TÜBA

Hacettepe Üniversitesi
Onkoloji Enstitüsü

BİLİMSEL ARAŞTIRMA
ve YAYINLARDA
ETİK İLKELER
Emin Kansu
ekansu@ada.net.tr
TÜRKİYE’DEN YAPILAN YAYINLARIN TOPLAM ÜRETİME ORANI

19.400 Yayın
19.Sıra
%84’ü ÜNİVERSİTE ADRESLİ 1.78%

0.2 %
 SUNUM
 ÜNİVERSİTE ve BİLİM

 BİLİMSEL ARAŞTIRMA İLKELERİ

 BİLİMSEL YAYINLAR

 ARAŞTIRMA VE YAYIN ETİĞİ

 ETİK – DIŞI DAVRANIŞLARIN TANIMLARI

 ETİK-DIŞI DAVRANIŞLARIN ÖNLENMESİ

PLATO
AKADEMİSİ
(M.Ö. 427 – 347)

ATİNA AKADEMİSİ
BOLOGNA ÜNİVERSİTESİ - 1088
 ÜNİVERSİTE KURUMUNUN
GELİŞİMİ
1088 Bologna Üniversitesi***
1160 Paris Üniversitesi
1167 Oxford Üniversitesi
15. Yüzyıl Kalvinist ve Protestan Üniversitleri
Kilise merkezli Üniversite Sistemi
Latince eğitim
Rönesans Dönemi – Sanat Akademileri
1442 Plato Akademisi
1665 Philosophical Transactions
(Royal Society, U.K.)
1666 Academie des Sciences (Fransa)
 TÜRK ÜNİVERSİTELERİNİN
GELİŞİMİ
1924 İstanbul Darülfünunu kuruldu
Üniversiteye “bilimsel özerklik” verildi
Darülfünun Emini = Rektör
Fakülte Dekanı = Dekan

1932 Atatürk’ün isteğiyle Prof.Malche

Darülfünunu denetledi :
Rapor “Olumsuz”du !

1933 Darülfünun kapatıldı

İstanbul Üniversitesi Kuruldu
 ‘ACADEMİA’
ÜNİVERSİTE
BİLGİ ÜRETEN VE BİLGİ İLETEN BİR KURUMDUR

TEMEL GÖREVLERİ

- EĞİTİM

- ARAŞTIRMA

- HİZMET
 ÜNİVERSİTE
• OBJEKTİF OLMALI

• AÇIK VE DÜRÜST OLMALI

• ALANINDA EN MÜKEMMELİ UYGULAMALI

• ÖRNEK OLMA, ORİJİNAL VE YENİYİ BULMA

• SERBEST VE DOĞRU İLETİŞİM SAĞLAMALI

SORUMLULUĞUNU TAŞIMALI
ÜNİVERSİTE EĞİTİMİ’ NİN AMACI
“ÖĞRENCİNİN BİLGİYE EN DOĞRU VE ETKİN
BİÇİMDE ULAŞIMINI
SAĞLAMAK .. “ ve

“ DOĞRU YERDE DOĞRU SORUYU

SORABİLEN VE CEVABINI ARAYAN
YARATICI ve BİLİMSEL KİŞİLİK YARATMAKTIR ! “

Princeton Üniv Rektörü Açış Konuşması, 2003

ÜNİVERSİTE EĞİTİMİ: BİLİMSEL DÜŞÜNCE

DÜZ MANTIK ve DOGMA

YERİNE

SORGULAYICI MANTIKLA DÜŞÜNCE

BİLİMSEL DÜŞÜNCE

 HER ŞEYİ SORGULAMAK

 YENİ ANLAYIŞLARA YÖNELMEK

 HİÇBİRŞEYİ MUTLAK GERÇEK OLARAK

KABUL ETMEMEK
6 N 1 K’YI ÖĞRENMEK !
NE ?
NE ZAMAN ?
NEREDE ?
NİÇİN ?
NASIL ?
NEREDEN ?
KİM ?
 BİLİM
• Doğayı gözlem,deney,araştırmalarla
değerlendirip,akıl süzgeçinden
geçirmek.
• Önyargı ve dogmalardan uzak kalmak.
• İnsanların mutluluğu,refahı,uzun ve
sağlıklı yaşaması için bilimsel bilgi ve
teknolojiyi uygulamak.
BİLİMİN TEMEL İLKELERİ
 DÜRÜSTLÜK***
 ŞEFFAFLIK
 EVRENSELLİK
 ADALET
 ERİŞİLEBİLME
 BİLİMSEL ARAŞTIRMA

Bir teoriye veya bilgiye katkıda

bulunabilecek, sistem ve disiplin
içinde yürütülen uygulamadır.
ARAŞTIRMA
 HAYALGÜCÜ

 YARATICILIK
İnnovasyon

 ZEKA + KIVILCIM !
 NOBEL PRIZE
1921 in PHYSICS
ALBERT
EINSTEIN
Discoveries in
Theoretical Physics and
EĞER NE YAPTIĞIMIZI BİLSEYDİM
Discovery of Law of the
BUNA “ARAŞTIRMA” DEMEZDİM…
Photoelectric Effect
 ARAŞTIRICI
Yeni Bilgilerin Düşünülmesi,
Oluşturulması, Yöntemlerin veya
Sistemlerin Düşünülmesi ve
Geliştirilmesinde Görev Alan
Profesyonel Nitelikte Bireydir
ARAŞTIRMA NEDEN YAPILIR ?

 BİRİNCİL AMAÇ

*BİLİME KATKIDA BULUNMAK

 İKİNCİL AMAÇ

- YAYIN YAPMAK
- AKADEMİK YÜKSELME
- ENDÜSTRİ İSTEĞİ VE DESTEĞİ
BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR
 TEMEL ARAŞTIRMALAR

KEŞFE YÖNELİK

MERAKA DAYALI

 UYGULAMALI ARAŞTIRMALAR

KEŞFE YÖNELİK

AMACA YÖNELİK
 İYİ ARAŞTIRMA İDARESİ
(GOOD RESEARCH MANAGEMENT =GRM-EU)

- ARAŞTIRMA METODOLOJİSİ

- VERİ TOPLANMASI VE SAKLANMASI

- VERİ ANALİZİ VE YORUMU

- YAYIN
ARAŞTIRMA KONUSUNU SEÇERKEN

1. BU SORUNUN KONUDAKİ ÖNEMİ NEDİR ?

2. ELDE EDİLEN VERİLER NE KADAR YENİ

VE NE KADAR İLGİNÇ BİLGİ İÇERİYOR ?

3. ARAŞTIRMANIN PLANLANMASI VE
UYGULANMASI BAŞARILI OLABİLECEK Mİ?
 BİLİM YÖNETİMİ
BİLİMSEL GERÇEK

DENETİM HİPOTEZ / YENİ SORU

PROJE ÖNERİSİ
DENETİM
VERİ TOPLAMA
VE
VERİ ANALİZİ
DENETİM

YAYIN
 DENETİM
DANIŞMAN = MENTOR= HOCA
 Danışman ile Öğrencisinin
Görüşmesi

MENTOR SONUÇLARIN ELDESİ,

ANALİZİ
VE
DANIŞMAN
İLE TARTIŞILMASI

MENTEE

AYDA EN AZ İKİ KEZ

BİR SAAT (EU)
NOBEL ÖDÜLLERİNDEN
ÖRNEK ÖYKÜLER…
 SYDNEY BRENNER
Johannesburg - Güney Afrika doğumlu
Cambridge - MRC Moleküler Biyoloji Böl Direktörü (UK)
Salk Enstitüsü ve Moleküler Bilimler Başkanı (USA)

Cambridge de 1962 sonrası bölüm arkadaşları :

*Max Perutz (1962 Nobel Ödülü)
*Francis Crick (1962 Nobel Ödülü - 20 yıl birlikte)

1961 mRNA’ yı tanımlıyor (F.Jacob ve M.Meselson)

1974 C.Elegans ‘ı laboratuvara tanıtıyor

 SYDNEY BRENNER
1974....

Caenorhabditis Elegans (C.Elegans)

 SYDNEY BRENNER (Mentor)
FIRE 1983

SULSTON* HORVITZ*
MRC Unit Post-Doc Fellow
Research Fellow 1970
1969
H.ROBERT HORVITZ

JOHN E.SULSTON

C.Elegans
SYDNEY BRENNER*
2002 NOBEL ÖDÜLÜ
HÜCRENİN PROGRAMLI ÖLÜMÜ
(APOPTOZİS ) İN BİYOLOJİK KONTROLÜ
2006 IN MEDICINE

ANDREW FIRE
Stanford University
USA

CRAIG MELLO
Fire Univ Massachusetts Cancer Ctr,
USA

Fundamental mechanisms by
which gene expression and
“silencing” is controlled with
Process of RNA Interference
(RNAi) – micro RNAs
 2009 in MEDICINE

Jack W. Szostak Carol W.Greider * Elizabeth H.Blackburn

Professor of Genetics Department of Molecular Professor of Biology &
Harvard Medical Biology Physiology
School and MGH Johns Hopkins University University of California at
Medical School San Francisco
•Ph.D. Supervisor :
Elizabeth H.Blackburn (1987)
“ for studies How Chromosomes are protected by TELOMERES
and the Enzyme TELOMERASE”
HOCA
“MENTOR”

AKADEMİK
MESLEKİ
KİŞİSEL
ETİK
ÖĞRENCİ Değerlerin Kazanımı
“MENTEE”
için Gereklidir
 ÜNİVERSİTE’NİN TEMEL
GÖREVLERİNDEN BİRİ DE ;

İYİ MENTÖR ’ LÜK

YAPMAKTIR
 İYİ ARAŞTIRMA İDARESİ
(GOOD RESEARCH MANAGEMENT =GRM-EU)

- ARAŞTIRMA METODOLOJİSİ

- VERİ TOPLANMASI VE SAKLANMASI

- VERİ ANALİZİ VE YORUMU

- YAYIN
 BİLİMSEL YAYININ AMACI
BİLİM İNSANLARINA ,

* GÖZLEMLERİMİZİ DEĞERLENDİRME

* DENEYLERİ TEKRARLAMA

* BİLİMSEL ve ENTELLEKTÜEL
DEĞERLENDİRME İMKANI VERMEKTİR
YAYINLANMAMIŞ ARAŞTIRMA
BİLİM DEĞİLDİR !

YAYIN

ÜRETKENLİKTİR
 BİLİMSEL AHLAK
Öğretim üyelerinin,

 Eğitim / Öğretim, Araştırma, Geliştirme ve

 Faaliyetlerini planlamalarında,
yürütmelerinde, sunumlarında ve tüm
uygulamalarında yüksek ahlak, açıklık,
doğruluk ve örnek olma ilkelerine bağlı
kalmalarıdır.
 ETİK
• AHLAK DEĞERLERİ BİLİMİ

• İDEAL İNSAN KARAKTERİ VE

UYGULAMALARINI İNCELEYEN BİLİM

• AHLAK DEĞERLERİ VE UYGULAMALARI

 BİLİMSEL ARAŞTIRMA ETİĞİ

Bilimsel araştırmalarda
konunun düşünülmesinden
bitirilmesine ve yayınlanmasına kadar
yüksek ahlak, dürüstlük ve açıklık
ilkelerinin uygulanmasıdır
 ARAŞTIRMA ve YAYIN ETİĞİ

BİLİMSEL ARAŞTIRMA VE YAYINLARDA

YÜKSEK

AHLAK, DÜRÜSTLÜK VE AÇIKLIK

PRENSİPLERİNİN UYGULANMASI
 BİLİMSEL YANILTMA
(Scientific Misconduct)

ARAŞTIRMANIN DEĞERİNİ
VE GÜVENİRLİĞİNİ
AZALTAN HER TÜR GİRİŞİM
 BİLİMSEL YANILTMA
(SCIENTIFIC MISCONDUCT)

DİSİPLİNSİZ BİLİMSEL
ARAŞTIRMA
YALANCILIK
VE
“SLOPPY SAPTIRMA
RESEARCH” FRAUD
 DİSİPLİNSİZ ARAŞTIRMA
“SLOPPY RESEARCH”

ARAŞTIRICI :
- ARAŞTIRMA PLANLAMASINI, UYGUN METOD SEÇİMİNİ, METOD
UYGULAMASINI VEYA SONUÇ ANALİZ VE YORUMUNU BİLMİYOR

- YANLIŞLARININ FARKINDA DEĞİL

- GÜVENİLİR OLMAYAN SONUÇ ÜRETİYOR

AMA “İYİ NİYETLİ !.....”

. DİKKATİ ÇEKİLMELİ
. ARAŞTIRMA EĞİTİMİ VERİLMELİ
. ARAŞTIRMA DİSİPLİNİ ÖĞRETİLMELİ
. ARAŞTIRMALARI YAKINDAN TAKİP EDİLMELİDİR
BİLİMSEL YALANCILIK VE SAPTIRMA
(SCIENTIFIC FRAUD)
• ARAŞTIRICI, AMACI VE BİLİNÇLİ OLARAK
ÇALIŞMANIN METOD VEYA SONUÇLARINI
SAPTIRMAKTADIR

“KÖTÜ NİYETLİ !”

- ÖZÜRÜ YOKTUR

- UYGUN ŞEKİLDE İNCELENMEYE ALINMALI

VE GEREKEN CEZALAR VERİLMELİDİR
BİLİMSEL ARAŞTIRMA VEYA YAYININ
“ETİK-DIŞI DAVRANIŞ”
KABUL EDİLEBİLMESİ İÇİN :

• KASIT veya AĞIR İHMAL SONUCU

GERÇEKLEŞMİŞ OLMALIDIR

• İDDİA , İNANDIRICI ve YETERLİ

DELİLLE KANITLANMIŞ OLMALIDIR
 BİLİMSEL YAYINLARDA ETİK –DIŞI
KABUL EDİLEN DURUMLAR

• UYDURMA ( Fabrication)
• ÇARPITMA ( Falsification)
• AŞIRMA ( Plagiarism )
• DUPLİKASYON ( Duplication)
• DİLİMLEME ( Least Publishable Units)
• DESTEK VEREN KURUMUN
BELİRTİLMEMESİ
• İSİM ÇIKARILMASI VEYA EKLENMESİ
( Unauthorized Authorship)
TÜBİTAK-AYEK
 AŞIRMA
(İNTİHAL = PLAGIARISM)

• Başkalarının fikirlerini,metodlarını,
verilerini, uygulamalarını,yazılarını ve
şekillerini sahiplerine bilimsel kurallara
uygun biçimde atıf yapmadan kısmen
veya tamamen yazarın kendisinin gibi
sunması
• Yabancı dilden kitap, makale ve
benzeri yayınları tercüme ederek
kendi eseri gibi basması
 PLAGIARISM
REPRESENTING ANOTHER’S WORK AS
ONE’S OWN

• It is a major crime in the academic world because

it is theft of an academic’s most valuable
product=intellectual contributions to one’s
discipline

• The “plagiarist” steals an academic’s thoughts

(as captured in words) and deeds (actions) and

claims to be their true author.

 SAHTECİLİK
(UYDURMA = FABRICATION)

• Sunulan veya yayınlanan belgeyi

gerçeğe aykırı olarak düzenlemek, bir
belgeyi değiştirmek veya gerçeğe
aykırı belgeyi bilerek kullanmak

• Araştırmaya dayanmayan veriler

üretmek, bunları rapor etmek veya
yayınlamak
 ÇARPITMA
(FALSIFICATION)

• Araştırma kayıtları ve verileri tahrif etmek

• Kullanılmayan yöntem,cihaz ve materyalleri
kullanılmış gibi göstermek
• Araştırma hipotezine uygun olmayan verileri
değerlendirmeye almamak
• İlgili teori ve varsayımlara uydurmak için veriler
ve/veya sonuçlarla oynamak
 ÇİFT YAYIN
(DUPLİKASYON)
 Editörlerin izni alınmadan orijinal bir
çalışmanın aynen veya sonuçlarıyla başka bir
yayın organında yayınlanmasıdır

 Dergilerin,hakemlerin,editörlerin kaynaklarını
boşa harcamaktır

 Okuyucuya,araştırıcıya ve bilime saygısızlık

Farklı dillerde,farklı okuyucu kitlesine hitap

etme gerekçesi yeterli değil !
54
 DİLİMLEME
(SALAMİZASYON)

Tek bir yazıda sunulabilecek veri, bulgu ve

fikirleri yapay olarak bölerek birden fazla
yayın haline getirmektir

*Yayın sayısını arttırmaya yönelik

*Önceki yayını kaynak göstermemek
*Önceki yayından yeterli düzeyde
farklılık göstermeyen yayınlar
 YAZARLIK
1. Çalışmanın tasarımı, veri toplama,
analiz ve yorumuna yeterli katkı
2. Yazının taslağını kaleme alma,
entellektüel içerik yönünden gözden
geçirme
3. Yayınlanacak son metni onaylama
1 + 2 + 3. maddelerin tümü yerine
getirilmelidir.
(ICMJE)
 UYGUN OLMAYAN YAZARLIK

• Hakkı olduğu halde adı konmayanlar

• Hakkı olmadığı halde adı konanlar
• “Gölge yazarlık,onursal yazarlık,
hediye yazarlık”
Bölüm başkanı,parayı bulan,
araştırıcının arkadaşı,eşi,dostu...,
hastaları,kanı,idrarı sağlayan...”

Hakkı olanların hepsinin adı olmalı, hakkı

olmayanların hiçbirinin adı olmamalı...
57
 TEZ KORSANLIĞI
• Tasarımı,yürütülmesi veya yazımına
katkı olmadan başkasına ait tezi
makale haline getirip yayınlamaktır
• Yazarlık kriterlerine uymuyor
• Hazır bir eserin makale olarak yazımı
yazarlık değil !
• Tez sahibinin haberi veya adı olması
yeterli değil !
 BİLİMSEL YANILTMA
Uluslararası örnekler:
• Darsee : Uydurma (Fabrikasyon)
• Soman : Hakemliğin suistimali
• Imanishi-Kari-Baltimore: Çarpıtma
(Falsifikasyon)
• Gallo : HIV keşfi (Aşırma- Plajerizm ?)
• Whang : Kök Hücre Araştırmaları
(Fabrikasyon)
 DAVID BALTIMORE
1975 NOBEL PRIZE FOR MEDICINE
President of Rockefeller University
( Resigned in 1991)

FABRICATION THEREZA IMANISHI-KARI

 HIV KEŞFİ
( Plagiarism ? )

ROBERT GALLO (NIH)

Prof.LUC MONTAGNIER
2008 NOBEL LAUREATE
FOR MEDICINE AND PHYSIOLOGY
 Fabrication - Falsification
Prof. Hwang Woo-suk
Seoul Üniversitesi
Güney Kore

“Somatik Hücre Transferi ile

Embriyonik Kök Hücre
Elde Etme Yöntemi”
Dr. WHANG hakkında
Soruşturma
“Falsifikasyon =
Uydurma “ suçlaması

Wall Street Journal

16.Aralık.2005
 December 29,2005
Seoul Univ determined that all 11
Hwang`s Stem Cell Lines
were fabricated.
Both SCIENCE papers were
retracted

Jan 12,2006
“ There are some
cultures in which
Plagiarism
is not even regarded as
deplorable.”

Geoff Brumfiel
NATURE
Vol : 449
6.September.2007
“ For those of us whose mother
tongue is not English, using
beautiful sentences for other
studies on the same subject in
our introduction is not
unusual....”
“ Borrowing sentences is the
part of a paper that simply
helps to better introduce the
problem should not be
seen as Plagiarism. “

İhsan Yılmaz
NATURE
Vol: 449 ; 658
11.October.2007
Bilimsel Yanıltmanın Nedenleri
• Yetersiz araştırma eğitimi
• Hızlı yükselme hırsı
• Tanınma arzusu (Hollywood send.)
• Üstlerin aşırı ve oransız baskısı
• Fazla yayın = prestij duygusu
• Maddi-manevi kazanç hırsı
• Psikiyatrik bozukluklar
Kansu,Ruacan (CBT,2001)
67
 BİLİMSEL YANILTMA - ÖNLENMESİ

I. ETİK STANDARTLARIN EĞİTİMİ, ÖĞRETİMİ VE

KURUMLARDA YERLEŞTİRİLMESİ

II. BİLİMSEL YANILTMALARA YOL AÇABİLECEK

BASKILARI AZALTMAYA YÖNELİK GİRİŞİMLERİ
DESTEKLEMEK

III. BİLİMSEL YANILTMAYI FARKEDEBİLECEK VE

SONRASINDA GEREKEN PROFESYONEL
YAKLAŞIMI GÖSTEREBİLECEK
DÜZENLEMELERİN GELİŞTİRİLMESİ
TÜRKİYE’DE YAYIN ETİĞİ İLE İLGİLİ
KURALLAR

• YÖK
– Disiplin ve Etik Yönetmeliği
• ÜNİVERSİTELERARASI KURUL
– Doçentlik Sınavı Etik Kurulu
• TÜBİTAK
– Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu (AYEK)
• TÜBA
– Bilimsel Araştırmalar Etik Kurulu
 Üniversitelerarası Kurul
Doçentlik Sınavı Etik Komisyonu

2004 Dönemi
98 dosya
23 yaptırım

Bir daha girememe ---- 4

Üç yıl girememe –------ 2
İki yıl girememe –------ 3
Bir yıl girememe ------- 14

Şevket Ruacan
 BİLİMSEL ARAŞTIRMA ve YAYIN
ETİĞİ
 DÜŞÜNCE
 HİPOTEZ
 PLANLAMA
 YAZIM ve ÖNERİ
 PROJE, DESTEK
ve UYGULAMA
 VERİ ELDESİ
 VERİ ANALİZİ
 YAYIN
 YAYIN SONRASI

SÜRECİN TAMAMINDA GEÇERLİDİR

TÜBA
Kıntaru min
el-ilm-i
Yahtac-u vakiyye-tün
min el edep

Bir kantar ilim,

bir okka edebe muhtaçtır.
Gaybi Sunullah
Gevher Nesibe Şifahanesi
Söz ma'rifet tacıdır
Sanma gayri tac ola
Taklid ile tok olan
Hakikatte aç ola...

Gaybi Sunullah
Gevher Nesibe Şifahanesi
 Hacettepe Üniversitesi
Onkoloji Enstitüsü

BİLİMSEL ARAŞTIRMA
ve YAYINLARDA
ETİK İLKELER
Emin Kansu
ekansu@ada.net.tr
 KEŞFE YÖNELİK ARAŞTIRMALAR
“Yaratıcılık” Gerektirir !

• Akla gelmeyenleri görmek

• Belli kalıplar içinde

düşünmemek

• Yenileri Bulmak
 “Danışman” Kimdir ?
• Normal mesai saatleri dışında ve Ailesine
ayırması gereken saatler dışında sizin projenizi
okuyan ,

Vergisini muntazam ödeyen iyi bir vatandaştır..

• Projesi “KABUL” veya “RED” cevabı almış bir kişidir

• Bazı günler “ılımlı-olumlu”, bazı günler

“sinirli-olumsuz” olabilen bir insandır,

Ancak Projenizin Danışmanın hangi 24+saatine

rastlayacağı belli değildir.!!... Size bağlıdır........
 SAĞLIK BİLİMLERİNDE
ARAŞTIRICI

Denemenin fiilen uygulanmasından

ve gönüllülerin deneme sırasında
onurunun korunması, sağlık ve
güvenliğinden sorumlu bir veya
birden fazla konuda bilgilenmiş
kişidir.
BİLİM TÜRLERİ

AKLİ BİLİMLER *
NAKLİ BİLİMLER
NAKDİ BİLİMLER
 ETİK İLKELER
ve
ETİK-DIŞI DAVRANIŞLAR
ARAŞTIRMA PROJESİNİN YAZIMI

ARAŞTIRMA PROJESİ

VERİLERİN ANALİZİ ve YORUMU

YAYIN
ULUSAL ULUSLARARASI *
 BİLİMSEL DÜŞÜNCE

AKLIN YOLU “BİRDİR”

AKLIN YOLU “BİNDİR”

Prof.DrTalat Halman
 INNOVATION INDEX
(YARATICILIK İNDEKSİ)
USA İSVE

TR
AYDA EN AZ İKİ KEZ
BİR SAAT (EU)
ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNE NELER
KAZANDIRACAK ?
 ANALİTİK VE ELEŞTİREL DÜŞÜNCEYİ

 DOGMALARDAN UZAK OLMAYI

 BİLİMSEL DÜŞÜNMEYİ
 SAYISAL VE ŞEKİLSEL YARGILAMAYI
 YARATICI DÜŞÜNCE KAZANMAYI

 ÖĞRENMEYİ BİLMEYİ
 BİLGİYE NASIL ULAŞACAĞINI ÖĞRENMEYİ
 YAŞAM-BOYU ÖĞRENME VE OKUMA
ALIŞKANLIĞINI
 ARAŞTIRMA TİPLERİ
• DENEYSEL
• DENEYSEL OLMAYAN
– A) TANIMSAL (DESKRİPTİF)
– B) ANALİTİK
• 1) LONGİTUDİNAL
- PROSPEKTİF
- RETROSPEKTİF
• 2) CROSS-SECTIONAL

FAKTÖRLER
HASTALIK
 BİLİMSEL ARAŞTIRMA ve YAYIN
ETİĞİ
 DÜŞÜNCE
 HİPOTEZ
 PLANLAMA
 YAZIM ve ÖNERİ
 PROJE, DESTEK
ve UYGULAMA
 VERİ ELDESİ
 VERİ ANALİZİ
 YAYIN
 YAYIN SONRASI

SÜRECİN TAMAMINDA GEÇERLİDİR

SAĞLIK BİLİMLERİ ALANINDA YAYIN
TÜRLERİ

 MEKTUP (Letter)

 KISA RAPOR (Brief Report)

 VAKA SUNUMU (Case Report)

 MAKALE (Full Article)

 DERLEME (Review)
 ÇAĞDAŞLAŞMA SÜRECİNDE BİLİM
BİLİM
(Akıl-Bilgi)
DÜŞÜNCEDE
ÖZGÜRLÜK AKADEMİK
(Aydınlanma) ÖZGÜRLÜK
TOPLUM
KÜLTÜR (Otonomi)
EĞİTİM

DİN DEVLET
(İnanç) (Yönetim)
LAİKLİK
(Sekülarizm)

Bozkurt Güvenç’2002
BİLİM TÜRLERİ
AKLİ BİLİM****
NAKLİ BİLİM
NAKDİ BİLİM
 HER ARAŞTIRICININ (MENTEE)
FARKLI GEREKSİNİMLERİ VARDIR

 PROJE KONUSU YARATMAK

 PROJEYİ TAMAMLAMAK

 YAYIN YAPMAK

 ÜRETKEN OLMAK

 ALANINDA ETKİN BİR YERE GELEBİLMEK