Odluke o intencijama

Neke intencije se ponekad moraju izmeniti,

rtvovati i slino, to esto zavisi od stava
prema izvorniku. Dodavanje intencija se
naziva preinterpretacija (overtranslation), a
oduzimanje podinterpretacija
(undertranslation)
Kada je vanija referencijalna funkcija,
opravdano je promeniti konotaciju: The
Man of Destiny = Napoleon (u prevodu),
Big Apple = Njujork
 Radi ouvanja referencijalne intencije i
prirodnog stila, mogue je uraditi i sledee
- He made three carbon copies.
- Otkucao je u etiri primerka.
- He climbed to the third floor (AE)
- Popeo se na drugi sprat.
Referencijalne intencije najlake je zadrati u
strunim prevodima (zbog termina); u
pesnikom prevodu nije vana referencijalna
tanost, ve prenoenje atmosfere i situacije
()
 Ne vredi ni po lule duvana (tekst iz
srednjeg veka): anahronizam (duvan);
opravdanje: ekspresivnost, prirodnost
Problemi u ouvanju izvorne reference
esto nastaju prilikom prevoenja rei i
izraza koji oznaavaju elemente kulture
(bear baiting, building society, fildan,
Bezirk, arrondissement, cappuccino)
 Postupci:
1. preslikavanje naziva i izraza
2. transkripcija
3. transliteracija
4. strana re ili tuica (adaptacija)
5. zamena nepoznatog elementa poznatim
stranim
6. doslovan prevod ili kalk
7. prevod definicija (opis, parafraza i sl.)
8. neutralisanje (zamena neutralnim izrazom)
9. izostavljanje
10. neologizmi ili kreativne pozajmice
11. zamena analognim nazivom/izrazom
 Ukoliko se strani naziv zameni domaim,
a u kontekstu nema podataka o izvornoj
referenci, referenca se menja: dezva:
coffee pot
dezva coffee pot
 Oblik strane rei moe se i preslikati: U
Madridu ima specijaliteta kao to su cocido
madrileo, napravljen od mesa i povra
Downing Street = britanska vlada
Neutralisanjem se dobija dekonkretizacija i
smanjuje se vernost prema stilu: mnoge
bosanske spahije: viele bosnische
mohammedanische Grundherren
(vlastelini); dezva: coffee pot
 Izostavljanje je drastian postupak kojim se
modifikuje izvorna poruka, a njime se
izbegava susret sa elementom strane
kulture
Analogni domai nazivi (prevod
analogijom): yeoman: meropah
Aluzije na neke dogaaje se ne mogu
zameniti poznatim, ve ih treba objasniti
Postupci se mogu i kombinovati
 Primeri:
- yeoman: joman, meropah, slobodan seljak
(slobodnjak)
- joman: pribliavanje stranoj kulturi
- meropah: udaljavanje (prevod analogijom)
- slobodnjak, slobodan seljak: nije
usmereno ni ka ciljnoj ni ka izvornoj kulturi
 Vlastita imena:
- Istanbul: Istanbul (savremeno doba);
Konstantinopolj (arhaini: grko doba);
Carigrad (arhaini: tursko doba)
- Dodavanje: Dawson is situated on the
Yukon. Grad Doson nalazi se na reci
Jukon.
- A da nee da ti platim letovanje na
Svetom Stefanu? expensive resort
- Nazivi asopisa: Tajm, Il popolo, Le Mond
 Izbor postupaka za prenoenje realija
(Florin) zavisi od:
1. anrovskih osobenosti
2. znaaja realija u kontekstu
3. karaktera realija
4. jezike i kulturne prakse
5. itaoca prevoda

seljak: peasant, villager, farmer, rustic...

Realije: rei sa lokalnim prizvukom, npr.
dezva, lord itd.
 peasant: 1. A member of the class constituted by
small farmers and tenants, sharecroppers, and
laborers on the land where they form the main
labor force in agriculture. 2. A country person; a
rustic. 3. An uncouth, crude, or ill-bred person; a
boor
villager: an inhabitant of a village
farmer: 1. One who works on or operates a farm.
2. One who has paid for the right to collect and
retain certain revenues or profits. 3. A simple,
unsophisticated person; a bumpkin.
rustic: 1. A rural person. 2. A person regarded as
crude, coarse, or simple.
 Izgovor sa stranim akcentom (fonoloki
prevod) ili podraavanje stranih slova
(grafoloki prevod): Catford
- Me blingee beel.
- Durrell in Russia: D
- Red Heat: ed Heat; Tuly ussian
- Whatta mistake-a to make-a!
 Varijetetske razlike se ne prevode uvek i
treba im oprezno pristupiti; isto vai i za
sleng
Frazeologizmi se izuzetno retko prevode
doslovno
Stilska obojenost izraza: fragrant darkness
of her hair tama njene mirisne kose,
mirisnost i tama njene kose, mirisna tama
njene kose; #(darkness of) hair# which
is fragrant
 Neobine i neprihvatljive kolokacije:

- In the room so loud to my own U sobi

tako glasnoj do moje
- Once below a time Jednom u donja
vremena
- a grief ago pre jednog bola
- all the sun long tokom celog sunca

(Dylan Thomas)
 Ukoliko se u prevodu koriste tuice, bilo bi
dobro da su iz istog jezika, jer ponekad
mogu biti promaaj: mangup iz
limundijskog epenka, baksuzli no,
inuvasti prozori oblakodera u prevodu
dela Manhattan Transfer (John Dos
Passos, 1925)
 Jezikokulturni stil zavisi od stava prema
primaocu: npr. ako se prevode imena
likova iz stripova ili crtanih filmova za decu,
gde se i imena zamenjuju odgovarajuim
Istorizujui prevod (retentive translation):
velosiped, aeroplan, amrel; modernizujui
prevod (recreative translation): skije,
perspektiva (tekst iz 19. veka)
Istorizujui prevod zadravanje starinske
reference (amrel); arhaian prevod
odravanje arhainog stila (bejah, mnih,
mlidijah)
 Trebalo bi izbegavati vezivanje za ulazak
u vremenski raspon u kome se prevod
objavljuje, npr. The Catcher in the Rye:
koke = koka kola; prevod je danas tee
itljiv; dilajla (glupak), rikavela (smrt),
gumionke (cipele sa gumenim onom),
divibarac (primitivna osoba),
dragia/dragda (dragstor)