Mehanizam rezistencije

bakterija na antibiotike
Mehanizam
Mehanizam delovanja
delovanja antibiotika
antibiotika

1. Inhibicija sinteze elijskog zida

- beta-laktami, glikopeptidi (vankomicin, teikoplanin)

2. Inhibicija funkcije citoplazmatske membrane

- polimiksini

3. Inhibicija sinteze proteina delovanjem na:

- 30S subjedinice ribozoma - aminoglikozidi, tetraciklini
- 50S subjedinice ribozoma - makrolidi, hloramfenikol

4. Inhibicija sinteze nukleinskih kiselina

- hinoloni, metronidazol, rifampin

5. Antimetaboliti - metaboliki antagonisti

- sulfonamidi, trimetoprim
Mehanizam
Mehanizam rezistencije
rezistencije bakterija
bakterija na
na antibiotike
antibiotike

Poreklo rezistencije

Mehanizam rezistencije
Poreklo
Poreklo rezistencije
rezistencije

1. Uroena
2. Steena rezistencija
Poreklo
Poreklo rezistencije
rezistencije

Uroena - genetski predodreena rezistencija

- Mycoplasma spp.

- Gram-negativne bakterije (LPS, porini)

- Mycobacterium spp.

- Gram-pozitivne bakterije

- transport elektrona - unos aminoglikozida

primarno zavisis od transporta elektrona
do kiseonika (anaerobne bakterije)
Poreklo
Poreklo rezistencije
rezistencije

Steena rezistencija

1. negenetska - fenotipska, nastala kao posledica

dejstva faktora spoljanje sredine (npr. L oblici
pod dejstvom lizozima)

2. genetska - nastala kao posledica genetskih promena:

- mutacije (translokacije, delecije, inverzije...)
[posledica: izmena strukture postojeih proteina]
- razmena genetskog materijala
(a) konjugacija, transformacija, transdukcija,
(b) transposoni, insercione sekvence
[posledica: pojava novih proteina]
Mehanizam
Mehanizam rezistencije
rezistencije

1. Enzimska inaktivacija antibiotika

2. Onemoguen odnosno smanjen pristup antibiotika

(izmenjen transport antibiotika)

3. Izmena veznog odnosno ciljnog mesta antibiotika

4. Obezbeivanje alternativnog puta metabolizma

Mehanizam
Mehanizam rezistencije
rezistencije

Enzimska inaktivacija antibiotika

1. Razgradnja antibiotika - npr. beta laktamaze

- ekstracelularne (Gram-pozitivne bakterije)
- periplazmatski prostor
(Gram-negativne bakterije)

2. Izmena strukture antibiotika dodavanjem

hemijskih grupa (npr. aminoglikozidi)
- acetilacija (acetiltransferaza)
- fosforilacija (fosforilaza)
- adenilacija (adenilaza)
Mehanizam
Mehanizam rezistencije
rezistencije

Enzimska inaktivacija antibiotika

primer beta-laktamaza kod

Gram-pozitivne bakterije
Mehanizam
Mehanizam rezistencije
rezistencije

Onemoguen odnosno smanjen pristup antibiotika

(izmenjen transport antibiotika)

1. Nepropustljivost elijskih omotaa bakterija

(smanjen unos antibiotika, influks)
- mutacije koje pogaaju porine
(Gram-negative bakterija)
- transportni proteini citoplazmatske membrane

2. Aktivan efluks antibiotika

Mehanizam
Mehanizam rezistencije
rezistencije

- mutacije koje pogaaju porine

(Gram-negative bakterija)

primer Gram-negativne bakterije

Mehanizam
Mehanizam rezistencije
rezistencije

- transportni proteini citoplazmatske membrane

(i Gram-pozitivne i Gram-negativne bakterije)

primer Gram-negativne bakterije

Mehanizam
Mehanizam rezistencije
rezistencije

2. Aktivan efluks antibiotika (npr. tetraciklini, makrolidi)

primer Gram-negativne bakterije

Mehanizam
Mehanizam rezistencije
rezistencije

Izmena veznog odnosno ciljnog mesta antibiotika

Ciljni molekuli mogu biti locirani:

- na citoplazmatskoj membrani
(npr. penicilin vezujui proteini)

- unutar elije
(npr. ribozomi, DNK giraza, drugi enzimi)
Mehanizam
Mehanizam rezistencije
rezistencije

Izmena veznog odnosno ciljnog mesta antibiotika

- ribozomi (npr. makrolidi, aminoglikozidi)

primer Gram-negativne bakterije

Mehanizam
Mehanizam rezistencije
rezistencije

Izmena veznog odnosno ciljnog mesta antibiotika

- enzimi (npr. hinoloni, rifampin, sulfonamidi)

Mehanizam
Mehanizam rezistencije
rezistencije

Obezbeivanje alternativnog puta metabolizma

- bakterije obezbeuju alternativni metaboliki put

i time zaobilaze metaboliku blokadu nastalu pod
delovanjem antibiotika

- preuzimanja iz okoline metabolita iju produkciju

katalizuje enzim koji biva inhibiran antibiotikom
(npr. Enterococcus i trimetoprim/sulfametoksazol)
Mehanizam
Mehanizam rezistencije
rezistencije bakterija
bakterija na
na antibiotike
antibiotike

Mehanizam rezistencije prema jednom

antibiotiku moe biti razliit, npr. beta-laktami:
- razgradnja antibiotika
- smanjena propustljivost bakterijskih ovojnica
- efluks
- izmena veznog mesta
Rezistencija moe biti:
- konstitutivna
- inducibilna
- konstitutivno-inducibilna
Bakterija moe biti rezistentna na:
- jedan antibiotik
- vei broj antibiotika
Ispitivanje
Ispitivanje osetljivost
osetljivost bakterija
bakterija na
na antibiotike
antibiotike

Antibiogram

Antibiogram predstavlja skup tehnika kojima se

ispituje osetljivost bakterija na antibiotike:
- difuzionim metodom
- dilucionim metodom