FEDERALISME:

Hubungan Kerajaan Pusat &

Kerajaan Negeri
DR. KU HASNITA KU SAMSU
MINGGU KETUJUH
 KONSEP ASAS
PERSEKUTUAN
DEFINISI FEDERALISME
K.C. Wheare (1953) kaedah utk membahagikan kuasa kpd 2 prkt
krjn krjn pusat dgn 2 @ lebih krjn negeri . Stp krjn dihadkan
bidang kuasa masing2, mempunyai sifat sedarjat serta bebas drp
campur tangan antara satu sama lain

Herman Finer kuasa dibahagi 2 peringkatpusat & negeri.stp prkt

krjn x berhak mengambil kuasa yg telah diberikan kpd stp tingkat
krjn tersebut

Birch (1957) pembahagian kuasa krjn pusar dgn bbrp krjn

wilayah. Setiap satunya dgn bidang kuasa masing2 & bertindak scr
langsung ke atas rakyat melalui agensi perkhidmatan masing2.

Riker (1964) 2 peringkat kerajaan. Sistem ini x perlu melihat dari

aspek perundangan tetapi perlu melihat kpd aspek ekonomi, sosial,
budaya & politik sesebuah masyarakat.
CIRI-CIRI FEDERALISME
Pembahagian kuasa bdsrkan
perlembagaan bertulis
Kuasa yang tinggi
Hubungan langsung dgn rakyat
Pengesahan kuasa drp rakyat
Tdk boleh ubah hubungan ini sendiri
Wujud ats hak yang tersendiri
 PERBEZAAN SISTEM KERAJAAN &
KUASA PEMERINTAHAN
Sistem Krjn Kuasa Pemerintahan Contoh

Kerajaan Persekutuan Krjn pusat & ngr berkongsi Amerika Syarikat

kuasa pemerintahan & Australia
perundangan Brazil
India
Kanada
Kerajaan Kesatuan Kuasa Pemerintahan & Great Britain
Perundangan tertumpu kpd krjn Denmark
pusat Indonesia
Norway
Kerajaan Gabungan Kuasa pemerintahan & Konfederasi
(Konfederasi) perundangan terletak pada krjn German Utara
negeri, kuasa krjn pusat terhad (1867-71)
Perlembagaan
Empayar German
(1871-1918)
FAKTOR KEJAYAAN SISTEM
FEDERALISME
Terdapat Perlembagaan Bertulis
Keperluan kpd pertahanan bersama
Kesediaan wilayah2 yg bersatu
Wujudnya kepimpinan & negarawan yg
bijak
Persamaan dari aspek sosio-budaya
FAKTOR KEGAGALAN
SISTEM FEDERALISME
Ketidaksesuaian
Isu bhs & kebudayaan
Kedudukan geografi
Kepelbagaian etnik
Ketidakseimbangan kuasa
Pembangunan ekonomi yg x seimbang
antara wilayah
KONSEP PERSEKUTUAN
Persekutuan menekankan keperluan
perpaduan tanpa keseragaman di mana
krjn pusat & negeri mempunyai kuasa &
fungsi yg tersendiri
PERKEMBANGAN SISTEM
PERSEKUTUAN
Kewujudan raja2
Pembentukan ngr2 Selat
NNMTB
Pengenalan Malayan Union
1957
1963
1965
 PEMBAHAGIAN KUASA
ANTARA KERAJAAN
PERSEKUTUAN & NEGERI
PEMBAHAGIAN KUASA BDASARKAN PERLEMBAGAAN PERSEKUTUAN
Senarai Persekutuan Senarai Negeri Senarai Bersama

Hal-ehwal luar negara Hal-ehwal agama Islam & adat Biasiswa

Keselamatan dlm negeri
Pertahanan
Kewangan
Kewarganegaraan
Buruh & keselamatan sosial
Pelajaran
Pengangkutan & perkapalan
Kerja raya persekutuan & tenaga
Penerbitan & penapisan
Ukur
Udg2 jenayah & sivil
Pdgn & perusahaan
Ubat & kesihatan
p/raya Persekutuan
Hari kelepasan persekutuan
Panggung wayang & tpt hiburan
Kebajikan org Asli
Perumahan Persekutuan
Syarikat kerjasama
istiadat Melayu
Pertanian & perhutanan
Tanah
Krjn Tempatan
Perkhidmatan tempatan
Kerja raya negeri & bekalan air
Hari kelepasan negeri
Jentera pentadbiran krjn negeri
Penyiasatan utk maksud negeri
Penyu & penangkapan ikan di
sungai.
Kebajikan masyarakat
Kesihatan awam
Perancangan bandar & kg
Perparitan & pengairan
Pengembaraan
Pemulihan tanah lombong
Kebudayaan & sukan
Ternakan haiwan
Kutu rayau & penjaja
Perlindungan binatang negeri &
burung liar
Pengurusan air
KUASA RESIDUAL
Per 77 PP menetapkan kuasa baki
perundangan ke atas perkara2 yg tidak
tersenarai dlm mana2 senarai Persekutuan,
Negeri & Bersama

Peruntukan ini memberi kuasa kpd DUN

utk menentukan hal-ehwal & perkara2 yg
tidak tersenarai dlm mana2 Senarai
Persekutuan, Negeri mahupun Bersama
 PEMBERIAN WAJIB KERAJAAN
PERSEKUTUAN KPD KRJN NEGERI
PADA SETIAP TAHUN
JENIS GERAN
Pemberian mengikut bilangan org
dissbh negeri
Pemberian jalan raya berasaskan
kepanjangan jln negeri berkenaan,
KAEDAH PERKIRAAN
100,000 org yg pertama pada kadar RM72.00
bagi stp org
500,000 org berikutnya RM10.20 stp org
500,000 org berikutnya RM10.80 stp org
Baki bagi stp org berikutnya pd kadar RM11.40
Dihitung mengikut perbelanjaan purata yg
ditanggung krjn negeri bagi memelihara satu
batu didarab dgn jumlah batuan jln2 negeri
 HAL EHWAL TANAH
Walaupun tanah berada dalam bidang kuasa
Kerajaan Negeri, Parlimen boleh merangka
undang2 ttg tanah selepas mendapat persetujuan
DUN
Kerajaan Persekutuan boleh mengambil tanah
sesebuah negeri untuk kemajuan negara
Apabila tanah tersebut tidak lg diperlukan,
kerajaan Negeri boleh memperolehi semula dgn
membayar utk tanah tersebut termasuk
kemudahan yg telah dibina
 Tanah rezab Melayu = tanah umum utk
kebajikan orang Melayu. Cth penggunaan:
Pembinaan Masjid
Pembinaan madrasah/surau
Sbg tanah perkuburan
Perkara 89 = cara memperoleh tanah rezab
Melayu
Kerajaan negeri mengambil melalui perjanjian dgn
tuan tanah
Tuan tanah pohon tanahnya jd tanah rezab
Tanah yg ditukar status rezab perlu diganti dgn
keluasan yg sama
Perolehan tanah oleh K.Pusat
drp K.Negeri
Jenis Tanah Cara Perolehan
Tanah Milik Ambil tanah secara
perjanjian atau paksaan
(Perkara 83 (5)(b))
Bayar pampasan ikut
harga tanah semasa
Tanah bukan milik Kerajan negeri serah tanah
kpd Kerajaan Pusat setelah
rundingan
Tanah khas kerajaan Negeri Kerajaan Pusat tidak berhak
mengambil tanah ini
PENTADBIRAN NEGERI &
KERAJAAN TEMPATAN
Apakah peranan menteri besar,
ketua menteri , dan Dewan
Undangan Negeri ?
Menteri Besar dan Ketua Menteri
Jawatankuasa MB/KM diwujudkan mengikut Perlembagaan Negeri. MB/KM
dilantik oleh Raja/Sultan/YDPN sepertimana peruntukan PP dari ahli parti
yang memenangi majoriti dalan pilihanraya negeri
Sebelum merdeka Raja/ Sultan mempengerusi MMK dan menerima nasihat
MMK jika bersetuju, tetapi selepas pindaan Perlembagaan Julai 1992, kuasa
Raja/ Sultan /YDPN terbatas kepada bertindak atas nasihat MB/KM.
Selepas Julai 1992, MB/KM adalah pengerusi MMK .
Sekiranya MB/KM tidak lagi mendapat kepercayaan majoriti ahli DUN,
beliau mesti meletakkan jawatan bersama seluruh anggotanya melainkan jika
DUN dibubarkan oleh Raja/ Sultan / YDPN atas permintaan MB/KM.
 Dewan Undangan Negeri
Dewan Undangan Negeri di Malaysia terdiri daripada Sultan atau Yang DiPertua
Negeri sebagai ketua negeri, seorang Speaker dan ahli-ahli Dewan Undangan Negeri
(ADUN). Ahli Dewan Undangan Negeri (ADUN) ini terdiri dari orang yang dilantik
mengikut Perlembagaan Persekutuan.

Sultan atau Yang DiPertua Negeri akan mengadakan persidangan dari masa ke semasa
dan akan mengetuai persidangan tersebut. Ahli Dewan Undangan Negeri (ADUN)
akan dikekalkan selama lima tahun sekiranya tidak dibubarkan dalam jangka masa
tersebut. Sultan atau Yang DiPertua Negeri boleh membubarkan Dewan Undangan
Negeri. Setelah dibubarkan, pilihan raya umum mesti diadakan dalam jangka masa
enam puluh (60) hari dari tarikh pembubaran.

Seorang Ahli Dewan Undangan Negeri (ADUN) boleh memegang jawatan sebagai ahli
Dewan Rakyat dan ADUN pada satu masa. Sebelum memegang sebarang kerusi dalam
Dewan Undangan Negeri, setiap ahli dimestikan mengangkat sumpah di hadapan
Speaker Dewan Undangan Negeri. Ahli tersebut hendaklah bersumpah atau berjanji
bahawa mereka akan taat menjalankan tugas-tugas mereka sebagai ahli Dewan sebaik
yang mungkin dan taat setia kepada negeri dan Malaysia.
Samb..
Adun berkuasa membuat Undang-Undang Negeri yang ditentukan
oleh Perlembagaan setiap negeri
Ahli DUN dipilih melalui pilihanraya DUN, 3 orang ahli tidak
rasmi (S/U Kerajaan Neg., Penasihat Undang-Undang Negeri dan
Pegawai Kewangan Negeri )
Ahli tidak rasmi ini tidak terlibat dalam perbahasan rang undang-
undang dan tidak berhak mengundi
Rang Undang Undang hanya diluluskan setelah mendapat
perkenan Raja/Sultan/ YDPN
Bidang kuasa DUN termaktub dalam Perkara 71, 74 dan 77 PP
DUN dipengerusikan oleh seorang Yang Dipertua yang dilantik di
kalangan ahli Dewan itu sendiri
 Jentera Pentadbiran Negeri terdiri daripada
Pejabat S/U Kerajaan Negeri, Pejabat Kewangan
Negeri, Penasihat Undang-Undang Negeri, Unit
Perancangan Ekonomi Negeri (UPEN), Personal
Awam Negeri.
 Jentera Pentadbiran Negeri
Pejabat S/U Kerajaan Negeri
Diketuai oleh S/U Kerajaan Negeri pegawai utama negeri, ketua perkhidmatan
awam negeri dan penasihat pentadbir utama kepada MB atau KM.
Bertanggungjawab menggubal dan melaksanakan dasar-dasar kerajaan negeri serta
mengarah dan menyelaraskan semua jabatan dalam kerajaan negeri termasuk
Pejabat Daerah .
Pejabat Kewangan Negeri
Bertanggungjawab mentadbir urusan kewangan negeri dari segi dasar kewangan ,
perolehan pendapatan , anggaran belanjawan dan urusan kewangan antara
Persekutuan dan negeri untuk pembangunan rakyat.
Diketuai oleh Pegawai Kewangan Negeri
Penasihat Undang-Undang Negeri
Bertanggungjawab menasihati MB/KM dan MMK dalam soal perundangan
dengan diketuai oleh Penasihat Undang-Undang Negeri
 Unit Perancangan Ekonomi Negeri (UPEN)
Berfungsi merancang, menyelaras dan menilai pembangunan ekonomi negeri.
Bertanggungjawab menyediakan dokumen perancangan pembangunan dan
anggaran kewangan Unit Ekonomi Negeri kepada Unit Ekonomi Pusat untuk
disusun sebagai Rancangan Pembangunan Kebangsaan.
Personal Awam Negeri
Tugas pentadbiran kerajaan negeri dikendalikan oleh Perkhidmatan Tadbir Negeri
(PTN) bagi Sabah, Sarawak dan bekas NNMTB.
Bagi Sabah dan Sarawak perlantikan dan urusan perkhidmatan kakitangan awam
negeri diuruskan oleh Pejabat Perjawatan Negeri.
PTN bertanggungjawab kepada S/U Kerajaan Negeri dan dibayar gaji pleh
kerajaan negeri
Bagi negeri bekas NNS dan NNMB urusan pentadbiran negeri dijalankan pleh
Pegawai Tadbir dan Diplomatik (PTD) dan Pegawai Tadbir Am (PTA) yang
dipinjamkan oleh kerajaan persekutuan kepada kerajaan negeri.
PTD dan PTA adalah terikat dengan undang-undang Persekutuan.
Sila terangkan Pentadbiran
Daerah serta tugas-tugas yang
dijalankan dalam pentadbiran
tersebut?
Pentadbiran Daerah
Digunakan oleh kebanyakan negara bagi
mentadbirkan wilayah yang jauh dari pusat
bandar serta yang mempunyai wilayah yang luas,
Sistem pentadbiran bervorak disentralisasi kuasa
atau pengagihan kuasa seperti:-
a) Devolusi
Kuasa membuat keputusan dalam daerah @
wilayah diserahkan kepada badan yang
mentadbirkan wilayah tersebut (pihak kuasa
tempatan)
b) Dikonsentrasi
Kuasa membuat keputusan berkaitan dengan
pentadbiran diberikan kepada suatu unit atau
organisasi dengan keizinan pentadbiran pusat
seperti pentadbirandaerah @ jajahan
 Pejabat daerah

Tugas utama ialah menguruskan soal tanah dan

pembangunan daerah
Diketuai oleh seorang pegawai daerah
Dibantu oleh sekurang-kurangnya dua orang
penolong pegawai daerah
Merupakan orang perantaraan antara kerajaan
negeri dengan penduduk
 Penyelarasan tugas antara agensi-agensi dlm daerah dilakukan
melalui Jawatankuasa Penyelarasan Rancangan Pembangunan
Kawasan Dewan Undangan Negeri (JAPRUN)
Tugas-tugas lain ialah:-
a) Menghantar maklumat mengenai pembangunan ekonomi
daerah kepada Jawatankuasa Perancangan Ekonomi Negeri
b) Memimpin dan memajukan Majlis Mesyuarat tempatan
c) Mempengerusikan Lembaga Bandaran serta bertindak sebagai
Pengerusi Lembaga Pelesenan.
Apa pula yang dikatakan
Pentadbiran Mukim dan
Pentadbiran Kampung, dan
apakah perbezaannya???
Pentadbiran Mukim
Daerah akan dipecahkan kepada Mukim
Ketua Mukim ialah Penghulu @ Penggawa
(Kelantan)
Merupakan kakitangan perkhidmatan awam
Dilantik oleh kerajaan negeri melalui S/Jaya
Perkhidmatan Awam Negeri
Menerima gaji bulanan
Mempunyai surat tauliah lantikan.
Tugas utama penghulu @ penggawa:-

Sebagai orang perantaraan antara kerajaan negeri

dengan penduduk mukim
Berkaitan dasar kerajaan, masalah penduduk
terutamanya soal tanah.
Merupakan ahli JAPRUN dan penasihat kepada
JKKK.
Pentadbiran Kampung
Mukim mengandungi beberapa buah kampung
Diketuai oleh seorang ketua kampung.
Perlantikan dibuat olah kerajaan negeri melalui
pegawai daerah
Diberi elaun dan bukan kakitangan
perkhidmatan awam negeri.
Suatu institusi kepimpinan tradisional yang ditaja
oleh kerajaan.
 Ketua Kampung bertanggungjawab bagi :-

menjaga keamanan kampung

Menyelesaikan masalah peringkat kampung
Menjadi penghubung antara orang kampung
dengan Pegawai Daerah dan pembantu kapada
Penghulu.
Jadual 11.1 (Peringkat Pentadbiran)

Negeri Bahagian Daerah/ Jajahan Mukim/ Daerah Kampung

kecil

Sem. Msia - Pegawai Daerah Penghulu Ketua Kampung

Kelantan - Pegawai Jajahan Penggawa Penghulu

Melaka - Pegawai Daerah Penghulu Tok Sidang

Sarawak Residen, dibantu Pegawai Daerah Pegawai Penghulu

oleh Temenggung (dibantu Pemanca Perkhidmatan
(ketua suku @ ketua Tadbir Negeri
masyarakat) masyarakat)

Sabah - Pegawai Daerah Ketua Anak Ketua Kampung

(dibantu oleh Negeri
K.Derah @ K.
Suku Kaum)
Apakah tujuan penubuhan
kerajaan tempatan?
 Kerajaan Tempatan
Ditubuhkan bagi tujuan untuk memberikan autonomi kepada penduduk setempat
bagi mentadbir wilayah mereka sendiri. Ia melibatkan keahlian bandar dimana
penduduk tempatan yang berfungsi membuat keputusan dan tindakan yang berkaitan
dengan hal ehwal mereka sendiri.

Kerajaan tempatan di semenanung merujuk kepada kerajaan :

a) Kawasan bandar

b) Luar bandar atau merangkumi kedua-dua kawasan ini.

- Disifatkan peringkat ketiga dalam struktur persekutuan di Malaysia yang terletak

di bawah bidang kuasa kerajaan negeri.

- Berada di bawah kawalan kerajaan persekutuan menerusi Bahagian Kerajaan

Tempatan,Kementerian Perumahan dan KerajaanTempatan.
Apakah punca penyusunan
semula kerajaan tempatan
ditubuhkan?
 Penyusunan Semula Kerajaan Tempatan
1965- Suruhanhanjaya Siasatan Diraja(Suruhanjaya Anti Nahappan) diwujudkan kerana
kelemahan dan ketidakberkesanan perjalanan kerajaan tempatan terutamanya dari segi
kewangan.

Perubahan terhadap pentadbiran tempatan yang dicadangkan oleh suruhanjaya ini tidak
dilaksanakan kerana persekitaran yang tidak sesuai pada masa itu.

1976- Akta Kerajaan Tempatan telah digubal bagi menyusun semula kerajaan tempatan dan
hanya dua pihak yang berkuasa iaitu:

a) Majlis Perbandaran kawasan bandar

b) Majlis Daerah kawasan luar bandar

Terdapat tiga jenis penguasa tempatan di Malaysia iaitu:

a) Majlis Bandar Raya

b) Majlis Perbandaran

c) Majlis Daerah
Siapakan yang terlibat dan apakah
yang terkandung dalam struktur
pentadbiran kerajaan tempatan?
 Struktur Pentadbiran Kerajaan Tempatan

KETUA EKSEKUTIF
- Majlis Bandar Raya = Datuk Bandar

- Majlis Perbandaran & Majlis Daerah = Yang Dipertua

- Dibantu oleh jawatankuasa yang diketuai oleh ahli majlis

- Dilantik oleh Kerajaan Negeri-tidak melebihi 3 tahun, YDP Majlis Daerah diisi oleh
Pegawai Daerah

- Bilangan ahli Majlis Bandar Raya & Majlis Perbandaran - tidak < dari 8org dan tidak
> dari 24org

- Bilangan ahli Majlis Daerah - tidak < dari 8org dan tidak > dari 12org

- Pegawai tadbir utama ialah Setiausaha yang bertanggungjawab dalam semua urusan
pentadbiran.
Apakah syarat yang tetapkan
untuk melantik ahli majlis
penguasa tempatan?
Pelantikan Ahli Majlis Penguasa Tempatan

Orang yang bermastautin di kawasan penguasa tempatan

itu sendiri

Ada pengalaman dan pengetahuan dalam urusan kerajaan

tempatan

Barasal daripada sesuatu bidang perkejaan,perdagangan

atau perindustrian

Mampu untuk mewakili semua kaum di kws penguasa

tempatan itu
Terdapat berapa jeniskah kerajaan
tempatan & apakah kriteria yang
perlu ada untuk setiap jenis?
 Jenis Kerajaan Tempatan
JENIS KRITERIA

Dewan Bandar Raya @ Majlis Pusat pentadbiran sesebuah negeri

Bandar Raya Penduduk melebihi sejuta orang
Hasil pandapatan tahunan melebihi
RM20juta

Majlis Perbandaran Pusat pentadbiran sesebuah daerah

Jumlah penduduk melebihi 100,000 orang
Hasil pendapatan tahunan melebihi
RM5juta
Majlis Daerah Sesebuah pecan yang terletak di luar
Bandar
Hasil pendapatan tahunan lebih kurang
RM5juta
Penguasa tempatan mempunyai
beberapa fungsi.Apakah fungsi
utama tersebut?
 Fungsi Penguasa Tempatan
Mempunyai dua prinsip utama iatu :

a) Ultra-Vires berfungsi mengikut tugas & tanggungjawab yang ditetapkan oleh undang2 iaitu
berpandukan bidang kuasa & tugas yang disenaraikan oleh undang2.

b) General Cometence boleh menjalankan sebarang kegiatan dengan syarat penguasa tempatan
itu mampu membiayai kegiatan tersebut

Fungsi utama penguasa tempatan ialah:

a) Mengawal pembangunan tanah & bangunan dalam kws pentadbirannya.

b) Memberi perkhidmatan sanitari & pembersihan spt mengutip sampah,mencuci longkang &
memotong rumput.

c) Mengaja & mengawal keselamatan awam,mengurus pasar & gerai serta mengutip cukai spt cukai
pintu & parking

d) Membina & menyelenggara kemudahan awam & rekreasi spt taman awam, kolam renang,padang
permainan

e) Membina,menyelenggara & membaiki jalan2 awam, parit & salur air

 Bagaimanakah sumber
pendapatan dikenakan terhadap
penguasaan tempatan?
 Sumber Pendapatan Penguasa Tempatan
a) Cukai tafsiran yg dikenakan keatas harta dalam kawasan pentadbirannya

b) Geran kewangan drpd kerajaan persekutuan terutama dlm bentuk Pemberian

Pelancaran, Pemberian Tahunan & Pemberian Projek2 Kecil seperti membina pasar

c) Kadar sewa & bayaran lesen spt lesen perniagaan, kadar sewa keatas harta negeri,hasil
yang dikutip oleh Perbendaharaan & pampasan oleh mahkamah

d) Semua caj @ keuntungan drpd perdagangan, perkhidmatan & perusahaan yang

dikendalikan oleh pengusaha tempatan

e) Semua bunga yang ddilaburkan oleh pengusaha tempatan & semua pendapatan yang
dikutip drpd harta tak alih dan harta alih pengusaha tempatan

f) Hasil lain pengusaha tempatan drpd kerajaan,persekutuan, negeri @ mana2 badan

berkanun @ mana2 punca lain dlm bentuk pemberian & sumbangan.
Hubungan Kerajaan Tempatan Dgn Kerajaan
Persekutuan & Negeri
Hubungan kerajaan tempatan dgn kerajaan persekutuan adalah melalui
Majlis Negara bagi Kerajaan Tempatan yang dikendalikan oleh
Menteri Perumahan dan Kerajaan Tempatan.

Kerajaan Negeri mempunyai kuasa keatas kerajaan tempatan dalam

urusan penggubalan undang2, anggaran belanjawan
tahunan,penjawatan,geran kewangan dan pinjaman kerajaan tempatan.

Di bawah Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri(MMKN),terdapat

Jawatankuasa Kerajaan Tempatan yang berfungsi menyelaras segala
kegiatan kerajaan tempatan.
Majlis negara ditubuhkan kerana
hubungan kerajaan tempatan &
kerajaan persekutuan serta negeri.
Apakah fungsi utama majlis ini?
 Fungsi Majlis
a) Membentuk kerajaan tempatan dari masa ke semasa melalui
perbincangan & perundingan dgn kerajaan persekutuan &
negeri

b) Memastikan proses pembentukan kerajaan tempatan itu

mestilah berpandukan dasar2 negara

c) Menasihati kerajaan persekutuan dan negeri berkaitan

dengan hal ehwal perundangan dan lain2 berhubung dengan
kerajaan tempatan.
SEKIAN TERIMA
KASIH
 Buku
Alias Baba. (1999). Model linear dalam penyelidikan sains sosial. Selangor: Universiti
Kebangsaan Malaysia.

Bab dalam buku

Ahmad Azam Abdul Rahman. (2005). Patriotisme dan globalisasi. Dlm Hussain
Mohamad (pnytg.). Belia dan patriotisme Malaysia, hlm. 118-119, Melaka: Institut
Kajian Sejarah dan Patriotisme Malaysia.

Jurnal
Atkin, C. K. & Gantz, W. (1978). Communication News And the Child Audience. Journal
of Broadcasting, Vol. 22, 47-61.

Akhbar
Arshad Khan. (2003). Penyertaan kaum Cina dalam tentera kritikal. Utusan Malaysia, 16
September: 1.
Berita Harian (2007). Jeneral Thai risau diintip Singapura. 20 Januari: 18

Internet
Taylor, H. (2002). Pride in America. The Harris poll. 27 Jun.
(http://www.harrisinteractive.com/harris_poll/index.asp?PID=305