Glaukom

• Otkriven još u 17 vijeku

• U 19 vijeku prepoznat kao važan uzrok sljepila
• U 20 vijeku napredovalo se sa dijagnostikom i
tretmanom glaukoma
• 21 vijek dalja prevencija i pravovremena
dijagnostika
• glaucoma grč.-plavo-zelena magla
• 1705 počelo se razlikovati glaukom od katarakte
• Obuhvata širok spektar oboljenja
• Ranije samo visok očni pritisak
• Danas to je bilo koje oboljenje koje uzrokuje
karakterističnu optičku neuropatiju i uzrokom
je progresivnog gubitka vidnog polja
• Može biti praćeno visokim, normalnim ili
sniženim vrijednostima intraokularnog pritiska
• Za dijagnozu su potrebna dva od tri
parametra:
• Povišen intraokularni pritisak
• Karakteristične promjene vidnog živca
• Promjene u vidnom polju karakteristične za
glaukom
• “tihi kradljivac vida”
• 3% opšte populacije ima glaukom
• 70 miliona ima glaukomsko oštećenje vida
• 7 miliona potpuno slijepo zbog glaukoma
• Komorna tečnost (očna vodica) stvara se u
cilijarnim nastavcima zadnja očna
komora prednja očna komora
trabekulum Šlemov kanal venski
krvotok
• Normalan očni pritisak 10.9 do 20 mmHg
• Tokom dana postoje varijacije-ujutro najviše
vrijednosti
• Funkcija očne vodice –donosi sočivu hranjive
materije i kiseonik, odvodi produkte
metabolizma
• Dijagnostikovanje glaukoma
• Anamneza
• Ima li smetnje sa vidom
• Pojava iznenadnih glavobolja i crvenila oka
• Postojanje glaukoma u porodici
• Pregled pacijenta
• Uzimanje vidne oštrine (sa i bez korekcije)
• Mjerenje intraokularnog pritiska
• Grubo mjerenje palpacijom očnih jabučica
(digitalno)
• Pacijent gleda prema dole
• Ako se osjete fluktuacije pritisak je ispod 20 mmHg
• Ako se osjeti kao kamen tvrda očna jabučica visok
pritisak
• Indentaciona (impresiona) tonometrija po
Schiotzu
• Pacijent leži
• Anestezirati rožnicu
• Dok pacijent fiksira svoj prst tonometar se spušta na
rožnicu
• Očitava se otklon i na tabeli očita
vrijednost pritiska
• Aplanaciona tonometrija po Goldmanu
• Zlatni standard mjerenja intraokularnog pritiska
• Pacijent sjedi za biomikroskopom
• Rožnica se anestezira i oboji se fluoresceinom
• Tonometar se prisloni na rožnicu i ona se
aplanira
• Aplanacija se vrši dok se ne dobiju 2 polukruga
koji se dodiruju
• Očitava se vrijednost
• Beskontakta tonometrija
• Usmjerava se zrak prema rožnici
• Mjeri defleksiju rožnice
• Ne dodiruje rožnicu te se mora anestezirati
• Gonioskopija
• Pregled komornog ugla
• Obavezna u dijagnostici glaukoma
• Komorni ugao nije direktno vidljiv
• Potrebne posebne leće (stakalca) za pregled
• Postoji više vrsta gonioskopskih leća
(Goldman, Zeiss, Koeppe...)
• Pacijent sjedi za biomikroskopom
• Obavezno se anestezira
• Na leću za pregled se stavlja metilceluloza
• Leća se prisloni na rožnicu
• Pregledaju se svi elementi komornog ugla u
360 stepeni
• Na osnovu nalaza komorni ugao se gradira
(Shaffer,Scheie,Spaeth sistem)
• Analiza papile vidnog živca
• Po definiciji progresivna neurooptikopatija
• I u fiziološkim uslovima postoji manja ekskavacija
• Glaukom karakteristično vrši ekskavaciju p.n.optici
• Vrši destrukciju nervnih vlakana, fibroznog,
vaskularnog i glijalnog tkiva
• Povećava se ekskavacija p.n.optici i postaje
blijeda
• Krajnji stadij potpuna ekskavacija i atrofija
p.n.optici.
• Vidno polje
• Dio prostora koji vidimo a pod uslovom da je
pogled usmjeren u jednu tačku.
• Normalno: temporalno 90°, dole 70°, nazalno i
gore 60°.Centralno vidno polje 30°.
• Prvi ispadi u vidnom polju iznad slijepe mrlje,
paracentralno a daljim napredovanjem
Bjerumov skotom.
• U krajnjoj fazi očuvano samo jedno malo polje
centralnog vida koje na kraju potpuno
propada-sljepilo.
• Analiza sloja nervnih vlakana
• Oftalmoskopski (red free)
• Optička koherentna tomografija (OCT)
• Konfokalna skening laser oftalmoskopija (CSLO)
• Skening laser polarimetrija (SLP)
• Pahimetrija
• Mjerenje debljine rožnice
• Pomoćna metoda u procjeni jer debljina rožnice
utiče na imjerene
vrijednosti očnog pritiska
• Podjela glaukoma :
• Primarni glaukom
• Otvorenog ugla
• Zatvorenog ugla
• Sekundarni glaukom
• Kongenitalni glaukom
• Prema stadijumu evolucije :
• Početni
• Razvijeni (manifestni)
• Zapušteni (inveteratum)
• (Fere)Absolutni
• Prema stepenu kompenzacije
• Kompenzovan
• Subkompenzovan
• dekompenzovan
• Primarni glaukom
• Samostalno oboljenje
• Uzrok ili povećan otpor oticanju očne vodice ili
(rjeđe) povećana produkcija očne vodice
• Primarni glaukom otvorenog ugla (Glaucoma
simplex)
• Najčešća forma glaukoma
• Nasljedni faktori značajni za nastanak (10-30%)
• Obično se javlja nakon 40 godine
• Jako oskudan u simptomatologiji
• Otkriva se slučajno
• Glavobolje, napetost i težina u očima
• Patološki proces je u komornom uglu
• Sve strukture ugla vidljive
• Degeneracija trabekuluma i otežano oticanje
očne vodice
• Ispadi u visini očnog pritiska, vidnom polju i
promjena na papili n.opticusa
• Normotenzivni glaukom
• Glaukomski izmijenjena p.n.optici
• Ispadi u vidnom polju karakteristični za glaukom
• Intraokularni pritisak u normalnim vrijednostima
• Pri pregledu sve strukture komornog ugla
uredne
• Kod starijih preko 60 god češći
• Osnova patološka osjetljivost papile n.optici
na normalan intraokularni pritisak zbog
vaskularnih ili mehaničkih abnormalnosti na
papili n.opticus
• Često udružen sa drugim vazospastičnim
oboljenjima (migrena, Raynaudov sy.)
• U tretmanu cilj sniziti očni pritisak za 30%
• Intraokularna hipertenzija
• Povišene vrijednosti intraokularnog pritiska
• Nema promjena u vidnom polju
• Nema promjena na p.n.optici
• Dosta rijetka
• Odluka o liječenju ili praćenju na
ordinirajućem ljekaru
• Medikamentozni tretman glaukoma:
• Koristi se cijelog života
• Postizanje ciljnog pritiska
• Grupe lijekova:
• Supresija proizvodnje očne vodice –beta blokatori
(timolol, betaxolol...) i –inhibitori karboanhidraze
(sistemski acetazolamid i lokalni dorzolamid)
• Poboljšanje oticanja očne vodice-
parasimpatikomimetici (pilokarpin, karbahol)
• Smanjenje volumena- hiperosmotski agensi
Manitol, Glicerin
• Analozi prostaglandina-latanoprost, travoprost.....
• Primarni glaukom zatvorenog ugla (Glaucoma
angulare)
• U osnovi prepreka oticanju komorne tečnosti u
komornom uglu
• Iris naliježe na komorni ugao i onemogućava
oticanje komorne tečnosti
• Može početi sa prodromima
• Najčešće počinje naglo izuzetno jaka bol u oku
i 1 polovini glave,nagli pad vida,haloi oko
svjetla,glavobolja, mučnina, povraćanje, oko
crveno
• Češći u jesen i zimu
• Pri pregledu
• Visok očni pritisak (i maksimalne vrijednosti)
• Cilijarna hiperemija (lividno crveno oko)
• Plitka prednja očna sobica
• Edem rožnice
• Poluproširena zjenica
• Najčešće se javlja jednostrano
• U preko 50% slučajeva u narednih 5 godina imaju
napad i na drugom oku
• Hitan tretman:
• Uklanjanje bloka komornog ugla (miotici-pilocarpin)
• Smanjenje produkcije očne tečnosti (inhibitori ugljene
anhidraze)
• Osmoterapeutici(povećava osmotsku koncentraciju u
serumu i oduzima tečnost iz unutrašnjosti oka-
manitol)
• Većina pacijenata zahtijeva operativni tretman-neku
od antiglaukomskih operacija
• Sekundarni glaukomi
• Intraokularni pritisak povećan u toku ili nakon
nekog drugog oboljenja oka
• “Fakni-fakični” glaukom-uzrokovan promjenama
položaja ili zapremine leće
• Uveitični- upale uvee sa posljedičnim stvaranjem
membrana ili u pupili ili u komornom uglu
• Posttraumatski glaukom- kontuzione ili
perforativne povrede oka
 • Neovaskularni glaukom- novoformirani krvni
sudovi u komornom uglu, irisu
• Ishemija retine u osnovi
• Čest kod dijabetičara, nakon tromboza, okluzija
• Postoperativni glaukom
• Jatrogeni glaukom-kod predisponiranih osoba
nakon kapanja kortikosteroida, midrijatika
• Zbog intraokularnih tumora
• Liječenje-etiološko
• Kongenitalni glaukom (Glaucoma congenitalis)
• Javlja se u prvim mjesecima života
• Poremećaj u razvoju i diferencijaciji komornog
ugla tokom intrauterinog razvoja
• 1:12 500 poroda /rijedak
• U 75% slučajeva obostran
• Simptomi “krupne oči”
• Smeta mu svjetlost, suzi
• Iznenada pobijeli oko
• Pri pregledu-jako uvećano oko buphthalmus,
• Uvećanje i rožnice
• Može se naći zamućenje rožnice –edem
pukotine Descemetove membrane
• Ekskavacija p.n.optici

• Liječenje-isključivo hirurško
• Jako zahtjevno-potrebno više operacija