MENADMENT

KVALITETA

Sistem kvaliteta
Doc. dr Igor Todorovi
SISTEM KVALITETA
Sistem kvaliteta (quality system, QS) ima funkciju sa
procesom upravljanja i obezbjeenja kvalitetom i skup
organizacione strukture, postupaka, procesa i potencijala.
Zadatak sistema kvaliteta je ostvarivanje ciljeva u podruju
kvaliteta, a posebno podeavanje kvaliteta i odravanje
stabilnosti procesa. Sistem kvaliteta je prvenstveno
oblikovan radi unutranjih potreba upravljanja
organizacijom. Ove potrebe upravljanja su ire od zahtjeva
pojedinanih potroaa koji su zainteresovani samo za neke
dijelove sistema kvaliteta.

Sistem kvaliteta je podsistem poslovnog sistema sa

samostalnim funkcijama upravljanja i obezbjeenja
kvaliteta. Sistem kvaliteta je radni sistem , koji obuhvata
Operativno upravljanje kvalitetom (QC) i Obezbjeenje
kvaliteta rezultata procesa (QA), u organizacionoj strukturi
sektora kvaliteta i poslovnog sistema.
STRUKTURA SISTEMA
KVALITETA
Kvalitet
Politika Upravljanje rezultata
kvaliteta kvalitetom procesa

OPERATIVNO
REZULTAT
DIREKTOR UPRAVLJANJE POTROA
PROCESA
KVALITETOM

korekcije zahtjevi

OBEZBJEENJE UGOVOR
KVALITETA
Interno Eksterno
obezbjeenje obezbjeenje
kvaliteta kvaliteta
QC

Korekcije Trokovi

QA
SEKTOR KVALITETA
Sektor kvaliteta je organizacioni oblik sistema
kvaliteta (QS), koji izvrava poslove upravljanja i
obezbjeenje kvaliteta u slubama Operativnog
upravljanja kvalitetom i Obezbjeenja kvaliteta,
prema shemi na slici Sluba operativnog
upravljanja kvalitetom obavlja operativne
aktivnosti i postupe za ostvarivanje kvaliteta
rezultata procesa. Sluba obezbjeenja kvaliteta
obavlja aktivnosti i postupke za obezbjeenje
povjerenja u kvalitet rezultata procesa,
ostvarenjem propisanih zahtjeva i provoenjem
korektivnih akcija.
 ORGANIZACIONA SHEMA SISTEMA
KVALITETA I POSLOVNOG SISTEMA
DIREKTOR

Sektor
Sektor planiranja Sektor Sektor obrade i
Sektor razvoja odravanja i
i pripreme kvaliteta montae transporta

Sektor
Sektor finansija i Sektor prodaje i
Sektor nabavke kadrovskih
knjigovodstva distribucije
poslova

Sluba
Sluba
operativnog
obezvjeenja
upravljanja
kvaliteta
kvalitetom

Odjeljenje Odjeljenje za Odjeljenje Odjeljenje

Odjeljenje ulazne Odjeljenje izlazne Odjeljenje
procesne izradu i zamjenu operativnog raunaraski
kontrole kvaliteta kontrole kvaliteta laboratorija
kontrole kvaliteta postupaka obezbjeenja analiza
kvaliteta
SLUBA OPERATIVNOG
UPRAVLJANJA
KVALITETOM
Sluba operativnog upravljanja kvalitetom
(SUK) je organizacioni oblik podsistema
operativnog upravljanja kvalitetom (QC) koja
obino ima slijedea 3 odjeljenja: 1. Odjeljenje
ulazne kontrole kvaliteta, 2. Odjeljenje procesne
kontrole kvaliteta i 3. Odjeljenje izlazne kontrole,
SUK UK, PK, IK sa potrebnim brojem kontrolora.
ODJELJENJE ULAZNE
KONTROLE
Odjeljenje ulazne kontrole (UK) je dio Slube
operativnog upravljanja kvalitetom (SUK) koji svojim:
kadrovima, opremom i radnim postupcima
operativnog upravljanja i kontrolisanja kvaliteta
ostvaruje prijem ili odbijanje svih ulaznih materijal.
Ulazna kontrola kvaliteta ima potreban broj ulaznih
kontrolora koji vre prijem ispravnih ili odbijanje
neispravnih ulaznih materijala. Ulazni kontrolori
imaju strunu kvalifikaciju koja im omoguava da
primjenjuju standardizovane metode i propisane
postupke za kontrolisanje ulaza. Ulaznom kontrolom
kvaliteta obino rukovodi ef kontrole ili glavni
kontrolor kome je nadreen ef Slube operativnog
upravljanja kvaliteta.
RADNI POSTUPCI OPERATIVNOG
UPRAVLJANJA I KONTROLISANJA
KVALITETA ULAZA SU:
klasino kontrolisanje,

potpuno kontrolisanja ulaza,

stalno kontrolisanje neispravnosti ulaza,

povremeno kontrolisanje neispravnosti ulaza,

uzastopno kontrolisanje neispravnosti ulaza,

kontrolisanje provjerom dokumentacije ulaza,

potpuno kontrolisanje,

kontrolisanje neispravnosti ulaza,

uzastopno kontrolisanje neispravnosti ulaza testiranjem,

kontrolisanje neispravnosti ulaza testiranjem i

kontrolisanje neispravnosti ulaza ocjenjivanjem.

ODJELJENJE PROCESNE
KONTROLE
Odjeljenje procesne kontrole (PK) je dio Slube
operativnog upravljanja kvalitetom SUK koji svojim:
kadrovima, opremom i radnim postupcima operativnog
upravljanja i kontrolisanja kvaliteta ostvaruje nastavak ili
prekid tehnolokih procesa u proizvodnim pogonima.
Tehnoloki procesi obuhvataju slijedee grupe procesa:
oblikovanje, savijanje, nanoenje i toplotno-hemijske
procese.

Odjeljenje procesane kontrole kvaliteta ima potreban broj

procesnih kontrola koji vre prijem dobrih ili odbijanje loih
tehnolokih procesa. Procesni kontrolori imaju strunu
kvalifikaciju koja im omoguava da primjenjuju
standardizovane metode i propisane postupke za
kontrolisanje procesa. Procesnom kontrolom kvaliteta obino
rukovodi ef kontrole ili glavni kontrolor kome je nadreen
ef Slube operativnog upravljanja kvalitetom.
RADNI POSTUPCI OPERATIVNOG
UPRAVLJANJA I KONTROLISANJA
KVALITETA PROCESA SU:
kontrolisanje prvog primjerka u procesu,

kontrolisanje aritmetikih sredina procesa,

kontrolisanje stanja procesa,

predkontrolisanje stanja procesa,

kontrolisanje ispravnosti procesa,

kontrolisanje stanja procesa.

ODJELJENJE IZLAZNE
KONTROLE
Odjeljenje izlazne kontrole kvaliteta (IK) je dio Slube
operativnog upravljanja kvalitetom SUK koji svojim:
kadrovima, opremom i radnim postupcima operativnog
upravljanja i kontrolisanja kvaliteta ostvaruje prijem
ispravnih ili odbijanje neispravnih izlaznih rezultata
procesa. Izlazni rezultati procesa su svi izraeni rezultati u
poslovnom sistemu: poluproizvodi, proizvodi, softver i
usluga.

Izlazna kontrola kvaliteta ima potreban broj izlaznih

kontrola koji vre prijem ispravnih ili odbijanje neispravnih
izraenih rezultata procesa. Izlazni kontrolori imaju strunu
kvalifikaciju koja im omoguava da primjenjuju
standardizovane metode i propisane postupke za
kontrolisanje izlaza. Izlaznom kontrolom kvaliteta obino
rukovodi ef kontrole ili glavni kontrolor kome je nadreen
ef Slube operativnog upravljanja kvalitetom.
RADNI PROCESI OPERATIVNOG
UPRAVLJANJA I KONTROLISANJA
KVALITETA IZLAZA SU:
potpuno kontrolisanje izlaza,

stalno kontrolisanje neispravnosti izlaza ,

povremeno kontrolisanje neispravnosti izlaza,

uzastopno kontrolisanje neispravnosti izlaza,

provjera dokumentacije izlaza,

potpuno kontrolisanje izlaza,

kontrolisanje neispravnosti izlaza,

uzastopno kontrolisanje neispravnosti izlaza,

kontrolisanje neispravnosti izlaza testiranjem,

kontrolisanje izlaza testiranjem,

kontrolisanje izlaza ocjenjivanjem i

kontrolisanje neispravnosti izlaza ocjenjivanjem .

DJELATNOST SLUBE OPERATIVNOG
UPRAVLJANJA KVALITETOM

Tehnoloi
PK A
sistem A

Tehnoloi
PK B
sistem B
P
D
R N
IT UK IK U E
K TR
Tehnoloi S
M PK C
sistem C

Tehnoloi
PK D
sistem D

TE

FL ML EL

HL

UL

TL

SOK
SLUBA OBEZBJEENJA
KVALITETA
Sluba obezbjeenja kvaliteta (SOK) je
organizacijski oblik podsistema Obezbjeenja
kvaliteta QA koja obino ima slijedea etiri
odjeljenja: 1. Odjeljenje za izradu i zamjenu
postupaka, 2. Odjeljenje operativnog obezbjeenja
kvaliteta, 3. Odjeljenje raunarskih analiza i 4.
Odjeljenje laboratorija, odnosno SOK OP, OO, OA, OL
sa potrebnim brojem kontrolora. Odjeljenjem
rukovode efovi ili rukovodioci odjeljenja, a njima je
neposredno nadreen ef slube obezbjeenja
kvaliteta.
ODJELJENJE ZA IZRADU I
ZAMJENU POSTUPAKA
Odjeljenje za izradu i zamjenu postupaka (OP) je dio Slube
obezbjeenja kvaliteta (SOK) koji svojim: kadrovima, opremom i
radnim postupcima ostvaruje izradu i zamjenu Prirunika o
kvalitetu, postupaka obezbjeenja kvaliteta i radnih postupaka.
Odjeljenje za izradu i zamjenu postupaka ostvaruje slijedee
zadatke:
planiranje izrade dokumenata koji e pravovremeno zamijeniti nedostajue
ili stare Prirunike o kvalitetu, postupke obezbjeenja kvaliteta i radne
postupke,
izrada dokumenta koja podrazumijeva sticanje prijedloga, rasprava i
usvajanje Prirunika o kvalitetu, postupaka obezbjeenja kvaliteta i radnih
postupaka,
umnoavanje ili organizovanje tampanja Prirunika i kvalitetu, postupaka
obezbjeenja kvaliteta i radnih postupaka u planiranom broju primjeraka,
organizovanje uvanja Prirunika o kvalitetu, postupaka obezbjeenja
kvaliteta i radnih postupaka,
zamjena starih dokumenta sa novim Prirunikom o kvalitetu, postupcima
obezbjeenja kvaliteta i radnim postupcima,
arhiviranje starih i zamjena Prirunika o kvalitetu, postupaka obezbjeenja
kvaliteta i radnih postupaka u arhivi organizacije.
ODJELJENJE OPERATIVNOG
OBEZBJEENJA KVALITETA
Odjeljenje operativnog obezbjeenja kvaliteta (OO) je dio Slube
obezbjeenja kvaliteta (SOK) koji svojim: kadrovima, opremom i
radnim postupcima ostvaruje stalno i periodino obezbjeenje
kvaliteta, neposrednim provjeravanje primjene izraenih Prirunika
o kvalitetu, postupaka obezbjeenja kvaliteta i radnih postupaka.
Stalno obezbjeenje kvaliteta obuhvata ostvarenje slijedeih zadataka:
provjeravanje primjene Prirunika o kvalitetu,
provjeravanje primjene obezbjeenja kvaliteta u radnim postupcima prema
detaljnim opisima u radnim postupcima,
provjeravanje primjene obezbjeenja kvaliteta u posebnim radnim
postupcima mjerenja, ispitivanja i kontrolisanja kvaliteta prema detaljnim
opisima u radnim postupcima,
provjeravanje primjene propisanih upravljakih i preventivnih i korektivnih
akcija u sistemu kvaliteta prema izraenim dokumentima,
predlaganje i saradnja u izradi postupaka obezbjeenja kvaliteta,
predlaganje i saradnja u izradi radnih postupaka i
ovjeravanje radnih dokumenata prema izraenim postupcima obezbjeenja
kvaliteta i radnim postupcima u pojedinim radnim sistemima.
PERIODINO OBEZBJEENJE
KVALITETA OBUHVATA OSTVARIVANJE
SLIJEDEIH ZADATAKA:
interno redovno provjeravanje sopstvenog sistema kvaliteta prema planu
ili nalogu direktora poslovnog sistema radi internog obezbjeenja
kvaliteta,

interno povremeno provjeravanje sopstvenih elemenata kvaliteta

(procesa, rezultata procesa) prema planu ili nalogu direktora poslovnog
sistema radi internog obezbjeenja kvaliteta,

interno povremeno provjeravanje primjene sopstvenih korektivnih i

preventivnih akcija prema planu ili nalogu direktora poslovnog sistema
radi internog obezbjeenja kvaliteta,

interno povremeno provjeravanje sopstvenog sistema kvaliteta prema

planu ili nalogu direktora poslovnog sistema radi eksternog obezbjeenja
kvaliteta, obzirom na ugovornu situaciju koja postoji izmeu organizacije-
isporuioca i kupca i

eksterno redovno provjeravanje sistema kvaliteta isporuioca prema

planu ili nalogu direktora poslovnog sistema radi eksternog obezbjeenja
kvaliteta, za eksterno potvrivanje ili registrovanje od strane
organizacije-kupca.
ODJELJENJE
RAUNARSKIH ANALIZA
Odjeljenje raunarskih analiza (OA) je dio Slube obezbjeenja
kvaliteta (SOK) koji svojim: kadrovima, opremom i radnim
postupcima ostvaruje cjelokupan rad na informacionom sistemu
u vezi sa Prirunikom o kvalitetu, postupcima obezbjeenja
kvaliteta i radnim postupcima. Odjeljenje raunarskih analiza
ostvaruje slijedee zadatke:
izradu Prirunika o kvalitetu, postupaka obezbjeenja kvaliteta i radnih
postupaka na raunarskoj opremi,
uvanje cjelokupnog sadraja Prirunika o kvalitetu, postupaka
obezbjeenja kvaliteta i radnih postupaka u informacionom sistemu i na
medijumima,
izrada novih i dopuna starih baza podataka,
dopuna podataka u bazama podataka,
izrada i dostava izvjetaja, analiza i pregleda iz baze podataka,
formulisanje korektivnih akcija i izrada pregleda izvrenja korektivnih
akcija kao i
formulisanje preventivnih akcija i izrada prijedloga izvrenja preventivnih
akcija.
ODJELJENJE LABORATORIJA
Odjeljenje laboratorija (OL) je dio Slube
obezbjeenja kvaliteta (SOK) koji svojim:
kadrovima, opremom i radnim postupcima u
pojedinim laboratorijama ostvaruje procese
mjerenja i ispitivanja materijala i rezultata
procesa. Odjeljenje laboratorija ostvaruje slijedee
zadatke:
u metrolokoj laboratoriji
u fizikoj (mehanikoj) laboratoriji
u hemijskoj laboratoriji
metalografskoj laboratoriji
u tehnolokoj laboratoriji
u laboratoriji za ispitivanje proizvoda
DJELATNOST SLUBE
OBEZBJEENJA KVALITETA

SUK Rezultat
Direktor IT R K P N TR M TE D U Potroa S E
Ok 1-3 procesa

Ot, O Os

Os Ou1 Ugovor

Os
SOK Os
On
Ou 3
Op Oi
Oo
Or2 Ou2, Oa

Or1 Os

Om

Ou2 Os
QS
DOKUMENTACIJA
SISTEMA KVALITETA
Dokumentacija sistema kvaliteta obuhvata
Prirunik o kvalitetu, sve projektovane i uvedene
postupke obezbjeenja kvaliteta.
PRIRUNIK O KVALITETU JE
UGLAVNOM USMJEREN NA:
upoznavanje politike kvaliteta, postupaka i zahtjeva u organizaciji,

opisivanje i primjenu sistema kvaliteta,

uvoenje obezbjeenja kvaliteta u praktinu primjenu,

formiranje dokumentacije kao osnove za provjeru sistema kvaliteta,

omoguavanje kontinuiranosti sistema kvaliteta u promjenljivim

uslovima,

uvjebavanje zaposlenih u ispunjavanju zahtjeva sistema kvaliteta,

eksterno prikazivanje sistema kvaliteta i

prikazivanja sistema kvaliteta u pogledu ispunjavanja zahtjeva kvaliteta

u ugovorenim situacijama.
Prikaz poglavlja prirunika kvalitete iz standarda ISO
9001
POSTUPAK
OBEZBJEENJA
KVALITETA
Postupak obezbjeenja kvaliteta je dokument
sa skupom detaljnih praktinih operacija koje
omoguavaju obezbjeenje kvaliteta
provjeravanjem izvrenja radnih postupaka.
RADNI POSTUPAK
Radni postupak je dokument sa skupom detaljnih
praktinih operacija koji omoguava izvravanje
odreenog radnog procesa. Radni procesi u
poslovnom sistemu obuhvataju bilo koje izvrenje
rada, npr. istraivanje trinih potreba, razvoj
prototipova, konstruisanje, nabavka,
magacioniranje, planiranje i priprema proizvodnje,
spoljni i unutranji transport, tehnoloki procesi
obrade i montae, mjerenje, ispitivanje,
kontrolisanje, upravljanje i obezbjeivanje
kvaliteta, prodaja, distribucija, ugradnja,
servisiranje, odravanje, pravni i kadrovski poslovi,
finansije, obezbjeenje imovine, itd.