllerin okitlenmesine dayanr.
rnek olarak klorofenoller iin

Yaplan almalarda UV nlama ile organiklerin olduka

verimli bir ekilde oksitlendii bulunmutur.
Fakat yaplan almalarda sadece UV kullanldnda
klorlanm inert bileiklerin olutuu gzlenmitir. Ayrca bu
prosesin dier (O3+H2O2 gibi) proseslerden daha az verimli
olduu bulunmutur.
2. Hidrojen Peroksitin kullanld AOP

H2O2 emniyetli, etkili ve kullanm kolay bir

oksidan dr.
Fakat H2O2 yalnz bana mkemmel bir
oksidan deildir. Bu nedenle hidrojen
peroksit, genellikle ozon ve UV gibi
oksidanlar ile birletirilerek kullanlr.
2.1. Fenton oksidasyonu (H2O2+Fe+2)

Fenton prosesi olduka yaygn bir kullanma

sahiptir. Burada peroksit ile demir arasnda
elektron transferi olur ve demir homojen bir
kataliz olarak davranarak hidrojen peroksitin
oksidasyon zelliini arttrr.
Bu metot ilk defa 1894ylnda Fenton adl bir
bilim adam tarafndan bulunmutur.
Bu proses bir ok endstriyel atksularn artm
amal kullanlabilir (Tekstil, kat, fenol
bileikleri ieren endstriler, antibiyotik ve
pestisit ieren atksular gibi).
Fenton Prosesinin temeli
Proses verimini etkileyen artlar
Scaklk
pH
H2O2 miktar: stokiometrik olarak yaklak 0.5 mol organik
bileik iin 1 mol H2O2 gereklidir.
Fe+2 miktar: Eklenen Fe+2 konsantrasyonu arttka prosesin
verimlilii belirli bir noktaya kadar artar. Fakat daha fazla
ilavenin bir yarar yoktur. Eklenmesi gerekli demir miktar
H2O2 miktarna ve atksuyun zelliklerine bal olarak
deimekle birlikte en genel olarak H2O2/Fe+2 oran (W/W) 5
ile 25 arasndadr
Kataliz olarak Fe+2 veya Fe+3 kullanma arasnda nemli bir
fark yoktur.
Kirlilik konsantrasyonu
2.2.H2O2/UV Prosesi

Bu proseste H2O2 nlanarak hidroksi

radikallerin oluturulmas amalanr.

Kullanlan UV dalga boyu ise genellikle 254

nm den daha dk olmas istenir. 254 nm
kullanlmas durumunda yksek pH lar
kullanlarak peroksitin UV absorblama
zellii arttrlr.
2.3. Fotofenton Reaksiyonu (H2O2 + Fe+2 + UV)

Olduka etkili ve yaygn kullanlan bir

prosestir. Su, atksu ve toprak kirlilii
uygulamalarnda yaygn olarak kullanlr.
Fenton prosesinin etkinliini arttrmak
amacyla UV de kullanlr.
3. Ozonun kullanld prosesler

3.1. Ozon

Byk lekli ozon jeneratrlerinin gelimesiyle birlikte ozonun bir

oksidan olarak atksu artmnda toksik organiklerin oksidasyonu
amacyla kullanm da artmtr. Ozonun dier proseslere gre bir
ok avantaj vardr. En nemlileri ise; etkilidir, organizmalara zararl
etki yapmaz, toksik veya atk bir yan rn oluturmaz. Ozon ime
suyunda bakteri dezenfeksiyonu, organik oksidasyonu, bakteri al
giderimi, THM ve koku giderimi amacyla yaygn bir kullanma
sahiptir. Fakat atksu artm amacyla kullanm yksek enerji
gereksinimi dolaysyla snrldr.

Prosesi daha ekonomik yapmak iin Ozonlama toksik maddelerin

klasik yolla artm iin bir n artm basama veya klasik yollarla
artmdan sonra bir cilalama (polishing step) basma olarak
kullanlr.
 Ozonun bozunmasyla benzer ekilde hidroksi radikaller
oluur. Bu oluum, sudaki hidroksi iyonu veya iz
miktardaki metaller sayesinde olur.

Dolaysyla pH arttka ozonun su ierisindeki bozunma

hz da artacaktr.
3.2. O3+UV prosesi
Fotolitik ozon prosesi toksik ve refractory bileiklerin
oksidasyonu iin olduka etkili bir metottur.
Basit olarak ozon ile doyurulmu su, 253.7 nm UV
na maruz braklr.
Ozonun extinction coefficient deeri hidrojen peroksitten
daha yksek olup, ozonun UV absorplamas daha
verimlidir.
Ozonun bozunma hz ise hidrojen peroksitten daha
yksektir.
Yaplan almalarda UV/O3 prosesinin sadece UV veya
sadece O3 prosesinden daha etkili olduunu gstermitir.
O3+UV prosesinin mekanizmas
3.3. Ozon+homojen veya heterojen kataliz (O3+H2O2,
O3+Fe+2, O3+Fe+2+UV)
Ozon veya ozon+UV prosesinin etkinliini ve oksidasyon gcn
arttrabilmek amacyla baz yaklamlar sz konusudur.
Ozon ile hidrojen peroksitin birletirilmesi homojen bir kataliz gibi
davranarak oksidasyon gcn arttrd gzlenmitir.
 Optimum H2O2/O3 oran 0,5 veya daha fazladr.

Baz durumlarda ozon+Fe+2nin olduka avantajl

olduu belirtilmi olup bu proses UV varlnda
veya yokluunda kullanlabilir.