SANAT

FELSEFES
SANAT FELSEFES VE ESTETK
Estetik; gzelin ne olduunu sorgulayan ve bunun
bilgisine ulamaya alan felsefe daldr.
Sanat felsefesi ise, insann meydana getirdii eserleri
(sanat yaptlarn) ele alan, sanatn ne olduunu
sorgulayan, sanatnn etkinliini inceleyen felsefe
daldr.
 Estetik hem doadaki hem de sanattaki gzeli
sorgularken; Sanat felsefesi ise sadece sanattaki
gzellii sorgular.
Sanat ile Felsefe Arasndaki Ortak zellikler
Felsefe gibi sanatta insana zg bir etkinliktir.
Felsefe de sanat da; doay ve insan varln konu
edinir.
Zorunlu olarak uymalar gereken belirli bir yntemleri
yoktur.
Her ikisinin de nermeleri dar anlamda dorulanamaz
bir yapdadr, yani olgusal olarak dorulanmalar
mmkn deildir. Bir sanat eseri, yaps bakmndan
doru veya yanl olamaz.
Her ikisinden doan rnler insanda bir haz uyandrr.
Sanat ile Felsefe Arasndaki En nemli Fark

Felsefenin dnceye dayal evrensel bir bilgi olma

iddiasna karlk; sanatn duygulara dayanan bir
faaliyet olmasdr.
GZELLK

Gzellik bir beeni yargsdr.

Gzellik estetik znenin estetik nesneden holanma ve
beeni duygusudur.

SZCE GZELLK KAVRAMI NEDR?

 FLOZOFLARA GRE GZELLK

Bana gre gzellik bir

ideadr.
Sanat, gzellik
PLATON
ideasndan ne kadar pay
alrsa o kadar gzel olur.
 Bana gre gzellik bir ahenk,
orant ve dzendir.
Bu nedenle orantdan yoksun
ARSTOTELES olan hibir ey gzel olamaz.
 Hegele gre gzellik, mutlak ruhun nesnelere
yansmasdr.

Schopenhauer a gre gzellik mutlak iradenin

kendisini dlattrmasdr.

Hartmana gre gzellik, tinin maddede kendini

gstermesidir.
FELSEFE AISINDAN SANAT

Taklit Olarak Sanat: Bu yaklama gre sanat

gereklikte (doada) var olan bir eyi eserinde taklit
eder. Burada esas olan, sanatnn ele ald konuyu iyi
yanstmasdr. Temsilcileri Platon ve Aristo'dur.
 Yaratma Olarak Sanat:
Bu yaklama gre sanat hibir zaman doay taklit
etmez, nk doada mkemmellik yoktur.
Mkemmellii arayan sanat, doada var olmayan
bir eyi yaratmaldr. nk mkemmellik, gerekte
var olmayan, fakat ideal olan bir eydir.
Mkemmellii ve ideali, sanat, hayal gcn ve
yaratc yann kullanarak oluturur.
 Oyun Olarak Sanat:
Bu yaklama gre sanat ile oyun arasnda bir takm
benzerlikler vardr.
Her iki etkinlik yarar amac gdlmeden yaplr.
Her ikisi de insan gndelik yaamn skntlardan,
kayglarndan uzaklatrarak, insann adeta kendisini
unutmasn salar.
Her ikisinde de d dnyaya yani hayal dnyasna
ynelme olur. Bu dnya iinde, insan mutlak zgr
olur.
 Sembol Olarak Sanat:
Sanat eserleri insandaki
duygular, psikolojik sreleri
temsil eden sembollerdir.
Bu kurama gre 19.yy. da
zellikle resim alannda
srrealizm (gerekstclk),
ftrizm (gelecekilik) ve
ekspresyonizm (davurumculuk)
gibi akmlar ortaya kmtr.
Ortak Estetik Yarglar
Ortak estetik yarglarn varln reddedenler;
- Croce
Ortak estetik yarglarn varln kabul edenler;
- Platon
- Kant
 Ortak estetik yarglarn varln reddedenler:
Kiilerden bamsz estetik deer ortaya kamaz.
Bir sanat eseri deeri, insanda uyandrd
duygulardan alr. Eserlerin kendi bana tad bir
deer sz konusu deildir.
 Ortak estetik yarglarn varln kabul edenler:
sanat eseri deerini kendinde tar.
Bu deer insandan bamsz bir ekilde eserde
bulunur.
Bir ey hem var hem de yok olamaz. Gzellik deeri
eserde ya vardr ya yoktur.
Sizce Ortak Estetik Yargs var mdr, yok mudur?
TEEKKR EDERZ..