Baøi 4: Ñònh giaù chöùng khoaùn

 Muïc tieâu cuûa baøi naøy

 Caùc caëp khaùi nieäm veà giaù trò
 Phaân bieát caùc loaïi chöùng khoaùn
 Quy trình chung khi ñònh giaù chöùng
khoaùn
 Ñònh giaù traùi phieáu
 Ñònh giaù coå phieáu öu ñaõi
 Ñònh giaù coå phieáu thöôøng
 Lôïi suaát coå phieáu
 Caùc caëp khaùi nieäm veà giaù
trò
 Giaù trò thanh lyù vaø giaù trò hoaït ñoäng
 Giaù trò thanh lyù (liquidation value)
 Giaù trò hoaït ñoäng (going-concern value)
 Giaù trò soå saùch vaø giaù trò thò tröôøng
 Giaù trò soå saùch (book value) cuûa taøi saûn
 Giaù trò soå saùch cuûa doanh nghieäp
 Giaù trò thò tröôøng (maket value)
 Giaù trò thò tröôøng vaø giaù trò lyù thuyeát
 Giaù trò thò tröôøng cuûa chöùng khoaùn
 Giaù trò lyù thuyeát (intrinsic value)
 Caùc loaïi chöùng khoaùn
 Chöùng khoaùn trong phaïm vi baøi naøy goàm:
 Traùi phieáu
 Traùi phieáu chính phuû
 Traùi phieáu khoâng coù kyø haïn
 Traùi phieáu coù kyø haïn
 Traùi phieáu ñöôïc höôûng laõi

 Traùi phieáu khoâng ñöôïc höôûng laõi

 Traùi phieáu coâng ty

 Traùi phieáu khoâng chuyeån ñoåi
 Traùi phieáu coù theå chuyeån ñoåi
 Traùi phieáu coù ñieàu khoaûn mua laïi
 Coå phieáu
 Coå phieáu öu ñaõi
 Coå phieáu thöôøng (coå phieáu phoå thoâng)
 Phaân bieät traùi phieáu vaø coå phieáu
 Phaân bieät traùi phieáu vaø coå
phieáu
 Traùi phieáu – chöùng nhaän
nôï
 Chöùng khoaùn nôï
 Höôõng laõi suaát coá ñònh
 Coù thôøi haïn hoaøn voán
(tröø traùi phieáu vónh haèng)
 Traùi chuû khoâng ñöôïc
quyeàn baàu cöû
 Ñöôïc thuï traùi tröôùc coå
phieáu
 Coâng ty bò phaù saûn neáu
khoâng traû ñöôïc nôï vaø laõi
 Coå phieáu – chöùng nhaän
ñaàu tö
 Chöùng khoaùn voán
 Höôûng coå töùc khoâng coá
ñònh
 Khoâng coù thôøi haïn hoaøn
voán
 Coå ñoâng coù quyeàn baàu cöû
 Ñöôïc chia coå töùc vaø nhaän
taøi saûn thanh lyù sau traùi
chuû
 Coâng ty khoâng bò phaù saûn
neáu khoâng traû ñöôïc coå töùc
 Ñònh giaù traùi phieáu
 Traùi phieáu laø coâng cuï nôï daøi haïn do chính
phuû hoaëc coâng ty phaùt haønh ñeå huy ñoäng voán
 Phaân bieät caùc loaïi traùi phieáu
 Traùi phieáu chính phuû (government or treasury bond) vs
traùi phieáu coâng ty (corporate bond)
 Traùi phieáu coù kyø haïn (mature bond) vs traùi phieáu
vónh cöõu (perpetual bond)
 Traùi phieáu ñöôïc höôûng laõi (nonzero coupon bond) vs
traùi phieáu khoâng ñöôïc höôûng laõi (zero coupon bond)
 Nguyeân taéc chung khi ñònh giaù
Giaù traùi phieáu baèng hieän giaù doøng tieàn teä thu
nhaäp töø traùi phieáu
 Quy trình ñònh giaù chöùng
khoaùn

Böôùc 1: Öôùc löôïng doøng tieàn teä thu nhaäp kyø voïng

Böôùc 2: Öôùc löôïng suaát chieát khaáu = Laõi suaát

khoâng ruûi ro + Phaàn gia taêng do ruûi ro

Böôùc 3: Tính hieän giaù doøng tieàn teä thu nhaäp theo
suaát chieát khaáu vöøa öôùc löôïng
Ñònh giaù traùi phieáu vónh cöõu
 Traùi phieáu vónh cöõu (perpetual bond) – traùi
phieáu khoâng bao giôø ñaùo haïn

I I I I I
V 
(1  k d )1 (1  k d ) 2
 ....   
(1  k d )  t 1 (1  k d )t
 I ( PVIFA k d , ) 
kd

 Giaû söû baïn mua traùi phieáu höôûng laõi haøng

naêm 80$ trong thôøi gian voâ haïn. Baïn ñoøi hoûi
lôïi nhuaän ñaàu tö laø 14%. Giaù traùi phieáu
naøy seõ laø:

V = I/kd = 80/0,14 = 571,43$

 Ñònh giaù traùi phieáu coù kyø
haïn
 Ñònh giaù traùi phieáu coù kyø haïn ñöôïc
I I I MV
V höôûng  laõi ....    I ( PVIFA )  MV ( PVIF )
k d ,n kd ,n
(1  k ) (1  k )
d
1
d (1  k )
2
(1  k )
d
n
d
n

Giaû söû traùi phieáu coù meänh giaù 1000$ ñöôïc

höôûng laõi suaát 10%/naêm trong thôøi haïn 9
V naêm 1vaø nhaø ñaàu tö ñoøi hoûi lôïi nhuaän 12%,
100 100 100 1000
  ....    100( PVIFA 12,9 )  1000 ( PVIF12,9 )
(1  0,12) (1  0,12) 2
(1  0,12) (1  0,12)
9 9
giaù traùi phieáu naøy:

V = 100(5,328) +1000(0,361) = 893,8$

 Ñònh giaù traùi phieáu coù kyø
haïn
 Ñònh giaù traùi phieáu coù kyø haïn khoâng
ñöôïc höôûng laõi
Giaû söû traùi phieáu coù meänh giaù 1000$ ñöôïc
khoâng höôûng laõi coù thôøi haïn 10 naêm vaø
nhaø ñaàu tö ñoøi hoûi lôïi nhuaän 12%, giaù traùi
phieáu
MV
naøy:
V  MV ( PVIFk d ,n )
(1  k d ) n

1000
V  MV ( PVIF12,10 )  1000(0,322)  322$
(1  0,12)10
 Ñònh giaù traùi phieáu traû laõi
baùn nieân
 Coâng thöùc ñònh giaù
2n
I /2 MV
V    ( I / 2)( PVIFA k d / 2, 2 n )  MV ( PVIFk d / 2, 2 n )
t 1 (1  k d / 2) (1  k d / 2)
t 2n

 Ví duï minh hoaï: Kho baïc phaùt haønh

traùi phieáu coù meänh giaù 10 trieäu ñoàng,
kyø haïn 5 naêm, traû laõi baùn nieân vôùi
laõi suaát 10% vaø nhaø ñaàu tö ñoøi hoûi
lôïi nhuaän 12% khi mua traùi phieáu naøy.
10
1/ 2 10
V    (1 / 2)( PVIFA )  10( PVIF 12 / 2 ,10 12 / 2 ,10 )
(1  12 / 2) (1  12 / 2)
t 1
t 10

V  0,5( PVIFA6%,10 )  10( PVIF6%,10 )  0,5(7,360)  10(0,558)  9,26

 Phaân tích söï bieán ñoäng giaù traùi
phieáu
 Giaù traùi phieáu bieán ñoäng khi laõi suaát thò
tröôøng thay ñoåi
 Laõi suaát thò tröôøng = laõi suaát traùi phieáu => giaù
traùi phieáu baèng meänh giaù
 Laõi suaát thò tröôøng < laõi suaát traùi phieáu => giaù
traùi phieáu cao hôn meänh giaù
 Laõi suaát thò tröôøng > laõi suaát traùi phieáu => giaù
traùi phieáu thaáp hôn meänh giaù
 Laõi suaát thò tröôøng gia taêng => giaù traùi phieáu
giaûm
 Laõi suaát thò tröôøng giaûm => giaù traùi phieáu taêng
 Giaù traùi phieáu meänh giaù khi t n
Phaân tích söï bieán ñoäng giaù traùi
phieáu
Giaù traùi phieáu

kd < kc
kd = kc
MV

kd > kc

Thôøi gian
0 5 10 15
 Ví duï traùi phieáu coù meänh giaù 1000$ coù thôøi haïn 15
naêm ñöôïc höôûng laõi suaát 15% vaø nhaø ñaàu tö ñoøi hoûi
lôïi nhuaän 15% khi mua traùi phieáu naøy

 Giaù traùi phieáu khi phaùt haønh 15% = kc = kd:

V = 150(PVIFA15%,15) + 1000(PVIF15%,15)
= 150(5,8474) + 1000(0,1229) = 1000$
 Giaù traùi phieáu 1 naêm sau khi phaùt haønh 15% = kc > kd
= 10%
V = 150(PVIFA10%,14) + 1000(PVIF10%,14)
= 150(7,3667) + 1000(0,2633) = 1368,31$
 Giaù traùi phieáu 1 naêm sau khi phaùt haønh 15% = kc < kd
= 20%
V = 150(PVIFA20%,14) + 1000(PVIF20%,14)
= 150(4,6106) + 1000(0,0779) = 769,49$
 Phaân tích ruûi ro khi ñaàu tö traùi
phieáu
 Ruûi ro tín duïng – ruûi ro phaùt sinh do ngöôøi phaùt
haønh khoâng traû ñöôïc nôï
 Ruûi ro thay ñoåi laõi suaát – ruûi ro phaùt sinh khi
laõi suaát taêng => giaù traùi phieáu giaûm
Laõi suaát thò tröôøng Giaù trò traùi phieáu
Traùi phieáu 1 naêm Traùi phieáu 14 naêm
5% 1095,24 1989,86
10 1045,45 1368,33
15 1000,00 1000,00
20 958,33 769,47
25 920,00 617,59
 Phaân tích ruûi ro khi ñaàu tö traùi
phieáu
% thay ñoåi giaù traùi
phieáu
 Ñoä co giaõn giaù traùi phieáu, e =
% thay ñoåi laõi suaát
 Traùi phieáu 1 naêm: e = [(1095,24 – 1000)/1000]/[(5 –
15)/15] = 9,524%/ - 66,667% = - 0,14
 Traùi phieáu 14 naêm: e = [(1989,86 – 1000)/1000]/[(5 –
15)/15] = 98,986%/ - 66,667% = - 1,48
 Keát luaän: Hai traùi phieáu höôûng cuøng möùc laõi suaát,
traùi phieáu naøo coù thôøi haïn daøi hôn seõ coù möùc ñoä
bieán ñoäng giaù theo laõi suaát lôùn hôn = > ruûi ro hôn.
 Quan heä giöõa giaù traùi phieáu vaø
laõi suaát thò tröôøng
Giaù traùi
phieáu Traùi phieáu
baùn treân
meänh giaù
Traùi phieáu
baùn ôû meänh
giaù

Meänh giaù
Traùi phieáu
5 naêm, 8%
Traùi phieáu
baùn döôùi Traùi phieáu
meänh giaù 15 naêm, 8%

LS traùi phieáu, 8% Laõi suaát thò

tröôøng
 Lôïi suaát ñaàu tö traùi phieáu
 Lôïi suaát ñaàu tö luùc traùi phieáu ñaùo haïn (YTM)
I I I MV
V   ....    I ( PVIFA YTM ,n )  MV ( PVIFYTM ,n )
(1  YTM ) (1  YTM )
1 2
(1  YTM ) (1  YTM )
n n

Bieát V, I, MV, vaø n giaûi phöông trình naøy ta ñöôïc YTM

 Lôïi suaát ñaàu tö luùc traùi phieáu ñöôïc thu hoài (YTC)

I I I PC
V   ....    I ( PVIFA YTC ,n )  PC ( PVIFYTC ,n )
(1  YTC) (1  YTC)
1 2
(1  YTC) (1  YTC)
n n

Bieát V, I, PC, vaø n giaûi phöông trình naøy ta ñöôïc YTC

höôûng laõi suaát 8%/naêm baùn vôùi giaù 761$. Hoûi YTM laø bao
nhieâu?

Lôïi suaát ñaàu tö luùc traùi phieáu ñaùo haïn (YTM) -

Söû duïng phöông phaùp thöû ñeå tìm YTM
YTM = 10, ta coù:
V  80( PVIFA10%,12 )  1000( PVIF10%,12 )  80(6,814)  1000(0,319)  864,12$
YTM = 15, ta coù:
V  80( PVIFA15%,12 )  1000( PVIF15%,12 )  80(5,421)  1000(0,187)  620,68$
0,10 864,12$
0,05 X 103,12 243,44
YTM 761,00$
0,15 620,68$
X 103,12 (0,05)(103,12)
  X   0,0212
0,05 243,44 243,44
X  YTM  0,10  YTM  0,10  X  0,1212
 Ñònh giaù coå phieáu öu ñaõi
 Coå phieáu öu ñaõi laø coå phieáu
 Ñöôïc höôûng coå töùc coá ñònh haøng naêm
 Khoâng coù ngaøy ñaùo haïn
=> Coå phieáu öu ñaõi coù tính chaát gioáng nhö traùi phieáu
vónh cöõu
 Coâng D p ñònh giaùDp: coå töùc cuûa coå phieáu öu ñaõi
thöùc
V 
kp kp: lôïi nhuaän ñaàu tö coå phieáu öu
ñaõi
 Ví duï minh hoaï: Giaû söû REE phaùt haønh coå phieáu öu ñaõi
meänh giaù 100$ traû coå töùc 9% vaø nhaø ñaàu tö muoán laõi
suaát ñaàu tö laø 14%, giaù coå phieáu naøy seõ laø:
 
V = $9/0,14 = 64,29$
 Ñònh giaù coå phieáu thöôøng
 Moâ hình ñònh giaù – Moâ hình chieát khaáu coå töùc
D1 D2 D Dt
V 
(1  ke )1 (1  ke ) 2
 ...   
(1  ke )  t 1 (1  ke )t
 Tröôøng hôïp toác ñoä taêng tröôûng coå töùc khoâng ñoåi g
V = D1/ (ke – g)
 Tröôøng hôïp toác ñoä taêng tröôûng coå töùc g = 0
V = D1/ke
 Tröôøng hôïp toác ñoä taêng tröôûng coå töùc thay ñoåi
t1
D0 (1  g1 ) t  Dt1 (1  g 2 ) t t1
V   
t 1 (1  ke ) t
t t1 1 (1  ke )t
Ví duï: Coå phieáu A hieän traû coå töùc 2$, toác ñoä taêng tröôûng coå töùc
trong 5 naêm tôùi laø 10%, sau ñoù laø 6% cho nhöõng naêm tieáp theo. Neáu
nhaø ñaàu tö ñoøi hoûi lôïi nhuaän laø 14% thì giaù coå phieáu seõ laø bao
nhieâu?

 Hieän giaù cuûa coå töùc nhaän ñöôïc trong 5 naêm ñaàu
t1
D0 (1  g1 ) t 5
2(1  0,10)t
V1     8,99$
t 1 (1  ke ) t
t 1 (1  0,14)
t

 Hieän giaù coå töùc nhaän ñöôïc töø naêm thöù 6 trôû veà sau
 Dt1 (1  g 2 ) t t1 
D5 (1  g 2 ) t 5 D6
V2  
t t1 1 (1  ke ) t

t 6 (1  ke ) t

(ke  g 2 )
D6 D5 (1  g 2 ) D0 (1  g1 )5 (1  g 2 ) 2(1,1) 5 (1,06)
V2      42,63
(ke  g 2 ) (ke  g 2 ) (ke  g 2 ) 0,14  0,06
 Giaù coå phieáu V = V1+ PV(V2) = 8,99 + 42,63(PVIF14%,5)
= 8,99 + 42,63(0,519) = 31,12$
 Haïn cheá cuûa moâ hình chieát khaáu
coå töùc
 Moâ hình khoâng aùp duïng ñöôïc trong tröôøng
hôïp coâng ty khoâng traû coå töùc
 Phöông phaùp ñònh giaù theo tyû soá PE
V = (Lôïi nhuaän kyø voïng treân coå phieáu)x(Tyû soá PE
bình quaân ngaønh)
 Xaùc ñònh tyû soá PE
 Goïi b laø tyû leä lôïi nhuaän ñeå laïi => 1 – b = Tyû leä lôïi
nhuaän ñöôïc chia = D1/E1, trong ñoù D1, E1 laàn löôït laø coå
töùc vaø lôïi nhuaän kyø voïng trong thôøi kyø 1. Do ñoù: 1 – b
= D1/E1 => (1 – b) E1 = D1
 Maø V = D1/(ke – g) = (1 – b)E1/ (ke – g) =>V/E1= (1 – b)/(ke – g)
 Tyû soá PE = V/E1 = (1 – b)/(ke – g)
 Ví duï minh hoaï phöông phaùp ñònh
giaù theo tyû soá PE
 Coå phieáu VINATRANS
 Meänh giaù = 100.000 ñoàng, ke = 20%, g = 10%
 Soá löôïng phaùt haønh = 80.000, EPS kyø voïng = 75.000 ñoàng
 Coâng ty söû duïng 100% lôïi nhuaän ñeå traû coå töùc
 Tyû soá PE = (1 – b)/(ke – g) = (1 – 0)/(0,2 – 0,1) = 10
 Giaù coå phieáu = 75.000 x 10 = 750.000 ñoàng
 Coå phieáu BIBICA
 Meänh giaù = 10.000 ñoàng, ke = 15%, g = 10%
 Soá löôïng phaùt haønh = 5.600.000, EPS kyø voïng = 2.400 ñoàng
 Coâng ty söû duïng 40% lôïi nhuaän ñeå traû coå töùc
 Tyû soá PE = (1 – b)/(ke – g) = (1 – 0,4)/(0,15 – 0,1) = 12
 Giaù coå phieáu = 2.400 x 12 = 28.800 ñoàng
 Haïn cheá cuûa phöông phaùp PE
 Vieäc ñònh giaù khoù chính xaùc do phuï thuoäc
vaøo vieäc öôùc löôïng lôïi nhuaän kyø voïng
 Laøm theá naøo ñeå choïn tyû soá PE cho phuø
hôïp
 Lieäu nhaø ñaàu tö coù tin töôûng vaøo tyû soá
PE bình quaân cuûa ngaønh hay khoâng
 Neáu coù, vaãn coøn sai soá giöõa PE cuûa
ngaønh vaø PE cuûa coâng ty
 Lôïi suaát coå phieáu
 Coå phieáu öu ñaõi
Dp Dp
P0   k p 
kp P0
 Coå phieáu thöôøng
D1 D
P0   ke  1  g
ke  g P0

 Caùc coâng thöùc xaùc ñònh lôïi suaát coå phieáu sau
naøy seõ ñöôïc söû duïng ñeå tính chi phí söû duïng voán
Thöïc tieãn ôû Vieät Nam: http://www.stockmarket.vnn.vn/
Mã chứng khoán Giá đóng cửa phiên Giá đóng cửa (VNĐ) Tăng/giảm Khối lượng Giá trị giao dịch (VNĐ)
trước
AGF 28.500 28.500 -000 4.500 128.250.000
BBC 16.300 16.000 -300 17.800 284.800.000
BPC 20.600 20.500 -100 600 12.300.000
BT6 19.400 19.300 -100 11.400 220.020.000
BTC 19.200 19.200 -000 2.200 42.240.000
CAN 20.400 20.400 -000 1.000 20.400.000
DPC 16.200 16.200 -000 - -
GIL 47.000 47.000 -000 - -
GMD 39.700 38.800 -900 9.500 368.600.000
HAP 37.200 37.200 -000 1.100 40.920.000
KHA 23.000 23.000 -000 9.200 211.600.000
LAF 21.400 21.700 +300 200 4.340.000
REE 20.300 20.200 -100 31.200 630.240.000
SAM 30.600 30.500 -100 5.400 164.700.000
SAV 18.100 18.100 -000 7.500 135.750.000
SGH 14.700 14.700 -100 1.700 24.990.000
TMS 37.900 37.500 -400 500 18.750.000
TRI 26.000 25.300 -700 4.800 121.440.000
TS4 19.100 19.100 -000 1.900 36.290.000
CP1_0100 103.800 - - - -
CP1_0200 103.700 - - - -
CP1A_0100 - - - - -
CP1_0301 - - - - -
CP1_0401 - - - - -
CP1C0101 95.800 95.800 - - -
CP1A_0101 - - - - -
BID1_100 94.500 94.500 - - -
BID1_200 92.000 92.100 +100 1.000 92.100.000
AGF CPPT Công ty CP Thuỷ sản An Giang
BBC CPPT Công ty CP Bánh kẹo Biên Hoà
BPC CPPT Công ty CP Bao bì Bỉm Sơn
BT6 CPPT Công ty CP Bê tông 620 Châu Thới
BTC CPPT Công ty CP Cơ khí và Xây dựng Bình Triệu
CAN CPPT Công ty CP Đồ hộp Hạ Long
DPC CPPT Công ty CP Nhựa Đà Nẵng
GIL CPPT Công ty CP SXKD và Xuất nhập khẩu Bình Thạnh
GMD CPPT Công ty CP Đại lý liên hiệp vận chuyển
HAP CPPT Cty Giấy Hải Phòng
KHA CPPT Công ty CP Xuất nhập khẩu Khánh Hội
LAF CPPT Cty Chế biến hàng Xuất khẩu Long An
REE CPPT Cty Cơ điện lạnh
SAM CPPT Cty Cáp & vật liệu viễn thông
SAV CPPT Công ty CP Hợp tác kinh tế và Xuất nhập khẩu Savimex
SGH CPPT Cty CP Khách sạn Sài Gòn
TMS CPPT Cty Kho vận giao nhận Ngoại thương TP.HCM
TRI CPPT Công ty CP Nước giải khát Sài Gòn
TS4 CPPT Công ty CP Thuỷ sản số 4
CP1_0100 Trái phiếu Chính phủ
CP1_0200 Trái phiếu Chính phủ
CP1_0300 Trái phiếu Chính phủ
CP1A_0100 Trái phiếu Chính phủ
CP1_CO101 Trái phiếu Chính phủ (Trái phiếu Kho bạc)
BID1_100 Trái phiếu Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam
BID1_200 Trái phiếu Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam

Truy caäp: http://www.stockmarket.vnn.vn/