ВИДОВИ ОДГОВОРНОСТ ЗА ШТЕТА И

НАДОМЕСТУВАЊЕ НА
ПРИЧИНЕТАТАТА ШТЕТА
НЕДЕЛА 11
ПОСЕБНИ УСЛОВИ ЗА
ОДГОВОРНОСТ ЗА ШТЕТА
 ЗА НАСТАНУВАЊЕ НА ОБЛИГАЦИЈАТА ЗА
НАДОМЕСТ НА ШТЕТА, ПОКРАЈ СТРАНИТЕ И
ОПШТИТЕ УСЛОВИ, СЕКОГАШ Е ПОТРЕБНО
ПОСТОЕЊЕ И НА ЕДЕН ИЛИ ПОВЕЌЕ СООДВЕТНИ
ПОСЕБНИ УСЛОВИ
◦ ПОСЕБНИ ВО ТАА СМИСЛА ШТО ТИЕ НЕ СЕ БАРАТ ДА
ПОСТОЈАТ КАЈ СИТЕ ВИДОВИ НА ОБЛИГАЦИОНИ
ОДНОСИ ШТО НАСТАНУВААТ СО ПРИЧИНУВАЊЕ НА
ШТЕТА, ТУКУ СЕ БАРА САМО НЕКОЈ ОД НИВ (А
ПОНЕКОГАШ И ПОВЕЌЕ)
 ПРИТОА, ТОКМУ ОД ТОА КОЈ ОД ПОСЕБНИТЕ
УСЛОВИ СЕ БАРА ЗА НАСТАНУВАЊЕТО НА ДАДЕНА
ОБЛИГАЦИЈА, ОДНОСИТЕ СЕ ПОЈАВУВААТ ВО
ПОВЕЌЕ ПОСЕБНИ ВИДОВИ, ИЛИ КАКО ШТО ТИЕ
ПОИНАКУ СЕ НАРЕКУВААТ ПОСЕБНИ ВИДОВИ НА
ОДГОВОРНОСТ ЗА ПРИЧИНЕТА ШТАТА
КОИ СЕ ПОСЕБНИТЕ ВИДОВИ
ОДГОВОРНОСТ?
ВИНА (СУБЈЕКТИВНА ОДГОВОРНОСТ)

ОПАСНА СТВАР ИЛИ ОПАСНА ДЕЈНОСТ

(ОБЈЕКТИВНА ОДГОВОРНОСТ)

ПОВРЕДА НА ОБВРСКА ОД ПОСТОЕН

ОДНОС (ДОГОВОРНА ОДГОВОРНОСТ)

ОДГОВОРНОСТ ЗА ДРУГ (ПОРАДИ

ДЕЛИКТАНА НЕСПОСОБНОСТ ИЛИ
СПЕЦИФИЧЕН ОДНОС)
ПОСЕБНИ СЛУЧАЕВИ НА
ОДГОВОРНОСТ ЗА ШТЕТА
 ПОКРАЈ ПОСЕБНИТЕ ВИДОВИ  ТОА СЕ СЛУЧАЕВИТЕ НА
ОДГОВОРНОСТ, ПОСТОЈАТ И
ПОСЕБНИ СЛУЧАЕВИ НА
ОДГОВОРНОСТ, КАЈ КОИ СЕ
ПОТРЕБНИ НЕКОИ СПЕЦИФИЧНИ
УСЛОВИ
 СЕПКА, ЗА РАЗЛИКА ОД
ПРЕТХОДНИТЕ КАДЕ ИМАМЕ
ПОСЕБНИ ВИДОВИ НА
ОДГОВОРНОСТ, ОВДЕКА НЕ СЕ
РАБОТИ ЗА ПОСЕБНИ ГРУПИ НА
ОДГОВОРНОСТ
◦ ОДГОВОРНОСТ ПОРАДИ
ТЕРОРИСТИЧКИ АКТИ, ЈАВНИ
ДЕМОНСТРАЦИИ ИЛИ
МАНИФЕСТАЦИИ;
◦ ОДГОВОРНОСТ ПОРАДИ ДЕЛА НА
КОРУПЦИЈА
◦ ОДГОВОРНОСТ ЗА ШТЕТА
НАПРАВЕНА ОД МЕЃУНАРОДНИ
ВОЕНИ ИЛИ ДРУГИ ОРГАНИЗАЦИИ
◦ ОДГОВОРНОСТ НА ОРГАНИЗАТОРОТ
НА ПРИРЕДБИ
◦ ОДГОВОРНОСТ ПОРАДИ
НЕДАВАЊЕ НА НЕОПХОДНА
ПОМОШ
◦ ОДГОВОРНОСТ ВО ВРСКА СО
ОБВРСКА ЗА СКЛУЧУВАЊЕ НА
ДОГОВОР;И
◦ ОДГОВОРНОСТ ВО ВРСКА СО
ВРШЕЊЕ НА РАБОТИ ОД ЈАВЕН
ИНТЕРЕС
ИСТОРИСКИ РАЗВОЈ НА
СУБЈЕКТИВНАТА ОДГОВОРНОСТ
 СЕ РАБОТИ ЗА ВИД НА ОДГОВОРНОСТ КОЈА СЕ БАЗИРА НА
ВИНАТА НА ШТЕТНИКОТ
 ВО ПРИМИТИВНИТЕ ПРАВА, ОВАА ОДГОВОРНОСТ НЕ БИЛА
ЗАСТАПЕНА, ТУКУ АКЦЕНТОТ БИЛ СТАВЕН ИЛИ НА САМИОТ
ФАКТ НА НАСТАНУВАЊЕ НА ШТЕТАТА ИЛИ НА ОДГОВОРНОСТА
НА ЦЕЛАТА ЗАЕДНИЦА
 ОВАА ОДГОВОРНОСТ НАСТАНУВА НА ПОЧЕТОКОТ НА XIX-ОТ
ВЕК, СО ПОЈАВАТА НА ФИЛОСОФИЈАТА НА ИНДИВИДУАЛИЗМОТ
И СЛОБОДНАТА ВОЛЈА, КОГА АКЦЕНТОТ СЕ ПОВЕЌЕ СЕ ТАВА НА
СУБЈЕКТИВНИОТ ОДНОС НА ПРИЧИНИТЕЛОТ СО НЕГОВОТО
ДЕЈТСВИЕ И ПОСЛЕДИЦИТЕ ОД ИСТОТО
 СПОРЕД ЈЕРИНГ: НА НАДОМЕСТ НЕ ОБВРЗУВА ШТЕТАТА ТУКУ
ВИНАТА; ПРАВИЛО КОЕ Е ПРОСТО ИСТО КОЛКУ И ПРАВИЛОТО НА
ХЕМИЧАРИТЕ ДЕКА НЕ ГОРИ СВЕТЛОСТА, ТУКУ КИСЛОРОДОТ ОД
ВОЗДУХОТ
 КАКО ОВДЕКА СЕ РАБОТИ ЗА ВИНАТА КАКО ПОСЕБЕН ФАКТОР,
СЕ НАВЕДУВА ДЕКА ВИНАТА Е ОСНОВ НА СУБЈЕКТИВНАТА
ОДГОВОРНОСТ ЗА ШТЕТА
СУШТИНА НА СУБЈЕКТИВНАТА
ОДГОВОРНОСТ
 СУШТИНАТА НА СУБЈЕКТИВНАТА
ОДГОВОРНОСТ СЕ БАЗИРА НА ЛИЧНИОТ УКОР
НА ПРИЧИНИТЕЛОТ НА ШТЕТАТА
 ОВОЈ УКОР СЕ ТЕМЕЛИ НА ФАКТОТ ШТО
СТОРИТЕЛОТ НЕ СЕ ОДНОСУВАЛ ОНАКА КАКО
ШТО ТРЕБАЛО ВО КОНКРЕТНАТА ДАДЕНА
СИТУАЦИЈА
 ПОРАДИ ФАКТОТ ШТО СТОРИТЕЛОТ СЕ
ОГРЕШИЛ, МОРАЛНО Е ИСПРАВНО ИСТИОТ
ШТЕТАТА ДА ЈА НАДОМЕСТИ, ЗАТОА ШТО
ДОКОЛУ СЕ ОДНЕСУВАЛ ОНАКА КАКО ШТО
ТРЕБАЛО, НЕ БИ ДОШЛО ДО НАСТАНУВАЊЕ
НА ШТЕТАТА
 СИСТЕМ НА ПРЕТПОСТАВЕНА
СИСТЕМ НА ДОКАЖАНА ВИНА ВИНА
 СПОРЕД СТАВОВИТЕ НА  ПОНОВИТЕ ГЛЕДИШТА, ПОРАДИ
ПОСТАРАТА ТЕОРИЈА, ОЛЕСНУВАЊЕ НА ПРОЦЕСНАТА
ПОЛОЖБА НА ОШТЕТЕНИОТ,
ПРАКТИКА И ОДАТ НА СИСТЕМОТ НА
ЗАКОНОДАВСТВО, ПРЕТПОСТАВЕНА ВИНА
ВИНАТА НИКОГАШ НЕ СЕ  СПОРЕД ЗОО:
ПРЕТПОСТАВУВА, ПА ◦ АКО ШТЕТАТА Е ПРИЧИНЕТА СО
НАМЕРА ИЛИ КРАЈНО НЕВНИМАНИЕ,
ПОТРЕБНО Е ДА СЕ ОШТЕТЕНИОТ ТРЕБА ДА ГО ДОКАЖЕ
ДОКАЖЕ НИВНОТО ПОСТОЕЊЕ (ЗОО, ЧЛ. 155/2)
◦ ЈА ДОКАЖУВА ◦ АКО ПАК ШТЕТАТА Е ПРИЧИНЕТА СО
ОБИЧНО НЕВНИМАНИЕ ИЛИ ДРУГ
ОШТЕТЕНИОТ!!! ПОМАЛ СТЕПЕН НА НЕВНИМАНИЕ,
ШТЕТНИКОТ ТРЕБА ДА ДОКАЖЕ ДЕКА
 ВИНАТА СЕ ТИЕ НЕ ПОСТОЕЛЕ (ЗОО, ЧЛ. 155/3)
ПРЕТПОСТАВУВАЛА
САМО КАЈ ДОГОВОРНАТА
ОДГОВОРНОСТ

ДОКАЖУВАЊЕ НА ВИНАТА
ПОИМ НА ВИНА
 РИМСКОТО ПРАВО НЕ ПОЗНАВАЛО ЕДИНСТВЕН И
ОПШТ ПОИМ НА ВИНАТА, ТУКУ ПОЗНАВАЛО САМО
НЕКОИ НЕЈЗИНИ ОБЛИЦИ, КАКО DOLUS И CULPA
 ВИНАТА СЕКОГАШ ПОДРАЗБИЛА НЕКОЈА ГРЕШКА,
НЕПРАВИЛНОСТ ИЛИ ПРОПУСТ ПОЕДИНЕЦОТ КОИ
ОПШТЕСТВОТО НЕ ГИ ОДОБРУВА
 ПОРАДИ ТОА, ПОИМОТ НА ВИНАТА ПОДРАЗБИРА
НЕГАТИВНА ОЦЕНА НА ВРЕДНОСТА НА ЧОВЕКОВОТО
ВОЛЈЕВО ОДНЕСУВАЊЕ
 ВИНОВЕН Е ОНОЈ КОЈ СИ ДОПУШТИЛ ОДНЕСУВАЊЕ
КОЕ ТРЕБАЛ ДА ГО ИЗБЕГНЕ И МОЖЕЛ ДА ГО
ИЗБЕГНЕ
 СО ДРУГИ ЗБОРОВИ, ВИНОВЕН Е ОНОЈ, КОЈ
◦ ТРЕБАЛ ДА ПОСТАПИ ИНАКУ И
◦ МОЖЕЛ ИНАКУ ДА ПОСТАПИ
СПОСОБНОСТ ЗА ВИНА
 ВИНАТА МОЖЕ ДА МУ СЕ
ПРИПИШЕ САМО НА ЛИЦЕ
КОЕ Е СПОСОБНО ЗА
РАСУДУРАЊЕ
 ИМЕНО, ЧОВЕКОТ Е
СПОСОБЕН ЗА РАСУДУВАЊЕ
АКО
◦ МОЖЕ ДА ГИ СФАТИ
ЗНАЧЕЊЕТО И ДОСЕГОТ НА
НЕГОВИТЕ ПОСТАПКИ И
◦ МОЖЕ СО НИВ ДА УПРАВУВА
 ПОТРЕБНО Е, ЗНАЧИ, ДА
ПОСТОИ ПРЕСМЕТЛИВОСТ
(РАЗБОРИТОСТ) НА
СТРАНАТА НА ШТЕТНИКОТ
 ОТТАМУ, АКО ЛИЦЕТО НЕ Е
ПРЕСМЕТЛИВО, НА НЕГО НЕ
МОЖЕ ДА МУ СЕ ПРИПИШЕ
ВИНА
 АКО, ПАК, НЕ МОЖЕ ДА МУ
СЕ ПРИПИШЕ ВИНА,
ЛИЦЕТО НЕМА ДА
ОДГОВАРА ЗА ШТЕТАТА
КОЈА ЈА ПРИЧИНИЛО
 ОВА Е ЕВИДЕНТНО ОД ЧЛ.
147/2 ОД ЗОО, КОГА СЕ ВЕЛИ
ДЕКА МАЛОЛЕТНИК ОД 7 ДО
14 ГОДИНИ НЕ ОДГОВАРА
ЗА ШТЕТА, ОСВЕН АКО СЕ
ДОКАЖЕ ДЕКА ПРИ
ПРИЧИНУВАЊЕТО НА
ШТЕТАТА БИЛ СПОСОБЕН ЗА
РАСУДУВАЊЕ
СТЕПЕНИ НА ВИНА (ЗОО, ЧЛ.
145/1)
DOLUS
 ЗА УМИСЛА Е
ИНТЕЛЕКТУАЛЕН
ВИНОВЕН ОНОЈ
ЕЛЕМЕНТ
КОЈ СВЕСНО И
ВОЛЕВО
ПРИЧИНИЛ
ШТЕТА НА ДРУГ

ВОЛЕВ ЕЛЕМЕНТ
ИНТЕЛЕКТУАЛЕН ЕЛЕМЕНТ
 ИНТЕЛЕКТУАЛНИОТ ЕЛЕМЕНТ ГО ПОКАЖУВА
ОДНОСОТ НА ИЗВРШИТЕЛОТ НА ПРОТИВПРАВНОТО
ДЕЈСТВИЕ СПРЕМА САМОТО ТОА ДЕЈСТВИЕ И
ПОСЛЕДИЦИТЕ ОД НЕГО, А ОД АСПЕКТ НА
НЕГОВИОТ ИНТЕЛЕКТ ИЛИ СВЕСТ
 ИЗВРШИТЕЛОТ ТРЕБА ДА БИДЕ СВЕСЕН ЗА
ПРОТИВПРАВНОСТА НА СОПСТВЕНОТО ПОВЕДЕНИЕ,
ОДНОСНО ДА ГИ ПРЕДВИДИ ПОСЛЕДИЦИТЕ ОД
НЕГОВОТО ПОВЕДЕНИЕ
◦ АКО ИЗВРШИТЕЛОТ ПОГРЕШНО МИСЛИ ДЕКА
ДЕЈСТВИЕТО Е ДОПУШТЕНО, СЕ РАБОТИ ЗА
НЕВНИМАНИЕ
 ПРИТОА, НЕ Е ПОТРЕБНО ДА МОЖЕЛ ДА ГИ
ПРЕДВИДИ СИТЕ ШТЕТНИ ПОСЛЕДИЦИ, ТУКУ САМО
НЕПОСРЕДНАТА ШТЕТА
 МОТИВОТ НА ШТЕТНИКОТ НЕ Е РЕЛЕВАНТЕН
ВОЛЕВ ЕЛЕМЕНТ
 ВОЛЕВИОТ ЕЛЕМЕНТ ГО  НАМЕРАТА Е ДИРЕКТНА АКО
ПОКАЖУВА ОДНОСОТ НА ШТЕТНИКОТ ГО САКАЛ
ИЗВРШИТЕЛОТ НА НАСТАНУВАЊЕТО НА
ПРОТИВПРАВНОТО ШТЕТАТА, ОДНОСНО
ДЕЈСТВИЕ СПРЕМА САМОТО ШТЕТАТА БИЛА ИСКЛУЧИВ
ТОА ДЕЈСТВИЕ И МОТИВ НА ШТЕТНОТО
ПОСЛЕДИЦИТЕ ОД НЕГО, А ДЕЈСТВИЕ
ОД АСПЕКТ НА НЕГОВАТА  НАМЕРАТА Е ЕВЕНТУАЛНА
ВОЛЈА АКО ШТЕТНИКОТ НЕ ЈА
 ОД АСПЕКТ НА ИМАЛ ШТЕТАТА КАКО
ИНТЕНЗИТЕТОТ НА ИСКЛУЧИВА ПОСЛЕДИЦА
ВОЛЈАТА, НАМЕРАТА МОЖЕ НА НЕГОВОТО ДЕЈСТВИЕ,
ДА БИДЕ НО ЈА ИМАЛ ПРЕДВИД И НА
◦ ДИРЕКТНА И НЕА (КАКО ЕВЕНТУАЛНА) СЕ
◦ ЕВЕНТУАЛНА СОГЛАСИЛ
◦ АКО МИСЛЕЛ ДЕКА ШТЕТАТА
 ОВАА РАЗЛИКА, СЕПАК, НЕ Е СЕПАК НЕМА ДА НАСТАПИ, НЕ
РЕЛЕВАНТНА ЗА СЕ РАБОТИ ЗА ЕВЕНТУАЛНА
ОБЛИГАЦИОНОТО ПРАВО УМИСЛА ТУКУ ЗА
НЕВНИМАНИЕ
CULPA
 НЕВНИМАНИЕТО ИЛИ  НЕБРЕЖНОСТА Е СВЕСНА
НЕБРЕЖНОСТА Е ПОСЛАБ КОГА СТОРИТЕЛОТ ЌЕ ЈА
ОБЛИК НА ВИНА КАДЕ ПРЕДВИДИ ШТЕТАТА
ШТЕТНИКОТ НЕ КАКО ПОСЛЕДИЦА НА
ПОСЕДУВА САКАЊЕ НЕГОВОТО ДЕЈСТВИЕ, НО
ШТЕТАТА ДА НАСТАНЕ ЛЕКОМИСЛЕНО ДРЖИ
 СЕПАК, И НЕБРЕЖНОСТА ДЕКА ТАА НЕМА ДА
ИМА ИНТЕЛЕКТУАЛЕН И НАСТАНЕ
ВОЛЈЕВ ЕЛЕМЕНТ, ПА  НЕБРЕЖНОСТА Е
НЕБРЕЖНОСТА МОЖЕ ДА НЕСВЕСНА КОГА
БИДЕ СТОРИТЕЛОТ НЕМА ДА ЈА
◦ СВЕСНА И ПРЕДВИДИ ШТЕТАТА
◦ НЕСВЕСНА КАКО ПОСЛЕДИЦА ОД
НЕГОВОТО ДЕЈСТВИЕ, НО
МОРАЛ ДА ЈА ПРЕДВИДИ
МЕРИЛО ЗА НЕВНИМАНИЕ
 МЕРИЛО НА НЕВНИМАНИЕТО Е ПОТРЕБНОТО ВНИМАНИЕ НА
СУБЈЕКТОТ ВО НЕГОВОТО ОДНЕСУВАЊЕ И ПОСТАПКИ
 ВО ТЕОРИЈАТА И ЗАКОНОДАВСТВОТО Е ПРЕТЕЖНО ПРИФАТЕНО
Т.Н. ОБЈЕКТИВНО МЕРИЛО ЗА НЕБРЕЖНОСТА ИЛИ СИТЕМОТ НА
ТИПИЗИРАНА ВИНА
 СПОРЕД ОВА ГЛЕДИШТЕ НЕ ТРЕБА ДА СЕ СОГЛЕДУВААТ САМО
ИНДИВИДУАЛНИТЕ СПОСОБНОСТИ НА ШТЕТНИКОТ, ТУКУ
ТРЕБА ВО ЕДНАКВИ ОКОЛНОСТИ ДА СЕ БАРА ЕДНАКОВ СТЕПЕН
НА ВНИМАНИЕ ИЛИ ПРОСЕЧНО ВНИМАНИЕ ОД СИТЕ ЛУЃЕ
 ОТТАМУ, СЕ ОДИ НА КОНЦЕПТОТ НА ОБЈЕКТИВНО ПОТРЕБНО
ВНИМАНИЕ
 СТЕПЕНОТ НА ВНИМАНИЕ, ПАК, ЗАВИСИ ОД ТИПИЧНИТЕ
ЗНАЕЊА И СПОСОБНОСТИ НА ПРИПАДНИЦИТЕ НА ОДРЕДЕНО
ЗВАЊЕ, ОДРЕДЕН КРУГ НА ЛУЃЕ И СТАРОСНАТА ГРУПА
 ЗАТОА, ПОТРЕБНОТО ВНИМАНИЕ ИМА ДА СЕ ЦЕНИ СПОРЕД
ПРАВНИТЕ СТАНДАРДИ НА ДОБАР ДОМАЌИН, ОДНОСНО ДОБАР
СТОПАНСТВЕНИК И ДОБАР СТРУЧЊАК (ЗОО, ЧЛ. 11)
СТЕПЕНИ НА НЕВНИМАНИЕ

ОТСУСТВО НА НАЈЛЕСНО
ВНИМАНИЕ КОЕ НЕВНИМАНИЕ
ГРУБО ОБИЧНО СЕ ПОСВЕТУВА (CULPA
НЕВНИМАНИЕ НЕВНИМАНИЕ НА СОПСТВЕНИТЕ LEVISSIMA),
(CULPA LATA) (CULPA LEVIS) РАБОТИ КАКО ПРЕТЕЖНО
(DILIGENTIA ИСТОРИСКИ
QUAM IN SUIS) ОБЛИК
ГРУБО НЕВНИМАНИЕ
 ГРУБО Е ОНА НЕВНИМАНИЕ КОЕ НА УРЕДЕН ЧОВЕК
ВО НИЕДНА СИТУАЦИЈА НЕ БИ ТРЕБАЛО ДА МУ СЕ
СЛУЧИ
 ГРУБО НЕВНИМАНИЕ ПОКАЖУВА ЛИЦЕТО КОЕ ГИ
ЗАНЕМАРУВА НАЈЕЛЕМЕНТАРНИТЕ БАРАЊА НА
ВНИМАТЕЛНОСТ
 ИМЕНО, ОВА ЛИЦЕ ВО ДАДЕНИТЕ ОКОЛНОСТИ НЕ
ГО ПОИМА ОНА ШТО БИ ТРЕБАЛО ДА МУ БИДЕ
ЈАСНО НА СЕКОЈ
 НАЈКРАТКО, ЛИЦЕТО НЕ СЕ ОДНЕСУВА НИ КАКО НИ
НАЈМАЛКУ ВНИМАТЕЛЕН ЧОВЕК ИЛИ ВНИМАНИЕ НА
ОБИЧЕН ЧОВЕК
 ПРАКТИЧНО, ГРУБОТО НЕВНИМАНИЕ СЕ
ИЗЕДНАЧУВА ВО НАМЕРАТА (CULPA LATA DOLO
AEQUIPARATUR)
ОБИЧНО НЕВНИМАНИЕ
 ЗА РАЗЛИКА ОД ГРУБОТО НЕВНИМАНИЕ,
ОБИЧНОТО НЕВНИМАНИЕ СЕ ПОКАЖУВА ВО
СЛУЧАЕВИТЕ КОГА ШТЕТНИКОТ НЕ СЕ ОДНЕСУВАЛ
КАКО ВИМАТЕЛЕН ЧОВЕК А НЕ КАКО НАЈМАЛКУ
ВНИМАТЕЛЕН ЧОВЕК
 СЕ РАБОТИ ЗА ГРЕШКА КОЈА НА ВНИМАТЕЛЕН
ЧОВЕК МОЖЕ ДА МУ СЕ ПОТКРАДЕ
 ВО ОСНОВА, СЕ РАБОТИ ЗА ВНИМАНИЕ НА ДОБАР
ДОМАЌИН, ОДНОСНО ДОБАР СТОПАНСТВЕНИК
 ТАКА, ЛИЦЕТО КОЕ НЕ ПОСТАПИЛО СО
ВНИМАНИЕТО НА ВНИМАТЕЛЕН ЧОВЕК, ОДГОВАРА
ЗА ШТЕТА ПРИЧИНЕТА СО ОБИЧНО НЕВНИМАНИЕ
 ЗАКОНОТ ГО ПРЕТПОСТАВУВА САМО ОВОЈ ОБЛИК НА
НЕВНИМАНИЕ, ДОДЕКА НАМЕРАТА И КРАЈНАТА
НЕБРЕЖНОСТ ТРЕБА ДА ГИ ДОКАЖЕ ОШТЕТЕНИКОТ
ОТСУСТВО НА ВНИМАНИЕ КОЕ СЕ
ПОСВЕТУВА НА СОПСТВЕНИТЕ РАБОТИ
 СЕ РАБОТИ ЗА ПОМАЛ СТЕПЕН НА НЕВНИМАНИЕ, ЗАТОА
ШТО СЕ ЦЕНИ НЕ ОБЈЕКТИВНО ПОТРЕБНОТО ВНИМАНИЕ,
ТУКУ ВНИМАНИЕТО КОЕ ЛОВЕК ГО ПОСВЕТУВА НА
СВОИТЕ РАБОТИ
 ПОРАДИ ОВА, СЕ НАВЕДУВА ДЕКА ОВДЕКА СЕ РАБОТИ ЗА
CULPA LEVIS IN CONCRETO
 ОВОЈ ОБЛИК НА НЕВНИМАНИЕ ДОАЃА ПРЕДВИД КОГА СЕ
ВРШИ НЕКАКВА БЕСПЛАТНА УСЛУГА (ВИДИ: ЗОО, ЧЛ.
770/1)
 СМИСЛАТА НА ОВОЈ ОБЛИК НА НЕБРЕЖНОСТ Е ДА СЕ
НАМАЛИ СТЕПЕНОТ НА ОДГОВОРНОСТ
 ТАКА, СПОРЕД ЧЛ. 180/2 ОД ЗОО, АКО ШТЕТНИКОТ
ПРИЧИНИЛ ШТЕТА РАБОТЕЈЌИ НЕШТО ЗАРАДИ КОРИСТ
НА ОШТЕТЕНИОТ, СУДОТ МОЖЕ ДА ОПРЕДЕЛИ ПОМАЛ
НАДОМЕСТ, ВОДЕЈЌИ СМЕТКА ЗА ГРИЖЛИВОСТА ШТО
ШТЕТНИКОТ ЈА ПОКАЖУВА ВО СОПСТВЕНИТЕ РАБОТИ
ЗНАЧАЈ НА СТЕПЕНУВАЊЕТО
НА ВИНАТА
 СТЕПЕНУВАЊЕТО НА ВИНАТА НЕМА ОСОБЕНО ЗНАЧЕЊЕ НА
ОДГОВОРНОСТА НА ШТЕТНИКОТ ЗА ПРИЧИНЕТАТА ШТЕТ
 СЕПАК, ПОСТОЈАТ СЛУЧАЕВИ КОГА ОВА СТЕПЕНУВАЊЕ Е
РЕЛЕВАНТНО
◦ РАБОТОДАВЕЦОТ КОЈ НА ОШТЕТЕНИОТ ЌЕ МУ ЈА НАДОМЕСТИ ШТЕТАТА
ШТО РАБОТНИКОТ ЈА ПРИЧИНИЛ НАМЕРНО ИЛИ СО КРАЈНО
НЕВНИМАНИЕ, ИМА ПРАВО ОД ТОЈ РАБОТНИК ДА БАРА НАДОМЕСТ НА
ПЛАТЕНИОТ ИЗНОС (ЗОО, ЧЛ. 157/4)
◦ ОДГОВОРНОСТА НА ДОЛЖНИКОТ ЗА НАМЕРАТА ИЛИ КРАЈНОТО
НЕВНИМАНИЕ НЕ МОЖЕ ОДНАПРЕД СО ДОГОВОР ДА СЕ ИСКЛУЧИ (ЗОО,
ЧЛ. 254/1)
◦ КАЈ ДОГОВОРНАТА ОДГОВОРНОСТ, ВО СЛУЧАЈ НА ИЗМАМА ИЛИ
НАМЕРНО НЕИСПОЛНУВАЊЕ, КАКО И НЕИСПОЛНУВАЊЕ ПОРАДИ КРАЈНО
НЕВНИМАНИЕ, ДОВЕРИТЕЛОТ ИМА ПРАВО ДА БАРА ОД ДОЛЖНИКОТ
НАДОМЕСТ НА ЦЕЛОКУПНАТА ШТЕТА ШТО НАСТАНАЛА ПОРАДИ
ПОВРЕДА НА ДОГОВОРОТ, БЕЗ ОГЛЕД НА ТОА ШТО ДОЛЖНИКОТ НЕ
ЗНАЕЛ ЗА ПОСЕБНИТЕ ОКОЛНОСТИ ПОРАДИ КОИ НАСТАНАЛЕ ТИЕ (ЗОО,
ЧЛ. 255/2)
◦ ДАРУВАЧОТ ОДГОВАРА ЗА НЕИСПОЛНУВАЊЕ НА СВОЈАТА ОБВРСКА,
КАКО И ЗА ЗАДОЦНУВАЊЕ НА ИСПОЛНУВАЊЕТО, АКО Е ТОА СО НАМЕРА
ИЛИ Е ОД НЕГОВО КРАЈНО НЕВНИМАНИЕ (ЗОО, ЧЛ. 561/1)...
ИСТОРИСКИ РАЗВОЈ НА
ОБЈЕКТИВНАТА ОДГОВОРНОСТ
 НАСТАНУВА НЕКАДЕ НА СРЕДИНАТА НА XIX-ОТ ВЕК
КАКО ПОСЛЕДИЦА НА МАШИНИЗАЦИЈАТА НА
ПРОИЗВОДСТВОТО И РАЗВОЈОТ НА СООБРАЌАЈОТ
КОИ РЕЗУЛТИРАЛЕ СО ОГРОМНИ ШТЕТИ КОИ НЕ
МОЖЕЛЕ ДА СЕ ВПИШАТ ВО ВИНА НА ОПРЕДЕЛЕНО
ЛИЦЕ
 ПОРАДИ МАСИВНИТЕ ШТЕТИ КОИ БИЛЕ ИЛИ
СЛУЧАЈНИ ИЛИ КАКО ПОСЛЕДИЦА НА НЕСРЕЌНИ
СЛУЧАЕВИ, ПРИНЦИПОТ НА ПРАВИЧНОСТ БАРАЛ
НЕКОЈ ДА ОДГОВАРА И ЗА НИВ
 ТАКА, НАСТАНУВА ОБЈЕКТИВНАТА ОДГОВОРНОСТ
ЗА ШТЕТА КОЈА СЕ ПРОСУДУВА СПОРЕ ОБЈЕКТИВНИ
КРИТЕРИУМИ (ШТЕТАТА И КАУЗАЛИТЕТОТ) А НЕ
СУБЈЕКТИВНИТЕ КАКВА ШТО Е ВИНАТА
СУШТИНА НА ОБЈЕКТИВНАТА
ОДГОВОРНОСТ
 ПОГРЕШНО Е ДА СЕ КАЖЕ ДЕКА ОБЈЕКТИВНАТА
ОДГОВОРНОСТ Е ОДГОВОРНОСТ БЕЗ ВИНА
 СУШТИНАТА НА ОВАА ОДГОВОРНОСТ СЕ СОСТОИ ВО
ТОА ШТО ШТЕТНИКОТ ОДГОВАРА БЕЗ ОГЛЕД НА
ВИНА
 СО ДРУГИ ЗБОРОВИ, МОЖНО Е ДА ПОСТОИ ВИНА
КАЈ НЕКОЕ ЛИЦЕ, НО ТАА НЕ Е РЕЛЕВАНТНА КАКО
ОСНОВ ЗА ОДГОВОРНОСТ
 КАЈ ОБЈЕКТИВНАТА ОДГОВОРНОСТ, ЗА ШТЕТА
ОДГОВАРА ЛИЦЕТО КОЕ Е ИМАТЕЛ НА ОПАСНА
СТВАР ИЛИ ВРШИТЕЛ НА ОПАСНА ДЕЈСНОСТ, КАКО
ФАКТОРИ НА ЗГОЛЕМЕНА ОПАСНОСТ ОД
НАСТАНУВАЊЕ ШТЕТА ЗА ОКОЛИНАТА
 ОБЈЕКТИВНАТА ОДГОВОРНОСТ СЕ ОБЈАСНУВА СО
◦ ТЕОРИЈАТА НА РИЗИК И
◦ ТЕОРИЈАТА НА ИНТЕРЕСОТ
ТЕОРИЈА НА РИЗИК
 СПОРЕД ОВАА ТЕОРИЈА, ИМАТЕЛОТ НА ОПАСНА СТВАР
ИЛИ ОНОЈ КОЈ СЕ ЗАНИМАВА СО ОПАСНА ДЕЈНОСТ, ОД
КОИ ПРОИЗЛЕГУВА ЗГОЛЕМЕН РИЗИК ОД НАСТАНУВАЊЕ
ШТЕТА, СЕ ДОЛЖНИ ДА ЈА НАДОМЕСТАТ ШТЕТА КОЈА
НАСТАНУВА ОД НИВ ИЛИ ВО ВРСКА СО НИВ, А НЕ ДА ЈА
ПРЕНЕСУВААТ НА ДРУГ
 ИМЕНО, НЕПРАВИЧНО Е ЗА ПОСЛЕДИЦИТЕ ОД ШТЕТАТА
ДА ГИ СНОСИ САМИОТ ОШТЕТЕН, ТУКУ ОНОЈ КОЈ
РИЗИКОТ ГО СОЗДАЛ
 ОПШТЕСТВОТО ГО ДОПУШТА ПОСТОЕЊЕТО ОПАСНИ
СТВАРИ ИЛИ ЗАНИМАЊЕТО СО ОПАСНИ ДЕЈНОСТИ
ЗАТОА ШТО ОД НИВ МОЖЕ ДА ПОСТОИ ПОГОЛЕМА
КОРИСТ, ОТКОЛКУ ШТЕТА
◦ НО КОГА ШТЕТАТА ЌЕ НАТСАНЕ, ЛИЦЕТО КОЕ Е ИМАТЕЛ НА
ОПАСНА СТВАР ИЛИ СЕ БАВИ СО ОПАСНА ДЕЈНСОТ ЌЕ БИДЕ
ДОЛЖНО НАСТАНАТАТА ШТЕТА ДА ЈА НАДОМЕСТИ
ТЕОРИЈА НА ИНТЕРЕС
 СПОРЕД ТЕОРИЈАТА НА ИНТЕРЕС
(ПРОФИТ), ЛИЦЕТО КОЕ ИМА НЕКОЈА
КОРИСТ ОД ФАКТОТ ШТО ПОСЕДУВА ИЛИ
КОРИСТИ СТВАР ОД КОЈА ПРОИЗЛЕГУВА
ЗГОЛЕМЕНА ОПАСНОСТ ОД ШТЕТА ЗА
ОКОЛИНАТА ИЛИ СЕ ЗАНИМАВА СО
ДЕЈСНОСТ ОД КОЈА НАСТАНУВА ТАКВА
ОПАСНОСТ, ДОЛЖНО Е ДА ЈА НАДОМЕСТИ
ШТЕТАТА НАСТАНАТА ОД ТАА СТВАР ИЛИ
ДЕЈНОСТ ЗАТОА ШТО ОД НИВ ВЛЕЧЕ
КОРИСТ
 МАКСИМАТА НА ОВАА ТЕОРИЈА Е: ЧИВ Е
ИНТЕРЕСОТ – НЕГОВА Е И ШТЕТАТА
ОПАСНА СТВАР (ЗОО, ЧЛ. 159) ОПАСНА ДЕЈНОСТ (ЗОО, ЧЛ. 159)

 СЕ РАБОТИ ЗА СТВАР,  СЕ РАБОТИ ЗА ДЕЈНОСТ

ПОДВИЖНА ИЛИ ЧИЕ ВРШЕЊЕ
ПРЕТСТАВУВА
НЕДВИЖНА, ЧИЈА ЗГОЛЕМЕНА ОПАСНОСТ
ПОЛОЖБА, УПОТРЕБА, ОД НАСТАНУВАЊЕ
ОСОБИНА ИЛИ САМОТО ШТЕТА ЗА ОКОЛИНАТА
НЕЈЗИНО ПОСТОЕЊЕ  МЕЃУТОА, ДЕЈНОСТА НЕ
ПРЕТСТАВУВААТ МОРА ДА ВКЛУЧУВА
ЗГОЛЕМЕНА ОПАСНОСТ СЕКОГАШ КОРИСТЕЊЕ НА
ОПАСНА СТВАР, ПА И ТАА
ОД НАСТАНУВАЊЕ ПОРАДИ ТОА ДА БИДЕ
ШТЕТА ЗА ОКОЛИНАТА ОПАСНА

ОПАСНА СТВАР И ОПАСНА

ДЕЈНОСТ - ПОИМ
УСЛОВИ ЗА ОДГОВОРНОСТА
 ОДГОВОРНОСТА ЗА ШТЕТА ОД ОПАСНА СТВАР ИЛИ
ОПАСНА ДЕЈНСОТ НЕ СЕ ТЕМЕЛИ НА ВИНАТА ТУКУ
НА СОЗДАДЕН, ОДРЖУВАН ИЛИ КОНТРОЛИРАН
РИЗИК
 ЗА ОВОЈ ВИД НА ОДГОВОРНОСТ, ДОВОЛНО Е
ОШТЕТЕНИОТ ДА ДОКАЖЕ ДЕКА ПРЕТРПЕЛ ШТЕТА
КОЈА ПОТЕКНУВА ОД ОПАСНАТА СТВАР ИЛИ
ДЕЈНОСТ, БЕЗ ПОТРЕБА ДА ГО ДОКАЖУВА
КАУЗАЛИТЕТОТ
 СПОРЕД ЧЛ. 159 ОД ЗОО, ШТЕТАТА НАСТАНАТА ВО
ВРСКА СО ОПАСЕН ПРЕДМЕТ, ОДНОСНО ОПАСНА
ДЕЈНОСТ СЕ СМЕТА ДЕКА ПРОИЗЛЕГУВА ОД ТОЈ
ПРЕДМЕТ, ОДНОСНО ДЕЈНОСТ, ОСВЕН АКО СЕ
ДОКАЖЕ ДЕКА ТИЕ НЕ БИЛЕ ПРИЧИНА ЗА ШТЕТАТА
◦ ОВАА ПРЕТПОСТАВКА Е СОБОРЛИВА
ОДГОВОРНИ ЛИЦА

ВЛАДЕТЕЛ НА СТВАРТА

ИМАТЕЛ НА СТВАРТА

ПРОТИВПРАВЕН ВЛАДЕТЕЛ НА СТВАРТА

ЛИЦЕ ВО СЛУЖБА НА ИМАТЕЛОТ НА СТВАРТА

ЛИЦЕ КОЕ НЕ Е ВО СЛУЖБА НА ИМАТЕЛОТ НА СТВАРТА

ВЛАДЕТЕЛ НА СТВАРТА
 СО ОПРЕДЕЛУВАЊЕТО НА ОДГОВОРНОСТА НА
ВЛАДЕТЕЛОТ СЕ КОРИСТИ МАТЕРИЈАЛНИОТ А НЕ
ФОРМАЛНИОТ КРИТЕРИУМ
 ЗА ВЛАДЕТЕЛ НА СТВАРТА СЕ СМЕТА СЕКОЕ ЛИЦЕ КОЕ
СТВАРТА ЈА УПОТРЕБУВА ЗА СВОЈА СМЕТКА И КОЕ ИМА
СТВАРНА ВЛАСТ СО НЕА ДА РАСПОЛАГА, КОЈА ТАКВАТА
УПОТРЕБА ЗА ПРЕТПОСТАВУВА
 ТОА Е НАЈЧЕСТО СОПСТВЕНИКОТ НА СТВАРТА, НО
СОПСТВЕНОСТА И ПРАВНИТЕ ОДНОСИ ПОВОД СТВАРТА НЕ
СЕ ОДЛУЧУВАЧКИ ЗА ПОИМОТ ВЛАДЕТЕЛ
 ВЛАДЕНИЕТО, ПАК, ПОДРАЗБИРА ТРАЕН ОДНОС НА
ВЛАДЕТЕЛОТ ВО ОДНОС НА СТВАРТА
 ПОРАДИ ТОА, КРАТКОТРАЈНОТО ИЛИ ИНЦИДЕНТНО
ДРЖЕЊЕ НА СТВАРТА НЕ Е РЕЛЕВАНТНО ЗА ПОИМАЊЕТО
НА ТЕРМИНОТ ВЛАДЕТЕЛ НА СТВАРТА
 ТАКА, УТВРДУВАЊЕТО НА СВОЈСТВОТО НА ДРЖАТЕЛ СЕ
ВРШИ СПОРЕД ОБЈЕКТИВЕН КРИТЕРИУМ
ИМАТЕЛ НА СТВАРТА
 ЗОО ПРОПИШУВА ДЕКА ЗА ШТЕТА ОД ОПАСЕН ПРЕДМЕТ
ОДГОВАРА НЕГОВИОТ ИМАТЕЛ, А ЗА ШТЕТА ОД ОПАСНА
ДЕЈНОСТ ОДГОВАРА ЛИЦЕТО КОЕ СЕ ЗАНИМАВА СО НЕА
(ЧЛ. 160)
 ОТТАМУ, ИЗГЛЕДА ДЕКА ЗОО ГО ПРИФАТИЛ СИСТЕМОТ
СПОРЕД КОЈ ЗА ШТЕТАТА ОДГОВАРА ВЛАДЕТЕЛОТ, А НЕ
СОПСТВЕНИКОТ, ЗАТОА ШТО Е БИТНА ФАКТИЧКАТА
ВЛАСТ ВРЗ ОПАСНАТА СТВАР ОДНОСНО ФАКТИЧКОТО
ЗАНИМАЊЕ СО ОПАСНА ДЕЈНОСТ
 СЕПАК, ЗА ИМАТЕЛ НА СТВАРТА ЌЕ СЕ СМЕТА ЛИЦЕТО КОЕ
ЈА КОРИСТИ ПОТРАЈНО
 АКО ПОСТОЈАТ ПОВЕЌЕ ИМАТЕЛИ НА ОПАСНА СТВАР, ТИЕ
ЗА ШТЕТАТА ОДГОВАРААТ СОЛИДАРНО
 КОНЕЧНО, СВОЈСТВО НА ИМАТЕЛ МОЖЕ ДА ИМА И
ДЕЛИКТНО НЕСПОСОБНО ЛИЦЕ, БИДЕЈЌИ ОСНОВ НА
ОДГОВОРНОСТА НЕ Е ВИНАТА
ПРОТИВПРАВЕН ВЛАДЕТЕЛ НА
СТВАРТА
 СПОРЕД ЗОО, АКО НА ИМАТЕЛОТ МУ Е ОДЗЕМЕН ОПАСЕН
ПРЕДМЕТ НА ПРОТИВПРАВЕН НАЧИН, ЗА ШТЕТАТА ШТО
ПРОИЗЛЕГУВА ОД НЕГО НЕ ОДГОВАРА ТОЈ ТУКУ ОНОЈ ШТО МУ
ГО ОДЗЕЛ ОПАСНИОТ ПРЕДМЕТ, АКО ИМАТЕЛОТ НЕ Е
ОДГОВОРЕН ЗА ТОА (ЧЛ. 161)
 ПРИТОА, НЕ Е БИТНО ДАЛИ СТВАРТА Е ПРОТИВПРАВНО
ОДЗЕМЕНА ДО НАМЕРА НА ОДЗЕМАЧОТ ДА СЕ СТЕКНЕ СО
ПРАВО НА СОПСТВЕНОСТ ВРЗ ИСТАТА ИЛИ ПОРАДИ
ПРИВРЕМЕНА УПОТРЕБА
 ВО ПОЛОЖБА НА ПРОТИВПРАВЕН ИМАТЕЛ СЕ НАОЃА И ЛИЦЕТО
КОЕ ЌЕ ПРИСИЛИ ДРУГО ЛИЦЕ ЗА НЕГОВА СМЕТКА ДА ЈА
УПОТРЕБИ!!!
 НЕ Е ПОТРЕБНО СО ОДЗЕМАЊЕТО ДА Е ПРИЧИНЕТО КРИВИЧНО
ДЕЛО
 НО, АКО ИМАТЕЛОТ Е ВИНОВЕН ЗА ОДЗЕМАЊЕТО НА СТВАРТА,
ЗАТОА ШТО НЕ ЈА ЧУВАЛ СО ПРОСЕЧНО ВНИМАНИЕ, ТОЈ
ОДГОВАРА СОЛИДАРНО СО ПРОТИВПРАВНИОТ ДРЖАТЕЛ, НО
ИМА ПРАВО НА РЕГРЕС ОД НЕГО, ЗАТОА ШТО ОДГОВОРНОСТА
НА ИМАТЕЛОТ Е НАСОЧЕНА КОН ОШТЕТЕНИОТ, А НЕ КОН
ПРОТИВПРАВНИОТ ВЛАДЕТЕЛ
ЛИЦЕ ВО СЛУЖБА НА
ИМАТЕЛОТ НА СТВАРТА
 СЕ РАБОТИ ЗА ЛИЦА НА КОИ ИМАТЕЛОТ ИМ ЈА
ПРЕДАЛ ОПАСНАТА СТВАР, КАКО НА НЕГОВИ
РАБОТНИЦИ, ДА ЈА УПОТРЕБУВААТ ИЛИ
ЧУВААТ ВО НЕГОВ ИНТЕРЕС
 ВО ВАКОВ СЛУЧАЈ, ПО ПРАВИЛО, ЗА ШТЕТАТА
ОД ОПАСНАТА СТВАР ЌЕ ОДГОВАРА
НЕЈЗИНИОТ ИМАТЕЛ
 НО, АКО ЛИЦЕТО ВО СЛУЖБА НА ИМАТЕЛОТ
ЌЕ ОДГОВАРА ЗА ШТЕТАТА АКО ЈА
ПРИЧИНИЛО СО УПОТРЕБА НА СТВАРТА БЕЗ
ОВЛАСТУВАЊЕ, АКО ЗА ТОА Е ВИНОВНО
 ИМАТЕЛОТ, ВО ОВОЈ СЛУЧАЈ, ОДГОВАРА
СОЛИДАРНО СО НЕГО, НО ИМА ПРАВО НА
РЕГРЕС ДОКОЛКУ ИСПЛАТИ НАДОМЕСТ
ЛИЦЕ КОЕ НЕ Е ВО СЛУЖБА НА
ИМАТЕЛОТ НА СТВАРТА
 СЕ РАБОТИ ЗА ЛИЦЕ КОЕ НЕ ЈА ДРЖИ СТВАРТА ВО
СЛУЖБА НА ИМАТЕЛОТ, ТУКУ ИМАТЕЛОТ МУ ЈА ПРЕДАЛ
ЗА ОВА ДА СЕ КОРИСТИ СО НЕА (КАКО ПОЛУГОПРИЧАЧ,
ЗАКУПЕЦ ИЛИ ПЛОДОУЖИВАТЕЛ)
 СПОРЕД ЗОО (ВИДИ: ЧЛ. 162/1), ОВИЕ ЛИЦА ОДГОВАРААТ
ЗА ШТЕТА НАМЕСТО ИМАТЕЛОТ И ИСТО КАКО НЕГО
 ПРЕДАВАЊЕТО ТРЕБАЛО ДА БИДЕ ЗА ПОДОЛГО ВРЕМЕ,
ПА НЕ СЕ ЗЕМА ПРЕДВИД КРАТКОТРАЈНО КОРИСТЕЊЕ
 ИМАТЕЛОТ ЌЕ ОДГОВАРА СОЛИДАРНО СО ЛИЦЕТО АКО
ШТЕТАТА ПРОИЗЛЕГЛА ОД НЕКОЈА СКРИЕНА МАНА ИЛИ
СКРИЕНО СВОЈСТВО НА ПРЕДМЕТОТ НА КОИ ТОЈ НЕ МУ
ОБРНАЛ ВНИМАНИЕ (ЗОО, ЧЛ. 162/2), НО ЛИЦЕТО ИМА
ПРАВО НА РЕГРЕС ОД ИМАТЕЛОТ (ЗОО, ЧЛ. 162/3)
 ИМАТЕЛОТ НА ОПАСЕН ПРЕДМЕТ ШТО МУ ГО ДОВЕРИЛ
НА ЛИЦЕ КОЕ НЕ Е ОСПОСОБЕНО ИЛИ НЕ Е ОВЛАСТЕНО
ДА РАКУВА СО НЕГО, Е ИСКЛУЧИВО ОДГОВАРЕН ЗА
ШТЕТАТА ШТО ЌЕ ПРОИЗЛЕЗЕ ОД ТОЈ ПРЕДМЕТ (ЗОО, ЧЛ.
162/4)
ОКОЛНОСТИ ЗА ИСКЛУЧУВАЊЕ НА
ОБЈЕКТИВНАТА ОДГОВОРНОСТ

ВИША
СИЛА
ВИША СИЛА
 ЗОО НАВЕДУВА ДЕКА ИМАТЕЛОТ НА ПРЕДМЕТОТ СЕ
ОСЛОБОДУВА ОД ОДГОВОРНОСТА АКО ДОКАЖЕ
ДЕКА ШТЕТАТА ПРОИЗЛЕГУВА ОД НЕКОЈА ПРИЧИНА
ШТО СЕ НАОЃАЛА НАДВОР ОД ПРЕДМЕТОТ, А ЧИЕ
ДЕЈСТВО НЕ МОЖЕЛО ДА СЕ ПРЕДВИДИ, НИТУ ДА СЕ
ИЗБЕГНЕ ИЛИ ОТСТРАНИ (ЧЛ. 163/1)
 ТРЕБА ДА СЕ РАБОТИ ЗА ОКОЛНОСТИ КОИ СЕ
◦ НАДВОРЕШНИ
◦ НЕПРЕДВИДЛИВИ/ИЗВОНРЕДНИ И
◦ НЕОТСТРАНЛИВИ
 ВИШАТА СИЛА Е РЕЛАТИВЕН ПОИМ И НЕЈЗИНАТА
ПОЈАВА СЕКОГАШ ЌЕ ЗАВИСИ ОД КОНКРЕТНИТЕ
ОКОЛНОСТИ НА СЛУЧАЈОТ
 ПРИТОА, ОД ГОЛЕМО ЗНАЧЕЊЕ Е РЕЗОНИРАЊЕТО
НА СУДСКАТА ПРАКТИКА
ДЕЈСТВИЕ НА ОШТЕТЕНИОТ
 СПОРЕД ЗОО, ИМАТЕЛОТ НА ПРЕДМЕТОТ СЕ
ОСЛОБОДУВА ОД ОДГОВОРНОСТА И АКО ДОКАЖЕ
ДЕКА ШТЕТАТА НАСТАНАЛА ИСКЛУЧИВО СО
ДЕЈСТВИЕ НА ОШТЕТЕНИОТ, КОЕ ТОЈ НЕ МОЖЕЛ ДА
ГО ПРЕДВИДИ И ЧИИ ПОСЛЕДИЦИ НЕ МОЖЕЛ ДА ГИ
ИЗБЕГНЕ ИЛИ ОТСТРАНИ (ЧЛ. 163/2)
 ЗОО ЗБОРУВА ЗА ДЕЈСТВИЕ НА ОШТЕТЕНИОТ, А НЕ
ЗА НЕГОВА ВИНА, ПА НЕ Е БИТНА ДЕЛИКТНАТА
(НЕ)СПОСОБНОСТ НА ОШТЕТЕНИОТ
 ПРИТОА, ДЕЈСТВИЕТО НА ОШТЕТЕНИОТ МОРА ДА
ИМА СВОЈСТВО НА ВИША СИЛА
 АКО ОШТЕТЕНИОТ ДЕЛУМНО ПРИДОНЕЛ ЗА
НАСТАНУВАЊЕТО НА ШТЕТАТА, ИМАТЕЛОТ НА
ПРЕДМЕТОТ СЕ ОСЛОБОДУВА ОД ОДГОВОРНОСТА
ДЕЛУМНО (ЗОО, ЧЛ. 163/3)
ДЕЈСТВИЕ НА ТРЕТО ЛИЦЕ
 СПОРЕД ЗОО, ИМАТЕЛОТ НА ПРЕДМЕТОТ СЕ ОСЛОБОДУВА ОД
ОДГОВОРНОСТА И АКО ДОКАЖЕ ДЕКА ШТЕТАТА НАСТАНАЛА
ИСКЛУЧИВО СО ДЕЈСТВИЕ НА ТРЕТО ЛИЦЕ, КОЕ ТОЈ НЕ МОЖЕЛ
ДА ГО ПРЕДВИДИ И ЧИИ ПОСЛЕДИЦИ НЕ МОЖЕЛ ДА ГИ
ИЗБЕГНЕ ИЛИ ОТСТРАНИ (ЧЛ. 163/2)
 КАКО И КАЈ СПОСОБНОСТА НА ОШТЕТЕНИОТ, НЕ Е БИТНА
ДЕЛИКТНАТА (НЕ)СПОСОБНОСТ НА ТРЕТОТО ЛИЦЕ
 И ТУКА, ДЕЈСТВИЕТО НА ТРЕТОТО ЛИЦЕ МОРА ДА ИМА
СВОЈСТВО НА ВИША СИЛА
 КАКО ТРЕТО ЛИЦЕ СЕ СМЕТА ЛИЦЕТО КОЕ НИТУ Е ИМАТЕЛ, НИТУ
Е ОШТЕТЕН, НИТУ Е ЛИЦЕ ВО СЛУЖБА НА ИМАТЕЛОТ, НИТУ
ЛИЦЕ КОЕ ОДГОВАРА СОЛИДАРНО СО НЕГО
 ТРЕТОТО ЛИЦЕ ОДГОВАРА ЗА ШТЕТАТА ИСКЛУЧИВО, НО АКО
ИМАТЕЛОТ ПРИДОНЕЛ ЗА НАСТАНУВАЊЕТО НА ШТЕТАТА, ТОЈ
ЌЕ ОДГОВАРА СОЛИДАРНО СО ТРЕТОТО ЛИЦЕ А СООДНОСОТ НА
НИВНАТА РЕГРЕСНА ОДГОВОРНОСТ СЕ ОПРАДЕЛУВА
СРАЗМЕРНО СТЕПЕНОТ НА НИВНАТА ВИНА (ЗОО, ЧЛ. 163/4)
ПОИМ НА ДОГОВОРНА
ОДГОВОРНОСТ
 ДОГОВОРНА Е ОНАА ОДГОВОРНОСТ КОЈА НАСТАНУВА КАКО
ПОСЛЕДИЦА НА
◦ НЕИСПОЛНУВАЊЕТО НА ОБВРСКА ИЛИ
◦ НЕПРАВИЛНОТО ИСПОЛНУВАЊЕ НА ОБВРСКАТА (КАДЕ ВЛЕГУВА И
ЗАДОЦНУВАЊЕТО СО ИСПОЛНУВАЊЕ)
 ПРИТОА, НЕ Е РЕЛЕВАНТНО ДАЛО ДОГОВОРОТ БИЛ РАСКИНАТ
ИЛИ НЕ ПОРАДИ НЕИСПОЛНУВАЊЕ ИЛИ МАНИ НА
ИСПОЛНУВАЊЕТО
◦ ТАКА, ЗА ШТЕТАТА ПОРАДИ ЗАДОЦНУВАЊЕ СО ИСПОЛНУВАЊЕТО
ОДГОВАРА И ДОЛЖНИКОТ КОМУ ДОВЕРИТЕЛОТ МУ ДАЛ ПРИМЕРЕН
ДОПОЛНИТЕЛЕН РОК ЗА ИСПОЛНУВАЊЕ (ЗОО, ЧЛ. 251/3)
 СПОРЕД ЗОО, КОГА ДОЛЖНИКОТ НЕ ЌЕ ЈА ИСПОЛНИ
ОБВРСКАТА ИЛИ ЌЕ ЗАДОЦНИ СО НЕЈЗИНОТО ИСПОЛНУВАЊЕ,
ДОВЕРИТЕЛОТ ИМА ПРАВО ДА БАРА И НАДОМЕСТ НА ШТЕТАТА
ШТО ЈА ПРЕТРПЕЛ ПОРАДИ ТОА (ЧЛ. 251/2)
 ДОКОЛКУ СО ОДРЕДБИТЕ НА ЗОО ЗА ДОГОВОРНАТА ШТЕТА
ПОИНАКУ НЕ Е ПРОПИШАНО, ВРЗ НАДОМЕСТОТ НА ОВАА
ШТЕТА СООБРАЗНО СЕ ПРИМЕНУВААТ ОДРЕДБИТЕ НА ЗОО ЗА
НАДОМЕСТОТ НА ВОНДОГОВОРНАТА ШТЕТА (ЧЛ. 258)
СУШТИНА НА ДОГОВОРНАТА
ОДГОВОРНОСТ
 ВО ТЕОРИЈАТА Е СПОРНА ПРАВНАТА ПРИРОДА НА
ДОГОВОРНАТА ОДГОВОРНОСТ
 СПОРЕД НЕКОИ, ТУКА СЕ РАБОТИ ЗА ПОСТОЕЊЕ
СЕКУНДАРНА ОБЛИГАЦИЈА, КОЈА ДОВЕРИТЕЛОТ БИ ГО
ДОВЕЛА ВО ОНАА ИМОТНА ПОЛОЖБА ВО КОЈА БИ СЕ
НАОЃАЛ ДОКОЛКУ ДОГОВОРОТ БИ БИЛ ИСПОЛНЕТ ОНАКА
КАКО ШТО ГЛАСИ
 СПОРЕД ДРУГИ, ОВДЕКА НЕ СЕ РАБОТИ ЗА НЕКАКВА
СЕКУНДАРНА ОБЛИГАЦИЈА КОЈА СТАПУВА НА СЦЕНА ПРИ
НЕРЕАЛИЗИРАЊЕ ИЛИ НЕПРАВИЛНО РЕАЛИЗИРАЊЕ НА
СОДРЖИНАТА НА ОБЛИГАЦИЈАТА, ТУКУ СЕ РАБОТИ ЗА
ИМОТНА САНКЦИЈА, КАКО БЕЛЕГ НА
ГРАЃАНСКОПРАВНИОТ МЕТОД
 ИМЕНО, ДОЛЖНИКОТ ЌЕ ЈА НАДОМЕСТИ ШТЕТАТА
ПОРАДИ ПРОМЕНА НА СОДРЖИНАТА НА ДОГОВОРНАТА
ОБЛИГАЦИЈА, А НЕ ПОРАДИ ПОСТОЕЊЕТО НА НЕКОЈА
ПАРАЛЕЛНА ОБЛИГАЦИЈА СО ДОГОВОРНАТА
ОСЛОБОДУВАЊЕ НА ДОЛЖНИКОТ ОД
ОДГОВОРНОСТА
 ДОЛЖНИКОТ СЕ ОСЛОБОДУВА ОД
ОДГОВОРНОСТА ЗА ШТЕТАТА АКО ДОКАЖЕ
ДЕКА ОНА ШТО Е ПРЕДМЕТ НА ОБВРСКАТА
СЛУЧАЈНО БИ ПРОПАДНАЛО И КОГА ТОЈ
СВОЈАТА ОБВРСКА БИ ЈА ИСПОЛНИЛ НА
ВРЕМЕ (ЗОО, ЧЛ. 251/5)
 ДОЛЖНИКОТ СЕ ОСЛОБОДУВА ОД
ОДГОВОРНОСТА ЗА ШТЕТА АКО ДОКАЖЕ
ДЕКА НЕ МОЖЕЛ ДА ЈА ИСПОЛНИ СВОЈАТА
ОБВРСКА ОДНОСНО ДЕКА ЗАДОЦНИЛ СО
ИСПОЛНУВАЊЕТО НА ОБВРСКАТА ПОРАДИ
ВОНРЕДЕН НАСТАН ШТО СЕ СЛУЧИЛ ПО
СКЛУЧУВАЊЕ НА ДОГОВОРОТ, А КОЈ НЕ
МОЖЕЛ ДА ГО СПРЕЧИ, ИЗБЕГНЕ ИЛИ
ОТСТРАНИ (ВИША СИЛА) (ЗОО, ЧЛ. 252)
ПРОШИРУВАЊЕ НА
ОДГОВОРНОСТА
 ЗОО ГУ УРЕДУВА МИНИМУМОТ НА ОДГОВОРНОСТА
НА ДОЛЖНИКОТ, НО ОВА НЕ ЗНАЧИ ДЕКА
ОДГОВОРНОСТА НЕ МОЖЕ ДА СЕ ПРОШИРИ
 ТАКА, ПРОПИШАНО Е ДЕКА СО ДОГОВОР МОЖЕ ДА
СЕ ПРОШИРИ ОДГОВОРНОСТА НА ДОЛЖНИКОТ И
НА СЛУЧАИТЕ ЗА КОИ ТОЈ ИНАКУ НЕ ОДГОВАРА (ЧЛ.
253/1)
 МЕЃУТОА, ИСПОЛНУВАЊЕТО НА ВАКВАТА
ДОГОВОРЕНА ОДРЕДБА НЕ МОЖЕ ДА СЕ БАРА АКО
ТОА БИ БИЛО ВО СПРОТИВНОСТ СО НАЧЕЛОТО НА
СОВЕСНОСТ И ЧЕСНОСТ (ЧЛ. 253/2)
◦ ПОРАДИ ТОА, НА СУДОТ Е ДА ЦЕНИ ДАЛИ
ПРОШИРУВАЊЕТО НА ОДГОВОРНОСТА И ЗА ВИША
СИЛА НЕ ПРЕТСТАВУВА ПОСЛЕДИЦА НА НЕСОВЕСНОТО
ПОСТАПУВАЊЕ НА ДОВЕРИТЕЛОТ
ОДГОВОРНОСТА МОЖЕ ДА СЕ
ИСКЛУЧИ ИЛИ ОГРАНИЧИ
 ПО ПРАВИЛО, МОЖЕ ДА СЕ ИСКЛУЧИ САМО
ОДГОВОРНОСТА ЗА ОБИЧНО НЕВНИМАНИЕ
 СЕПАК, СУДОТ МОЖЕ, ПО БАРАЊЕ ОД
ЗАИНТЕРЕСИРАНАТА ДОГОВОРЕНА СТРАНА, ДА ЈА
ПОНИШТИ И ДОГОВОРНАТА ОДРЕДБА ЗА
ИСКЛУЧУВАЊЕ НА ОДГОВОРНОСТА ЗА ОБИЧНО
НЕВНИМАНИЕ, АКО ТАКВАТА СПОГОДБА
ПРОИЗЛЕГЛА ОД
◦ МОНОПОЛСКАТА ПОЛОЖБА НА ДОЛЖНИКОТ ИЛИ
◦ ВООПШТО ОД НЕРАМНОПРАВНИОТ ОДНОС НА
ДОГОВОРНИТЕ СТРАНИ (ЗОО, ЧЛ. 254/2)
 ОДГОВОРНОСТА НА ДОЛЖНИКОТ ЗА НАМЕРАТА
ИЛИ КРАЈНОТО НЕВНИМАНИЕ НЕ МОЖЕ ОДНАПРЕД
СО ДОГОВОР ДА СЕ ИСКЛУЧИ (ЗОО, ЧЛ. 254/1), ШТО
НЕ ЗНАЧИ ДЕКА ДОВЕРИТЕЛОТ НЕ МОЖЕ ДА ГО
ПРОСТИ ДОЛГОТ
ОБЕМ НА НАДОМЕСТОТ НА
ДОГОВОРНАТА ШТЕТА
 КОГА ШТЕТАТА Е ПРИЧИНЕТА СО ОБИЧНО
НЕВНИМАНИЕ, ДОЛЖНИКОТ Е ОДГОВОРЕН САМО
ЗА ПРЕДВИДЛИВАТА ШТЕТА (ЗОО, ЧЛ. 255/1)
 НО, ДОКОЛКУ ШТЕТАТА Е ПРИЧИНЕТА СО НАМЕРА
ИЛИ КРАЈНА НЕБРЕЖНОСТ, ДОЛЖНИКОТ ЌЕ
ОДГОВАРА И ЗА НЕПРЕДВИДЛИВАТА ШТЕТА (ЗОО,
ЧЛ. 255/2)
 СТРАНАТА ШТО СЕ ПОВИКУВА НА ПОВРЕДА НА
ДОГОВОРОТ Е ДОЛЖНА ДА ГИ ПРЕЗЕМЕ СИТЕ
РАЗУМНИ МЕРИ ЗА ДА СЕ НАМАЛИ ШТЕТАТА
ПРЕДИЗВИКАНА ОД ТАА ПОВРЕДА, ИНАКУ ДРУГАТА
СТРАНА МОЖЕ ДА БАРА НАМАЛУВАЊЕ НА
НАДОМЕСТОТ (ЗОО, ЧЛ. 255/4)
КОГА НАДОМЕСТОТ СЕ
НАМАЛУВА СРАЗМЕРНО?
 АКО ПРИ ПОВРЕДА НА ОБВРСКАТА,
ПОКРАЈ ШТЕТАТА, ЗА ДОВЕРИТЕЛОТ
НАСТАНАЛА И НЕКОЈА ДОБИВКА, ПРИ
ОПРЕДЕЛУВАЊЕТО НА ВИСИНАТА НА
НАДОМЕСТОТ ЗА НЕА ЌЕ СЕ ВОДИ СМЕТКА
ВО РАЗУМНА МЕРА (ЗОО, ЧЛ. 255/3)
 КОГА ЗА НАСТАНАТАТА ШТЕТА, ИЛИ ЗА
НЕЈЗИНАТА ГОЛЕМИНА, ИЛИ ЗА
ОТЕЖНУВАЊЕТО НА ДОЛЖНИКОВАТА
ПОЛОЖБА ИМА ВИНА КАЈ ДОВЕРИТЕЛОТ
ИЛИ КАЈ ЛИЦЕТО ЗА КОЕ ОДГОВАРА ТОЈ,
НАДОМЕСТОТ СЕ НАМАЛУВА СРАЗМЕРНО
(ЗОО, ЧЛ. 256)
ОДГОВОРНОСТ ЗА ДРУГ
 СЕ РАБОТИ ЗА ХЕТЕРОГЕНА ГРУПА НА СЛУЧАЕВИ ЗА КОИ
Е ТЕШКО ДА СЕ ИЗВЕДАТ ПОСЕБНИ ПРАВИЛА
 ПРИЧИНАТА НА ОВАА ОДГОВОРНОСТ СЕ НАОЃА
◦ ИЛИ ВО ДЕЛИКТНАТА НЕСПОСОБНОСТ НА ШТЕТНИКОТ
◦ ИЛИ ВО ОДНОСОТ ПОМЕЃУ ШТЕТНИКОТ И ЛИЦЕТО КОЕ
ШТЕТАТА ЈА НЕДОМЕСТУВА
 ВО СЕКОЈ СЛУЧАЈ, БИТНО Е ДЕКА ТРЕТО ЛИЦЕ ОДГОВАРА
ЗА ШТЕТАТА ЗАТОА ШТО Е ВО СПЕЦИФИЧЕН ОДНОС
(ПРАВЕН, СЕМЕЕН..) СО ШТЕТНИКОТ
 ПРИТОА, ЛИЦЕТО ЗА КОЕ СЕ ОДГОВАРА Е ФАКТИЧНИ
ШТЕТНИК, ДОДЕКА ОНОЈ КОЈ ОДГОВАРА Е ПРАВЕН
ШТЕТНИК
 ВО НЕКОИ СЛУЧАЕВИ, ПАК, ДРУГИОТ ЌЕ ОДГОВАРА
ЗАЕДНО СО ШТЕТНИКОТ
 СЕПАК, ВО НАЈГОЛЕМ БРОЈ ОД СЛУЧАЕВИТЕ
ОДГОВОРНОСТА НА ДРУГИОТ СЕ ПРЕТПОСТАВУВА, А
ОВАА ПРЕТПОСТАВКА МОЖЕ ДА БИДЕ (НЕ)СОБОРЛИВА
СЛУЧАЕВИ НА ОДГОВОРНОСТ
ЗА ДРУГ

ОДГОВОРНОСТ ЗА
ОДГОВОРНОСТ ЗА ОДГОВОРНОСТ ЗА
ДУШЕВНО БОЛНИ
МАЛОЛЕТНИ ЛИЦА ПОМОШНИЦИ
ЛИЦА

ОДГОВОРНОСТ НА
ОДГОВОРНОСТ ЗА ПРАВНОТО ЛИЦЕ
ВРАБОТЕНИ ЛИЦА ЗА НЕГОВИТЕ
ОРГАНИ
ОДГОВОРНОСТ ЗА
МАЛОЛЕТНИ ЛИЦА
 ПО ПРАВИЛО, ЗА ШТЕТАТА КОЈА ЈА ПРИЧИНИЛ
МАЛОЛЕТНИК ОДГОВОРНО Е ЛИЦЕТО КОЕ БИЛО
ДОЛЖНО ДА ВРШИ НАДЗОР НА ДЕТЕТО (РОДИТЕЛ,
СТАРАТЕЛ, ШКОЛО, СООДВЕТНА ИНСТИТУЦИЈА)
 ВО СЕКОЈ СЛУЧАЈ, ОДГОВОРНОСТА НА ОВИЕ ЛИЦА
СЕ БАЗИРА НА НЕДОВОЛНОТО ВНИМАНИЕ ЗА
ПОВЕДЕНИЕТО ЗА ДЕТЕТО, НЕГОВОТО
ВОСПИТАНИЕ И НЕГОВИТЕ ПОСТАПКИ
 ВО ОСНОВА, СЕ РАБОТИ ЗА ОДГОВОРНОСТ ПОРАДИ
ПРОПУШТАЊЕ, БИЛО ПОРАДИ ЗАПУШТАЊЕ НА
МАЛОЛЕТНИКОТ, БИЛО ПОРАДИ НЕДОВОЛЕН,
НЕПРАВИЛЕН ИЛИ НЕРЕДОВЕН НАДЗОР НА
НЕГОВОТО ПОВЕДЕНИЕ И ПОСТАПКИ
МАЛОЛЕТНИК ДО 7-ГОДИШНА
ВОЗРАСТ
 РОДИТЕЛИТЕ ОДГОВАРААТ ЗА ШТЕТАТА ШТО ЌЕ МУ ЈА
ПРИЧИНИ НА ДРУГ НИВНОТО ДЕТЕ ДО НАПОЛНЕТА СЕДМА
ГОДИНА, БЕЗ ОГЛЕД НА СВОЈАТА ВИНА
 ТИЕ МОЖАТ ДА СЕ ОСЛОБОДАТ ОД ОДГОВОРНОСТА АКО
ДОКАЖАТ ДЕКА ШТЕТАТА НАСТАНАЛА
◦ ПОРАДИ ВИША СИЛА, ДЕЈСТВИЕ НА ОШТЕТЕНИОТ ИЛИ ДЕЈСТВИЕ НА
ТРЕТО ЛИЦЕ ИЛИ
◦ АКО ДОКАЖАТ ДЕКА ШТЕТАТА НАСТАНАЛА ДОДЕКА ДЕТЕТО БИЛО
ПОВЕРЕНО НА ТРЕТО ЛИЦЕ, А ТОА Е ОДГОВОРНО ЗА НЕА
 АКО РОДИТЕЛИТЕ ЖИВЕАТ ОДВОЕНО, ЗА ШТЕТАТА ОДГОВАРА
РОДИТЕЛОТ СО КОЈ ЖИВЕЕ ДЕТЕТО, ОДНОСНО РОДИТЕЛОТ НА
КОЈ ДЕТЕТО МУ Е ДОДЕЛЕНО НА ЧУВАЊЕ И ВОСПИТУВАЊЕ
 СЕПАК, И ДЕЛИКТНО НЕСПОСОБНИОТ МАЛОЛЕТНИК МОЖЕ ДА
БИДЕ ОДГОВОРЕН ЗА НАДОМЕСТУВАЊЕ НА ШТЕТАТА
(ЦЕЛОСНО ИЛИ ДЕЛУМНО) ОД ПРИЧИНИ НА СПРАВЕДЛИВОСТ,
АКО:
◦ НАДОМЕСТОТ НЕ МОЖЕ ДА СЕ ДОБИЕ ОД ЛИЦЕТО КОЕ Е ДОЛЖНО ДА
ВРШИ НАДЗОР ВРЗ НЕГО И
◦ МАТЕРИЈАЛНАТА СОСТОЈБА НА СТОРИТЕЛОТ Е ЗНАЧИТЕЛНО ПОПОВОЛНА
ОД ОНАА НА ОШТЕТЕНИОТ (ВИДИ: ЗОО, ЧЛ. 156/1)
МАЛОЛЕТНИК НАД 7-
ГОДИШНА ВОЗРАСТ
 РОДИТЕЛИТЕ ОДГОВАРААТ ЗА ШТЕТАТА НА
НИВНОТО ДЕТЕ КОЕ НАОЛНИЛО 7 ГОДИНИ
 СЕПАК, ТИЕ МОЖАТ ДА СЕ ОСЛОБОДАТ ОД
ОДГОВОРНОСТА АКО ДОКАЖАТ ДЕКА ДЕТЕТО
СЕПАК БИЛО ДЕЛИКТНО СПОСОБНО
 АКО ПОКРАЈ РОДИТЕЛИТЕ ЗА ШТЕТАТА ОДГОВАРА И
ДЕТЕТО, НИВНАТА ОДГОВОРНОСТ Е СОЛИДАРНА
(ЗОО, ЧЛ. 153)
 НО, И ТОГАШ РОДИТЕЛИТЕ МОЖАТ ДА БИДАТ
ОДГОВОРНИ ЗА ШТЕТАТА ВРЗ ОСНОВА НА
СПРАВЕДЛИВОТ АКО
◦ МАЛОЛЕТНИКОТ НЕ МОЖЕ ДА ЈА НАДОМЕСТИ И
◦ МАТЕРИЈАЛНАТА СОСТОЈБА НА РОДИТЕЛИТЕ Е
ПОДОБРА ОД МАТЕРИЈАЛНАТА СОСТОЈБА НА
ОШТЕТЕНИОТ (ВИДИ: ЗОО, ЧЛ. 156/2)
КОГА НАДЗОР НАД ДЕТЕТО
ВРШИ ДРУГ
 ЗА ШТЕТАТА ШТО НА ДРУГ ЌЕ МУ ЈА ПРИЧИНИ МАЛОЛЕТНИК ДОДЕКА Е ПОД
НАДЗОР НА СТАРАТЕЛ, УЧИЛИШТЕ ИЛИ ДРУГА УСТАНОВА, ОДГОВАРА
СТАРАТЕЛОТ, УЧИЛИШТЕТО, ОДНОСНО ДРУГАТА УСТАНОВА, ОСВЕН АКО
ДОКАЖАТ ДЕКА
◦ НАДЗОРОТ ГО ВРШЕЛЕ НА НАЧИНОТ НА КОЈ СЕ ОБВРЗАНИ ИЛИ
◦ ДЕКА ШТЕТАТА БИ НАСТАНАЛА И ПРИ ГРИЖЛИВО ВРШЕЊЕ НА НАДЗОРОТ (ЗОО, ЧЛ.
154/1)
 НО, АКО ЗА ШТЕТАТА ОДГОВАРА И МАЛОЛЕТНИКОТ, НИВНАТА
ОДГОВОРНОСТ Е СОЛИДАРНА (ЗОО, ЧЛ. 154/2)
 СЕПАК, АКО ДОЛЖНОСТА ЗА НАДЗОР НАД МАЛОЛЕТНО ЛИЦЕ НЕ Е ОД
РОДИТЕЛИТЕ, ТУКУ ОД НЕКОЕ ДРУГО ЛИЦЕ, ОШТЕТЕНИОТ ИМА ПРАВО ДА
БАРА НАДОМЕСТ ОД РОДИТЕЛИТЕ КОГА ШТЕТАТА НАСТАНАЛА ПОРАДИ
◦ ЛОШОТО ВОСПИТУВАЊЕ НА МАЛОЛЕТНИКОТ
◦ ЛОШИТЕ ПРИМЕРИ ИЛИ ПОРОЧНИТЕ НАВИКИ ШТО МУ ГИ ДАЛЕ РОДИТЕЛИТЕ
◦ ИЛИ АКО И ИНАКУ ШТЕТАТА МОЖЕ ДА ИМ СЕ ВПИШЕ ВО ВИНА НА РОДИТЕЛИТЕ
(ЗОО, ЧЛ. 155/1)
 ЛИЦЕТО ВРЗ КОЕ ВО ОВОЈ СЛУЧАЈ Е ДОЛЖНОСТА ЗА НАДЗОР ИМА ПРАВО ДА
БАРА ОД РОДИТЕЛИТЕ ДА МУ ГО НАДОМЕСТАТ ИСПЛАТЕНИОТ ИЗНОС АКО
ТОА МУ ИСПЛАТИЛО НАДОМЕСТ НА ОШТЕТЕНИОТ (ЗОО, ЧЛ . 155/2)
ОДГОВОРНОСТ ЗА ДУШЕВНО
БОЛНИ ЛИЦА
 ЗА ШТЕТА ШТО ЌЕ ЈА ПРИЧИНИ ЛИЦЕ КОЕ ПОРАДИ ДУШЕВНА БОЛЕСТ ИЛИ
ЗАОСТАНАТ УМСТВЕН РАЗВОЈ ИЛИ ПОРАДИ НЕКОИ ДРУГИ ПРИЧИНИ НЕ Е
СПОСОБНО ЗА РАСУДУВАЊЕ, ОДГОВАРА ОНОЈ КОЈ ВРЗ ОСНОВА НА ЗАКОН,
ИЛИ НА ОДЛУКА ОД НАДЛЕЖНИОТ ОРГАН, ИЛИ НА ДОГОВОР, Е ДОЛЖЕН ДА
ВРШИ НАДЗОР НАД НЕГО (ЗОО, ЧЛ. 151/1)
 ОДГОВОРНОСТА НА УСТАНОВАТА СЕ БАЗИРА НА СИСТЕМОТ НА РЕЛАТИВНО
ПРЕТПОСТАВЕНА ВИНА
 ПОРАДИ ОВА, КАКО И КАЈ ОДГОВОРНОСТА НА ШКОЛИТЕ, УСТАНОВАТА
МОЖЕ ДА СЕ ОСЛОБОДИ ОД ОДГОВОРНОСТА АКО ДОКАЖЕ ДЕКА
◦ НАДЗОРОТ Е ВРШЕН ОНАКА КАКО ШТО ТРЕБАЛО ИЛИ
◦ ДЕКА ШТЕТАТА БИ НАСТАНАЛА И ПРИ ГРИЖЛИВО ВРШЕЊЕ НА НАДЗОРОТ (ЗОО, ЧЛ.
151/2)
 СЕПАК, И ДУШЕВНО СПОСОБНОТО ЛИЦЕ МОЖЕ ДА БИДЕ ОДГОВОРНО ЗА
НАДОМЕСТУВАЊЕ НА ШТЕТАТА (ЦЕЛОСНО ИЛИ ДЕЛУМНО) ОД ПРИЧИНИ НА
СПРАВЕДЛИВОСТ, АКО:
◦ НАДОМЕСТОТ НЕ МОЖЕ ДА СЕ ДОБИЕ ОД ЛИЦЕТО КОЕ Е ДОЛЖНО ДА ВРШИ НАДЗОР
ВРЗ НЕГО И
◦ МАТЕРИЈАЛНАТА СОСТОЈБА НА СТОРИТЕЛОТ Е ЗНАЧИТЕЛНО ПОПОВОЛНА ОД ОНАА
НА ОШТЕТЕНИОТ (ВИДИ: ЗОО, ЧЛ. 156/1)
ОДГОВОРНОСТ ЗА
ПОМОШНИЦИ
 ЗА ПОМОШНИЦИ СЕ СМЕТААТ ЛИЦАТА КОИ НЕ СЕ ВО
РАБОТЕН ОДНОС СО ОДГОВОРНОТО ЛИЦЕ
(ГОСПОДАР НА РАБОТАТА)
 НА ОВА ПОЛЕ, МОЖАТ ДА СЕ ИЗЛАЧАТ ДВЕ
РАЗЛИЧНИ СИТУАЦИИ ЗА КОИ ВАЖАТ РАЗЛИЧНИ
ПРАВИЛА
◦ ПРВАТА СЕ ОДНЕСУВА НА ОДГОВОРНОСТ НА
ГОСПОДАРОТ ЗА ШТЕТАТА КОЈА НА НЕГОВИОТ
ДОВЕРИТЕЛ ЌЕ МУ ЈА ПРИЧИНИ ПОМОШНИКОТ, А
ГОСПОДАРОТ БИЛ ДОЛЖЕН ДА ЈА ИЗВРШИ
КОНКРЕТНАТА РАБОТА СПРЕМА ДОВЕРИТЕЛОТ ВО ШТО
МУ АСИСТИРА ПОМОШНИКОТ
◦ ВТОРАТА СЕ ОДНЕСУВА НА СИТУАЦИИТЕ КОЈА
ПОМОШНИКОТ ЌЕ ПРИЧИНИ ШТЕТА НА ТРЕТО ЛИЦЕ,
ПРИЖАЈЌИ МУ ДРУГ ВИД ПОМОШ НА ГОСПОДАРОТ
ПОМОШНИК ВО
ИСПОЛНУВАЊЕТО НА ОБВРСКА
 СЕ РАБОТИ ЗА ВИД ДОГОВОРНА ОДГОВОРНОСТ ЗА ДРУГ
 ПРИТОА, НЕ Е БИТНО ДАЛИ ПОМОШНИКОТ СЕ НАОЃА ВО
КОНКРЕТЕН ДОГОВОРЕН ОДНОС ДО ГОСПОДАРОТ ИЛИ ПОСТОИ
САМО ФАКТИЧКО КОРИСТЕЊЕ НА ПОМОШНИКОТ ВО
ИЗВРШУВАЊЕ НА РАБОТАТА ЗА ДОВЕРИТЕЛОТ НА
ГОСПОДАРОТ
 ЗА ГОСПОДАРОТ ДА БИДЕ ОДГОВОРЕН ЗА ШТЕТАТА, БИТНО Е
ПОМОШНИКОТ ДА ЈА ПРИЧИНИЛ ВО ИСПОЛНУВАЊЕ НА
ОБВРСКИТЕ НА ГОСПОДАРОТ ИЛИ ВО ВРСКА СО НИВ
 ОДГОВОРНОСТА НА ГОСПОДАРОТ Е СУБЈЕКТИВНА, НО СО ЕДНА
ЗНАЧАЈНА СПЕЦИФИКА
 ИМЕНО, ГОСПОДАРОТ ЌЕ ОДГОВАРА ЗА ШТЕТАТА КОЈА ЈА
ПРИЧИНИЛ НЕГОВИОТ ПОМОШНИК, САМО ДОКОЛКУ И ТОЈ,
ДОКОЛКУ ЈА ВРШЕЛ САМИОТ РАБОТАТА, ШТЕТАТА БИ
НАСТАНАЛА
 ОВА ОД ПРИЧИНА ШТО ОД ПОМОШНИКОТ СЕ БАРА ДА ГО
ПОКАЖЕ ОНОЈ СТЕПЕН НА ВНИМАНИЕ КОЈ БИ СЕ ОЧЕКУВАЛ ОД
САМИОТ ГОСПОДАР, КОЈА ТОЈ БИ ЈА ВРШЕЛ РАБОТАТА
ОСТАНАТИ ПОМОШНИЦИ
 СЕ РАБОТИ ЗА СЛУЧАЕВИ ЗА ВОНДОГОВОРНА
ОДГОВОРНОСТ ЗА ДРУГ, ЗАТОА ШТО НЕ ПОСТОИ
ПРЕТХОДЕН ОДНОС ПОМЕЃУ ГОСПОДАРОТ И
ОШТЕТЕНИОТ
 ОСНОВОТ НА ОДГОВОРНОСТА Е СОПСТВЕНА
ПРЕТПОСТАВЕН ВИНА НА ГОСПОДАРОТ
 ГОСПОДАРОТ ЌЕ ОДГОВАРА ЗА ШТЕТА АКО
◦ НЕ ПОКАЖАЛ ДОВОЛНО ВНИМАНИЕ ВО ИЗБОРОТ НА
ПОМОШНИКОТ (CULPA IN ELIGENDO) ИЛИ
◦ НЕ ПОКАЖАЛ ДОВОЛНО ВНИМАНИЕ ПРИ ДАВАЊЕТО
УПАСТВА ИЛИ ОПРЕМА
 ВНИМАНИЕТО КОЕ ТРЕБАЛ ДА ГО ПОКАЖЕ ЗАВИСИ
ОД ВИДОТ НА РАБОТАТА, НАОБРАЗБАТА И
ИСКУСТВОТО НА ПОМОШНИКОТ
 АКО САМИОТ ПОМОШНИК Е ВИНОВЕН, ТОЈ ЌЕ
ОДГОВАРА СОЛИДАРНО СО ГОСПОДАРОТ
ОДГОВОРНОСТ ЗА ВРАБОТЕНИ
ЛИЦА
 ЗА ШТЕТА ШТО РАБОТНИКОТ ВО РАБОТАТА ИЛИ ВО ВРСКА СО РАБОТАТА ЌЕ
МУ ЈА ПРИЧИНИ НА ТРЕТО ЛИЦЕ ОДГОВАРА РАБОТОДАВЕЦОТ КАЈ КОЈ
РАБОТЕЛ РАБОТНИКОТ ВО МОМЕНТОТ НА ПРИЧИНУВАЊЕТО НА ШТЕТАТА,
ОСВЕН АКО ДОКАЖЕ ДЕКА РАБОТНИКОТ ВО ДАДЕНИТЕ ОКОЛНОСТИ
ПОСТАПУВАЛ ОНАКА КАКО ШТО ТРЕБАЛО
 ПОРАДИ ОВА, ОДГОВОРНОСТА НА РАБОТОДАВЕЦОТ ЗА КОНКРЕТНО
НАСТАНАТАТА ШТЕТА Е СУБЈЕКТИВНА
 ПРИТОА, НЕ Е РЕЛЕВАНТЕН СТЕПЕНОТ НА ВНИМАНИЕ КОЈ ТРЕБАЛО ДА ГО
ПОКАЖЕ РАБОТНИКОТ ТУКУ СТЕПЕНОТ НА ВНИМАНИЕ КОЈ СЕ БАРА ОД
РАБОТОДАВЕЦОТ (ВНИМАНИЕ НА ДОБАР СТРУЧЊАК)
◦ ТАКА, МОЖЕ ДА СЕ СЛУЧИ РАБОТОДАВЕЦОТ ДА ОДГОВАРА ЗА ШТЕТА И КОГА
РАБОТНИКОТ НЕ Е ВИНОВЕН
 ОШТЕТЕНИОТ ИМА ПРАВО ДА БАРА НАДОМЕСТ НА ШТЕТАТА И НЕПОСРЕДНО
ОД РАБОТНИКОТ АКО ШТЕТАТА ЈА ПРИЧИНИЛ НАМЕРНО
◦ ПРИТОА, ОДГОВОРНОСТА НА РАБОТОДАВЕЦОТ И ВРАБОТЕНИОТ Е СОЛИДАРНА
 РАБОТОДАВЕЦОТ КОЈ НА ОШТЕТЕНИОТ ЌЕ МУ ЈА НАДОМЕСТИ ШТЕТАТА ШТО
РАБОТНИКОТ ЈА ПРИЧИНИЛ НАМЕРНО ИЛИ СО КРАЈНО НЕВНИМАНИЕ, ИМА
ПРАВО ОД ТОЈ РАБОТНИК ДА БАРА НАДОМЕСТ НА ПЛАТЕНИОТ ИЗНОС
◦ ОВА ПРАВО ЗАСТАРУВА ВО РОК ОД ШЕСТ МЕСЕЦИ ОД ДЕНОТ НА ИСПЛАТЕНИОТ
НАДОМЕСТ НА ШТЕТАТА
ОДГОВОРНОСТ НА ПРАВНОТО
ЛИЦЕ ЗА НЕГОВИТЕ ОРГАНИ
 ПРАВНО ЛИЦЕ ОДГОВАРА ЗА ШТЕТА ШТО ЌЕ МУ ЈА
ПРИЧИНИ НЕГОВ ОРГАН НА ТРЕТО ЛИЦЕ ВО ВРШЕЊЕТО
ИЛИ ВО ВРСКА СО ВРШЕЊЕТО НА СВОИТЕ ФУНКЦИИ
 СТРИКТНО, ОВДЕКА ПРАВНОТО ЛИЦЕ ОДГОВАРА ЗА
СВОИТЕ ПОСТАПКИ ЗАТОА ШТО ОРГАНОТ ПОСТАПУВА ВО
ВРСКА СО ДЕЈНОСТА НА ПРАВНОТО ЛИЦЕ
 СПОРЕД ТЕОРИЈАТА, НЕ Е ОДЛУЧНО ДАЛИ НЕКОЈ Е
ЗАПИШАН КАКО ОРГАН НА ПРАВНОТО ЛИЦЕ ТУКУ ДАЛИ
ТАА РАБОТА ФАКТИЧКИ ЈА ВРШИ, НО МОРА ДА Е
ПРОПИСНО ИЗБРАН ИЛИ ПОСТАВЕН
 ОДГОВОРНОСТА НА ПРАВНОТО ЛИЦЕ ОВДЕКА Е БЕЗ
ОГЛЕД НА ВИНА
 ПРАВНОТО ЛИЦЕ ИМА ПРАВО НА НАДОМЕСТ ОД ЛИЦЕТО
КОЕ ШТЕТАТА ЈА ПРИЧИНИЛО НАМЕРНО ИЛИ СО КРАЈНО
НЕВНИМАНИЕ
◦ ОВА ПРАВО ЗАСТАРУВА ВО РОК ОД ШЕСТ МЕСЕЦИ ОД ДЕНОТ
НА ИСПЛАТЕНИОТ НАДОМЕСТ НА ШТЕТАТА
ПОИМ, ЦЕЛ И ВИДОВИ НА
НАДОМЕСТУВАЊЕ НА ШТЕТАТА
 НАДОМЕСТУВАЊЕТО НА ШТЕТАТА ПОДРАЗБИРА
ОТСТРАНУВАЊЕ НА ШТЕТНИТЕ ПОСЛЕДИЦИ ОД
ОШТЕТЕНИОТ, НА СМЕТКА НА НЕКОЈ ТРЕТ
 СО НАДОМЕСТУВАЊЕТО НЕ СЕ МЕНУВА
ГЛЕДИШТЕТО НА ОПШТЕСТВЕНАТА ЗАЕДНИЧА КОН
ШТЕТНОСТА НА ДЕЈСТВИЕТО ИЛИ ПОСЛЕДИЦАТА,
ТУКУ САМО СЕ ОТСТАРАНУВА ШТЕТАТА ОД
ОШТЕТЕНИОТ
 ТОА СЕ ПОСТИГНУВА ПО ПАТ НА РЕСТИТУЦИЈА,
КАДЕ Е ПРИМЕНО НАЧЕЛОТО НА ЕКВИВАЛЕНТНОСТ
 ВО ЗАВИСНОСТ ОД ВИДОТ НА ШТЕТАТА, ОДНОСНО
КАРАКТЕРОТ НА ПОВРЕДЕНОТО ДОБРО,
НАДОМЕСТУВАЊЕТО НА ШТЕТАТА МОЖЕ ДА СЕ
АНАЛИЗИРА КАКО
◦ НАДОМЕСТ НА МАТЕРИЈАЛНА ШТЕТА И
◦ НАДОМЕСТ НА НЕМАТЕРИЈАЛНА ШТЕТА
НАДОМЕСТ НА МАТЕРИЈАЛНА
ШТЕТА
 СО НАДОМЕСТУВАЊЕТО НА
МАТЕРИЈАЛНАТА ШТЕТА СЕ ПРЕФРЛА
ШТЕТАТА ОД ОШТЕТЕНИОТ НА ШТЕТНИКОТ
(ОДГОВОРНОТО ЛИЦЕ)
 ПРИТОА, ОШТЕТЕНИОТ БИ ТРЕБАЛО ДА СЕ
НАЈДЕ ВО ОНАА ИМОТНА СОСТОЈБА ВО
КОЈА БИ БИЛ ДОКОЛКУ ДО ШТЕТАТА НЕ БИ
ДОШЛО
 СО НАДОМЕСТУВАЊЕТО НА
МАТЕРИЈАЛНАТА ШТЕТА СЕ
ПОСТИГНУВААТ ДВЕ ЦЕЛИ:
1. КОМПЕНЗАЦИЈА (ВИДИ: ЗОО, ЧЛ. 179) И
2. ПРЕВЕНЦИЈА
НАТУРАЛНА РЕСТИТУЦИЈА ПАРИЧНА РЕСТИТУЦИЈА

 НАТУРАЛНАТА  ПАРИЧНАТА РЕСТИТУЦИЈА

РЕСТУТУЦИЈА ПОДРАЗБИРА ДЕКА
ПОДРАЗБИРА ДАКЕ СЕ СЕКОГАШ СЕ ВРАЌА
ВРШИ СТВАРНО ПАРИЧНАТА ВРЕДНОСТ НА
ПОВРЕДЕНОТО ИЛИ
ДОВЕДУВАЊЕ ВО
УНИШТЕНО ДОБРО НА
ПОРАНЕШНА СОСТОЈБА ОШТЕТЕНИОТ
 ОВА СЕ ВРШИ БИЛО  ПАРИЧНАТА РЕСТИТУЦИЈА Е
ПРЕКУ ВРАЌАЊЕ НА ПОПРАКТИЧНА ОД
ИСТАТА СТВАР, БИЛО НАТУРАЛНАТА, ПОРАДО
ПРЕКУ ВРАЌАЊЕ НА ПОЛЕСНОТО
СТВАР ОД ИСТ ВИД, ИСТ ПРЕСМЕТУВАЊЕ И
КЛАЛИТЕТ И ИСТА ИЗВРШУВАЊЕ
ВРЕДНОСТ

ОБЛИЦИ НА НАДОМЕСТ
ЗОО ДАВА ПРЕДНОСТ НА ПАРИЧНА РЕСТИТУЦИЈА ЌЕ СЕ
НАТУРАЛНАТА РЕСТИТУЦИЈА ДОСУДИ КОГА:
 СПОРЕД ЧЛ. 174/1 ОД 1. КОГА НАТУРАЛНАТА
РЕСТИТУЦИЈА НЕ ЈА
ЗОО, ОДГОВОРНОТО НАДОМЕСТУВА
ЛИЦЕ Е ДОЛЖНО ДА ЈА ЦЕЛОКУПНАТА ШТЕТА
(ЗОО, ЧЛ. 174/2)
ВОСПОСТАВИ 2. КОГА НАТУРАЛНАТА
СОСТОЈБАТА ШТО БИЛА РЕСТИТУЦИЈА НЕ Е
МОЖНА (ЗОО, ЧЛ. 174/3)
ПРЕД ДА НАСТАНЕ
3. КОГА НАТУРАЛНАТА
ШТЕТАТА РЕСТИТУЦИЈА НЕ Е НУЖНА
(ЗОО, ЧЛ. 174/3)
4. КОГА ПАРИЧНАТА
РЕСТИТУЦИЈА ЈА БАРА
ОШТЕТЕНИОТ (ЗОО, ЧЛ.
174/4)

КАКОВ Е СТАВОТ НА ЗОО?

УТВРДУВАЊЕ НА ВИСИНАТА
НА НАДОМЕСТОТ
 ОБВРСКАТА ЗА НАДОМЕСТ  СПОРЕД ЧЛ. 209 ОД
НА ШТЕТАТА СЕ СМЕТА ЗА
СТАСАНА ОД МОМЕНТОТ НА
НАСТАНУВАЊЕТО НА
ШТЕТАТА (ЗОО, ЧЛ. 175)
 ПО ПРАВИЛО, ОБЕМОТ НА
НАСТАНАТАТА ШТЕТА ТРЕБА
ДА ГО ДОКАЖЕ
ОШТЕТЕНИОТ
 КОГА СЕ РАБОТИ ЗА
АПСТРАКТНА ШТЕТА,
ТУЖИТЕЛОТ ТРЕБА ДА
ДОКАЖЕ САМО ДЕКА
ШТЕТАТА НАСТАНАЛА И ДА
ГО ПРИЛОЖИ АКТОТ СО КОЈ
НЕЈЗИНАТА ВИСИНА Е
ОПРЕДЕЛЕНА
ЗАКОНОТ ЗА ПАРНИЧНАТА
ПОСТАПКА (79/05), АКО СЕ
УТВРДИ ДЕКА НА
СТРАНКАТА И ПРИПАЃА
ПРАВОТО НА НАДОМЕСТОК
НА ШТЕТА, НА ПАРИЧЕН
ИЗНОС ИЛИ НА ЗАМЕНЛИВИ
ПРЕДМЕТИ, НО ВИСИНАТА
НА ИЗНОСОТ, ОДНОСНО
КОЛИЧИНАТА НА
ПРЕДМЕТИТЕ НЕ МОЖЕ ДА
СЕ УТВРДИ ИЛИ БИ МОЖЕЛА
ДА СЕ УТВРДИ САМО СО
НЕСРАЗМЕРНИ ТЕШКОТИИ,
СУДОТ ЗА ОВА ЌЕ ОДЛУЧИ
ПО СЛОБОДНА ОЦЕНА
МОМЕНТ СПОРЕД КОЈ СЕ ВРШИ
УТВРДУВАЊЕТО
 КОМПАРАТИВНО, ВИСИНАТА НА
НАДОМЕСТОТ НА ШТЕТАТА СЕ ВРШИ СПОРЕД
◦ МОМЕНТОТ НА ПОДНЕСУВАЊЕ НА ТУЖБАТА
◦ МОМЕНТОТ НА НАСТАНУВАЊЕ НА ШТЕТАТА ИЛИ
◦ МОМЕНТОТ НА ПРЕСУДУВАЊЕТО
 СПОРЕД ЧЛ. 178/2 ОД ЗОО, ВИСИНАТА НА
НАДОМЕСТОТ НА ШТЕТАТА СЕ ОПРЕДЕЛУВА
СПОРЕД ЦЕНИТЕ ВО ВРЕМЕТО НА
ДОНЕСУВАЊЕТО НА СУДСКАТА ОДЛУКА,
ОСВЕН АКО НЕШТО ДРУГО НЕ Е УРЕДЕНО СО
ЗАКОН
◦ СО ТОА, ПРИФАТЕН Е Т.Н. ПРИНЦИП НА
ВАЛОРИЗАМ, ПРИШТО СЕ ОДИ ВО КОРИСТ НА
ОШТЕТЕНИОТ НО И НАЧЕЛОТО НА
ЕКВИВАЛЕНТНОСТ И СПРАВЕДЛИВОСТ
МЕРИЛО ЗА УТВРДУВАЊЕ НА
ШТЕТАТА
 СПОРЕД Т.Н. ОБЈЕКТИВЕН КРИТЕРИУМ, ОШТЕТЕНИОТ ИМА
ПРАВО НА НАДОМЕСТ НА ШТЕТАТА ВО ВИСИНА НА ОПШТАТА
ИЛИ ПАЗАРНА ВРЕДНОСТ НА СТВАРТА (PRETIUM COMMUNE)
◦ НЕ СЕ ЗЕМА ПРЕДВИД НА ВЛИЈАНИЕТО НА ШТЕТАТА ВО ЦЕЛОКУПНИОТ
ИМОТ НА ОШТЕТЕНИОТ
 СПОРЕД Т.Н. СУБЈЕКТИВЕН КРИТЕРИУМ, ВИСИНАТА НА ШТЕТАТА
СЕ ОПРЕДЕЛУВА СПОРЕД КОНКРЕТНИТЕ ИМОТНИ ПРИЛИКИ НА
ОШТЕТЕНИОТ, НО НЕ И ОД АСПЕКТ НА НЕГОВАТА НАКЛОНОСТ
ИЛИ РАСПОЛОЖЕНИЕ (PRETIUM SINGULARE)
◦ ПРЕДВИД СЕ ЗЕМА ВЛИЈАНИЕТО НА ШТЕТАТ ВО ЦЕЛОКУПНАТА ИМОТНА
ЦЕЛИНА НА ОШТЕТЕНИОТ
◦ ОТТАМУ, СЕ ВЕЛИ ДЕКА ОВДЕКА СЕ РАБОТИ ЗА Т.Н. БИБЈЕКТИВНА
ВРЕДНОСТ ИЛИ ИНТЕРЕС
◦ СЕПАК, ОВДЕКА НЕ СТАНУВА ЗБОР ЗА Т.Н. АФЕКЦИОНА ВРЕДНОСТ
◦ УНИШТЕНАТА СТВАР, ИМЕНО, ЧИНИ ЕКОНОМСКА ЦЕЛИНА СО ДРУГИТЕ
ДОБРА НА ОШТЕТЕНИОТ
◦ ТУКА Е ПРИМЕНЕТА Т.Н. ТЕОРИЈА НА ДИФЕРЕНЦИЈАЦИЈА, СПОРЕД КОЈА
ТРЕБА ДА СЕ УТВРДИ КАКО ПРОПАСТА ИЛИ УНИШТУВАЊЕТО НА
ОПРЕДЕЛЕНО ДОБРО ВЛИЈАЕЛО НА ЦЕЛОКУПНАТА ИМОТНА ПОЗИЦИЈА
НА ОШТЕТЕНИОТ
КАКОВ Е СТАВОТ НА ЗОО?
 ПРАВИЛОТО Е ДЕКА СЕКОГАШ СЕ ТРГНУВА ОД
ОБЈЕКТИВНИОТ КРИТЕРИУМ
◦ ТАА Е МИНИМУМОТ НА НАДОМЕСТУВАЊЕТО
 МЕЃУТОА, ДОКОЛКУ ШТЕТНИКОТ УСПЕЕ ДА ДОКАЖЕ
ПОГОЛЕМА ШТЕТА, ИМАЈЌИ ГО ПРЕДВИД ВЛИЈАНИЕТО
НА ШТЕТАТА ВО НЕГОВАТА ИМОТНА ЦЕЛИНА И
ДОКЛОЛКУ ЈА ПОКАЖЕ ВЕРОЈАТНОСТА И ОПРАВДАНОСТА
НА ТАА ШТЕТА, СУДОТ МОЖЕ ДА ГО ПРИМЕНИ И
СУБЈЕКТИВНИОТ КРИТЕРИУМ
 ТАКА, СПОРЕД ЧЛ. 178/3 ОД ЗОО, ПРИ ОЦЕНАТА НА
ВИСИНАТА НА ИСПУШТЕНАТА КОРИСТ СЕ ЗЕМА ПРЕДВИД
ДОБИВКАТА ШТО МОЖЕЛА ОСНОВАНО ДА СЕ ОЧЕКУВА
СПОРЕД РЕДОВНИОТ ТЕК НА РАБОТИТЕ ИЛИ СПОРЕД
ПОСЕБНИ ОКОЛНОСТИ, А ЧИЕ ОСТВАРУВАЊЕ Е
СПРЕЧЕНО СО ОШТЕТНИКОВОТО ДЕЈСТВИЕ ИЛИ
ПРОПУШТАЊЕ НА ОШТЕТЕНИОТ
КОГА СЕ НАДОМЕСТУВА
АФЕКЦИОНА ВРЕДНОСТ?
 АФЕКЦИОНАТА ВРЕДНОСТ ТРЕБА ДА СЕ РАЗЛИКУВА ОД
ИНДИВИДУАЛНАТА ВРЕДНОСТ
 ПО СВОЈАТА ПРАВНА ПРИРОДА, АФЕКЦИОНАТА
ВРЕДНОСТ НЕ Е ИМОТНА, ТУКУ НЕИМОТНА
 ОТТАМУ, ПО ПРАВИЛО, ТАА НЕ СЕ ДОСУДУВА, ОСВЕН ВО
ИСКЛУЧИТЕЛНИ СЛУЧАЕВИ
 ТАКА, СПОРЕД ЧЛ. 178/4 ОД ЗОО, КОГА СТВАРТА Е
УНИШТЕНА ИЛИ ОШТЕТЕНА СО КРИВИЧНО ДЕЛО
СТОРЕНО СО УМИСЛА, СУДОТ МОЖЕ ДА ЈА ОПРЕДЕЛИ
ВИСИНАТА НА НАДОМЕСТОТ СПОРЕД ВРЕДНОСТА ШТО
ПРЕДМЕТОТ ЈА ИМАЛ ЗА ОШТЕТЕНИОТ
◦ ВО ОВОЈ СЛУЧАЈ, СУДОТ МОРА ДА ИМА ПРЕДВИД ИЛИ
ПРАВОСИЛНА ПРЕСУДА ДОНЕСЕНА ВО КРИВИЧНА ПОСТАПКА
ИЛИ ПРАШАЊЕТО ДА ГО РЕШИ КАКО ПРЕЈУДИЦИЕЛНО
ПРАШАЊЕ, АКО КРИВИЧНАТА ПОСТАПКА НЕ МОЖЕ ДА СЕ
ПОВЕДЕ (НА ПР., ПОРАДИ ЗАСТАРЕНОСТ НА ГОНЕЊЕТО)
ПРОБЛЕМ „СТАРО ЗА НОВО“
 ОВОЈ ПРОБЛЕМ НАСТАНУВА КАЈ НАТУРАЛНАТА
РЕСТУЦИЦИЈА, КОГА НА ШТЕТНИКОТ ПОРАДИ
УНИШТУВАЊЕТО НА СТВАРТА ТРЕБА ДА МУ СЕ ДАДЕ
НОВА СТВАР, КОЈА ПО ПРАВИЛО Е ВРЕДНОСНО
ПОВИСОКА ОД УНИШТЕБАТА, ЗАТОА ШТО УНИШТЕНАТА
БИЛА УПОТРЕБУВАНА, ПА ОТТАМУ И СЕ АМОРТИЗИРАЛА
 ОД ДРУГА СТРАНА, НЕСПРАВЕДЛИВО БИ БИЛО НА
ОШТЕТЕНИОТ ДА МУ СЕ ДОСУДИ ВЕЌЕ УПОТРЕБУВАНА
(ТУЃА) СТВАР
 ПОНАТАМУ, АКО ВО ВАКВИОТ СЛУЧАЈ СЕ ОДИ НА
ПАРИЧНА РЕСТИТУЦИЈА, ОШТЕТЕНИОТ БИ СЕ ДОВЕЛ ВО
ПОНЕПОВОЛНА СИТУАЦИЈА ЗАТОА ШТО БИ ТРЕБАЛО ДА
НАБАВИ НОВА СТВАР А РАЗЛИКАТА ВО ЦЕНАТА ДА ЈА
НАДОМЕСТИ САМ
 АКО, ПАК, СТВАРТА НЕ БИЛА УНИШТЕНА, ТОЈ НЕМАЛО ДА
СЕ НАЈДЕ ВО ПОЗИЦИЈА ПРЕДВРЕМЕНО ДА НАБАВУВА
НОВА СТВАР
ОДЗЕМАЊЕ НА КОРИСТА ОД
ШТЕТАТА
 ПОСТОИ ПРОБЛЕМ ОКОЛУ ЗАСМЕТУВАЊЕТО НА
ЕВЕНТУАЛНИТЕ КОРИСТИ СО КОИ ОШТЕТЕНИОТ СЕ
СТЕКНАЛ ПОРАДИ ШТЕТАТА И НИВНОТО ЗАСМЕТУВАЊЕ
ВО НЕДОМЕСТОКОТ (COMPENSATIO LUCRI CUM
DAMNO)
 ДЕНЕСКА ПРЕОВЛАДУВА СТАНОВИШТЕТО ДЕКА ОВИЕ
КОРИСТИ НЕ БИ ТРЕБАЛО ДА СЕ ОДЗЕМАТ ОД ВИСИНАТА
НА НАДОМЕСТОТ
 СЕПАК, ПОСТОЈАТ НЕКОЛКУ ИСКЛУЧОЦИ:
◦ ТАКА, СЕ ОДЗЕМААТ КОРИСТИТЕ КОИ НЕ ПОТЕКНАЛЕ ОД
ТРЕТИ ЛИЦА ИЛИ СЕ РЕЗУЛТАТ НА ТРУДОТ НА ОШТЕТЕНИОТ
◦ СЕ ОДЗЕМААТ КОРИСТИТЕ ДОБИЕНИ ОД ТРЕТИ ЛИЦА И КОИ
ИМААТ КАРАКТЕР ОБЕСШТЕТУВАЊЕ НА КОЕ ОВИЕ СЕ
ОБВРЗАНИ (НА ПР., КОРИСТИТЕ СТЕЧЕНИ ОД СОЦИЈАЛНО
ОСИГУРУВАЊЕ)
◦ КОРИСТИТЕ ДОБИЕНИ ОД ТРЕТИ ЛИЦА НА ИМЕ НА
ДОБРОЧИНО ПРАВНО ДЕЛО, МЕЃУТОА, НИКАКО НЕ ТРЕБА ДА
СЕ ЗАСМЕТУВААТ
ПРИНЦИП НА ЦЕЛОСЕН
НАДОМЕСТ
 СОВРЕМЕНО ПРАВИЛО Е ДЕКА ОШТЕТЕНИОТ ИМА ПРАВО
НА СЕТА ПТЕТРПЕНА ШТЕТА, СПОРЕД МАКСИМАТА СЕ ИЛИ
НИШТО
 СПОРЕД ЧЛ. 179 ОД ЗОО, СУДОТ ЗЕМАЈЌИ ГИ ПРЕДВИД И
ОКОЛНОСТИТЕ ШТО НАСТАПИЛЕ ПО ПРИЧИНУВАЊЕТО
НА ШТЕТАТА, ЌЕ ДОСУДИ НАДОМЕСТ ВО ИЗНОСОТ КОЈ Е
ПОТРЕБЕН МАТЕРИЈАЛНАТА СИТУАЦИЈА НА
ОШТЕТЕНИОТ ДА СЕ ДОВЕДЕ ВО ОНАА СОСТОЈБА ВО КОЈА
БИ СЕ НАОЃАЛА ДА НЕМАЛО ШТЕТНО ДЕЈСТВИЕ ИЛИ
ПРОПУШТЕЊЕ
 ВО ТАА НАСОКА Е И ОДРЕДБАТА ОД ЧЛ. 178/1, СПОРЕД
КОЈА ОШЕТЕНИОТ ИМА ПРАВО КАКО НА НАДОМЕСТ НА
ОБИЧНАТА ШТЕТА, ТАКА И НА НАДОМЕСТ НА
ИСПУШТЕНАТА КОРИСТ
 ПО ПРАВИЛО, ЗАКОНСКИ НЕ МОЖЕ ДА СЕ ПРОПИШЕ
НАЈВИСОКИОТ ИЗНОС НА НАДОМЕСТ, ЗАТОА ШТО ОВА Е
РАБОТА НА СУДОТ
ПРИЧИНИ ЗА НАМАЛУВАЊЕ
НА НАДОМЕСТОТ
ПОМАЛ СТЕПЕН НА ВИНА НА ШТЕТНИКОТ

ВИНА НА ОШТЕТЕНИОТ

СЛАБА ИМОТНА СОСТОЈБА НА ОДГОВОРНОТО ЛИЦЕ

ДОБРОЧИНСТВО НА ШТЕТНИКОТ СПРЕМА ОШТЕТЕНИОТ

НАСИГУРНОСТ НА КАУЗАЛИТЕТОТ

ДРУГИ ПРИЧИНИ
ПОМАЛ СТЕПЕН НА ВИНА НА
ШТЕТНИКОТ
 ПО ПРАВИЛО, СТЕПЕНОТ НА ВИНА ДЕНЕСКА
НЕ Е РЕЛЕВАНТЕН ЗА ОПРЕДЕЛУВАЊЕТО НА
ВИСИНАТА НА ДОСУДЕНИОТ НАДОМЕСТ
◦ НА ОВА СТАНОВИШТЕ ЗАСТАНУВА И ЗОО
 СТЕПЕНОТ НА ВИНА Е РЕЛЕВАНТЕН САМО КАЈ
ДОГОВОРНАТА ОДГОВОРНОСТ
 СП ПОСЕБНИ ЗАКОНИ, ПАК, МОЖНО Е
СТЕПЕНУВАЊЕТО НА ВИНАТА
◦ ТАКА, СПОРЕД ЧЛ. 156/1 ОД ЗАКОНОТ ЗА
РАБОТНИТЕ ОДНОСИ (62/05, 03/06, 44/06, 66/06,
16/07, 57/07, 77/07 и 106/08), РАБОТНИКОТ КОЈ НА
РАБОТА ИЛИ ВО ВРСКА СО РАБОТАТА НАМЕРНО
ИЛИ ОД ТЕШКА НЕБРЕЖНОСТ МУ ПРЕДИЗВИКА
ШТЕТА НА РАБОТОДАВАЧОТ Е ДОЛЖЕН ДА ЈА
НАДОМЕСТИ
ВИНА НА ОШТЕТЕНИОТ
 НАШИОТ ЗОО НЕ ПРОПИШУВА ИЗРИЧНО ДЕКА
ОШТЕТЕНИОТ ТРЕБАЛО ДА ИЗВРШИ ДЕЈСТВИ ЗА КОЕ Е
ВИНОВЕН, ПА ВИСИНАТА НА НАДОМЕСТОКОТ ДА СЕ
НАМАЛИ
 ТАКА, УРЕДЕНО Е ДЕКА ОШТЕТЕНИОТ КОЈ ПРИДОНЕЛ
ШТЕТАТА ДА НАСТАНЕ ИЛИ ДА БИДЕ ПОГОЛЕМА
ОТКОЛКУ БИ БИЛА ИНАКУ, ИМА ПРАВО САМО НА
СРАЗМЕРНО НАМАЛЕН НАДОМЕСТ (ЗОО, ЧЛ. 181/1)
 ТАКА, СУДОТ ПРИ ОЦЕНАТА НА СРАЗМЕРНОТО
НАМАЛУВАЊЕ НЕ БИ ТРЕБАЛО ДА ТРГНЕ ОД СТЕПЕНОТ НА
ВИНАТА ТУКУ ОД КАУЗАЛНОСТА НА ДЕЈСТВИЕТО НА
ОШТЕТЕНИОТ
 ВО СИТУАЦИИТЕ КОГА Е НЕВОЗМОЖНО ДА СЕ УТВРДИ
КОЈ ДЕЛ ОД ШТЕТАТА ПРОИЗЛЕГУВА ОД
ОШТЕТЕНИКОВОТО ДЕЈСТВИЕ ,СУДОТ ЌЕ ДОСУДИ
НАДОМЕСТ ВОДЕЈЌИ СМЕТКА ЗА ОКОЛНОСТИТЕ НА
СЛУЧАЈОТ (ЗОО, ЧЛ. 181/2)
◦ СУДОТ, ИМЕНО, ЌЕ ОДЛУЧИ СПОРЕД СЛОБОДНА ОЦЕНА
СЛАБА ИМОТНА СОСТОЈБА НА
ОДГОВОРНОТО ЛИЦЕ
 ПО ПРАВИЛО, НЕ СЕ ЗЕМА ПРЕДВИД ИМОТНАТА
СОСТОЈБА НА ШТЕТНИКОТ, ТУКУ ПРЕДВИД СЕ ЗЕМААТ
НЕГОВОТО ШТЕТНО ДЕЈСТВИЕ, ВИНА И ПОСЛЕДИЦИТЕ
 СЕПАК, ПОРАДИ БАРАЊА НА СПРАВЕДЛИВОСТА,
НАДОМЕСТОТ МОЖЕ САМО ДА СЕ НАМАЛИ, НО НЕ И ДА СЕ
ОСЛОБОДИ ШТЕТНИКОТ ОД ОБВРСКАТА ЗА НАДОМЕСТ
 ПОРАДИ ПРИЧИНИ НА СОЦИЈАЛНА ПРАВИЧНОСТ НАШЕТО
ПРАВО ПРОПИШУВА ДЕКА СУДОТ МОЖЕ ВОДЕЈЌИ
СМЕТКА ЗА МАТЕРИЈАЛНАТА СОСТОЈБА НА ОШТЕТЕНИОТ,
ДА ГО ОСУДИ ОДГОВОРНОТО ЛИЦЕ ДА ИСПЛАТИ ПОМАЛ
НАДОМЕСТ ОТКОЛКУ ШТО ИЗНЕСУВА ШТЕТАТА
◦ АКО ТАА НЕ Е ПРИЧИНЕТА НИ НАМЕРНО НИ СО КРАЈНО
НЕВНИМАНИЕ
◦ А ОДГОВОРНОТО ЛИЦЕ Е ВО СЛАБА ИМОТНА СОСТОЈБА, ПА
ИСПЛАТАТА НА ЦЕЛОСНИОТ НАДОМЕСТ БИ ГО ДОВЕЛА ВО
СКУДНОСТ (ЗОО, ЧЛ. 180/1)
ДОБРОЧИНСТВО НА ШТЕТНИКОТ
СПРЕМА ОШТЕТЕНИОТ
 ОВА НАМАЛУВАЊЕ ДОАЃА ПРЕДВИД КОГА ШТЕТНИКОТ ВРШЕЛ
НЕКОЈА ДОБРОЧИНА УСЛУГА ЗА ОШТЕТЕНИОТ
 ТУКА, ПОРАДИ ПРИЧИНИТЕ НА ПРАВИЧНОСТА, НАДОМЕСТОТ
МОЖЕ САМО ДА СЕ НАМАЛИ, НО И ЦЕЛОСНО ДА СЕ АПСТРАХИРА
 ТАКА, АКО ШТЕТНИКОТ ПРИЧИНИЛ ШТЕТА РАБОТЕЈЌИ НЕШТО
ЗАРАДИ КОРИСТ НА ОШТЕТЕНИОТ, СУДОТ МОЖЕ ДА ОПРЕДЕЛИ
ПОМАЛ НАДОМЕСТ, ВОДЕЈЌИ СМЕТКА ЗА ГРИЖЛИВОСТА ШТО
ШТЕТНИКОТ ЈА ПОКАЖУВА ВО СОПСТВЕНИТЕ РАБОТИ (ЗОО, ЧЛ.
180/2)
 ИСТО ТАКА, ДАРУВАЧОТ ОДГОВАРА ЗА НЕИСПОЛНУВАЊЕ НА
СВОЈАТА ОБВРСКА, КАКО И ЗА ЗАДОЦНУВАЊЕ НА
ИСПОЛНУВАЊЕТО, АКО Е ТОА СО НАМЕРА ИЛИ Е ОД НЕГОВО
КРАЈНО НЕВНИМАНИЕ (ЗОО, ЧЛ. 561/1)
 ПОНАТАМУ, СУДОТ МОЖЕ, СО ОГЛЕД НА ОКОЛНОСТИТЕ ВО КОИ
НЕКОЈ НЕПОВИКАНО ВРШИ ТУЃА РАБОТА, ДА ЈА НАМАЛИ
НАГОВАТА ОДГОВОРНОСТ ИЛИ СОСЕМ ДА ГО ОСЛОБОДИ ОД
ОДГОВОРНОСТА ЗА НЕВНИМАНИЕ (ЗОО, ЧЛ. 211/3)
НАСИГУРНОСТ НА
КАУЗАЛИТЕТОТ
 НЕСИГУРНОСТА НА КАУЗАЛИТЕТОТ
ОСОБЕНО ДОАЃА ДО ИЗРАЗ КАЈ Т.Н.
МЕДИЦИНСКА ШТЕТА
 ИМЕНО, КОГА ШТЕТАТА НАСТАНАЛА
ПОРАДИ ЛЕКАРСКА ГРЕШКА, ТЕШКО ПА
И ПОНЕКОГАШ НЕВОЗМОЖНО Е ДА СЕ
УТВРДИ СО СИГУРНОСТ КАУЗАЛИТЕТОТ
 ОВА ОТТАМУ ШТО ОВДЕКА Е РАБОТИ ЗА
ПРОЦЕНА НА ХИПОТЕТИЧКИОТ А НЕ
СТВАРНИОТ РАЗВОЈ НА
ЗДРАВСТВЕНАТА СОСТОЈБА НА
ОДРЕДЕН ПАЦИЈЕНТ
 ВО ПРАКТИКАТА, ТЕШКО ЌЕ БИДЕ ДА СЕ
ОПРЕДЕЛИ ДАЛИ ПАЦИЕНТОТ,
ДОКОЛКУ ПРОПИСНО БИ БИЛ ЛЕЧЕН,
НАВИСТИНА И БИ ОЗДРАВЕЛ
 ПОРАДИ ОВА, СУДОТ НЕ МОЖЕ ДА
ДОСТИГНЕ СТЕПЕН НА СИГУРНОСТ КАЈ
КАУЗАЛИТЕТОТ, ТУКУ САМО СТЕПЕН НА
ВИСОКА ВЕРОЈАТНОСТ
 СПОРЕД НЕКОИ РЕЗОНИРАЊА НА
ПРАКТИКАТА (ПА И НАШАТА),
ПРОБЛЕМОТ СЕ РЕШАВА НА СЛЕДНИОВ
НАЧИН
◦ АКО ПРЕОВЛАДА УВЕРУВАЊЕТО ДЕКА
КАУЗАЛИТЕТИ ИМА, СЕ ОДИ НА ЦЕЛОСЕН
НАДОМЕСТ
◦ АКО, ПАК, СЕ УТВРДИ ПРЕТЕЖНА СОМНЕЖ
ВО КАУЗАЛИТЕТОТ, ВООПШТО НЕ СЕ
ДОСУДУВА НАДОМЕСТ
 НО (СПОРЕД ФРАНЦУСКАТА ПРАКТИКА,
НА ПРИМЕР), ДОКОЛКУ СУДОТ НЕ
МОЖЕ СО СИГУРНОСТ ДА ГО УТВРДИ
КАУЗАЛИТЕТОТ, ТОГАШ НАДОМЕСТ СЕ
ДОСУДУВА, НО ВО ПОМАЛ ПРОЦЕНТ
ОД ПРАВОТО НА ЦЕЛОСЕН НАДОМЕСТ
◦ ОВДЕКА СТАНИВА ЗБОР ЗА
ПРОПОРЦИОНАЛНО НАМАЛУВАЊЕ НА
НАДОМЕСТОТ
◦ ТАКА, АКО ПАЦИЕНТОТ ИМАЛ ШАНСИ ДА
ОЗДРАВИ ОД 25 ДО 40%, ТОЛКАВО ЌЕ
БИДЕ И НЕГОВОТО ПРАВО НА
ОБЕСШТЕТУВАЊЕ
ДРУГИ ПРИЧИНИ
 СЕ РАБОТИ ЗА ПРЕТЕЖНО КАЗУИСТИЧКИ
СУТУАЦИИ, ЧИЈА ПРАВНА УЛОГА Е СПОРНА И
НЕСИГУРНА
 ТАКВИ СЕ:
◦ КОНСТИТУЦИОНИТЕ ПРЕДИСПОЗИЦИИ НА
ОШТЕТЕНИОТ НА УСМРТУВАЊЕ ИЛИ ПОВРЕДА
◦ СОСТОЈБАТА НА НУЖДА ЗА КОЈА НЕ Е ВИНОВЕН
ШТЕТНИКОТ
 ТАКА, ЗОО ПРОПУШУВА ДЕКА КОГА НЕКОЈ ЌЕ ПРИЧИНИ
ШТЕТА ВО СОСТОЈБА НА НУЖДА, ОШТЕТЕНИКОТ МОЖЕ
ДА БАРА НАДОМЕСТ ОД ЛИЦЕТО ШТО Е ВИНОВНО ЗА
НАСТАНУВАЊЕТО НА ОПАСНОСТА ОД ШТЕТА, ИЛИ ОД
ЛИЦАТА ОД КОИ Е ОТСТРАНЕТА ШТЕТАТА, НО ОД ОВИЕ
ПОСЛЕДНИТЕ НЕ ПОВЕЌЕ ОД КОРИСТА ШТО ЈА ИМАЛЕ
ОД ТОА (ЧЛ. 148/2)
НАДОМЕСТ НА
НЕМАТЕРИЈАЛНА ШТЕТА
 НЕМАТЕРИЈАЛНАТА ШТЕТА НАСТАНУВА ПОРАДИ
ПОВРЕДА НА ЛИЧНИТЕ ПРАВА
 ПРИТОА, ПРИФАТЕН Е Т.Н. КОНЦЕПТ НА ОТВОРЕНА ЛИСТА
НА ЛИЧНИТЕ ПРАВА
 ВО ТАА НАСОКА, ЗОО ПРОПИПУВА ДЕКА СЕКОЈ ИМА
ПРАВО ДА БАРА ОД СУД ИЛИ ДРУГ НАДЛЕЖЕН ОРГАН ДА
НАРЕДИ ПРЕСТАНУВАЊЕ НА ДЕЈСТВИЕ СО КОЕ СЕ
ПОВРЕДУВА НЕГОВОТО ЛИЧНО ПРАВО И ДА НАРЕДИ
ОТСТРАНУВАЊЕ НА ПОСЛЕДИЦИТЕ НАСТАНАТИ СО ОВА
ДЕЈСТВИЕ (ЧЛ. 144)
 НАЧЕЛНО, ПРИФАТЕН Е СТАВОТ ДЕКА ПОВРЕДАТА НА
ЛИЧНИТЕ ПРАВА НЕ ТРЕБА БИЕДЕ НА ПОНИСКА ЛИНИЈА
ОД ПОВРЕДАТА НА МАТЕРИЈАЛНИТЕ ДОБРА
 ИСТО ТАКА, НЕ СЕ ПРАВИ РАЗЛИКА ПОМЕЃУ ЛИЧНИТЕ
ПРАВА НА ФИЗИЧКИТЕ И ПРАВНИТЕ ЛИЦА, СО ТОА ШТО
ПРАВНИТЕ ЛИЦА НЕ МОЖАТ ДА ГИ ИМААТ ОНИЕ ЛИЧНИ
ПРАВА КОИ СЕ СВОЈСТВЕНИ НА БИОЛОШКАТА СУШТИНА
НА ФИЗИЧКОТО ЛИЦЕ
ЗОО, ЧЛ. 9-А
1. СЕКОЕ ФИЗИЧКО И ПРАВНО ЛИЦЕ, ПОКРАЈ ЗАШТИТАТА НА
ИМОТНИТЕ ПРАВА, ИМА И ПРАВО НА ЗАШТИТА НА СВОИТЕ
ЛИЧНИ ПРАВА СОГЛАСНО СО ЗАКОН
2. КАКО ЛИЧНИ ПРАВА, ВО СМИСЛА НА ЗОО, СЕ ПОДРАЗБИРААТ
ПРАВАТА НА ЖИВОТ, ТЕЛЕСНО И ДУШЕВНО ЗДРАВЈЕ, ЧЕСТ,
УГЛЕД, ДОСТОИНСТВО, ЛИЧНО ИМЕ, ПРИВАТНОСТ НА
ЛИЧНИОТ И СЕМЕЈНИОТ ЖИВОТ, СЛОБОДА, ИНТЕЛЕКТУАЛНО
ТВОРЕШТВО И ДРУГИ ЛИЧНИ ПРАВА
3. ПРАВНИТЕ ЛИЦА ГИ ИМААТ СИТЕ НАВЕДЕНИ ЛИЧНИ ПРАВА,
ОСВЕН ОНИЕ ВРЗАНИ ЗА БИОЛОШКАТА СУШТИНА НА
ФИЗИЧКОТО ЛИЦЕ, А ОСОБЕНО ПРАВАТА НА ДОБАР ГЛАС И
УГЛЕД, НАЗИВ ОДНОСНО ФИРМА, ДЕЛОВНА ТАЈНА, СЛОБОДА
НА ПРЕТПРИЕМНИШТВО И ДРУГИ ЛИЧНИ ПРАВА НА ОВИЕ
ЛИЦА
НЕМАТЕРИЈЛНО
НАДОМЕСТУВАЊЕ
 СПОРЕД ЧЛЕН 188 ОД ЗОО, ВО
СЛУЧАЈ НА ПОВРЕДА НА
ЛИЧНИТЕ ПРАВА
ОШТЕТЕНИОТ МОЖЕ ДА
БАРА, А СУДОТ ДА НАРЕДИ НА
ТРОШОК НА ШТЕТНИКОТ,
 ОБЈАВУВАЊЕ НА ПРЕСУДАТА,
ОДНОСНО ИСПРАВКАТА,
 ПОВЛЕКУВАЊЕ НА ИЗЈАВАТА СО
КОЈА Е СТОРЕНА ПОВРЕДАТА,
 ИЛИ НЕШТО ДРУГО СО ШТО
МОЖЕ ДА СЕ ОСТВАРИ ЦЕЛТА
КОЈА СЕ ПОСТИГНУВА СО
СПРАВЕДЛИВИОТ ПАРИЧЕН
НАДОМЕСТОК
ОБЛИЦИ НА НАДОМЕСТ
МАТЕРИЈАЛНО
НАДОМЕСТУВАЊЕ
 СПОРЕД ЧЛ. 189/1 ОД ЗОО,
ВО СЛУЧАЈ НА ПОВРЕДА НА
ЛИЧНИТЕ ПРАВА СУДОТ,
АКО НАЈДЕ ДЕКА ТЕЖИНАТА
НА ПОВРЕДАТА И
ОКОЛНОСТИТЕ НА
СЛУЧАЈОТ ГО ОПРАВДУВААТ
ТОА, ЌЕ ДОСУДИ
СПРАВЕДЛИВ ПАРИЧЕН
НАДОМЕСТОК, НЕЗАВИСНО
ОД НАДОМЕСТОКОТ НА
МАТЕРИЈАЛНАТА ШТЕТА,
КАКО И ВО НЕЈЗИНО
ОТСУСТВО
ЗА Т.Н. КОМЕРЦИЈАЛИЗАЦИЈА
НА ЧОВЕКОВАТА ЛИЧНОСТ
 ВО ТЕОРИЈАТА И ПРАКТИКАТА СЕ ИЗРЕЧЕНИ СОМНЕЖИ ОКОЛУ
МАТЕРИЈАЛНОТО НАДОМЕСТУВАЊЕ НА НЕМАТЕРИЈАЛНАТА
ШТЕТА
 СЕПАК, НЕ СЕКОГАШ НЕМАТЕРИЈАЛНАТА ШТЕТА МОЖЕ ДА СЕ
НАДОМЕСТИ НА НЕМАТЕРИЈАЛЕН НАЧИН
 ПОНЕКОГАП, ДУШЕВНИТЕ БОЛКУ И СТРАВ СЕ ТОЛКУ
ИНТЕНЗИВНИ И ДОЛГИ, ШТО Е ОПРАВДАНО НА ОШТЕТЕНИОТ ДА
МУ СЕ ДОСУДИ ПАРИЧНА САТИСФАКЦИЈА, ВО ОБЛИК НА
СПРАВЕДЛИВ ПАРИЧЕН НАДОМЕСТ
 СО ДОСУДЕНИОТ ПАРИЧЕН НАДОМЕСТ ОШТЕТЕБИОТ, ИМЕНО,
ЌЕ МОЖЕ ДА СИ ПРИЖИ НЕКОЈА ЖИВОТНА РАДОСТ КАКО УТЕХА
 СО ОВА КАЈ ОШТЕТЕНИОТ СЕ ВОСПОСТАВУВА ИЗВЕСНА
ПСИХИЧКА И ЕМОЦИОНАЛН РАМНОТЕЖА И СЕ УБЛАЖУВА
СУШЕВНИОТ НЕМИР
 ОТТАМУ, СПРАВЕДЛИВИОТ ПАРИЧЕН НАДОМЕСТ Е РЕЗУЛТАТ НА
МОРАЛИЗАЦИЈАТА НА ПРАВОТО
 ВО СЕКОЈА СЛУЧАЈ, ДОСУДУВАЊЕТО НИКАКО НЕ СМЕЕ ДА
РЕЗУЛТИРА СО ВУЛГАРНА КОМЕРЦИЈАЛИЗАЦИЈА И СПЕКУЛАЦИЈА
ФИЗИЧКИ ЛИЦА (ЗОО, ЧЛ. 189/2)
 ПРИ ОДЛУЧУВАЊЕТО ЗА
БАРАЊЕТО ЗА СПРАВЕДЛИВ
ПАРИЧЕН НАДОМЕСТОК СУДОТ ЌЕ
ВОДИ СМЕТКА ЗА СИЛИНАТА И
ТРАЕЊЕТО НА ПОВРЕДАТА СО КОЈА
БИЛЕ ПРЕДИЗВИКАНИ ФИЗИЧКИ
БОЛКИ, ДУШЕВНИ БОЛКИ И СТРАВ,
КАКО И ЗА ЦЕЛТА ЗА КОЈА СЛУЖИ
НАДОМЕСТОКОТ, НО И ЗА ТОА
НАДОМЕСТОКОТ ДА НЕ Е ВО
СПРОТИВНОСТ СО СТРЕМЕЖИТЕ
КОИ НЕ СЕ СПОЈЛИВИ СО НЕГОВАТА
ПРИРОДА И ОПШТЕСТВЕНАТА ЦЕЛ
ЗАКОНСКИ КРИТЕРИУМИ
ПРАВНИ ЛИЦА (ЗОО, ЧЛ. 189/3)
 ЗА ПОВРЕДА НА ПРАВОТО НА
УГЛЕД И ДРУГИТЕ ЛИЧНИ
ПРАВА НА ПРАВНИТЕ ЛИЦА
СУДОТ, АКО НАЈДЕ ДЕКА
ТЕЖИНАТА НА ПОВРЕДАТА И
ОКОЛНОСТИТЕ НА СЛУЧАЈОТ
ГО ОПРАВДУВААТ ТОА, ЌЕ
ДОСУДИ СПРАВЕДЛИВ
ПАРИЧЕН НАДОМЕСТОК,
НЕЗАВИСНО ОД
НАДОМЕСТОКОТ НА
МАТЕРИЈАЛНАТА ШТЕТА, КАКО
И ВО НЕЈЗИНО ОТСУСТВО
ОД КОГА ТЕЧЕ ЗАТЕЗНАТА
КАМАТА? (ЗОО, ЧЛ. 192-А)
 ОБВРСКАТА ЗА ИСПЛАТА НА СПРАВЕДЛИВИОТ
ПАРИЧЕН НАДОМЕСТОК ПРИСТИГНУВА СО
◦ ДЕНОТ НА ДОНЕСУВАЊЕТО НА ПРВОСТЕПЕНАТА
ПРЕСУДА СО КОЈА Е ОПРЕДЕЛЕНА ВИСИНАТА НА
ОВОЈ НАДОМЕСТОК
 ПРИ ОДЛУЧУВАЊЕТО ЗА ВИСИНАТА НА
СПРАВЕДЛИВИОТ ПАРИЧЕН НАДОМЕСТОК,
СУДОТ ЌЕ ГО ЗЕМЕ ПРЕДВИД И
◦ ВРЕМЕТО ИЗМИНАТО ОД НАСТАНУВАЊЕТО НА
ШТЕТАТА ДО ДОНЕСУВАЊЕТО НА ОДЛУКАТА,
◦ АКО ДОЛЖИНАТА НА ЧЕКАЊЕТО НА
САТИСФАКЦИЈАТА И ДРУГИТЕ ОКОЛНОСТИ ГО
ОПРАВДУВААТ ТОА
НАСЛЕДУВАЊЕ ИЛИ
ОТСТАПУВАЊЕ НА ПРАВОТО
 ПОБАРУВАЊЕТО НА НАДОМЕСТ НА
НЕМАТЕРИЈАЛНАТА ШТЕТА ПРЕМИНУВА ВРЗ
НАСЛЕДНИКОТ САМО
◦ АКО Е ПРИЗНАЕНО СО ПРАВОСИЛНА ОДЛУКА ИЛИ
◦ СО ПИСМЕНА СПОГОДБА (ЗОО, ЧЛ. 193/1)
 ПОД ИСТИТЕ УСЛОВИ ТОА ПОБАРУВАЊЕ
МОЖЕ ДА БИДЕ ПРЕДМЕТ НА ОТСТАПУВАЊЕ,
ПРИБИВАЊЕ И НА ПРИНУДНО ИЗВРШУВАЊЕ
(ЗОО, ЧЛ. 193/2)
 ОВА Е НАПРАВЕНО ОД ПРИЧИНА ШТО
ПРАВОТО НА ННЕДОМЕСТ НА СПРАВЕДЛИВ
ПАРИЧЕН НАДОМЕСТ Е СТРИГО ЛИЧНО
ПРАВО, ЧИЈА ЦЕЛ Е СО НЕГО ДА СЕ СЛУЖИ
САМО ОШТЕТЕНИОТ
ПОСЕБНИ ПРАВИЛА ЗА
ОПРЕДЕЛУВАЊЕТО НАДОМЕСТ

ТЕЛЕСНА ПОВРЕДА ШИРЕЊЕ

ПРЕДИЗВИКУВАЊЕ
ИЛИ ОШТЕТУВАЊЕ НЕВИСТИНИТИ
СМРТ
НА ЗДРАВЈЕТО НАВОДИ
ЗА НАДОМЕСТОТ КАЈ ТЕЛЕСНА ПОВРЕДА
ИЛИ ОШТЕТУВАЊЕ НА ЗДРАВЈЕТО
 КАКО ТЕЛЕСНА ПОВРЕДА СЕ СМЕТА СЕКОЕ
НАРУШУВАЊЕ НА ФИЗИЧКИОТ ИЛИ
ПСИХИЧКИОТ ИНТЕГРИТЕТ НА ЧОВЕКОТ
 ПРИТОА, МОЖЕ ДА НАСТАНЕ КАКО
МАТЕРИЈАЛНА ТАКА И НЕМАТЕРИЈАЛНА
ШТЕТА
 ТЕЛЕСНАТА ПОВРЕДА, МЕЃУТОА, ГИ
ОПФАЌА И
◦ ПРЕНАТАЛНИТЕ ШТЕТИ (ШТЕТИ НА
ЗАЧЕТОКОТ) И
◦ ГЕНЕТСКИТЕ ШТЕТИ (ШТЕТИТЕ НАСТАНАТИ
ПРЕД ЗАЧНУВАЊЕТО)
ОБЛИЦИ НА ШТЕТА

НАДОМЕСТ НА
ТРОШОЦИ НА НЕМАТЕРИЈАЛНА
ЛЕЧЕЊЕ (ЧЛ. 184/1) ШТЕТА (ЧЛ. 190/1 И
ЧЛ. 190/2)

ИЗГУБЕНА ИЗГУБЕНА
ЗАРАБОТУВАЧКА ЗАРАБОТУВАЧКА
ПОРАДИ ВРЕМЕНА ПОРАДИ ТРАЈНА
НЕСПОСОБНОСТ ЗА НЕСПОСОБНОСТ ЗА
РАБОТА (ЧЛ. 184/1) РАБОТА (ЧЛ. 184/2)
ТРОШОЦИ НА ЛЕЧЕЊЕ
 ОВДЕКА ПРВЕНСТВЕНО ВЛЕГУВААТ ТРОШОЦИТЕ НА
ЛЕКОВИТЕ
◦ ПРИТОА, РЕЛЕВАНТИ СЕ САМО ЛЕКОВИТЕ КОИ СЕ
ПРЕПИШАНИ ОД МЕДИЦИНСКО ЛИЦЕ, А НЕ ОНИЕ КОИ
ПОВРЕДЕНИОТ ГИ СМЕТА ЗА ПОТРЕБНИ
 ИСТО ТАКА, ВЛЕГУВААТ СИТЕ ТРОШОЦИ ЗА
УКАЖАНАТА ПОТРЕБНА ЛЕКАРСКА ПОМОШ
 ПОНАТАМУ, ТУКА ВЛЕГУВААТ СИТЕ ПОМОШНИ
СРЕТСТВА (ОРТОПЕДСКИ ПОМАГАЛА, ПРОТЕЗИ...)
 ТУКА ВЛЕГУВААТ И ТРОШОЦИТЕ НА БАЊСКОТО И
КЛИМАТСКО ЛЕКУВАЊЕ
 СПОРЕД НАШАТА ПРАКТИКА, ТУКА ВЛЕГУВААТ И
ПАТНИТЕ ТРОШОЦИ НА БЛИСКИТЕ НА ПОВРЕДЕНИОТ
ИЛИ БОЛНИОТ КОИ МУ ДОАЃААТ ВО ПОСЕТА, ЗАТОА
ШТО ПОСЕТИТЕ СЕ СМЕТАА ЗА КОРИСНИ ЗА
ОЗДРАВУВАЊЕТО НА ЛИЦЕТО
ИЗГУБЕНА ЗАРАБОТУВАЧКА ПОРАДИ
ВРЕМЕНА НЕСПОСОБНОСТ ЗА РАБОТА
 СЕ РАБОТИ ЗА ЗАРАБОТУВАЧКАТА КОЈА
ЛИЦЕТО БИ ЈА ОСТВАРИЛО ЗА ПЕРИОДОТ
ДОДЕКА СЕ НАОЃАЛО НА ЛЕЧЕЊЕ
 ТУКА ВЛЕГУВААТ КАКО ПРИХОДИТЕ ОД
ПОСТОЈАНА РАБОТА, ТАКА И ПРИХОДИТЕ
ОД ПОВРЕМЕНА РАБОТА
 НО, АКО ЛИЦЕТО ПРИМА НАДОМЕСТ
ПОРАДИ ЗАГУБЕНА ЗАРАБОТУВАЧКА ОД
ЗДРАВСТВЕНО ОСИГУРУВАЊЕ,
ОШТЕТЕНИОТ ИМА САМО ПРАВО НА
РАЗЛИКА, ДОДЕКА СООДВЕТНИОТ ФОНД
ИМА ПРАВО НА РЕГРЕС ОД ШТЕТНИКОТ ДО
ВИСИНА НА ПЛАТЕНОТО
ИЗГУБЕНА ЗАРАБОТУВАЧКА ПОРАДИ
ТРАЈНА НЕСПОСОБНОСТ ЗА РАБОТА
 НЕСПОСОБНОСТА ЗА РАБОТА МОЖЕ ДА БИДЕ ЦЕЛОСНА ИЛИ ДЕЛУМА
 ШТЕТАТА ОВДЕКА НЕ Е НЕСПОСОБНОСТА ЗА РАБОТА, ТУКИ СМАЛУВАЊЕТО
ИЛИ ГУБИТОКОТ НА ЗАРАБОТУВАЧКАТА
 И ДЕТЕ ИМА ПРАВО НА НАДОМЕСТ НА ОВАА ШТЕТА, ОТКАКАО ЌЕ СТАНЕ
РАБОТНОСПОСОБНО, ОД КОГА И ТЕЧЕ ЗАСТАРЕНОСТА
 НАДОМЕСТОТ СЕ ОПРЕДЕЛУВА ВО ОБЛИК НА ПАРИЧНА РЕНТА, ДОЖИВОТНО
ИЛИ ЗА ОПРЕДЕЛЕНО ВРЕМЕ (ЗОО, ЧЛ. 177/1)
◦ САМО ИСКЛУЧИТЕЛНО, ШТЕТАТА МОЖЕ ДА СЕ ДОСУДИ ВО ЕДИНСТВЕН ИЗНОС, КАКО
ПАУШАЛИРАНА РЕНТА, АКО ТОА Е ВО ИНТЕРЕС НА ОШТЕТЕНИОТ (ЗОО, ЧЛ. 177/5)
 ПАРИЧНАТА РЕНТА ДОСУДЕНА НА ИМЕ НАДОМЕСТ НА ШТЕТАТА СЕ ПЛАЌА
МЕСЕЧНО ОДНАПРЕД, АКО СУДОТ НЕ ОПРЕДЕЛИ НЕШТО ДРУГО (ЗОО, ЧЛ.
177/2)
 СУДОТ МОЖЕ НА БАРАЊЕ ОД ОШТЕТЕНИОТ ЗА ИДНИНА ДА ЈА ЗГОЛЕМИ
РЕНТАТА, А МОЖЕ НА БАРАЊЕ ОД ШТЕТНИКОТ ДА ЈА НАМАЛИ ИЛИ УКИНЕ,
АКО ПОЗНАЧИТЕЛНО СЕ ПРОМЕНАТ ОКОЛНОСТИТЕ ШТО СУДОТ ГИ ИМАЛ
ПРЕДВИД ПРИ ДОНЕСУВАЊЕТО НА ПОРАНЕШНАТА ОДЛУКА (ЗОО, ЧЛ. 185)
 ПРАВОТО НА НАДОМЕСТ НА ШТЕТА ВО ВИД НА ПАРИЧНА РЕНТА НЕ МОЖЕ ДА
СЕ ПРЕНЕСЕ ВРЗ ДРУГО ЛИЦЕ, А СТАСАНИТЕ ИЗНОСИ НА НАДОМЕСТОТ
МОЖАТ ДА СЕ ПРЕНЕСАТ ВРЗ ДРУГ, АКО ИЗНОСОТ НА НАДОМЕСТОТ Е
ОПРЕДЕЛЕН СО ПИСМЕНА СПОГОДБА НА СТРАНИТЕ ИЛИ СО ПРАВОСИЛНА
СУДСКА ОДЛУКА (ЗОО, ЧЛ. 186)
НАДОМЕСТ НА НЕМАТЕРИЈАЛНА
ШТЕТА
 ВО СЛУЧАЈ НА СМРТ ИЛИ ТЕЖОК
ИНВАЛИДИТЕТ НА НЕКОЕ ЛИЦЕ, СУДОТ МОЖЕ
ДА ИМ ДОСУДИ НА ЧЛЕНОВИТЕ НА НЕГОВОТО
ПОТЕСНО СЕМЕЈСТВО (БРАЧЕН ДРУГАР, ДЕЦА И
РОДИТЕЛИ), СПРАВЕДЛИВ ПАРИЧЕН
НАДОМЕСТОК ЗА НЕМАТЕРИЈАЛНА ШТЕТА
 ТАКВИОТ НАДОМЕСТОК МОЖЕ ДА ИМ СЕ
ДОСУДИ И НА БРАЌАТА И СЕСТРИТЕ,
ДЕДОВЦИТЕ И БАБИТЕ, ВНУЦИТЕ И
ВОНБРАЧНИОТ ДРУГАР, АКО МЕЃУ НИВ И
УМРЕНОТО, ОДНОСНО ПОВРЕДЕНОТО ЛИЦЕ
ПОСТОЕЛА ПОТРАЈНА ЖИВОТНА ЗАЕДНИЦА
ЗА НАДОМЕСТОТ КАЈ
ПРЕДИЗВИКУВАЊЕТО СМРТ
 ПРЕДИЗВИКУВАЊЕТО СМРТ Е
ПРПТИВПРАВНО ЛИШУВАЊЕ НА НЕКОЕ ЛИЦЕ
ОД ЖИВОТОТ
 ШТЕТАТА МОЖЕ ДА БИДЕ МАТЕРИЈАЛНА И
НЕМАТЕРИЈАЛНА
 СМРТАА МОЖЕ ДА НАСТАПИ НЕПОСРЕДНО
ПОСЛЕ ШТЕТНОТО ДЕЈСТВИЕ ИЛИ ПОДОЦНА
 АКО ТРУДНА ЖЕНА, ВО СЛУЧАЈ НА ПОВРЕДА,
ДОНЕСЕ НА СВЕТОТ МРТОВ ПЛОД, ОВА НЕ СЕ
СМЕТА ЗА ШТЕТА НАСТАНАТА СО СМРТ
 СМРТТА НА ЖИВОТНО СЕ СМЕТА КАКО
ОШТЕТУВАЊЕ НА СТВАР
ОБЛИЦИ НА ШТЕТА

ШТЕТА ПОРАДИ
НАДОМЕСТ НА ИЗГУБЕНО
НЕМАТЕРИЈАЛНА ИЗДРЖУВАЊЕ
ШТЕТА (ЧЛ. 190) ИЛИ ПОМОШ
(ЧЛ. 183)

ТРОШОЦИ НА
ЛЕЧЕЊЕ И ТРОШОЦИ НА
ИЗГУБЕНА ПОГРЕБОТ (ЧЛ.
ЗАРАБОТУВАЧКА 182/1)
(ЧЛ. 182/2)
ТРОШОЦИ НА ЛЕЧЕЊЕ И
ИЗГУБЕНА ЗАРАБОТУВАЧКА
 ТРОШОЦИТЕ НА ЛЕЧЕЊЕТО СЕ НАДОМЕСТУВААТ
САМО ДОКОЛКУ СМРТАА НЕ НАСТАПИЛА ВЕДНАШ,
ПА ЛИЦЕТО БИЛО ПОДЛОЖЕНО НА ЛЕКУВАЊЕ
 ВАКОВ Е СЛУЧАЈОТ И КАЈ ИЗГУБЕНАТА
ЗАРАБОТУВАЧКА
 ПРАВО НА НАДОМЕСТ НА ОВИЕ ТРОШОЦИ ИМАА
НАСЛЕДНИЦИТЕ, ДОКОЛКУ ГИ НАПРАВИЛ
ЗАГИНАТИОТ
 АКО ОВИЕ ТРОШОЦИ ГИ НАПРАВИЛЕ ТРЕТИ ЛИЦА,
ПРАВОТО НА НАДОМЕСТ ГО ИМАА ТИЕ
 ЗА ДРУГОТО, СООДВЕТНО СЕ ПРИМЕНУВААТ
ПРАВИЛАТА ЗА НАДОМЕСТ НА ТРОШОЦИТЕ ЗА
ЛЕЧЕЊЕ И ЗАГУБЕНАТА ЗАРАБОТУВАЧКА КАЈ
ТЕЛЕСНАТА ПОВРЕДА И ОШТЕТУВАЊЕТО НА
ЗДРАВЈЕТО
ТРОШОЦИ НА ПОГРЕБОТ
 ЗОО ГО ПРИЗНАВА ПРАВОТО НА ВООБИЧАЕНИ ТРОШОЦИ ЗА
ПОГРЕБОТ (ЧЛ. 182/1)
 ОВИЕ ТРОШОЦИ, СПОРЕД ПРАКТИКАТА, ОПФАЌААТ:
◦ ТРОШОЦИ ЗА ТРАНСПОРТ ОД МЕСТОТО НА УБИСТВОТО ДО МЕСТОТО НА
ПОГРЕБОТ
◦ ТРОШОЦИ НА ВООБИЧАЕНИОТ ПОГРЕБ И ПОЛАГАЊЕ НА СЕМЕЕН ВЕНЕЦ
◦ ТРОШОЦИ НА ПОГРЕБНА МУЗИКА
◦ ТРОШОЦИ НА ВЕРСКИОТ ОБРЕД ЗА ВРЕМЕ НА ПОГРЕБОТ
◦ ТРОШОЦИ НА ВООБИЧАЕНОТО ПОСЛУЖУВАЊЕ НА ЛИЦАТА КОИ
ПРИСУСТВУВААТ НА ПОГРЕБОТ
◦ ПАТНИТЕ ТРОШОЦИ НА БИТНИТЕ СРОДНИЦИ КОИ ДОАЃААТ НА
ПОГРЕБОТ
◦ ТРОШОЦИ ЗА ЦРНИНА НА БЛИСКИТЕ СРОДНИЦИ
◦ ТРОШОЦИТЕ НА ПОДИГАЊЕ НАДГРОБЕН СПОМЕНИК
◦ ТРОШОЦИ ЗА ОДРЖУВАЊЕ НА ГРОБОТ ЗА ВРЕМЕТО НА ВЕРОЈАТНОТО
ТРАЕЊЕ НА ЖИВОТОТ НА УСМРТЕНИОТ
◦ ТРОШОЦИ ЗА ПОСМРТЕН ОГЛАС ВО ДНЕВЕН ЛИСТ
 ТРОШОЦИТЕ ЗА ПАРАСТОСИ И ПОМЕНИ НЕ СЕ ПРИЗНАВААТ!!!
ШТЕТА ПОРАДИ ИЗГУБЕНО
ИЗДРЖУВАЊЕ ИЛИ ПОМОШ
 НАДОМЕСТОТ НА ОВАА ШТЕТА ПРЕТСТАВУВА ПОВРЕДА НА ИЗВОРНО ПРАВО НА
ОДРЕДЕНИ ТРЕТИ ЛИЦА, А НЕ НА ПРАВО ИЗВЕДЕНОТ ОД ПОЧИНАТИОТ
 ОВА ПРАВО ГО ИМААТ СИТЕ ЛИЦА КОИ УБИЕНИОТ ГИ ИЗДРЖУВАЛ, БЕЗ РАЗЛИКА ДАЛИ
НА ОВА БИЛ ПРАВНО ОБВРЗАН (ФАКТИЧКИ КРИТЕРИУМ)
 ОВА ПРАВО ГО ИМААТ И ЛИЦАТА КОИ УБИЕНИОТ НЕ ГИ ИЗДРЖУВАЛ, НО ИМАЛЕ ПРАВО
ОВА ДА ГО БАРААТ ОД НЕГО (ПРАВЕН КРИТЕРИУМ)
 КОНЕЧНО, ОВА ПРАВО ГО ИМААТ И ЛИЦАТА КОИ ПОЧИНАТИОТ НЕ ГИ ИЗДРЖУВАЛ, ТУКУ
САМО РЕДОВНО ГИ ПОМАГАЛ
 ОВАА ШТЕТА СЕ НАДОМЕСТУВА СО ПЛАЌАЊЕ НА ПАРИЧНА РЕНТА, ЧИЈ ИЗНОС СЕ
ОДМЕРУВА СО ОГЛЕД НА СИТЕ ОКОЛНОСТИ НА СЛУЧАЈОТ, А КОЈ НЕ МОЖЕ ДА БИДЕ
ПОГОЛЕМ ОД ОНОЈ ШТО ОШТЕТЕНИОТ БИ ГО ДОБИВАЛ ОД ЗАГИНАТИОТ ДА ОСТАНАЛ
ЖИВ
 ПРИМАЊАТА ОД СОЦИЈАЛНО ОСИГУРУВАЊЕ, ПАК, СЕ ОДБИВААТ ОД ВИСИНАТА НА
ДОСУДЕНИОТ НАДОМЕСТ
 СУДОТ МОЖЕ НА БАРАЊЕ ОД ОШТЕТЕНИОТ ЗА ИДНИНА ДА ЈА ЗГОЛЕМИ РЕНТАТА, А
МОЖЕ НА БАРАЊЕ ОД ШТЕТНИКОТ ДА ЈА НАМАЛИ ИЛИ УКИНЕ, АКО ПОЗНАЧИТЕЛНО СЕ
ПРОМЕНАТ ОКОЛНОСТИТЕ ШТО СУДОТ ГИ ИМАЛ ПРЕДВИД ПРИ ДОНЕСУВАЊЕТО НА
ПОРАНЕШНАТА ОДЛУКА (ЗОО, ЧЛ. 185)
 ПРАВОТО НА НАДОМЕСТ НА ШТЕТА ВО ВИД НА ПАРИЧНА РЕНТА ПОРАДИ СМРТ НА
БЛИСКОТО ЛИЦЕ НЕ МОЖЕ ДА СЕ ПРЕНЕСЕ ВРЗ ДРУГО ЛИЦЕ, НО СТАСАНИТЕ ИЗНОСИ НА
НАДОМЕСТОТ МОЖАТ ДА СЕ ПРЕНЕСАТ ВРЗ ДРУГ, АКО ИЗНОСОТ НА НАДОМЕСТОТ Е
ОПРЕДЕЛЕН СО ПИСМЕНА СПОГОДБА НА СТРАНИТЕ ИЛИ СО ПРАВОСИЛНА СУДСКА
ОДЛУКА (ЗОО, ЧЛ. 186)
НЕМАТЕРИЈАЛНА ШТЕТА
 ВО СЛУЧАЈ НА СМРТ ИЛИ ТЕЖОК ИНВАЛИДИТЕТ НА
НЕКОЕ ЛИЦЕ, СУДОТ МОЖЕ ДА ИМ ДОСУДИ НА
ЧЛЕНОВИТЕ НА НЕГОВОТО ПОТЕСНО СЕМЕЈСТВО
(БРАЧЕН ДРУГАР, ДЕЦА И РОДИТЕЛИ), СПРАВЕДЛИВ
ПАРИЧЕН НАДОМЕСТОК ЗА НЕМАТЕРИЈАЛНА ШТЕТА
 ТАКВИОТ НАДОМЕСТОК МОЖЕ ДА ИМ СЕ ДОСУДИ И
НА БРАЌАТА И СЕСТРИТЕ, ДЕДОВЦИТЕ И БАБИТЕ,
ВНУЦИТЕ И ВОНБРАЧНИОТ ДРУГАР, АКО МЕЃУ НИВ
И УМРЕНОТО, ОДНОСНО ПОВРЕДЕНОТО ЛИЦЕ
ПОСТОЕЛА ПОТРАЈНА ЖИВОТНА ЗАЕДНИЦА
 ПРАВО НА СПРАВЕДЛИВ ПАРИЧЕН НАДОМЕСТОК
ИМААТ И РОДИТЕЛИТЕ ВО СЛУЧАЈ НА ЗАГУБА НА
ЗАЧНАТОТО, А НЕРОДЕНО ДЕТЕ
ЗА НАДОМЕСТОТ НА МАТЕРИЈАЛНА ШЕТА
КАЈ ПОВРЕДТА НА ЧЕСТА И ШИРЕЊЕ
НЕВИСТИНИТИ НАВОДИ (ЧЛ. 187)

ШТЕТА ПОРАДИ
ШТЕТА ПОРАДИ
ШИРЕЊЕ
ПОВРЕДА НА
НЕВИСТИНИТИ
ЧЕСТА
НАВОДИ
ШТЕТА ПОРАДИ ПОВРЕДА НА
ЧЕСТА
 ЧЕСТА НА ЧОВЕКОТ ОПФАЌА ЗБИР НА МОРАЛНО-
ЕТИЧКИ НАЧЕЛА ПО КОИ ТОЈ СЕ РАКОВОДИ ВО
СВОИТЕ ОПШТЕСТВЕНИ И ЛИЧНИ ПОСТАПКИ
 ЧЕСТА МОЖЕ ДА СЕ ПОВРЕДИ СО ИЗЈАВИ НА
НЕПОЧИТУВАЊЕ И ОМАЛОВАЖУВАЊЕ НА
ДРУГИОТ, ШТО ДОВЕДУВА ДО НАМАЛУВАЊЕ НА
НЕГОВИОТ УГЛЕД ВО ОПШТЕСТВОТО
 НЕ Е БИТНО НА КОЈ НАЧИН Е ИЗЈАВАТА
НАПРАВЕНА!!!
 ШТЕТАТА МОЖЕ, ПОКРАЈ КАКО МАТЕРИЈАЛНА, ДА
СЕ ПОЈАВИ И КАКО НЕМАТЕРИЈАЛНА
 ЗА РАЗЛИКА ОД КРИВИЧНОТО ПРАВО, ВО
ОБЛИГАЦИОНОТО ПРАВО НЕ Е БИТЕН СТЕПЕНОТ НА
ВИНА СО КОЈ Е ПОВРЕДЕНА ЧЕСТА НА ЛИЦЕТО
ШТЕТА ПОРАДИ ШИРЕЊЕ
НЕВИСТИНИТИ НАВОДИ
 ПОВРЕДА НА ЧЕСТА МОЖЕ ДА НАСТАНЕ И ПРЕКУ ШИРЕЊЕ НЕВИСТИНИТИ НАВОДИ
 ШИРЕЊЕТО НЕВИСТИНИТИ НАВОДИ ОПФАЌА ДЕЈСТВИЈА НА
◦ ИЗНЕСУВАЊЕ ИЛИ
◦ ПРЕНЕСУВАЊЕ НЕВИСТИНИТИ НАВОДИ
 ЗАТОА, НЕ Е БИТНО ДАЛИ СЕ РАБОТИ ЗА СОПСТВЕНИ ИЛИ ТУЃИ СОЗНАНИЈА
 ПРИТОА, МОЖЕ ДА СЕ РАБОТИ ЗА НЕВИСТИНИТИ НАВОДИ ЗА МИНАТОТО, ЗА ЗНАЕЊЕТО,
ЗА СПОСОБНОСТА НА ДРУГО ЛИЦЕ ИЛИ ЗА НЕШТО ДРУГО
 БИТНО Е ДА СЕ РАБОТИ ЗА ФАКТИЧКИ ТВРДЕЊЕ, А НЕ ЗА ВРЕДНОСНИ СУДОВИ
 ОВАА ШТЕТА СЕ НАРЕКУВА И КАКО ШТЕТА ПОРАДИ НЕЛОЈАЛНА КОНКУРЕНЦИЈА, ЗАТОА
ШТО Е СПРОТИВНА НА ДОБРИТЕ ОБИЧАИ И ДЕЛОВНИОТ МОРАЛ
 ПРИТОА, МОЖНО Е И ДА СЕ ИЗВРШИ КРИВИЧНОТО ДЕЛО КЛЕВЕТА, ШТО НЕ Е
РЕЛЕВНАТНО ЗА ГРАЃАНСКАТА ОДГОВОРНОСТ И ЗА КОЈА Е ДОВОЛЕН СЕКОЈ СТЕПЕН НА
ВИНА
 ПОНАТАМУ, БИТНО Е ШТЕТНИКОТ ДА ЗНАЕЛ ИЛИ БИ МОРАЛ ДА ЗНАЕ ДЕКА СЕ НАВОДИТЕ
СЕ НЕВИСТИНИТИ
 СЕПАК, ЗА ПРИЧИНЕТАТА ШТЕТА НЕ ОДГОВАРА ОНОЈ ШТО ЌЕ СООПШТИ НЕШТО
НЕВИСТИНИТО ЗА ДРУГ НЕЗНАЕЈЌИ ДЕКА Е ТОА НЕВИСТИНИТО, АКО ТОЈ ИЛИ ОНОЈ
КОМУ ТОА МУ ГО СООПШТИЛ ИМАЛ ВО ТОА СЕРИОЗЕН ИНТЕРЕС (ЗОО, ЧЛ. 187/2)
◦ ИНТЕРЕСОТ МОЖЕ ДА БИДЕ БИЛО ЈАВЕН БИЛО ПРИВАТЕН