PENGENALAN

DIALOG ANTARA AGAMA

 IDEALISME DIALOG

Perkataan dialog dalam bahasa Melayu bermaksud

percakapan, perbualan dalam lakonan, cerita atau apa
sahaja bentuk pertuturan serta pertukaran pendapat,
perbincangan, perundingan antara dua pihak atau lebih
mengenai sesuatu isu secara terbuka.

Manakala dari aspek etimologi, dialogue berasal daripada

perkataan Greek dialectic yang bermaksud discourse atau
wacana; iaitu gabungan perkataan Greek dia yang bermaksud
through bererti melalui dan logos yang bermaksud
perkataan.
 Terminologi dialog membawa maksud perbincangan di
antara dua pihak atau lebih yg mempunyai unsur-
pertemuan, komunikasi, persepakatan, perhubungan dan
persefahaman secara kolektif.

Azizan (2008) menyatakan dialogue yang berasal daripada

akar kata dia bermaksud melalui apa yang diperkatakan
(logos), mengeluarkan sesuatu yang tersorok atau tersirat,
iaitu asas/hakikat kepada apa yang sebenarnya wujud di
waktu ini yang sebenarnya bersifat hakiki dan mutlak.
Dengan lain perkataan, dialog adalah cara bagi kita
mensuratkan yang tersirat. Idea dan hakikat sejarah,
budaya dan alam sekitar, tidak akan mempunyai apa-apa
realiti dan impak dengan sendiri kerana semuanya itu
perlu diperlogoskan atau didialogkan.
 Dikenali interfaith dialogue All positive and cnstructive inter-
religious relations with individuals and communities of faith which
are directed at mutual understanding and enrichment, in
obedience to truth and respect for freedom.

menjelaskan dialog berkait rapat dengan pembinaan hubungan

konstruktif dengan pihak berbezaa agama. Ia mempamerkan
penganut agama yg berbeza saling faham memahami dan saling
menghormati sehingga membolehkan mereka tinggal bersama
dan bekerjasama sekalipun saling berbeza pegangan agama.

Terminologi ini merujuk kepada kerjasama dan interaksi positif

antara pihak berbeza agama sama ada di peringkat individu
mahupun institusi.
 Dialog bukanlah hanya negosiasi atau pun
polemik, di mana ahli polemik itu mungkin
menganggap rakan dialog sebagai pihak yang
salah yang kewujudannya dianggap ancaman.

Tugas atau tujuan ahli polemik bukanlah untuk

mendengar kebenaran yang berkemungkinan
pahit untuk diterima tetapi kemenangan
wadah yang difikirkannya sedang
diperjuangkan.
 Dalam bahasa Arab, dialog disebut al-hiwar, merujuk
kepada etimologinya yang berasal daripada ha, wau, ra.
Ibn Manzur dalam kitabnya Lisan al-Arab mendefinisikan
al-hiwar iaitu dialog sebagai al-ruju yang bermaksud
kembali semula atau dirujuk semula .

Secara umum al-Quran yang merupakan wahyu Allah yang

terakhir pada asalnya adalah kalam nafsi yang sampai
kepada manusia dalam bentuk kalam lafzi menerusi Nabi
Muhammad s.a.w melalui perantaraan malaikat Jibril a.s.
adalah sebahagian daripada dialog ketuhanan kepada umat
manusia.
 Ungkapan-ungkapan al-Quran seperti dalam bentuk amr
(perintah) melalui lafaz qul (katakanlah); atau dalam
bentuk seruan ya ayyuha ladina amanu (wahai orang-
orang yang beriman), ya ayyuhan nas (wahai manusia),
ya ayyuhan nabiyy (wahai Nabi) adalah sebahagian
daripada bentuk-bentuk dialog.
 Berdasarkan pengertian dialog dari segi bahasa,
Khadijah dan Khairul Nizam telah merumuskan
bahawa sebagai satu istilah dialog seharusnya
merangkumi perkara yang berkaitan perbualan,
perbincangan, atau persidangan antara dua
pihak atau lebih yang lazimnya berlaku dalam
suasana formal dan terancang.
 Dalam pelaksanaan dialog, meskipun wujud
perbezaan pendapat, pandangan dan idea
berkenaan perkara yang dibincangkan antara
pihak-pihak yang terlibat, etika dialog
menuntut sifat terbuka, keterkawalan, serta
saling hormat-menghormati.
 Dialog menurut Swidler pula bermaksud
perbincangan tentang sesuatu perkara antara
dua orang atau lebih yang berbeza pandangan
dengan tujuan utama setiap pihak
mempelajari dari pihak lain agar mereka boleh
berubah dan berkembang maju. Dalam
wacana yang lain, Swidler mengungkapkan,
learning more truth about the subject from
the other.
Mohd. Farid Shahran (2008) ciri penting dialog:
1) Dialog bertitik tolak dari perbezaan
pandangan.

2) Memerlukan persefahaman dan menuntut

perubahan dari segi pendirian dan
kepercayaan

3) Dialog merupakan tindak balas/reaksi kepada

masalah dan kemelut yg timbul atau bersifat
pragmatik.
 Hugh Goddard (2008) dialog sebagai satu konsep
mempunyai pengertian yg luas kerana konsep ini
menyerupai jihad dan pluralisme yg boleh didefinisikan
mengikut konteks dan wacana yg mengikutinya.

Abdel Aziz Bergout (2008) menyifatkan dialog sebagai

satu usaha mematangkan kesedaran seseorang. Ia
adalah proses dialektikal yg menggerakkan sikap
penolakan kepada sikap persetujuan yg dijalankan
atas semangat perkongsian bersama dan sikap saling
hormat menghormati dan ikhlas dalam berinteraksi.
 Matlamat dialog:
- dialog sebagai pencetus semangat kekitaan
- dialog sebagai pencetus semangat kekitaan
- dialog sebagai mekanisme perdamaian
- dialog memupuk keharmonian hidup
bersama
- dialog sebagai landasan utk merapatkan
jurang interaksi
 Dialog antara agama dalam konteks agama
Kristian merupakan gesaan terhadap perkara
yg seharusnya dilakukan oleh penganut
Kristian iaitu bercakap atau berkomunikasi dgn
penganut agama lain yg tidak hanya
melibatkan aktiviti perbincangan tetapi lebih
utama lagi ialah keupayaan mempamerkan
cara hidup yg sebenar dan menyenangkan
penganut agama lain.
 Tujuan dialog untuk belajar dari pihak lain
suatu cara berfikir yg berlainan dan abaru,
suatu cara utk melihat alam dan kehidupan
serta maknanya, bukan debat utk
mengalahkan dan menundukkan orang lain,
semua pihak mesti mendengar dgn perasaan
empati agar dapat difahami situasi pihak lain
dgn setepat mungkin dan suatu perlakuan yg
begitu murni dan bermoral , yakni menuntut
manusia mengatasi tanggapan negatif dan
rendah diri serta jujur dan ikhlas.
 Rumusan: dialog adalah pertukaran idea
antara pakar-pakar agama sebagai wakil rasmi
dalam sebuah forum utk mewujudkan
kerjasama demi kepentingan pembangunan
bersama dan pemeliharaan nilai-nilai agama
sehingga kpd perkongsian pengalaman
spiritual.
 Inter Religious Dialogue:
An Islamic Perspective
Although man is classified according to his
own ethnic, cultural and religious identities,
yet he is created by the same and the Only
One God.

Therefore, all human beings are brothers who

descend from the same parents, Adam and
Eve.
 In order to show this brotherly affiliation, man
must engage himself in a friendly religious
communication or conversation, which enables
him to come closer to the others, and as a result
to solve the modern crises.

Such kind of religious conversation is called

inter religious dialogue, has been practiced by
members of different Religious Traditions from
time to time and from one generation to
another.
 The concept of IRD can easily be found in other
revealed or non-revealed traditions and in the
Islamic sources, i.e Holy Quran and Sunnah of the
Holy Prophet Muhammad (p.b.u.h)
 Holy Quran as a Divine Text is meant for the
establishment of an inter religious co-existence
among the Muslim fellows and adherents of
other religious traditions.

Terminologically, dialogue is mentioned in no

more than three verses. Two of these verses are
from Surah al-Kahf and the other one from
Surah al-Mujadalah.
 Al-Hiwar (yuhawiruhu al-Kahf (verse 34 and 37) the
message expressed by this good example of the Quran
confirms the fact that inter-religious dialogue should only
be understood through a methodology, which the
amicable conversation and better, objective and unbiased
understanding of others should be build on.

The term used for IRD in Arabic language is Hiwar Dini

Another synonymous term related to inter religious

dialogue mentioned in the Quran is al-jidal (dispute,
argument and (amicable) conversation or dialogue).
 Al-Jidal is presented in the form of disputation
and argumentation with others. On the other
hand, we can also find that the same term al-
Jidal is presented in a way that leads to
amicable conversation.

Hence, argumentation can take place between

two groups of people through ways that are
best and amicable.
 The Quranic term for amicable conversation is al-
Jidal, which means to intimately engaged with
someone in discussion or debate. This intimate
and purposeful dialogue is called in the Holy
Quran the best, or fairest debate (al-jidal al-
Ahsan)

The term Jidal addressing general and particular

issues, like religious issues related to theology
and life, or social issues related to the affairs of
society.
 The notion of al-Jidal was introduced by Islam
to oppose the philosophical and conservative
challenges faced by man in his inner-
consciousness and thought, which are linked
with the evolving movement regarding his way
of thinking.

Hence, the evolving movement will enable man

to stand against his hidden thoughts, which
transfer him from darkness of scepticism. To the
light of faith, monotheism and guidance.
 Al-Jidal is not ordered by the Holy Quran in an
absolute sense, it is only restricted to what is
better (al-Husna).

The phrase what is better is expressed as an

important way to deal with others while
conversing with them in order to arrive at the
acquired knowledge or to attain the real stance
of the Truth.
 It has been proven that, Islam has chosen for us
the non-violent method and the tolerant way
while cooperating with others.

This method will enable to transform the

enemies to friends, who then start thinking and
working the way you do.

In other words, Muslims are advised and

encouraged to argue, dispute, or deal with the
others in ways that are best and most gracious.
 Hence, amicable conversation (inter-religious
dialogue) requires wisdom and fair
exhortation (nasihat/gesaan).
 The differences
Inter-religious dialogue
The theme is based on the
conversation that takes place
between the members of two
different religions.
It concerns the challenge of a
change, a conversion and the
risk of upsetting ones
traditional patterns.
Intra-religious dialogue
The theme is based on a
system of beliefs or among
the members of the same
faith.
Is considered dialogue within
oneself, an encounter in the
depth of ones personal
religiousness, having met
another religious experience
on that very intimate level.
 The Purpose of IRD

i. Helping humanity by experiencing the partners

religion can contribute to the peace building process.

ii. Reducing prejudice religious discrimination toward

members of religious minorities as can generate
tension such as one religious community proselytizing
and seeking converts within another religious
community.

iii. to bring people of different religions together to

pave better ways for the understanding of those
beliefs.
iv. It also serves as the main tool in solving contemporary
conflicts.

v. Demands respect for others as they are, and respect for

their beliefs and religious convictions.

vi. It promotes better relations based on mutual respect

and mutual understanding. Ignorance of the beliefs of
others invites mutual scepticism and disregard, while
knowing them opens the potential for peaceful co-
existence.