ERKAN DNDAR

GVENL UZMANI
KULE VNC OPERATR,SAPANCI
VE ARETC ETM
areti: Elkol hareketleri ile aretleri
veren kii,
Operatr: aretinin talimatlar ile
hareket eden kii
Sapanc ykn vince balanmasn
veya ykn vinten karlmasn
yapan kiidir.
areti ayrca operatre manevra
talimatlarn vermek iin elkol
Operatr, her kim
hareketleri kullanacaktr. tarafndan
verilirse verilsin, her dur
iaretini daima yerine
Vincin kullanm esnasnda grev yapan
kiiler balca vin operatr, sapanc ve
manevracdr (iareti).

Operatr vincin doru ve gvenli bir ekilde

kullanan kiidir.

Sapanc ykn vince balanmasn veya

ykn vinten karlmasn yapan kiidir.

areti ise sapancdan ald sinyalleri

deiik el kol hareketleriyle operatre ileten
kiidir. Bir bakma operatr ile sapanc
Operatrler kendi gvenlikleri yannda evrede alanlarn
da gvenliini korumak zorundadrlar.

aretler, ilanlar, altrma talimatlar okunup,

anlalmadan ve iaret veren kii tarafndan yaplan
iaretlerin kodu hakknda bilgi sahibi olmadan hi kimse
vinci altrmamaldr.

Btn vinler grlebilecek bir yerinde yk izelgesi

tarlar. Bu izelgede belirlenmi kapasite dnda yk
kaldrlmamaldr.

Vinle kaldrlan ykler kesinlikle alanlar zerinden

gememelidir. Zorunlu olmadka yk bir ara ya da
makine zerinden geirilmemelidir.

Operatr vin almasna balamadan nce vincin

kumandalarn, frenlerini, vin kollarn test etmelidir.
1. areti, kendisi tehlikeye dmeyecek ekilde,
bulunduu yerden btn manevralar grsel olarak
izleyebilmelidir.

2.. aretinin esas grevi; manevralar ynlendirmek ve

manevra alanndaki alanlarn gvenliini salamaktr.

3. Yukarda, 1.deki art yerine getirilemiyorsa ek olarak

bir veya daha fazla iareti konulandrlacaktr.

4. Operatr, alm olduu emirleri gvenlik ierisinde

yerine getiremeyecei durumlarda yrtmekte olduu
manevray durdurarak yeni talimat isteyecektir.

Yardmc unsurlar:
- Operatr, iaretiyi kolaylkla fark edebilmelidir.
- areti, ceket, baret, kolluk veya kol band gibi
ayrt edici eyalardan bir veya daha fazlasn
SAPANCILAR VE SAPANLAMA
SAPANCILAR VE SAPANLAMA
Sapanlama;Vinlerin almasnda en nemli
operasyonlarn biri ykn sapanlamasdr. Kt
sapanlama personelin yaralanmasna, mlke zarar
getirilmesine veya baka tr ciddi tehlikelere yol aabilir.
Sapanlama vin almasnda en ok vakit harcatan
operasyondur.

Ykler salam ekilde tespit edilmi olmaldrlar.

Sapanlar yaplacak ie uygun olmaldrlar.
Sapanlar zlm ve yk denkletirilmi
olmaldr.
Ara aniden durdurulmamaldr.
Kaldrma veya hareket halinde hibir engel
olmamaldr.
Yk veya vin zerinde hi bir yabanc madde
SAPANCILAR VE SAPANLAMA
Vin ve sapanlama emniyet kurallar
Yk sapanlamadan nce alteri kontrol edin
Ykn belirtilen azami arl amadndan emin olun
Ykn arlk merkezini tespit edin
Ykn ayarlanmas iin kancal halat kullann
sapanlarn azami kapasitesini renin
Tm sapanlar kullanmadan nce kontrol edin
Sapanlar keskin kenarlardan uzaklatrn
Yk kat kollu sapan ile denkletirin
Personeli yk kaldrma alanndan uzaklatrn
Yk 5-10 cm kaldrn ve sapanlar kontrol edin
Hibir yabanc maddenin bulunmadndan emin olun
Kaldrma ekipmannn limitlerini renin-limitleri aan
yk kaldrmayn
Vinci yava hareket ettiririn!
SAPANCILAR VE SAPANLAMA
Vin ve sapanlama emniyet kurallar
Al kaldrma yapmayn. Aa yukar hareket ile yatay
haraketleri ayr ayr yapn.
Kaldrmadan nce kaldrma rotasnn ak olmasn
salayn
Kancalarn tamam olarak oturduundan emin olun
Uygun el iaretlerini kullann
Ykn devaml ekilde kontrol edilmesini salayn
Tamburun dolamasn tahmin ettiinizde derhal haber
verin
Hibir zaman yk kontrolsz brakmayn
Personel kaldrma ileri ancak onayl, test edilmi elik
kafeslerde yaplabilir
Yk ne / yana ekmek, hzla dndrmekten kann
Halat yava sardnzdan emin olun
SAPANCILAR VE SAPANLAMA
Vin ve sapanlama emniyet kurallar
Elektrik havai hatlar yaknnda alrken zel tedbirler
aln
Yk altnda bulunan halatlar ekilmemelidirler
Rzgar hz 11m/s (max=40-50 km/sa) amas veya
grn engellenmesi durumunda vin operasyonlar
durdurulmaldr
Vin operatrne sadece bir kii iaret vermelidir
Kullanlacak sapanlar zerinde arl gsteren renk
kodu bulunmaldr
Sapanlar asl vaziyette muhafaza edilmelidir
 SAPANLAR
Sapanlar: Kaldrma ekipman ile kaldracak malzeme arasndaki
balanty salarlar

(a) Bez sapanlar: Tekstil yada sentetik bazl iplerle dokunmu

sapanlardr
(i) Gzl sapanlar
1. Dz gzl sapan
2. Saptrlm gzl sapan
(ii) Sonsuz sapanlar
1. Dz sonsuz sapan
2. Gmlekli sonsuz sapan
(b) elik sapanlar: elik halatlardan imal edilmi sapanlardr.
Ayrca direk sapan olarak imal edilen elik sapanlarda mevcuttur.
 Sapan eitlerine rnekler

bomaya uygun elik fittingly sapan bomaya uygun olmayan elik

Fittingli sapan

saptrlm gzl bez dz gzl sapan

sapan
 ksa sandklama sapan
dz elik sapan

dz sonsuz sapan
yuvarlak kesit gmlekli
sonsuz sapan

yuvarlak kesit sonsuz

sapan
ok kancal elik sapan
 SAPANLARINIZI KONTROL EDN
1. Sapannz kullanmdan nce, kullanm srasnda ve kullanmdan sonra kontrol
edin.
Bu kontrol; sapandaki deformasyonlar herhangi biri kullanmadan nce yakalama ansnz
artrr.
2. Sapan kontrol ederken nelere dikkat etmelisiniz?
Sapanda belirli anormallikler olup olmadna bakn. Ellerinizi sapann zerinde gezdirin ve
kopmu, delinmi, kntl, anm ksmlar gibi hatalar hissedin. Sapannz keskin
kenarlara maruz kalmsa, kopmu ve/veya anm ilmeklerin olmas beklenebilir.
Sapanlarn ounun merkezinde krmz renkli uyar sicimi bulunmaktadr. Eer sapan ok
ypranmsa, uyar sicimi grnr hale gelebilir. Bununla birlikte, normal ekillerinden
bozulma olmadndan emin olmak iin balant elemanlarn da kontrol edin.
3. Sapannzda bir deformasyon grdnzde ne yapmalsnz?
Sapan derhal kullanmdan kaldrn. Tek bir ite dahi kullanmayn. Sapan paralara ayrn
ve atn! Sakn evde de kullanmayn. Deforme olmu bir sapan iyerinde kullanmyorsanz,
evde neden kullanasnz ki!
4. Kimyasallar veya s sapanlar etkiler mi?
Evet! Sapanlar herhangi bir gerek ypranma belirtisi gstermeden kimyasallardan
etkilenebilirler. Bu durum iyi bir grsel ve el ile kontroln dedii durumdur. Sapannzn
hangi kimyasallarla temas ettiini ve bu kimyasallarn sapannzn malzemesini nasl
etkilediini bilin. Scak ilerin yapld alanlarda alrken, sapannzda yanklar veya
erimi ksmlar olup olmadn kontrol edin. Unutmayn, sapannz insan yapm
malzemeden imal edilmitir, ve tm sentetik maddeler uzun sre gne nlarna maruz
brakldklarnda krlabilirler. Bu trdeki hasarlar dikkatlice kontrol edin.
5. Sapannzn yk tama kapasitesini bilin.
Sapannzn zerinde; reticinin ad veya marka ad, stok numaras ve daha da nemlisi
yk katsays ve balant trleri iaretlenmitir. Sapandaki spesifikasyonlar onunla
yapacanz ie uygun deilse, bu sapan sizin amacnza uygun deildir! htiya
duyduunuz kapasiteyi karlamayan sapanlar kullanmayn!
6. Sapan kontrollerinizi kaydedin.
 Kilitler:
Sapanla malzeme yada sapanla kaldrma ekipman
arasnda direk balama uygun deil yada yaplamyorsa
kilitler kullanlr. Belli limit ykler iin dizayn, imal edilmi ve
sertifikalandrlmlardr. Genelde bir gvde ve kilit piminde
oluup ekil bal sistemlerdir. Ancak plaka ve boru kilitleri
gibi zel kilitlerde ekil ba ve/veya kuvvet ba beraber
kullanlabilir.
(a) U kilitler
(b) (omega) kilitler
(c) zel kilitler
 KANCALAR
1- DNER KANCA

2-C TP KANCA

3-EMNYET KLTL GZL

KANCA
 ASMA TPLER

KISILMI ASKILAR
TASMA KULLANILIRKEN
KLME MEYDANA
GELECE
UNUTULMAMALIDIR
EMNYETL YKN %
20S
Choked slings
DLER ELME VE AINMA KONUSUNDA
HER ZAMAN KONTROL EDNZ
 Mapalar(kaldrma kulaklar):
Sapanlarn eitli sarma ekilleri vardr. Baz durumlarda bu
ekillerden hi biri malzemeye yada kaldrma ekline uygun
olmayabilir. Byle durumlarda mapa yada kaldrma
kulaklar denen ek aparatlar imal edilip kaldrlacak paraya
mekanik birletirme (civata-somu, kaynak) ekilleriyle
monte edilirler. Mapalarn dizayn ve montesi teknik bir
konu olup eitli hesaplamalarla yaplrlar
mapa ile
 Zincirler

(a) Kancal zincirler: Malzeme ile balanty kendi

zerlerindeki kancayla salarlar.
(b) Kilitli zincirler: Malzeme ile olan balantlarn kendi
zerinde bulunan kilitler ile salarlar
(c) Sonsuz zincirler.
 Kaldrma kirileri:
zel aparatlar olup teknik hesaplamalar ile dizayn edilirler.
Genelde narin yada sapan balant noktalarnn birbirinden
uzak olan malzemelerin kaldrlmas iin kullanlrlar.
kaldrma kirii ile
 Load on sling = 1000Kg

Load on sling = 500Kg

Load on sling = 500Kg

1000KG
DKKAT EDLMES GEREKENLER

O
90

SWL 1000Kg SWL 1000Kg

1000KG
 O
120
Load 1000Kg
Load 1000Kg

1000KG
 O
90

Load on sling = 700Kg Load on sling = 700Kg

1000KG
Ensure the bottles
will not fall over.

Door to be closed
 Dier yardmc takmlar
NEML!!!!
(a)Ynlendirme halatlar: Kaldrlma srasnda
malzemenin istenmeyen hareketlerini engellemek
amacyla malzemeye, kilide veya mapaya balanr.
Mmkn olduunca uzun olmal ve kullanan kesinlikle
emniyetli bir yerde durmaldr. Kullanan ne kadar uzak
olursa hem emniyet hem ynetim kolaylar.
(b) Lastik eki: Kilit sapan balantlarn
salamlatrmak ve bu gibi iler iin kullanlrlar
Telsiz: Sapanc ile operatr arasnda gr uygun
deilse yada yaplan kaldrma hassas bir montaj ise
emniyet asndan telsizler kullanlrlar.
 90
DERECE
45 DERECE
90 DERECE
 NEML!!!!
Kaldrlacak malzemelerde sapan balanan yerler
nispeten keskin olabilir. Byle durumlarda sapana
zarar gelmemesi iin bu blgelere ek paralar
(lastik yada tahta takoz) konulmaldr.
 Sapan balama eitleri ve dikkat
edilecek noktalar:
Sapan balama eitleri kaldrlacak
malzemenin arl ile sapann
kapasitesine, malzemenin ekline ve bu gibi
eylere bal olarak deiirler. ana eit
sapan balama ekli vardr.
(1) Mapa ile
(2) Boma
(3) Sandklama
 Sapanlar aras mesafe:
Uzun paralarn kaldrlmas srasnda iki
yada daha ok sapan balanyorsa sapanlar
aras mesafe sapana gelen yke direk etki
eder. Bu mesafe sapan boyunun minimum
bete olmaldr. Eer bu mesafe
yetmiyorsa kaldrma kirileri yada denge
kirileri de denen ek aparatlar
kullanlmaldr.
Boma ve sandklama gibi balantlarda balanan
malzemenin (genelde sandklarda) yan ve st yzeylerinin
sapann yk yznden gerilmesi sonucu deforme olmas
sz konusudur. Bu yzden eer varsa sandk zerinde
bulunan balama iaretleri gz nne alnmal yoksa
mmkn olan en ksa sapanlar aras mesafe salanmaldr.
sandklama
 Sapan balama yntemleri

boma
Eer para, havaleli ve yzey alan ynnden
genise mutlaka ynlendirme halat
kullanlmaldr.
 Takozlama

doru

yanl
Koordinasyon: Kimin ne yapaca, nerde duraca,
neyi kontrol edilecei sorumlu mh/formen
tarafndan planlanmal ve herkes bu plana
uymaldr.
Takoz yada palet gibi malzemeler gerekli miktarda
hazrda bulunmal kaldrma ekipman gereksiz yere
uzun sre yk altnda bulunmamaldr
ift Ve Tek Sapanla Balama eitleri
 Yldrm dme ihtimali kaldrma iini durdurma iin
yeterlidir. Ayrca rzgar durumu kaldrma iine uygun
olmaldr. kaldrma ekipmanlarnn alabilecekleri
maximum rzgar hesaplanr (max=40-50 km/sa).
Kaldrma blgesine yakn enerji hatlar bulunuyorsa
ilgili birimler ile grlmeli, minimum alma uzakl
kesinlikle salanmaldr.
Ekipman: Kaldrma iine uygun olmal grsel kontroller
uygulanmal(ya sznts vb) sertifika yada gerekli
evraklar eksiksiz olmaldr.
Operatr: Ehliyet ve sertifikalar tam olmal, yaplacak
kaldrma ii nceden grlmelidir
Takm: Kullanlacak btn takmlar sertifikal olmal ve
grsel hasar kontrolnden geirilmelidir. Ayrca gerekli
takmlar nceden planlama yaplarak kaldrma
blgesine getirilmeli bylece kaldrma srasnda
oluacak zaman kayplar nlenmelidir.
 Sapan kilit balantlarn da pim kesinlikle ilgili kilitleme
yntemiyle kilitlenmelidir
Kilit kullanmnda yk mmkn olduunca gvdede pimin
karna gelen blgeye verilmeli. Pim kesinlikle eilmeye
zorlanmamaldr.
n monte edilmi kafes tipi paralarda sapanlar dm
noktalarna balanmaldr.
Kiisel koruma: Btn kiisel koruma ekipmanlar
giyilmeli yada taklmaldr
Blge, yer ve hava durumu: Kaldrma blgesi zemin
salaml ve fiziksel engeller konusunda uygun
olmaldr. Ayrca kaldrma blgesi ara trafiini
engelliyorsa ilgili birimlere haber verilmeli, kaldrma
blgesi kesinlikle uyar bantlaryla evrilmelidir.
 Kaldrma sonras yaplmas gerekenler

Kaldrma ve dier ekipmanlarn

toplanmasna yardm edilmelidir
Kaldrma takmlar say ve nitelik olarak
kontrol edilmelidir
Kaldrma ii bittikten sonra da kaldrma
srasnda gsterilen zen ve dikkat
gsterilmelidir
ARETLER