Opa historija informacijske kulture

Sredstva i materijali za pisanje

Sredstva za pisanje
Najstarija orua, alati, instrumenti za pisanje
pronalaeni kao gotovi u prirodi (drveni tapii,
iljato kamenje, prelomljene koljke, prikladni
komadii kostiju, ptiiji kljun, trn biljke i sl.)
Orua kojima su ljudi zapisivali svoje prve
biljeke bila su uvjetovana materijalom na
kojem se pisalo
Najstariji pisani (crtani) spomenici kosti s
ugrebenim figurama i crtei na stijenama
izvedeni pomou zemljanih boja i utrljani
ivotinjskim mastima
2
Sredstva za pisanje
Hijeroglifi sveti uklesani znaci
Najstariji egipatski zapisi klesani na
stijenama hramova, monumentalnim javnim
graevinama, nadgrobnim spomenicima
klesani otrim metalnim dlijetom, po kojem se
udaralo maljem ili ekiem
Na isti nain hijeroglifi su urezivani u drvo, po
kojem su Egipani pisali prije prelaska na
papirus kao materijal za pisanje

3
Stilusi
Stilusi tapii od drveta, metala ili kosti s
otrim vrhom kojima se urezivalo u povrinu
materijala
Babilonci, Asirci, Ugariani...Kreani pisali
stilusima po ploicama od mekane gline
U poetku su ovakve pisaljke najee
pravljene od jae trske koja je rasla uz obale
Eufrata, pa je i to jedan od razloga zbog kojeg
se nisu ouvale do danas
tapie od plemenitih metala, slonove kosti i
sl. upotrebljavali su i Grci, Rimljani, stari
Skandinavci, stari Kinezi i dr.
4
Stilusi
Stilusima se pisalo po razliitim ploicama od
gline, voska, olova, gipsa i dr.
Jednom vrstom takve pisaljke Hindusi i danas
piu po palminom liu
U starom Rimu koji se pribliavao svome padu,
stilusi su esto posluili kao ubojito oruje za
likvidaciju (nekoliko takvih sluajeva ulo je u
historiju)
Car Klaudije je poetkom n. e. naredio da se
stilusi, poput vojnog oruja, moraju odloiti
prije nego to se ue u slubene prostorije
rimske administracije
5
Kalamusi (kalamosi)
Upotrebljavani jo u najstarijim vremenima
Pretee dananjeg naliv-pera
Vrsta pisaljke s najirom upotrebom
U poetku pisaljke napravljene od tapia
raznih trstika koje su se umakale u obojenu
tekuinu i kojima se pisalo po povrini
materijala
Povlaenjem pisaljke po povrini (papirusa,
pergamenta ili papira), tekuina je ostavljala
eljeni pisani trag

6
Kalamusi (kalamosi)
U doba Rimskog carstva u upotrebi fraze:
culpantur calami (greni kalamos) krivac ako je
neki pisac napisao neto bez smisla
lapsus calami greka pri pisanju
lapsus linguae greka pri govoru

7
Kalamusi (kalamosi)
Kalamusi su se kontinuirano trebali zasijecati i
iljiti, pa se vremenom poinju praviti od
trajnijih materijala metalni kalamusi
Upotreba kalamusa prisutna je i u naim
krajevima, a o emu svjedoe narodne pjesme
te stare bosanske kue i muzeji

8
Ptiija pera
Poetkom srednjeg vijeka u Evropi ulaze u
upotrebu pera iupana iz repa ili krila velikih
ptica, u prvom redu gusaka, labudova i
gavrana
Pera su se najprije podvrgavala posebnoj
proceduri ienja
Prednosti: lagana te nisu zamarala ruku
prilikom pisanja
Nedostaci: potreba kontinuiranog zasijecanja,
odnosno iljenja
Posebni namjetenici i sprave za ovaj posao

9
elina pera
Pisaljke od metala u obliku cjevica susreu se
kod najstarijih naroda
elina pera ponovno su aktuelizirana
namjesto ptiijih pera u 18. st.
Pero koje je po svemu, izuzev po vanjskom
obliku, slino dananjim perima

10
Naliv-pera
Prvo naliv-pero, sa svim odlikama savremenih
naliv-pera, napravljeno je 1900. u jednoj
amerikoj fabrici

11
Grafitna olovka
1564. godine otkriven rudnik grafita u
Engleskoj
Grafit nastaje od kamenog uglja pod
djelovanjem velikog pritiska i temperature
Prvobitne grafitne olovke gotovo su identine
dananjim ini ih tanka ipka grafita
obloena drvetom

12
Maina za pisanje
1714. godine Englez Henry Mill patentirao je
prvu pisau mainu
Istinska potreba za pisaom mainom ukazala
se tek krajem 19. st. kada postaje
nezamjenjivo sredstvo za rad brojnih novinara,
knjievnika i svih onih kojima je trebao itko
napisan tekst, to i jeste njena osnovna
prednost
U poetku su glomazne i teke maine, a
vremenom sve manji i prenosivi ureaji

13
Raunari
1620. godine Blez Paskal izumio je jednu vrstu
raunara koji zbog nepraktinosti nije uao u
praksu
1964. godine izumljen je prvi enijak
Skupa i nepraktina u poetku
Kasnija pojava personalnih raunara

14
Materijali za pisanje
Kosti
Kamen
Biljke
Ploice
Papirus
Koa
Papir
Staklo
Tekstil
Plastika

15