PRAVO INTELEKTUALNE SVOJINE-2015-2016-prezentacija

UNIVERZITET “UNION NIKOLA TESLA”
BEOGRAD
Fakultet za poslovne studije i pravo
PRAVO INTELEKTUALNE SVOJINE
Prof. dr Draško Bosanac

Pojam prava industrijske
svojine
 formiralo se sredinom XIX veka;
 skup pravnih normi koji reguliše tri grupe
pojava i odnosa:
 1) pronalaske;
 2) znake razlikovanja i
 3) istupanje i odnose na tržištu
(konkurencija);
svojine
 1) pronalazak u užem smislu-novo rešenje
tehničkog problema; patent-pravno
zaštićeni pronalazak; mali patent; korisni
model; tehnička inovacija ili unapređenje;
know how; dizajn; zaštita biljnih sorti;
topografija integrisanih kola; 2) robni i uslužni
znaci; nazivi za obeležavanje porekla
proizvoda; 3) pravo o zaštiti konkurencije
ili o suzbijanju nelojalne konkurencije;
svojine
- različitost pojma u p.i.s. u stranim pravima;
- vodi poreklo iz francuskog prava (Zakon o
patentima iz 1791. godine);
- termin je kod nas korišćen do 1981.g., nakon
određenog vremena vraćen i sada je
opšteprihvaćen naziv;
- materija uređena sa više posebnih zakona
(patenti, pravo na dizajn, žigovi...).
Pojam autorskog prava
 formirano u XIX veku;

 objektivno autorsko pravo- skup
pravnih normi kojima se regulišu
odnosi u vezi sa stvaranjem i
korišćenjem autorskih dela u oblasti
književnosti, nauke i umetnosti
(pružanje pravne zaštite autoru i
autorskom delu);
Pojam autorskog prava
 subjektivno a.p.-pravo autora na delo

(moralna i imovinska ovlašćenja autora);
 koautori- zajednički nosioci a.p.;
 ograničenje vremenskog trajanja
pojedinih ovlašćenja autora;
 isključivo pravo čiji je rok trajanja
pravne zaštite ograničen.
Pojam prava intelektualne
svojine
 zajednički naziv za industrijsku svojinu i
autorsko pravo;
 predmet zaštite prava i.s. su duhovne
tvorevine i pravo autora na rezultate
intelektualnog stvaralaštva;
 Svetska organizacija za intelektualnu
svojinu;
svojine
 grana prava koja reguliše patent, dizajn, žig,
oznaku porekla, zaštitu topografije
integrisanih kola, biljne sorte, korisne
modele (pravo industrijske svojine) i
autorska i srodna prava;
 pravo industrijske s. i a.p. sadrže osobine i
stvarnih prava, ali su prava sui generis;
 imaju dva zajednička imenitelja: predmet i
ekonomsku funkciju;
svojine
 p.ind.s. i know how mogu biti osnivački
ulog, prenos prava (cesija ili licenca);
 tržišna vrednost prava industrijske
svojine;
 osnovna razlika p.ind.s. i a.p. je u nastanku
subjektivnog prava (nastanak dela-akt
organa);
 reguliše odnos prisvajanja nematerijalnih
dobara (prisvajanje ekonomske vrednosti
od njihovog korišćenja);
svojine
 sloboda korišćenja tuđih nematerijalnih

dobara na tržištu je dominantan princip
(ona je izuzetno ograničena zakonom koji
uređuje oblast prava intelektualne svojine)
 ovo pravo je u funkciji zaštite subjekata
koji investiraju u intelektualna dobra.
Podela zaštićenih intelektualnih
dobara
 ova dobra su rezultat ljudske aktivnosti u
umetnosti, nauci, tehnici i privredi;
 1) tvorevine nematerijalne kreacije
individualnog ljudskog duha (“psihička
obrada stvarnosti”): najosobenije tvorevine
su autorska dela (sloboda stvaranja
neograničena); interpretacije (obaveza
poštovanja integriteta autorskog dela;
pronalazak; biljna sorta; industrijski
dizajn i topografija integrisanih kola;
Podela zaštićenih intelektualnih
dobara
 2) pseudotvorevine nastaju kao plod ili
kao funkcija privredne delatnosti
(fonogrami /zvučni zapisi/, videogrami
/filmski zapisi/, emisije i baze podataka;
 ne nose duhovni individualni pečat;
 3) oznake kao i.d. služe obeležavanju
robe ili usluga u prometu-robne marke
(zovu se “znak” i štite se žigom) i oznake
geografskog porekla proizvoda (pravo
zaštite oznake geografskog porekla).
Odnos prava intelektualne
svojine i drugih grana prava
 p.in.s. najbliže je trgovinsko pravo, a a.p.
građansko pravo (stvarno i imovinsko
pravo);
- korišćenje načela i propisa građanskog
prava u p.ind.s. (ZOO-ugovor o licenci);
- veza p.ind.s. sa upravnim pravom i
trgovinskim pravom (osnovni korisnici
pronalazaka i zn.razl. su privredni subjekti);
- a.p. i radno pravo (delo u radnom odnosu)
Razvoj pravne zaštite
industrijske svojine
 identifikacija i obeležavanje dela u antici;
 prvi patentni zakon 1790. u SAD;
 “privilegija”-praoblik p.ind.s.-običajno pr.;
 osnovni principi savremenog patenta u
dekretu donetom 1794.g. u Mlecima;
 značaj statuta cehovskih korporacija;
 prvi zakon o zaštiti uzoraka 1787.g.,
robnih žigova 1803., a oznake porekla
1844.g. u Francuskoj; suzbijanje nelojalne
konkurencije tek krajem XIX veka...
Razvoj prava industrijske
svojine
 sredinom XIX veka nacionalni zakoni;
 Međunarodna privredna izložba 1874.g. u
Beču povod za međunarodne norme;
 Pariska konvencija iz 1884.g. (11 država
potpisalo i ratifikovalo, i Srbija), osnovana
Međunarodna unija za zaštitu industrijske
svojine (danas broji 169 članica, Jugoslavija
obnovila članstvo, 1973.g. ratifikovala);
 međunarodni sporazumi i konvencija
(bilateralni, regionalni i multilateralni).
svojine u Srbiji
 Zakon o o fabričkim i trgovačkim
žigovima i Zakon o zaštiti mustara i
modela Kraljevine Srbije 1884.g.;
 patentna zaštita Uredbom iz 1920., 1922.
Zakon o industrijskoj svojini, a 1930.
Zakon o suzbijanju nelojalne konkurencije
 posle II sv. rata pet perioda: od rata do
1960/61, od 1960/61 do 1981., od 1981.
do 1998., od1998. do 2006. (raspad SCG),
vreme posle i sadašnji period.
svojine u Srbiji
 Zakon o pronalascima i tehničkim
unapređenjima (1948.g.); Zakon o
patentima i tehničkim unapređenjima
(1960.); Zakon o zaštiti pronalazaka,
tehničkih unapređenja i znakova
razlikovanja (1981.g., a zakon o izmenama
i dopunama 1990.g); 1995. g. doneti:
Zakon o patentima, Zakon o žigovima,
Zakon o modelima i uzorcima, kao i u DZ
SiCG 2004.g., a važeći z. 2009. i 2011.g.
Razvoj zaštite autorskog
prava
 Gutenbergov pronalazak-štamparija;
 prva “privilegija” 1545.g u Italiji, kao i
Zakon o privilegijama 1603.g.;
 privilegija je, najpre, štitila interes izdavača
 Zakon Ane Stjuart 1710. u Engleskoj prvi
put priznao “pravo na delo” (21 godinu);
 zakonska zaštita samo za izdata dela
(Engleska do 1911., a SAD do 1976.g.);
 Dekret Državnog saveta u Francuskoj
1777.g. (privilegija izdavanja i prodavanja),
a kodifikacija svih zakona 1957.g.
Razvoj autorskog prava
 Bernska konvencija (Konvencija za
zaštitu književnih i umetničkih dela)
1886.g. (više revizija, od Pariza 1896. do
Pariza 1971.g.);
 Univerzalna (svetska) konvencija o
autorskom pravu, Ženeva, 1952.g.,
revidirana u Parizu 1971.g. (naša zemlja
pristupila 1966., a 1974. ratifikovala);
 Ugovor o autorskom pravu Svetske
organizacije za intelektualnu svojinu 1966.
u Ženevi (naša zemlja pristupila 2002.g.);
 dinamična aktivnost u oblasti srodnih pr.
Razvoj autorskog prava u
Srbiji
 do 1929.g. primenjivao se Carski patent o
zaštiti književne i umetničke svojine iz
1846. ; Zakoni o autorskom pravu (1946.,
1957., 1968., 1978., 1988., 2004. i 2011.g.),
sadržavali su rešenja zakonskih promena u
nacionalnim razmerima i usklađivani su sa
međunarodnim konvencijama i izmenama
koje su se u njima dešavale;
 na izmene zakona uticale su i okolnosti
novih vidova korišćenja autorskih dela
(fenomen piraterije itd.).
Unifikacija i harmonizacija
prava intelektualne svojine
- “princip teritorijaliteta” ograničen
principom reciprociteta (nedovoljno
pouzdano);
- proces harmonizacije nacionalnih propisa
širi se horizontalno (uređuju se nova
prava) i vertikalno (viši stepen
harmonizacije nacionalnih propisa između
zemalja članica);
Unifikacija i harmonizacija
 razlike između nacionalnih prava

prevazilaze se primenom kolizionih
normi (mpp) i stvaranjem
jednoobraznih pravila (unificirano
pravo);
 primer EU u unifikaciji i harmoniji
ovog prava.
Izvori prava intelektualne
svojine-nacionalni
 ustav, zakon i podzakonski akti (uredbe,
pravilnici), opšta pravila obligacionog i
privrednog prava;
 sudska praksa i pravna nauka nisu
formalni izvor prava, ali jesu dopunski;
 prihvaćeni i ratifikovani međunarodni akti
(uključeni u nacionalne zakone ili se
neposredno primenjuju);
 sporazumi o zaštiti intelektualne svojine,
na bilateralnoj ili regionalnoj osnovi;
svojine-nacionalni
 Zakon o patentima („Službeni glasnik
RS“br. 99/11);
 Zakon o žigovima („Službeni glasnik RS“
br. 104/09 i 10/13);
 Zakon o autorskom i srodnim pravima
(„Službeni glasnik RS“, br.104/09, 99/11 i
119/12);
 Zakon o zaštiti industrijskog dizajna
("Službeni glasnik RS", br. 104/2009 i
45/2015)
svojine-međunarodni
 Konvencija o osnivanju Svetske
organizacije za intelektualnu svojinu
(1967)-ratifikacija Jugoslavije (182 zemlje);
 Sporazum o trgovinskim aspektima prava
intelektualne svojine-TRIPS (1994);
 Pariska konvencija-međunarodni ugovor
otvorenog tipa i opšta konvencija (1884.),
nakon koje se donose međun. sporazumi;
- konvencije, sporazumi i deklaracije za
pojedine vrste intelektualne svojine.
Autorsko delo kao predmet
zaštite
 autorsko delo je ljudska tvorevina koja
ima duhovni sadržaj (iz ljudskog duha),
određenu formu (raspored znakova
/kodova/) i koja je originalna (jedinstveno,
individualno)-suštinska karakteristika a.d.;
 originalnost je vezana za vrstu dela;
 okolnosti koje nemaju značaj u aut.pravu;
 lista tipova autorskih dela: književna,
muzička, likovna, dramska, filmska, dela
primenjene umetnosti, tehnički crteži,
računarski programi (podvrsta književnih)
Obim zaštite autorskog dela
 zaštita se odnosi na originalne elemente;

 obim zaštite određuje nivo originalnog
(neoriginalni elementi nisu zaštićeni, kao i
opšte ideje, načela i principi, ali i način, stil
i tehnika stvaranja dela);
 zaštita delova i naslova autorskog dela
(originalan i neoriginalan naslov);
 naslov dela je podoban za zaštitu u okviru
prava suzbijanja nelojalne konkurencije.
Podela autorskih dela
 različiti
kriterijumi, najrelevantnija
podela na: izvorna dela, dela prerade i
zbirke;
1) izvorna dela ne sadrže prepoznatljive
elemente drugih a.d.; 2) dela prerade
sadrže prepoznatljive elementi izvornog
d. (moguća identifikacija originalnih
elemenata, ali i dovoljan stepen
sopstvene originalnosti); obaveza
pribavljanja dozvole na delu prerade;
Podela autorskih dela
 3) zbirka je vrsta autorskih dela koje

se sastoji od skupa već postojećih a.d.
ili njihovih fragmenata ili drugih
podataka- subjektivno autorsko pravo
na zbirci.
Neobjavljena, objavljena i
izdata autorska dela
 podela sa stanoviša autorskog prava,
zaštićenost bez obzira na status dela, ali sa
različitim pravnim posledicama;
 1) neobjavljeno delo, nepoznato šire, ali
uživa punu autorskopravnu zaštitu; 2)
objavljeno delo dostupno javnosti
(kvalifikacija pojma javnosti) od autora ili
pravnog sledbenika; 3) izdato delo,
umnoženo i pušteno u javnost u
primerenom broju primeraka; mogućnost
poklapanja sa objavljivanjem; posledice izd.
Subjekti autorskog prava-autor i
nosilac autorskog prava
 autor je fizičko lice koje je stvorilo delo, a

pošto stvaranje nije pravni posao nije
neophodna njegova poslovna sposobnost;
 autor je izvorni nosilac (titular)
subjektivnog autorskog prava-svojstvo
autora nije prenosivo, ali ovlašćenja jesu
(ugovorom, nasleđivanjem, zakonom);
Subjekti autorskog prava-autor i
nosilac autorskog prava
 “nosiociautorskog prava” su autor i

subjekt određenih ovlašćenja iz
autorskog prava;
 anglosaksonski copyright sistem u
SAD.
Koautorska i spojena dela
- koautorska dela-stvaralačka saradnja
dva ili više lica; francuski koncept (odnos
stvaranja sa zajedničkom idejom a.d.) i
nemački koncept (subjektivni i objektivni
uslovi-nedeljiva celina), prihvaćen u Srbiji;
 pravne posledice koautorstva-k. nosioci
zajedničkog subjektivnog a.p. na k.d.;
 važnost raspodele imovinske koristi k.;
 “koautorska zajednica” se ne razvrgava;
 specifičnost za rok trajanja a.p.-smrt k.
Koautorska i spojena dela
 spojena dela-naziv za celinu kao privid
jedinstvenog-koautorskog dela; celina nije
nedeljiva kao kod koautorskog dela;
 svako od dela ima svog autora koji
zadržavaju individualnost, a dela su
spojena radi zajedničkog iskorišćavanja;
 pravni osnov spajanja je ugovor, sa
karakterom ugovora o ortakluku, a ne
autorskog ugovora (i bez forme pisanog);
 najčešće spajanje dela različite vrste, ali...
Nastanak autorskog prava
 nastaje samim nastankom autorskog dela;
 razlika između autorskog prava i prava
industrijske svojine;
 pitanje vremena nastanka a.d. (u SAD
nastalo tek proizvodnjom primerka dela, u
Srbiji uobličenom formom saopštavanja)
 princip neformalnosti zaštite-kontinen. a.p
(preovlađuje u svetu) i copyright u anglos.
pravu-izdavanje dela (u tri radnje: rezerva
o a.p.; deponovanje; registracija dela)
Ličnopravna (moralna)
ovlašćenja autora
 ovlašćenja na priznanje autorstva
(pravo paterniteta);
 ovlašćenje na naznačenje imena a.;
 ovlašćenje na objavljivanje dela;
 ovlašćenje na zaštitu integriteta dela-
zaštita istovetnosti dela u saopštenju
(dva osnovna oblika narušavanja);
- ovlašćenje na suprotstavljanje
nedostojnom korišćenju dela (pojam
nedostojnosti i autorska osetljivost)
Ovlašćenja na korišćenje
autorskog dela u telesnom obliku
 ovlašćenje na umnožavanje dela (za

radnju umnožavanja nije bitna svrha)-
irelevantnost trajnosti zapisa dela
(umnožavanje-rad računarskog
programa; “upload”; “download”;
“browsing”;
 ovlašćenje na stavljanje dela u promet
(iscrpljenje /konzumacija/ prava);
 ovlašćenje na davanje primeraka dela
u zakup (oblik stavljanja u promet)
Ovlašćenja na korišćenje autorskog
dela u bestelesnom obliku
 ovlašćenje na izvođenje dela (zvučno

saopštavanje, lično angažovanje, neposredno
obraćanje čulu sluha javnosti);
 ovlašćenje na predstavljanje dela (vizuelan
ili na vizuelan i zvučan način ličnim angaž.);
 ovlašćenje na prenošenje izvođenja ili
predstavljanja (saopštavanje javnosti);
 ovlašćenje na emitovanje dela (žično i
bežično emitovanje, terestrijalno, satelitsko i
interaktivno emitovanje)
Ovlašćenja na korišćenje autorskog
dela u bestelesnom obliku
 ovlašćenje na interaktivno činjenje dela
dostupnim javnosti (interaktivni mediji);
 ovlašćenje na javno saopštavanje dela koje
se emituje (sekundarno korišćenje dela);
 ovlašćenje na javno saopštavanje dela sa
nosača zvuka i/ili slike (okupljenost publike
na jednom mestu kao uslov);
 ovlašćenje na preradu dela (prerada dela
se ne može zabraniti, no može korišćenje od
isključivih autorovih ovlašćenja-saglasnost
autora i naknada).
Sadržina subjektivnog autorskog
prava u širem smislu
 ovlašćenja na pristup primerku dela
(ličnopravna priroda ovlašćenja);
 ovlašćenje na zabranu izlaganja originalnog
primerka dela likovne umetnosti (izlaganje
neobjavljenog dela od kupca dozvoljeno);
 preče pravo autora na preradu primerka
dela arhitekture (osim ako nije moguće);
 pravo sleđenja (pravo na informaciju o
novom vlasniku dela, potražnja dela cene),
neotuđivo za života autora, neodrecivo;
nasleđuje se po opštim pravilima nasled. p.
 pravo na naknadu od proizvodnje ili

prometa uređaja i sredstava koji su
podobni za umnožavanje autorskih dela
(dopušteno umnožavanje za nekomercijalne
potrebe);
 pravo autora na posebnu naknadu-u Srbiji
solidarna obaveza uvoznika uređaja i
opreme;
 problem umnožavanja autorskih dela za

lične potrebe fotokopir aparatom (pravo
na naknadu moguće je ostvariti samo preko
organizacije za kolektivno ostvarivanje
autorskog prava).
Ograničenja subjektivnog
autorskog prava
 u propisivanju ograničenja ovog prava
zakonodavac nije potpuno slobodan, već
je vezan međunarodnim konvencijama
(predviđenost minimalnih prava autora);
 Bernska konvencija za zaštitu književnih i
umetničkih dela (3 uslova ograničenja:
pojedinačna ograničenost; da nije suprotno
normalnom korišćenju; da ne narušava bitno
legitimne interese autora);
 značaj javnog i opšteg interesa kao razlog
ograničenja-ogranič. samo objavljenih dela.
Ograničenja subjektivnog
autorskog prava
 ograničenja: a) suspenzija isključivih prava i
prava na naknadu (potpuno ukidanje
isključivih imovinskopravnih ovlašćenja a.);
 b) zakonska licenca (korišćenje tuđeg dela
bez saglasnosti autora, uz naknadu-
hrestomatije za nastavu);
 ograničenja imovinskopravnih ovlašćenja,
bez prava na povredu ličnopravnih i to
samo na objavljenim delima.
Trajanje subjektivnog
autorskog prava
 u Srbiji za života autora i 70 godina posle
njegove smrti (rok i u drugim zemljama, ali
nije univerzalno prihvaćen)- kod
koautorskog dela se računa od smrti
koautora koji je poslednji umro;
 kod anonimnih i pseudonimnih dela 70
godina od objavljivanja dela, opšta pravila
prekidom ako se utvrdi identitet autora;
Trajanje subjektivnog
autorskog prava
 kod filmskih dela 70 godina od smrti

režisera, scenariste, autora dijaloga ili
kompozitora muzike, koji zadnji umre;
 tehnički gledano, rok trajanja autorskog
prava ističe 1. januara godine koja sledi za
godinom u kojoj je navršeno 70 godina od
relevantnog događaja,
Trajanje subjektivnog autorskog
prava
 ličnopravna ovlašćenja autora traju

“večno”, po francuskom konceptu,
prihvaćenom i u Srbiji, a po isteku
imovinskopravnih ovlašćenja posle smrti
autora prelaze sa naslednika na udruženja
autora i institucije kulture, nauke i
umetnosti.
Srodna prava autorskom pravu
- pravo interpretatora;
 pravo proizvođača fonograma;
 pravo proizvođača videograma;
 pravo proizvođača emisije;
 pravo proizvođača baze podataka;
 pravo prvog izdavača slobodnog dela;
 pravo izdavača štampanih izdanja na
posebnu naknadu.
Srodna prava autorskom pravu
- osnovne sličnosti ovih prava: 1) po svojoj

prirodi su prava intelektualne svojine; 2) često
poklapanje oblika korišćenja a.d. i
srodnopravne zaštite, u teh. i ek. smislu;
- subjekti srodnih prava su producenti,
osim interpretatora; a.p. je u funkciji
zaštite duhovnog stvaralaštva, a srodna
prava u funkciji zaštite privr.delatnosti-
sadrže samo imovinskopravna ovlašćenja;
Srodna prava autorskom
pravu
 trajanje srodnih prava je ograničeno,

rokovi znatno kraći od roka trajanja a.p.;
 specifičan status prava interpretatora (slična

a.p.)-sadrži isključiva ličnopravna i
imovinskopravna ovlašćenja;
 pravo interpretatora ograničeno na 50
godina od snimka, a a.p. 70 posle smrti a.
Pravo interpretatora
 predmet zaštite je interpretacija

(duhovna tvorevina i intelekt. dobro);
 duhovni sadržaj interpretacije je a.d.;
 a.d. koja se ne mogu interpretirati;
 subjekt i. je fizičko lice (jedno ili više);
 kointerpretatori i ansambli i gosti;
 kumulacija svojstva a.d. i i.-isto lice;
 ličnopravna ovlašćenja interpretatora
Pravo interpretatora
 imovinskopravna ovlašćenja na:
 1) snimanje interpretacije i umnožavanje
snimka;
 2) stavljanje u promet primeraka
interpretacije i 3) davanje u zakup
primeraka interpretacije;
 4) istovremeno prenošenje interpretacije
putem tehničkih uređaja (zvučnik i ekran),
izvan prostora interpretacije uživo;
 5) emitovanje interpretacije uživo.
Pravo proizvođača fonograma
 fonogram je zvučni zapis i nematerijalno
dobro, ali ne obuhvata zvučne zapise koji
se nalaze na nosaču zvuka i slike;
 subjekt prava je proizvođač fonograma
(privredni subjekt-zaštita od nelojalne
konkurencije, a ne duhovnog stvaralaštva);
 p.f. je korisnik a.d., interpretacije i emisije;
 isključiva i neisključiva imovinskopravna o.;
 pravo p.f. traje 50 godina od dana
izdavanja ili od dana nastanka fonograma.
Pravo proizvođača videograma
 v. je zapis (snimak) sekvence pokretnih

slika sa ili bez zvuka-nematerijalno dobro)
 snimak zvuka u v. nije fonogram;
 p.v. je subjekt prava kao privredni subjekt,
što može da se koriguje u dva slučaja...;
- zove se i “pravo producenta”;
- p.v. je subjekt prava samo ako je izvršio
snimanje prve sekvence, a ne i “kolaž” v.;
- isključiva i jedno neisključivo ovlašćenje;
- pravo p.v. traje 50 godina od izdavanja ili..
Pravo proizvođača emisije
 emisija je bilo koji zvučni i/ili vizuelni

sadržaj pretvoren u električni,
elektromagnetni ili drugi signal radi
javnog emitovanja-emitovani program;
 p.e. je lice koje je svojim sredstvima i
organizacijom načinilo emisiju;
 pravo koje štiti privrednu delatnost,
isključiva i neisključivo ovlašćenje;
 50 godina od prvog emitovanje emisije
Pravo proizvođača baze
podataka
 baza podataka je zbirka uređenih i

sistematizovanih podataka, autorskih dela
ili materijala koji su dostupni elektronskim
i drugim putem (najčešće se štite
elektronske baze podataka);
Pravo proizvođača baze
podataka
 subjekt zaštite je privredni subjekt i
subjektivno pravo zaštite se sastoji od
isklj. apsolutnih ovlašćenja, ne i relativnih
(umnožavanje, stavljanje u promet i zakup,
javno saopštavanje na bilo koji način);
 pravo proizvođača baze podataka traje 15

godina od dana nastanka baze podataka.
Pravo prvog izdavača
slobodnog dela
 a.d. koje nije bilo izdato u vreme
trajanja autorskopravne zaštite
(sloboda korišćenja uz poštovanje
ličnopravnih ovlašćenja autora);
 subjekt zaštite prvi izdavač s.d., koji
ima imovinsko, a ne i moralno pravo-
fizičko ili pravno lice;
 pravo prvog izdavača s.d. traje 25 g.
od prvog izdavanja ili saopštavanja.
Pravo izdavača štampanih
izdanja na posebnu naknadu
- predmet zaštite je štampano izdanje ili

autorsko delo umnoženo štampanjem...
- subjekt zaštite je izdavač štampanih
izdanja (pravno ili fizičko lice finansijer...);
- pravo izdavača š.i. je imovinsko pravo-
pravo na posebnu naknadu (jedino
neisključivo imovinskopravno ovlašćenje);
- pravo traje 50 godina od zakonitog
izdavanja dela.
Pronalazak kao predmet zaštite
 tehničko rešenje određenog tehničkog

problema (neophodnost uputstva o
nužnim i dovoljnim uslovima za rešenje);
 pr. služi zadovoljenju određene društvene
potrebe; nisu pr. ostvarenja čija primena
se iscrpljuje u mentalnim aktivnostima č.;
 moguća je podela pr. po više osnova: I)
pronalazak proizvoda (spoljni oblik i/ili
struktura sačinjena od poznatih
Pronalazak kao predmet zaštite
materijalnih elemenata); 2) pronalazak

postupka (niz /sled/ ljudskih radnji koje
se preduzimaju uz korišćenje poznatih
predmeta radi tehničkog efekta)-
pronalasci proizvodnog i radnog postupka;
3) pronalazak primene (sastoji se u uputi o
primeni određene poznate stvari /proiz./ ili
poznatog postupka za novu tehničku svrhu)
Pronalazak kao predmet
zaštite
 podela pronalaska na: 1) nezavisne

(osnovne)-koristi se samostalno i 2)
zavisne (dopunske)-istovremeno korišćenje
ranijeg pr. koji je u patentnoj zaštiti;
 o kom pronalasku se radi u konkretnom
slučaju zavisi od toga ko je nosilac patenta
za pronalazak.
Pronalazak kao predmet
zaštite
 nosilac zavisnog patenta ne može koristiti

patentirani pronalazak bez dozvole
(licence) nosioca nezavisnog patenta
(analogija sa izvornim a. delom i delom
prerade);
 osnovni i dopunski patent-isto lice nosilac
Uslovi za priznanje patenta
 1) novost pronalaska (najstariji uslov z.)
 pr. je nov ako na dan podnošenja prijave,
odnosno na dan prvenstva prijave nije
obuhvaćen stanjem tehnike (informacije);
 stanjem tehnike su obuhvaćeni i svi pr. koji
su sadržani u domaćim prijavama patenta,
koje su ranije podnesene i nisu objavljene;
 eliminacija “dvostrukog patentiranja”;
 fikcija da je pronalazak nov-dva slučaja
 2) inventivni nivo pronalaska kada na

dan podnošenja prijave ili prvenstva
prijave ne proizlazi za stručnjaka na
očigledan način iz “stanja tehnike” (koje
sadrže objavljene tehničke informacije);
 ključan je “pravni standard stručnjaka”
(prosečan stručnjak-kvalifikacija pojma);
 “pionirski pronalasci” i tehničke inovacije;
 “mali patent”-niži inventivni nivo (korisni
model ili patent kraćeg roka trajanja)
 3) privredna primenljivost
pronalaska u proizvodnji ili uslugama;
 dovoljna je potencijalna mogućnost (od
svih patentiranih pronalazaka oko 1/2
bude stvarno, primenjena);
 u SAD se umesto p.p. traži “korisnost”
(proverava se opravdanost društvene
potrebe-”bicikl za muve”);
- zbog privredne primenljivosti p. Zavod
retko odbija zahtev za priznanje patenta.
Subjekt patentne zaštite
 pronalazač je jedini izvorni nosilac prava
patentne zaštite kojom može raspolagati
(prenos na pravnog sledbenika-naslednik,
ugovorni sticalac, poslodavac);
 pronalazač je samo fizičko lice (ili grupa
fizičkih lica), jer je pr. intelektualno dobro;
 za sticanje svojstva pronalazača nije
neophodna poslovna sposobnost (volja);
 supronalazači (obaveza samostalnog
duhovnog doprinosa, a ne saradništvo) su
zajednički nosioci jedinstvenog prava p.z.
Pronalazačko pravo-pravo na
patentnu zaštitu
 prava p. nastaju dovršenjem pronalaska;
 p.p. je isključive prirode i sastoji se od
ličnopravnog (da njegovo ime bude
naznačeno u patentnim spisima) i nekoliko
imovinskopravnih ovlašćenja;
 osnovno i.o. je ovlašćenje na traženje i
sticanje patenta (ono je isključivo, ali ne i
apsolutno /erga omnes/);
 ovlašćenje na traženje patenta je prenosivo
Građanskopravna zaštita
pronalazačkog prava
 1) tužba za utvrđivanje svojstva
pronalazača ako je u prijavi patenta ili u
priznatom patentu izostavljeno njegovo
ime ili navedeno ime drugog lica; podnosi
se protiv podnosioca prijave ili nosioca p.;
 pravo na podnošenje tužbe ne zastareva;
 2) tužba za osporavanje prava na
zaštitu (ex officio se ne utvrđuje pravo na
patent); podnosioci tužbe pronalazač ili
njegov pravni sledbenik, nebitna savesnost;
 pravo na zaštitu do isteka roka trajanja p.
Prijava patenta
 je podnesak kojim se pokreće upravni
postupak za patentnu zaštitu pronalaska
(pronalazač ili pravni sledbenik ). Prijava se
sastoji od: 1) zahteva za priznanje
prava (štampani obrazac sa podacima);
 pravo na podnošenje prijave i izjave u vezi
toga (Uprava za ind. svojinu ne proverava)
 2) opisa i nacrta pronalaska (tehničko
rešenja i širi tehnički tj. društveni okvir);
svrha; uputstvo;
Prijava patenta
 3) patentnog zahteva čija je funkcija
definisanje predmeta i obima tražene
patentne zaštite (okvir ispitivanja
patentibilnosti pr. i granica za treća lica);
 p.z. je “logička definicija” pronalaska;
 nezavisni p.z. definiše pr. na opšti način, a
zavisni nešto uže, sa dodatnim osobinama;
 4) apstrakta (kratak rezime suštinskih
karakteristika pr.); informativna funkcija
Jedinstvo pronalaska
 jedna prijava se može odnositi na samo
jedan pronalazak (informaciona i fiskalna
funkcija), ima izuzetaka;
 “međusobna povezanost pronalazaka
jedinstvenom pronalazačkom zamisli” je
uslov da jedna prijava sadrži više pr.;
 “jedinstvo pronalaska”-problem tumačenja;
 tri tipične situacije u kojima više različitih
pronalazaka čine jedinstvo (praksa).
Izdvojena i dopunska prijava
patenta
 izdvojena prijava ima za predmet pr.

koji je bio sadržan u ranijoj prijavi, ali je
morao, zbog nejedinstva pr., da bude
izdvojen u posebnu prijavu za dalji
postupak;
 izdvojena prijava je procesnopravna radnja
koja nema karakter podnošenja nove
prijave, sve ranije radnje u postupku
važeće su;
patenta
 i.p. može biti: posledica zahteva Zavoda ili
podnosioca prijave; podnesena do
okončanja postupka zaštite; za predmet
može imati samo pr. iz prvobitne prijave;
zadržava datum prvenstva prvobitne prija;
- dopunska prijava-prijava kojom se traži
patentna zaštita za pr. koji je dopuna ili
usavršenje pr. koji je patentiran (dopunski i
osnovni pronalazak i patent);
patenta
 uslov “objedinjenost jedinstvenom

pronalazačkom zamisli”;
 podnosi je samo podnosilac osnovne
prijave i nosilac osnovnog patenta, do
isteka važenja osnovnog patenta;
 moguće pretvaranje dopunske prijave, odn.
dopunskog patenta u osnovnu prijavu, odn.
osnovni patent.
Pravo prvenstva u patentnom
pravu
 datum podnošenja prijave patenta je i

datum prvenstva, osim kada se prvenstvo
vezuje za neki raniji datum (propisan
međunarodnim konvencijama i zakonom);
 pravo međunarodnog prvenstva
uvedeno Pariskom konvencijom za zaštitu
industrijske svojine-države konvencije
(priznanje datuma prve prijave u drugoj
zemlji)-materijalnopravna i procesnopravna
priroda uslova korišćenja ovog prava.
Objavljivanje pronalaska,
suštinsko ispitivanje
 nakon provere formalne urednosti prijave
Zavod za intelektualnu svojinu Srbije
(dalje: Zavod) objavljuje prijavu u roku od
18 meseci od dana podnošenja, prvenstva;
 prijava se objavljuje u glasilu Zavoda, a 6
meseci od objave podnosilac ili lice koje je
zainteresovano mogu podneti zahtev za
suštinsko ispitivanje prijave, nakon čega
Zavod proverava prijavu i utvrđuje stanje
tehnike na osnovu patentne dokumentacije
Objavljivanje pronalaska,
suštinsko ispitivanje
 izveštaj o stanju tehnike objavljuje se sa

objavom prijave patenta;
 nakon suštinskog ispitivanja Zavod donosi
rešenje o priznanju patenta (upis u registar,
objavljuje se i izdaje se isprava o patentu)
ili o odbijanju zahteva;
 pre kraja postupka moguće pretvaranje
prijave patenta u prijavu malog patenta.
Nastanak i trajanje patenta
 pravo iz prijave je subjektivno pravo,
nastaje u trenutku objavljivanja prijave (18
meseci od podnošenja) i traje do
registracije patenta; postoji pod odložnim
uslovom da patent bude priznat i registr.
 sudska zaštita prava iz prijave, jer je
apsolutno, isključivo, subjektivno pravo;
postupanje suda zavisi od odložnog uslova
(da li je patent priznat i registrovan ili ne).
Prestanak patenta
 1) prestanak sa dejstvom ex nunc-
 a) istek roka trajanja-patent traje 20 g., mali
p. 10 g. od datuma podnošenja prijave (ne
prvenstva prijave); trajanje dopunskog p.
ističe danom isteka osnovnog p.-istek roka
na dan i mesec kada je prijava podnesena;
 b) odricanje-izjava o odricanju upravi za
idustrijsku svojinu-prestanak sutradan;
prethodna saglasnost trećih lica koja imaju
neka upisana prava na patentu;
Prestanak patenta
 c) neplaćanje taksi- (godišnje adm. takse),

prijava se smatra povučenom, p. prestaje
da važi idućeg dana od dana isteka roka;
uplata uvećane takse u naknadnom roku
(6 meseci) od nosioca patenta i trećih lica
 d) smrt-prestanak nosioca prava ukoliko
pravo ili imovina nisu prešli na pravne
sledbenike (fizičko ili pravno lice)-prestanak
danom smrti ili prestanka pravnog lica.
Prestanak patenta
 2) prestanak sa dejstvom ex tunc-a)

poništaj rešenjem Zavoda na predlog
zainteresovanog lica kada nisu ispunjeni
uslovi za njegovo priznanje;
 najčešći razlog ništavosti je neispunjen
uslov novosti ili inventivnog nivoa patenta;
 lista razloga za poništaj je konačna i
dodatni razlozi ne mogu izazvati poništaj.
Prestanak patenta
 poseban značaj poništaja za mali patent;

 poništaj patenta, malog patenta ili dela
 retroaktivno delovanje poništaja, sa
izuzetkom: pravosnažne sudske odluke o
povredi patenta i ugovora o licenci
patenta, odn. malog patenta ako su
izvršeni, odn. u meri u kojoj su izvršeni.
Sadržina patenta
 nekoliko imovinskopravnih ovlašćenja,

isključive prirode koja deluju erga omnes,
(negativni i pozitivni aspekt ovlašćenja);
 ovlašćenja deluju za vreme trajanja p. i
m.p. i na teritoriji važenja tog prava;
 1) patent za proizvod ovlašćuje nosioca
da proizvodi zaštićeni proizvod, da ga
stavlja u promet, da ga uvozi i skladišti
radi stavljanja u promet i upotrebljava;
Sadržina patenta
 2) patent za postupak ovlašćuje svog
nosioca da primenjuje zaštićeni postupak
(kod proizvodnog postupka ima prava kao
kod patenta za proizvod);
 3) patent za primenu ovlašćuje svog

nosioca da proizvodi, nudi i stavlja u
promet proizvod koji je namenjen za
zaštićenu primenu.
Ograničenja patenta (osim
prinudne licence)
 zakonom su propisani slučajevi kada
patent ne deluje na treća lica (društvo)
 1) iscrpljenje (konzumacija) prava- ako

je proizvod pod patentnom zaštitom
pušten u promet na teritoriji važenja p.
novi vlasnik ga koristi bez ovlašćenja;
prinudne licence)
 2) korišćenje patentiranog pronalaska

u lične nekomercijalne svrhe nije od
interesa za sistem patentne zaštite
(kumulativnost uslova lične i nekomercijalne
svrhe);
u svrhe istraživanja (tehničke prirode);
prinudne licence)

radi pripremanja leka na recept-
neposredna, pojedinačna priprema leka u
apotekama na lekarski recept (opšti etički
i zdravstveni interes izuzetosti);
na transportnim sredstvima u
međunarodnom saobraćaju-prevozno
sredstvo registrovano u članici Pariske k.
prinudne licence)
 6) pravo ranijeg korisnika pronalaska-

pravičnost i zaštita privredne investicije,
rad na istom pronalasku, a jedno lice
prijavljuje patent (uslov savesnog načina
dolaska u “posed” pronalaska); nastavak
ranijeg korišćenja, ne proširenog;
 neprenosivo pravo, osim kod preduzeća.
Prinudna licenca
 ograničenje patenta da se spreči njegova

zloupotreba (nosilac patenta “blokira”
korišćenje patentiranog pronalaska na
tržištu zemlje gde je priznat patent)
 prinudna licenca je subjektivno pravo
korišćenja patentiranog pronalaska na
zahtev trećeg lica;
Prinudna licenca
odbijanju zaključenja ugovora o licenci

pridružiti dodatne (alternativne)
uslove:1) nedovoljna korišćenost
patentiranog pronalaska u Srbiji i 2)
korišćenost pr. je uslov korišćenja
zavisnog pr. zaštićenog na drugo ime
- lice koje zahteva prinudnu licencu
mora dokazati tehnološke mogućnosti;
Prinudna licenca
 p.l. se ne može izdati pre isteka roka

od 4 g. od podnošenja prijave i 3 g. od
dana priznanja patenta;
 p.l. može biti ukinuta, neisključivost l.;
 neprenosiva, osim prenos preduzeća;
 obaveza plaćanja licencne naknade
nosioca p.l. nosiocu patenta uslov
korišćenja pronalaska.
Oznaka kao predmet zaštite u
pravu žiga
 žig je isključivo imovinsko pravo koje

ovlašćuje nosioca da drugome zabrani ili
dozvoli korišćenje zaštićene oznake u
privrednom prometu;
 oznaka je svako ime ili znak podoban da
u prometu služi za razlikovanje određene
robe ili usluge privrednog subjekta od iste
ili slične vrste robe ili usluge drugog;
Oznaka kao predmet zaštite u
pravu žiga
 oznaka može biti: verbalna, grafička,

trodimenzionalna i kombinovana (oznake
u mirisu i zvučne oznake);
 fantastične oznake (ime ili znak nemaju
određeno značenje-”Kodak”);
 grafizam-reč iz svakodnevnog govora ili
telo opštepoznatog značenja (Dobro jutro)
Funkcija oznake
 funkcija razlikovanja od drugačije

označenih ili neoznačenih roba (razlika od
istovrsne robe drugih);
 funkcija ukazivanja na poreklo robe i
usluge-oznaka koja se štiti žigom ima
funkciju označavanja porekla, jedino je
nosilac ž. ovlašćen da koristi svoju
zaštićenu oznaku, zbog čega je ova
funkcija oznake istovremeno funkcija ž.
Funkcija oznake
 garantna funkcija-pretpostavka da su svi

tako označeni proizvodi istog i stalnog
kvaliteta(oboriva pretpostavka)
 ova funkcija o. nema pravnu zaštitu;
 reklamna funkcija-o. zaštićena žigom
dobija oznaku simbola trajanjem;
Funkcija oznake
 u pravu žiga ova funkcija oznake je

neposredno zaštićena i njeno
korišćenje za reklamiranje druge robe
predstavlja povredu žiga.
Načini sticanja žiga
- uporedno pravo poznaje više načina

sticanja;
 sticanje žiga upotrebom oznake (SAD)-
ozbiljno, stvarno i trajno korišćenje
(registracija nije konstitutivna);
 pravna nesigurnost-teško je odrediti datum
početka korišćenja oznake;
Načini sticanja žiga
- sticanje žiga registracijom, pretežni, i

kod nas važeći način; rešenje o priznanju
žiga u upravnom postupku;
- visok stepen pravne sigurnosti (javne
knjige), sticanje žiga bez efektivnog
korišćenja oznake, gomilanje “mrtvih” ž. u
registru zahteva obavezu korišćenja žiga.
Uslovi zaštite oznake (apsolutni i
relativni)
 da bi oznaka bila zaštićena ž. trebaju biti

ispunjeni uslovi na dan podnošenja ili
prvenstva prijave ž. i priznanja ž.;
 relativni, apsolutni i drugi uslovi....
 1. apsolutni uslovi- 1) distinktivnost
oznake (podobnost oznake da označi
robu u prometu): a) o. lišene bilo kakve
relativni)
upečatljivosti ili osobenosti (deluju kao iste

ili slične); b) opisne oznake (ime, opis); c)
oznake u slobodnoj upotrebi nisu bile opisne
i izgubile su distinktivnost (shvata se kao
naziv za vrstu robe)-distinktivnosti se ne
sme prilaziti suviše formalistički i statički;
relativni)
 2) oznaka ne sme izazivati zabunu u

prometu-zabluda moguća u pogledu vrste
robe, geografskog porekla (i kvaliteta) ili
bilo kog svojstva;
 3) oznaka ne sme biti suprotna zakonu
ili moralu (reči, slogani, simboli) koji su
neprihvatljivi);
relativni)
 4) oznaka ne sme sadržavati zvanične
znakove kvaliteta-oni se ne štite ž.;
 2. relativni uslovi: 1) o. ne sme biti
istovetna ili slična sa ranije zaštićenom o.
drugog lica, za istu ili sličnu vrstu robe;
 2) o. ne sme biti istovetna ili slična sa
ranije prijavljenom o. drugog lica, za istu ili
sličnu vrstu robe (moguća saglasnost
podnosioca ranije prijave);
relativni)
3) o. ne sme biti istovetna ili slična oznaci

drugog lica, koja je nesumnjivo poznata
učesnicima u prometu ali nije prijavljena
niti registrovana kao žig;
4) o. ne sme biti istovetna ili slična čuvenoj
oznaci, bez obzira na vrstu robe;
relativni)
5) oznaka ne sme sadržavati niti podražavati

naziv ili obeležja države ili međunarodne
organizacije, ime ili lik žive, umrle ili
znamenite ličnosti;
6) oznaka se ne sme povređivati autorsko
pravo ili pravo industrijske svojine drugog
lica.
Zaštita prava na žig
 pravona zaštitu ima lice koje je prvo

podnelo prijavu žiga, prvenstvo prvog
podnosioca prijave (registracija žiga,
osim u sistemima gde se žig stiče
upotrebom);
Zaštita prava na žig
 kod postojanja opštepoznate oznake

nema zaštite žiga iste ili slične oznake za
takvu robu- tužba za osporavanje žiga za
takvu oznaku, zastareva za pet godina od
upisa žiga tuženog u registar;
 pravo na zaštitu ima korisnik notorne
oznake iako nije podnelo prijavu žiga.
Specifičnosti postupka za
priznanje žiga
 prijavažiga sadrži: 1) zahtev za

priznanje (podaci o podnosiocu, vrsta
žiga, spisak robe ili usluga i sl.); 2)
reprodukciju oznake čija se zaštita želi i
3) spisak robe ili usluga na koje se
oznaka odnosi;
priznanje žiga
- slučaj nepoklapanje datuma podnošenja
prijave i datuma prvenstva (korišćeno
pravo međunarodnog i pravo izložbenog
prvenstva-Pariska konvencija za zaštitu
industr. svojine)
- provera formalne urednosti prijave, rok za

otklanjanje nadostataka;
priznanje žiga
 Zavod suštinski ispituje prijavu, da li su

ispunjeni zakonski uslovi na dan
podnošenja, prvenstva prijave i rešenja;
 mogućnost delimičnog usvajanja zahteva;
 Zavod upisuje žig u registar žigova,
objavljuje ga u službenom glasilu, a
nosiocu žiga izdaje ispravu o žigu.
Nastanak i trajanje žiga
 žig nastaje donošenjem rešenja uprave za
ind.svojinu i upisom žiga u registar žigova,
ali se početak pravnog dejstva računa od
dana prijave žiga, pod uslovom da žig bude
priznat, u suprotnom primenjuju se pravila
iz patentnog prava (povreda prava...);
 žig može trajati neograničeno, pod

uslovom da se za njegovo održavanje
plaća taksa u propisanim rokovima.
Prestanak žiga
 1)Prestanak sa dejstvom ex
nunc a) neplaćanje taksi- obaveza
uplate svakih deset godina, a u slučaju
neplaćanja dopunski rok od 6 meseci;
bivši nosilac ž. može podneti prijavu
u roku od godinu dana od prestanka ž.
Prestanak žiga
 b) odricanje moguće pismenom izjavom

Zavodu; u slučaju upisane zaloge, licence ili
drugog prava traži se saglasnost nosioca
tih prava;
 c) Smrt ili prestanak nosioca, osim
prelaska na naslednike ili prav.sledbenike;
Prestanak žiga
 d) nekorišćenje od strane nosioca ž. i

sticaoca licence duže od 5 godina od reg.
ili dana zadnjeg korišćenja iz neopravdanih
razloga, na zahtev zainteresovanog lica;
 ž. prestaje danom isteka roka od 5 god.;
 samo reklamiranje zaštićene oznake ili
korišćenje na robi simboličnog prometa
znak je nekorišćenosti ž.; značaj više sile
Prestanak žiga
 2) Prestanak sa dejstvom ex tunc
 a) poništaj u slučaju priznanja ž. bez
ispunjenja zakonskih uslova, u bilo
koje vreme trajanja ž.
 neispunjenje relativnih uslova zaštite
pravo na pokretanje postupka daje
samo starijem nosiocu prava (korisnik
oznake), osim savesnosti nosioca i
tolerisanja korišćenja duže od 5. god;
 moguće delimično poništenje žiga.
Sadržina zaštite-isključiva
ovlašćenja nosioca žiga
 žig je isključivo apsolutno subjektivno
pravo imovinskog karaktera; isključiva
ovlašćenja nosioca ž. su: 1) ovlašćenje na
obeležavanje robe zaštićenom oznakom
(obeležavanje je fizičko nanošenje ili
spajanje zaštićene o. sa primercima robe
za koju je registrovan žig);
 propust obeležavanja ne daje pravo
drugom da robu obeleži tom oznakom.
 2) ovlašćenje na stavljanje u promet robe
obeležene zaštićenom oznakom (pojam
prometa u smislu prava žiga); ograničeno
je iscrpljenjem (konzumacijom) prava kad
proizvod stavi prvi put u promet;
 međunarodno iscrpljenje prava žiga (kod
patentnog prava nacionalno iscrpljenje), koje
neće delovati kada nosilac ž. ima opravdan
razlog da roba nije u prometu.
 3) ovlašćenje na korišćenje zaštićene oznake
na katalozima, prospektima, oglasima i sl.
 protivpravno nuđenja iste ili slične robe i
usluge na koju se odnosi tuđ žig;
 naziv internet domena kao oblik korišćenja
zaštićene oznake, jedino je nosilac žiga
ovlašćen da koristi ovu oznaku, u
suprotnom radi se o povredi žiga.
Oznaka geografskog porekla
kao predmet zaštite
 predmet zaštite je naziv geografskog

lokaliteta (naselje, planina, region, država);
 asocijacija na lokalitet (“Kastro cigare);
 načelo specijalnosti oznake (mora da se
odnosi na određenu vrstu robe ili uslugu);
Oznaka geografskog porekla
 roba ili usluga moraju stvarno poticati sa

određenog geografskog lokaliteta;
 zavisno od stepena ispunjenosti uslova u
postupku zaštite dve oznake geografskog
porekla: ime porekla (jača garancija
kvaliteta) i geografska oznaka
Uslovi zaštite oznake
geografskog porekla
 pozitivni i negativni uslovi zaštite;
 1) o. ne sme biti suprotna zakonu ili moralu;
2) o. ne sme predstavljati naziv biljne sorte ili
životinjske pasmine;
 3) o. ne sme, svojim izgledom ili sadržajem,
da stvori zabunu kod potrošača u pogledu
prirode i karakteristika proizvoda;
geografskog porekla
 4) o., iako predstavlja tačan naziv zemlje,

regiona ili užeg lokaliteta, ne sme stvarati
zabunu da proizvod potiče iz drugih..
 5) o. usled duge upotrebe ne sme biti
generična (uobičajena za označavanje vrste
robe-”Parizer”);
 6) o. mora biti predmet važeće zaštite i
koristiti se u državi porekla;
geografskog porekla
 7) o. usled duge upotrebe ne sme biti

generična (uobičajena za označavanje vrste
robe-”Parizer”); 6) o. mora biti predmet
važeće zaštite i koristiti se u državi porekla;
 8) uzročna veza između određenih
kvalitativnih svojstava robe i geografskog
lokaliteta sa kojeg ona potiče (uticaj
prirodnih faktora /klima/ili određene
društvene pretpostavke /zanati/).
Subjekt zaštite i pravo na zaštitu
oznake geografskog porekla
 pravno ili fizičko lice koje proizvodi robu

na lokalitetu čiji je naziv zaštićen koje
mora već proizvoditi robu za koju traži
zaštitu; u pravu zaštite o.g.p. nema
obaveze korišćenja kao kod žiga;
 može postojati više subjekata zaštite za
istu o.g.p. za istu vrstu robe i tu princip
prvenstva zaštite nema značaj kao kod
drugih oblasti prava industrijske svojine.
Nastanak, trajanje i prestanak prava
zaštite oznake geografskog porekla
 nastaje donošenjem rešenja i upisom u

registar i važi od dana upisa (za razliku od
drugih prava ind. svojine);
 nema rok trajanja, obnavlja se na 3 g.;
 prestanak prava: 1) prestanak registracije
o.g.p. (ex nunc i ex tunc); 2) prestanak
svojstva ovlašćenog korisnika (ex nunc i ex
tunc)
Sadržina i obim zaštite
oznake geografskog porekla
 subjektivno pravo zaštite o.g.p. daje pravo

nosiocu da je koristi u pravnom prometu i
da to zabrani drugima, no to pravo je
ograničeno istim pravom drugog nosioca
za istu vrstu robe;
 subjektivno pravo je isključivo, ali nije
apsolutno i nije u prometu (cesija i sl.);
 obim zaštite prevazilazi neposredni predmet
zaštite (ni slična oznaka za istu ili sličnu
vrste robe).
Dizajn kao predmet zaštite
- trodimenzionalni ili dvodimenzionalni

izgled celog proizvoda ili njegovog dela
(spoljni izgled-konture, linije, slike, boja);
- primena na industrijskom ili zanatskom
pronalasku;
- suštinska karakteristika dizajna je da
bude prenesen na određeni proizvod, a
predmet zaštite je oblik tog proizvoda;
 ne deluje načelo specijalnosti, pravo

zaštite dizajna proteže se i na druge
proizvode isto oblikovane;
 intelektualno dobro, ali materijal od koga je
predmet načinjen nije obuhvaćen
predmetom zaštite;
- iz zaštite je isključen dizajn koji je

određen isključivo funkcijom proizvoda
(telo čiji je izgled određen tehničkom
funkcijom proizvoda, a poseban slučaj je
proizvod koji se mehanički veže za drugi);
- iz zaštite je isključen i dizajn koji se

odnosi na proizvod koji nije dostupan
pogledu (proizvodi koji su sastavni deo
složenih proizvoda, a nisu vidljivi);
Uslovi zaštite dizajna
 negativni (otklonjiva smetnja) i pozitivni;
 1) novost dizajna (apsolutna novost i
različitost); identičnost na prvi pogled
ovlašćenog korisnika; fikcija da je d. nov
iako je objavljen pre donošenja prijave
(najviše 12 meseci pre podnošenja prijave);
 2) individualnost dizajna-ostavlja dojam
na informisanog korisnika da je različit na
dan podnošenja prijave; dizajn sa jednog
ne može se preneti na drugi proizvod;
Uslovi zaštite dizajna
 3) ostali uslovi zaštite-objavljivanje i

upotreba u skladu sa zakonom i moralom;
 ne sme povređivati starije pravo
intelektualne svojine;
 ne sme sadržavati ni podražavati naziv ili
obeležja države, međ.organizacije, ime ili
lik žive, umrle ili znamenite ličnosti;
 relativna smetnja otklonjiva (dozvola).
Subjekti zaštite i pravo na
zaštitu dizajna
 fizičko lice koje je načinilo dizajn označava
kao autor, što ne znači...
 autor ima isključivo pravo podnošenja
prijave dizajna i to je imovinsko pravo, i
pravni sledbenik (fizičko i pravno lice)
može biti subjekt zaštite, a jedino
ličnopravno ovlašćenje je ime autora;
 prvenstvo u podnošenju prijave i pravu
 tužba za osporavanje prava na zaštitu
(podnose je autor ili pravni sledbenik)
Nastanak, trajanje i prestanak
prava zaštite
 pravo zaštite nastaje došenjem rešenja o
priznanju prava upisom u registar
Zavoda,
 pravo traje 25 godina od podnošenja
prijave (ne od datuma prvenstva), sa svim
posledicama te okolnost;
 analogna primena pravila patentnog
prava;
prava zaštite
 1) prestanak dejstvom ex nunc:

 neplaćanje taksi za održanje prava;
 odricanje nosioca prava;
 smrt lica ako nema prelaska na pravne
sledbenike (analogna primena pravila o
žigu).
prava zaštite
 2) prestanak sa dejstom ex tunc
 u slučaju poništaja prava-oglašavanja
rešenja o priznanju prava ništavim;
 razlog ništavosti je neispunjavanje,
po prijavi lica koje je zainteresovano,
materijalnih uslova predviđenih
zakonom, sa shodnom primenom
pravila o ovim pitanjima važećih za ž.
Sadržina zaštite, ograničenja
prava i obim zaštite dizajna
 subjektivno pravo zaštite dizajna je
isključivo, apsolutno, imovinsko pravo
(proizvodi proizvod kojim je opredmećen
d., stavlja ga i u javni promet, radi čega ga
uvozi i skladišti, upotreba u pr. delatnosti);
 ograničenja su prava trećih lica prema d.
(korišćenje u nekomercijalne ili svrhe
eksperimenta, umnožavanje za podučavanje
ili citiranje, koristi i prometuje kao vlasnik).
Sadržina zaštite, ograničenja
prava i obim zaštite dizajna
 nosilac štiti ne samo zaštićeni dizajn, već i

sličan zaštićenom;
 suštinsko pitanje obima zaštite dizajna
mera sličnosti sa zaštićenim dizajnom;
 pravila za procenu mere sličnosti dizajna
mogu se preuzeti iz prava žiga-opasnost je
zabuna na tržištu o identitetu i poreklu
proizvoda.
Odnos između prava zaštite
dizajna i autorskog prava
 d. koji se može preneti na ind. ili zanatski
proizvod obuhvaćen je pravom zaštite d. i
autorskim pravom (kumulacija a.d. i d.);
 kumulacija zašite postoji u Srbiji, a u
uporednom pravu autor, se pretežno, mora
opredeliti za jedan oblik zaštite;
 prilikom kumulacije zaštite nosilac ne može
vršiti isključiva ovlašćenja prema trećem licu
dva puta (2 zabrane, 2 ugovora).
Topografija integrisanog kola
 predmet zaštite je topografija
(trodimenzionalni raspored elemenata
integrisanog elektronskog kola i svih veza
između njih);
 t. je nematerijalno, intelektualno dobro koje
se može preneti na poluprovodnički
proizvod odnosno čip (koji nije predmet
zaštite, već t.i.k.);
 predmet nije tehnologija za proizvodnju
i.k. ni informacije koje se u njemu čuvaju.
Uslovi i subjekti (pravo) zaštite
topografije integrisanog kola
 uslovi: 1) topografija mora biti rezultat

intelektualnog rada;
 2) novost t. (trenutak nastanka t.);
kombinacija elemenata postojećih t.;
 3) zaštita se traži u propisanom roku (2 g.
od dana prvog privrednog korišćenja t.
bilo gde u svetu ili 15 g. od nastanka);
 izvorni subjekt zaštite-fizičko lice koje

je intelektualnim radom načinilo t.;
 isključivo pravo prijave autora za zaštitu,
korišćenja i prenosa pravnim poslom i
nasleđivanjem;
 nosilac može biti i pravni sledbenik autora
(poslodavac);
 ličnopravno ovlašćenje za naznačenje

imena (u prijavi i dokumentima
Zavoda);
 pravo autora na tužbu za osporavanje
prava na zaštitu.
na zaštitu topografije integrisanog
kola
 nastaje rešenjem Zavoda o priznanju i

upisom u registar; retroaktivno dejstvo od
dana prijave ili od početka korišćenja;
 pravo traje 10 g. od dana podnošenja
prijave odnosno od dana prvog
privrednog korišćenja t. (ističe protekom
kalendarske godine kao kod autorskog p.)
 “uslovno” pravo sa prijavljenom t.
kola
 prestanak: 1) sa dejstvom ex nunc
(odricanje od prava; smrću fizičkog lica
odnosno prestankom pravnog lica nosioca
prava, ako nema nasleđivanja ili pravnog
sledbeništva), gde važe pravila analogna
drugim pravima industrijske svojine;
kola
 2) sa dejstvom ex tunc (poništajem prava

kroz poništaj rešenja o priznanju prava-
upravni postupak poništenja na zahtev
bilo kog lica);
 analogna primena za prava intelektualne
svojine.
Sadržina prava nosioca prava zaštite
 isključivo, apsolutno, imovinsko pravo;

 ovlašćenja nosioca prava:
 umnožavanje topografije u celini ili bitnim
delovima;
 proizvodnja poluprovodničkih proizvoda koji
sadrže zaštićenu topografiju ili njene bitne
delove (najbitnije ovlašćenje);
Sadržina prava nosioca prava zaštite
 stavljanje u promet, uvoz nuđenje i

skladištenje poluprovodničkih proizvoda
koji sadrže zaštićenu topografiju ili njene
bitne delove;
 upotreba poluprovodničkih proizvoda koji
sadrže zaštićenu t. ili njene bitne delove;
 ograničenja subjektivnog prava zaštite.
Biljna sorta kao predmet
zaštite
 b.s. je skup biljnih individua u okviru
jedne botaničke klasifikacione jedinice
najnižeg ranga (može se odrediti pomoću
izraženih karakteristika koje potiču od datog
genotipa ili kombinacije genotipova; može se
razlikovati od bilo kog skupa biljnih individua
jednom karakteristikom; koja se može
smatrati homogenom u zbog pogodnosti da
se razmnožava nepromenjena).
zaštite
- vrsta je klasifikaciona jedinica najnižeg

ranga;
- kultivacija biljaka se vrši u okviru biljne
vrste (npr.vinove loze) sa ciljem da se
stvori uža grupa biljaka istih karakteristika
zaštite
 uspešnom kultivacijom dobijena biljna

grupa će imati zajedničku genetsku
osnovu (genotip) sa jednom ili više
zajedničkih karakteristika (fenotip);
 za sortu je potrebno da grupa biljaka
bude pogodna za razmnožavanje sa istim
karakteristikama.
Uslovi zaštite biljnih sorti
 1) novost-da reprodukcioni materijal ili

plodovi sorte nisu stavljani u promet od
stvaraoca sorte na teritoriji zemlje prijave
(jedna godina pre podnošenja) ili u drugoj
državi (4 odnosno 6 godina za drveće i
vinovu lozu, pre podnošenja prijave);
Uslovi zaštite biljnih sorti
 2) distinktivnost-da se biljna sorta u

trenutku podnošenja prijave razlikuje od
bilo koje opštepoznate sorte;
 3) homogenost- jedinstvene
karakteristike sorti (statistički);
 4) stabilnost-nepromenjene
karakteristike razmnožavanjem.
Subjekt zaštite i prestanak
prava zaštite biljne sorte
 subjekt zaštite je stvaralac biljne sorte;

 samo fizičko lice-intelektualna tvorevina je
izvorni nosilac prava (ovlašćenja o imenu
u prijavi), a derivativni može biti i pravno
lice koje je to pravo steklo prometom;
 prestanak prava zaštite: 1) ex nunc:

 a) istek roka trajanja prava-25 g. od dana
priznanja, a izuzetno za krompir, vinovu lozu
i drveće 30 g. od priznavanja prava;
 b) neplaćanje taksi u propisanom roku;
 c) odricanje od prava- p. izjava nosioca pra.
 d) prestanak ispunjenja uslova homogenosti i
stabilnosti;
- e) odbijanje nosioca prava da dostavi
reprodukcioni materijal Ministarstvu
poljoprivrede u propisanom roku;
- f) odbijanje nosioca prava da predloži novo
ime sorte-ako postojeće ne ispunjava
uslove;
2) ex tunc; a) poništaj prava-po službenoj
dužnosti ili na zahtev zainteresovanog lica
Sadržina prava, obim zaštite i
ograničenje prava zaštite biljne sorte
- nosilac prava može da zabrani ili dozvoli:

- razmnožavanje biljne sorte;
- pripremu sorte za razmnožavanje;
- nuđenje sorte za promet;
- stavljanje sorte u promet;
- uvoz ili izvoz sorte;
- skladištenje biljne sorte;
 zaštita se ne odnosi samo na materijal za

reprodukciju zaštićene biljne sorte već i
na plod biljke i proizvode od materijala,
osim ako je nosilac ekonomski realizovao
pravo na reprodukcionom materijalu;
 zaštita se ne odnosi samo na zaštićenu

biljnu sortu već i na:
 sličnu sortu (uslov distinktivnosti);
 sortu izvedenu iz zaštićene;
 sortu čija proizvodnja zahteva stalno
korišćenje zaštićene sorte.
 pravo zaštite biljne sorte ne deluje

prema licima koja koriste sortu:
 za lične i nekomercijalne svrhe;
 za istraživanje;
 radi dobijanja druge sorte;
 na ličnom imanju za narednu setvu;
 moguće ograničenje prava zaštite zbog
javnog interesa (Ministarstvo poljoprivrede)-
prinudna licena; “iscrpljenje prava”
Promet ličnopravnih ovlašćenja
 1) promet inter vivos-autor i
interpretator imaju više složenih l.o. zbog
najvišeg stepena originalnosti, dok autor
dizajna, pronalazač, autor t.i.k. i stvaralac
biljne sorte samo jedno l.o.-da zahtevaju
da njihovo ime bude navedeno i prijavi za
zaštitu i spisima uprave za ind. svojinu;
 l.p.o. se ne mogu prenositi, ali je moguće
da nosilac da dozvolu za neku radnju
(ugovor sa dejstvom inter partes);
 neka l.o. nosilac vrši na negativan način
(npr. da ime pronalazača ne bude
naznačeno na prijavi patenta), što zahteva
da on da dozvolu da se zanemari l.o. (npr.
da izda knjigu bez imena autora), što isto
nema karakter ugovora o prometo o.;
 obe dozvole su, po prirodi, ugovor o

uzdržavanju od tužbe za povredu prava
(pactum de non petendo);
 2) nasleđivanje- l.o. su nenaslediva
(naslednik ne može postati nosilac o. koje
štiti ličnost njegovog prethodnika);
 moguće modifikacije ovog pravila (a.pravo):

 pravilo da subj.autorsko pravo traje za života
autora i 70 godina post mortem auctoris;
 da bi se obezbedilo da posle smrti ostane
pravni osnov za zaštitu uspomene na autora i
autorskog dela kao kulturnog dobra neka l.o.
može vršiti naslednik, ali ne ih nasleđivati;
 naslednici mogu vršiti negativni aspekt l.o.,
mogu se protiviti radnjama njihove povrede.
Promet imovinskopravnih ovlašćenja
iz prava intelektualne svojine
 1) konstitutivni oblik prometa- i.o.
ostaju kod izvornog nosioca, ali se iz njih
izvodi jedno ili više užih ovlašćenja i pravo
korišćenja predmeta zaštite na ime
sticaoca-ugovor o ustupanju(ne prenosu);
 autori, interpretatori i naslednici mogu
samo ustupati svoja ovlašćenja (sticalac i
ustupilac definišu konkretno ovlašćenje-
sadržinski, predmetno, prostorno,vremenski)
- sadržinsko definisanje- preciziranje i.o. koja
se ustupaju;
- predmetno definisanje-radi se o dodatnom
preciziranju radnji korišćenja;
- prostorno definisanje- teritorijalni okvir u
kome ustupljena i.o. važe (ograničenje na
jednu ili više država);
- vremensko definisanje-određivanje vremena
trajanja sticaočevog prava (maksimalni rok
ne može biti duži od izvornog subj. prava)
 a) isključivo ustupanje- raspolaganje i.o.

koje je isključive prirode (erga omnes) gde
radnje vrši jedino sticalac i zabranjuje
svakome da radnju vrši (neg.aspekt prava),
pa i ustupiocu (obaveza uzdržavanja);
 kao nosilac isključivog prava s. je aktivno
legitimisan da podnosi tužbe (i protiv u.)
 ustupanje prava od s. moguće je na
isključiv i neisključiv način.
 b) neisključivo ustupanje-ustupilac
snabdeva sticaoca samo pozitivnim
aspektom i.o., dok negativni zadržava;
 pravo sticaoca ne deluje erga omnes, već
inter partes (između njega i ustupioca);
 u. može istu radnju u istom vremenskom i
teritorijalnom okviru vršiti sam i dati...
 s. nema aktivnu legitimaciju podizanja
tužbe protiv trećih lica, ni dir. zaštitu suda.
 2) translativni oblik prometa-prenos
(cesija) ovlašćenja sa jednog na drugo lice;
 prenosilac o. prestaje biti nosilac o., a
sticalac postaje nosilac;
 kako smo istakli autor i interpretator ne
mogu za života raspolagati isključivim i.o.
na translativan način, što može samo lice
koje je od njih ustupanjem steklo pravo
korišćenja predmeta zaštite.
Autorski ugovor (opšte
karakteristike)
 ugovor kojim jedno lice ustupa ili prenosi i.o.
iz subjektivnog autorskog prava drugom licu;
 njime se vrši promet (konstitutivni ili
translativni);
 nije važno da autor bude ugovorna strana,
ustupilac može biti naslednik ili treće lice,
ali niko od njih ne može biti prenosilac;
karakteristike)
 samostalan i u okviru složenog ugovora;

 zaključuje se u pisanoj formi, izuzev..., ali
to nije uslov pravne valjanosti, ne ništav;
 obaveza vršenja pribavljenih
ovlašćenja-je izričita kada su u pitanju:
izdavački ugovori, ugovori o predstavljanju,
ugovori o izvođenju i ugovori o filmskom delu
(ovlašćenje za raskid ugovora, a kod
ostalih slučajeva zavisi od volje strana u.);
karakteristike)
 obaveza plaćanja autorskog honorara-
većinom prepušteno autonomiji volje u.s.
(moguće je da ugovor sadrži obavezu ili ne);
 paušalno ili zavisno od uslova korišćenja;
 tumačenje ugovora-odredbe o
raspolaganju imovinskopravnim
ovlašćenjima i one o drugim obavezama
ugovornih strana;
karakteristike)
in dubio pro auctore (u sumnji u korist

autora) u slučaju sumnje obima ovlašćenja
smatra se da je ustupljeno manje o.;
 ovo načelo ne važi apsolutno i ograničeno
je opštim načelom poštovanja cilja ugovora i
koristi se samo o odredbama o
raspolaganju imovinskopravnim ovlašćenjem.
karakteristike)
 pravo na reviziju ugovora o visini

autorskog honorara-pravo ustupioca ili
prenosioca ako sticalac ostvari dobit koja
je nesrazmerna sa ugovorenom naknadom
(aleatorni ugovori) na što utiče tržište;
 izuzetak od načela laesio enormis (nema
naknadne ekvivalentnosti za prekomerno
oštećenje);
karakteristike)
 pravo na reviziju ugovora nikad nema

korisnik dela kao sticalac i.o., kao ni drugi
ustupioci, osim autora i naslednika;
 kvalifikacija znatne nesrazmere između
autorskog honorara i dobiti korisnika-
gruba nesrazmera, nepodnošljiva po
pravičnosti i posledica neočekivanog toka
događaja;
karakteristike)
 treba utvrditi da vanredna dobit korisnika

nije isključiva posledica rada na plasmanu;
 slučaj kada u a.u. nije utvrđena obaveza
plaćanja autorske naknade određuje pravo
na reviziju u.(animus donandi autora ili ne);
nema odricanja prava na reviziju-zastarelost
1i 6 godina.
karakteristike)
 pravo na raskid ugovora zbog

promenjenih shvatanja autora (pravo
pokajanja) zbog okolnosti koje nije
uzrokovao korisnik dela i koje su
vezane isključivo za ličnost autora;
 korisnik se može pozvati na načelo
savesnosti i poštenja i osporiti pravo
autoru.
karakteristike)
 autor raskidom sprečava da delo bude

komunicirano javnosti-zloupotreba prava;
 obaveza a. da naknadi stvarnu štetu k.,
zakonska obaveza da unapred položi
obezbeđenje;
 iznos štete određuje k. u roku od 3
meseca od izjave a. o raskidu;
karakteristike)
 autor se ne može unapred odreći ovog
prava;
 pored obaveze naknade stvarne štete (ali
ne i izgubljene dobiti-lucrum cessans),
korisnik mora da prestane sa korišćenjem
dela kada izjava o raskidu stupi u dejstvo
(posledice zavise od početka korišćenja dela)
Izdavački ugovor
 autorski ugovor kojim autor ili pravni

sledbenik ustupa/prenosi izdavaču ovlašć.
na umnožavanje dela štampanjem, i na
stavljanje primeraka dela u promet, a
izdavač se obavezuje da pribavljenja
ovlašćenja vrši i da za to plati naknadu,
ako je ugovorena (bitni elementi ugovora-
essentialia negotii)
Izdavački ugovor
 ugovor o izdavanju a.d. umnoženog

postupkom koji nije štampanje nije i.u.;
 predmet ustupanja/prenosa u i.u. su bar
dva ovlašćenja: o. na umnožavanje dela
(štampanjem) i o. na stavljanje u promet
umnoženih primeraka dela (isključiv način);
Izdavački ugovor
 o. koja se ustupaju/prenose i.u. mogu biti
precizirana (ograničena) predmetno
(džepno izdanje, tvrde korice i sl.),
prostorno (jedna ili više država) i vremenski
(tačan datum do koga se delo umnožava,
jedno izdanje od 50 primeraka, itd);
 obaveza izdavača: umnožavanje dela
štampanjem, efikasno puštanje u promet
(rok od jedne g.) i obaveštavanje autora;
Izdavački ugovor
 obaveza izdavača da plati naknadu

(honorar): paušalno, zavisno od plasmana
na tržištu (procenat od cene svakog
prodatog primerka);
 slučaj da se primerci dela ne mogu prodati
uz napor;
 prirodni elementi i.u. (naturalia negotii)
Izdavački ugovor
 autor mora izdavaču dati jedan primerak
dela (manuscript), čitljiv, uredan, pregledan
(ugovoren rok predaje ili godina dana);
 tehnički izgled dela utvrđuje ugovor kao i
broj izdanja i visinu tiraža jednog izdanja;
 a.u. se okončava redovnim putem: istekom
vremena privrednog iskorišćavanja dela ili,
češće, okončanjem štampanja i prodajom
celog tiraža ugovorenog izdanja.
Izdavački ugovor
 a.u. se okončava vanredno: raskidom

ugovora iz razloga po obligacionom pravu,
uz specifičnosti autorskog ugovornog prava
ili
 po zakonu, kad jedini primerak autorskog
dela, koji je predat na umnožavanje
izdavaču, propadne usled više sile
(obaveza izdavača da plati naknadu);
Izdavački ugovor
 ugovor intuitu personae (savesnost i

poštenje u tumačenju ugovora važni);
 raskid ugovora zbog smrti, likvidacije i

stečaja izdavača.
Ugovor o filmskom delu
 u trenutku zaključenja ugovora filmsko
delo ne postoji; filmski producent budući
korisnik dela istovremeno je i naručilac d.;
 druga ugovorna strana: izvršioci narudžbe
(koautor budućeg filmskog dela, autor
pojedinih kreativnih doprinosa filmskom delu
i lica koja nemaju autorskopravni status);
 složeni ugovor sui generis (elementi ugovora
o delu, ugovora o radu i autorskog ugovora);
1) ugovor o filmskom delu kao
autorski ugovor, jer se njime vrši
raspolaganje i.o. iz autorskog prava na
filmskom delu i na pojedinim
stvaralačkim doprinosima filmskog dela;
- filmski producent pribavlja i.o. od
koautora f.d. i od autora pojedinih
stvaralačkih doprinosa filmskom delu, i ta
i.o. su isključive prirode (uzdržavanje
ustupioca da ih vrši i ustupa drugima).
 ovlašćenja koja producent pribavlja

odnose se samo na korišćenje filmskog d.;
 producent ima obavezu da vrši ovlašćenja
na korišćenje f.d. (obaveza producenta da
snimi film u roku itd.);
 f.d. je završeno kada je montiran prvi
standardni primerak filma;
 producent ima obavezu da poštuje l.o.

autora i koautora i plaćanja autorske
naknade; verzije korišćenja filmskog dela;
 2) ugovor o filmskom delu kao
ugovor o narudžbi-obaveza saugovarača
producenta da načine filmsko delo; radi se
o varijanti ugovora o delu uređenog ZOO;
 3) ugovor o filmskom delu kao

ugovor o radu-osim obaveze da završe
f.d. autori i koautori imaju obavezu
poštovanja radne discipline i subordinacije
prema producentu ;
 zastupljenost elemenata ugovora o radu u
ugovoru o filmskom delu;
Ugovor o narudžbini
autorskog dela
- vrsta ugovora o delu gde se poslenik
(budući autor) obavezuje naručiocu da
mu, za naknadu, izradi autorsko delo i
preda mu u svojinu primerak, u pravilu
original;
- predmet poslenikove obaveze je izrada
intelektualne tvorevine-autorskog dela
(autorsko pravo);
Ugovor o narudžbini
autorskog dela
- delo mora biti određeno i originalno;

- subjektivno autorsko pravo ostaje
posleniku/autoru, ograničeno pravom
naručioca da objavi delo;
- kolektivno delo-spajanje naručenih
autorskih dela;
Ugovor o licenci
 ugovor kojim se vrši konstitutivni promet
prava ind. svojine, iz koje se izvodi
(derivira) i.o. koje je novo subjektivno
pravo sticaoca licence (uređen detaljnije
ZOO); zaključuje se u pisanoj formi;
 predmet: patentirani pronalazak, robna ili
uslužna oznaka zaštićena žigom, zaštićeni
dizajn, zaštićena topografija integrisanog kola
(intelektualna dobra);
Ugovor o licenci
 sticalac l. koristi to intelektualno dobro u

sadržinskom, predmetnom, vremenskom i
teritorijalnom okviru određenim ugovorom;
 predmet l. ne može biti oznaka
geografskog porekla jer to pravo nije u
prometu, kao ni poslovna tajna (know-how)
(ZOO je predviđa kao mogući predmet l.)
Ugovor o licenci
 vrste: raznovrsni kriterijumi, po vrstama

ograničenja (sadržinska, vremenska,
predmetna, teritorijalna); isključiva
(isključivo ustupanje i.o.) i neisključiva l.
(neisključivo ustupanje i.o.);
 da bi ugovor o isključivoj l. proizvodio
isključivo dejstvo prema trećim licima
(erga omnes) mora biti upisan u registar
Zavoda.
Obaveze davaoca licence
 osnovna obaveza d.l. je da faktički i pravno

omogući sticaocu da koristi predmet l. na
ugovoreni način; kod faktičkih uslova
misli se na obavezu pružanja informacija
vezano za predmet l. i korišćenje (posebno
pronalazak)-davalac garantuje za tehničku
izvodljivost i tehničku upotrebljivost l.
 obaveza informisanja na različite načine;
 pod pravnim uslovima misli se na

obavezu d.l. da održava na važnosti pravo
iz koga je licenca izvedena, da ga brani od
trećih lica ako je to u funkciji zaštite s.l., u
vezi čega je obaveza da odgovara za
materijalne (odg.za tehničku izvodljivost i
upotrebljivost predmeta licence) i pravne
nedostatke izvršenja ugovora;
 odgovornost za materijalne
nedostatke se može ograničiti ili
isključiti, ali i pojačati dodatnim
garancijama;
 d.l. garantuje sticaocu l. da pravo iz kojeg

se l. izvodi postoji da nema ogr. ili tereta,
ali ne odgovara za evikciju (za pravne
nedostatke izvršenja u.), ako je savestan, a
pravo ind. svojine kasnije nije priznato
zbog: 1) izričitog pravila da nepriznavanje
patenta ne vodi ništavosti ug. o licenci
prava iz prijave patenta ako je i u kojoj
meri taj ugovor izvršen i 2) rizik od
konačnog nepriznavanja prava je poznat
sticaocu prava u trenutku zaključenja u.;
- odgovornost za evikciju se može u.
ograničiti ili isključiti, izuzev ako je
nedostatak bio poznat davaocu licence u
trenutku zaključenja ugovora;
- posledice odg. za evikciju: d.l. uzima s.l. u
zaštitu pred trećim licima, smanjenje licencne
naknade, raskid ugovora i naknada štete.
Obaveze sticaoca licence
 obaveza da koristi predmet licence, što je

pravo i dužnost s.l., ako nije drugačije ug...
 korišćenje se mora vršiti u sadržinskom,
predmetnom, teritorijalnom i vremenskom
okviru ili je povreda ugovora i prava d.l.;
 izvršenje obaveze korišćenja može doći u
pitanje usled različitih okolnosti koje se
moraju rešavati osnovom promenj.okolnosti;
 čitav niz odnosa se javlja u osnovnom
odnosu korišćenja licence (usavršavanje
licenciranog pronalaska, obaveza čuvanja
podataka i poslovne tajne koje sazna s.l...);
 obaveza plaćanja licencne naknade
(bitna osobina ovog ugovora je teretnost):
1)novčana naknada -neposredna i posredna
2)nenovčana naknada (određena količina
proizvoda po licenci, saopštavanje inform.)
 l.n. može biti određena zavisno od ekon.

efekta korišćenja predmeta l. što zahteva
davanje podataka za tačan obračun l.n.;
 moguć nastanak očigledne nesrazmere
između ugovorene l.n. i prihoda s.l. (na
teret davaoca l. ili na teret sticaoca l.)-
osnov za reviziju ili raskid ugovora zbog
promenjenih okolnosti -rebus sic stantibus
Trajanje i prestanak ugovora
o licenci
- ugovor o licenci najčešće se zaključuje na

određen period čijim protekom prestaje,
kao i njegovo dejstvo na ugovorne strane;
- zavisno od predmeta licence prava i

obaveze ugovornih strana traju dok se
poslovi iz ugovora ne završe (stavljanje u
promet u roku trajanja ugovora
proizvedene robe);
Trajanje i prestanak ugovora
o licenci
- neodređeni rok trajanja ugovora-

moguć raskid otkazom uz primereni
otkazni rok;
- prećutno produženje roka trajanja-
ZOO
Autorsko delo stvoreno
izvršenjem ugovora o radu
- nastalo izvršenjem radne obaveze
zaposlenog, bez obzira na vreme i mesto
rada;
- delo je stvoreno intelektualnim radom;
- delo stvoreno izvan radnog zadatka nije...
- zakon propisuje u momentu nastanka a.d.
ex lege prenos i.o. sa autora na poslodavca,
pored čega poslodavac stiče dozvolu da
delo objavi;
ugovorom o radu
- prava poslodavca traju pet godina od
nastanka dela;
- poslodavac delo može koristiti u okviru
delatnosti i ne može ustupiti pravo na
korišćenje- izuzetak od ovog pravila
pripisan je u slučaju da je izvršenjem u. o
radu nastao računarski program, kada
poslodavac trajno postaje nosilac i.o., ako
ugovorom nije drugačije određeno;
ugovorom o radu
- autor zadržava sva ličnopravna ovlašćenja,

osim ovlašćenje na objavljivanje dela;
- nakon pet godina (nudum ius) autor vrši
i.o. u punom obimu, ali i ranije kod
sabranih dela;
- uz zaradu autor ima pravo na posebnu
naknadu
Pronalazak stvoren ugovorom
o radu
 mora nastati za vreme trajanja ugovora o

radu ili najkasnije godinu po prestanku u.;
 dve grupe pronalazaka na radu, u prvu
spadaju oni koje je pronalazač stvorio
izvršavajući: redovne radne obaveze; posebno
naložene zadatke u vezi sa naučno-
istraživačkim istraživanjem i razvojem; ugovor
o istraživanju i razvoju (kao poseban oblik
ugovora o radu)-očekivanje poslodavca;
o radu
 drugu grupu spadaju pronalasci koje je
zaposleni pronalazač stvorio:
 izvan redovnih radnih dužnosti;
 u vezi sa aktivnošću poslodav. ili korišćenjem
materijalno-tehničkih sredstava, informacija i
drugih uslova koje je stvorio poslodavac
(manji doprinos poslodav. za pronalaske);
o radu
- pravo na zaštitu pr. iz prve grupe ex lege

prelazi sa zaposlenog na poslodavca, ako
ugovorom nije predviđeno drugačije;
- pronalazač ima l.o. i pravo na naknadu;
- poslodavac se može odreći prava na
zaštitu u roku od dva meseca od prijema
obaveštenja o nastanku pronalaska;
o radu
- kod pronalaska iz druge grupe pravo na

zaštitu ima zaposleni pronalazač, ako
ugovorom nije drugačije određeno, no
pronalazač ima obavezu zaključenja
ugovora o isključivoj licenci (rok od 6 mes.);
- tužba- 2 g. od objave, 2 od prestanka
ugovora.
Organizacije za kolektivno ostvarivanje
autorskih i srodnih prava
- autorska i srodna prava su privatna prava,

koja se ostvaruju individualno, no ima
subjektivnih p. koja se ostvaruju kolektivno;
- vršenje i.o. koja se odnose na učestale i
difuzne oblike korišćenja predmeta zaštite
nekada je nemoguće ili sa teškoćama, što
se prevazilazi aktivnošću organizacija...
- o. je specifično pravno lice koje nastaje
udruživanjem nosilaca a. ili srodnih prava;
- posredovanje o. između nosioca prava i
korisnika;
- status-neprofitno pravno lice, čiji je cilj
vršenje određenih imovinskih autorskih
prava za račun njihovih nosilaca;
- imaju status udruženja, a ne privrednog
društva;
- načelo specijalizacije statusa (određen

predmet zaštite, vrsta i.o., );
- delokrug o. je određen osnivačkim aktom;
- o. ima pravno garantovan monopol na trž.
- o. osnivaju nosioci prava ili njihova
udruženja: donose akt o osnivanju;
konstituišu organe; donose opšte akte;
pribavljaju dozvolu za rad od Zavoda; upisuju
o. u registar udruženja;
 određenost uslova za dozvolu za rad;

 dozvola traje 5 godina, neograničen
broj produženja, uz ponavljanje uslova;
 državna kontrola rada organizacije.
prava inelektualne svojine
 neposredna povreda prava-kada se

radnja povrede podudara sa radnjom
izvršenja jednog ili više ovlašćenja iz p.i.s.
 posredna povreda prava-u slučaju jedne

ili više radnji koje su propisane u zakonu, a
imaju obeležje prikrivanja, olakšavanja,
omogućavanja, pomaganja ili pripreme
neposredne povrede prava;
 u postupku zbog povrede subjektivnog

prava mogući su tužbeni zahtevi:
 za utvrđenje postojanja povrede prava;
 za prestanak vršenja povrede prava;
 za uništenje ili preinačenje predmeta
kojima je učinjena povreda prava i njihovih
proizvoda;
 za objavljivanje presude o trošku
tuženog;
 za pružanje informacije, za povraćaj
neosnovano stečenog;
 za naknadu štete i za višestruku
naknadu.
Kaznenopravna i upravnopravna
zaštita prava inelektualne svojine
 kaznenopravna zaštita-krivična
dela, privredni prestupi i prekršaji
sa predviđenim sankcijama za
povredu prava intelektualne svojine;
 u uporednom pravu tendencija
jačanja ove zaštite i ex officio;
Kaznenopravna i upravnopravna
zaštita prava inelektualne svojine
 upravnopravna zaštita- pružaju je

inspekcijski organi (uklanjanje robe
iz prometa; zabrana radnje vređanja
p.i.s.; prekršajna prijava) i carinski
organi (mere za sprečavanje ulaska
robe povrede prava).
Nelojalna konkurencija
(pojam i elementi radnje)
- nedozvoljena konkurencija koja se zasniva
na iskorišćavanju tuđeg rada, zloupotrebi
društvene i ekonomske moći koja nije plod...
- elementi radnje-radnja mora biti
preduzeta u privrednom prometu;
- pravni status potrošača;
- radnje utiču na tržišni položaj učesnika;
Nelojalna konkurencija
(pojam i elementi radnje)
 povreda “dobrih poslovnih običaja”-

kvalifikacija pojma u konkretnoj praksi
mora biti u funkciji radne konkurencije;
 dela kojima se:
 “love mušterije”;
 učesnik u prometu onemogućava ili ometa u
privrednom delovanju sredstvima upravljenim
protiv njegove ličnosti, preduzeća ili imovine;
Osnovni tipovi radnji
nelojalne konkurencije
 parazitski iskorišćavaju tuđa privredna

dostignuća ili rezultati rada;
 verolomstvom ili povredom zakona ili
ugovora ostvaruje povoljniji položaj na
tržištu i na drugi načini ugrožava biće
radne konkurencije.
Korišćenje “tuđeg” intelektualnog
dobra
- posredna zaštita intelektualne svojine-
korišćenje “tuđeg” intelektualnog dobra
je radnja nelojalne konkurencije;
- status nosioca isključivog subjektivnog
prava je najmanje sporan u kontekstu
pripadanja prava, više sporni slučajevi su
kada pravo nije zaštićeno kao isključivo p:
dobro pripada licu koje ga je stvorilo ili licu
koje je ranije počelo da ga koristi u delatnosti.
Imitacija tuđeg proizvoda,
tuđe usluge ili tuđe reklame
 imitacija je podražavanje ili ugledanje

na tuđ uzor (primer), korišćenje tuđeg
intelektualnog dobra;
 potpuna ili delimična imitacija (bitna
namera imitatora, nema nesvesne ili
slučajne imitacije);
 do povrede dobrih poslovnih običaja i.
dolazi, tek ako se njome: a) stvara zabuna
ili opasnost zabune o svojstvu proizvoda
ili usluge ili b) parazitski iskorišćava tuđi
rad ili ugled; zabluda treba da je izbežna;
 okolnosti koje su indikatori povrede
dobrih poslovnih običaja imitacijom:
 vernost imitacije (identičnost/sličnost);
- osobenost imitiranog uzora;
 poznatost imitiranog uzora.;
 veličina investicije u razvoj i plasman
imitiranog uzora;
 ekonomske uštede imitatora;
 vremenska zadrška prilikom imitacije;
 cena imitirane robe ili usluge;
 dodatni subjektivni momenti .
Korišćenje tuđe oznake
 oznaka individualizuje svoj predmet

označavanja (reči, slova, brojevi, zvukovi, slike)
 oznaka za individualizaciju firme ili grupa
privrednih subjekata;
 najveći broj oznaka u privrednom
prometu odnosi se na konkretnu robu i
usluge (marke);
 oznaka se, u kontekstu, n.k. može štititi

da stvarno funkcioniše u privred.prometu
ka sredstvo za individualizaciju subjekta...
 vremensko prvenstvo korišćenja oznake
određuje kome ta oznaka pripada, u smislu
prava suzbijanja nelojalne konkurencije;
 korišćenje tuđe oznake nije samo po sebi

nedopušteno, već povredom dobrih
poslovnih običaja (izazivanje zabune...), čiji
oblicu su: a) stvaranje zabune ili opasnosti
od nje u prometu i b) razvodnjavanje tuđe
oznake (oštećenje reklamne funkcije...).
Pravna priroda zaštite od
 tužba
za zaštitu od nelojalne
konkurencije;
 nepostoji isključivo subjektivno pravo

na lojalnu konkurenciju, već su propisi o
suzbijanju nelojalne konkurencije u
funkciji zaštite interesa konkurenata,
potrošača i društvene zajednice;
Pravna priroda zaštite od
 subjektikoji imaju pravo na tužbu nisu

nosioci subjektivnog prava, već imaju
zakonom zaštićen pravni interes;
 predmet pravne zaštite je lojalna

konkurencija
Građanskopravna zaštita od
- tužilac je lice kome nije povređeno
nikakvo subjektivno pravo, već legitimni
interes radnjom nelojalne konkurencije;
- širok krug aktivno legitimisanih subjekata

(konkurenti počinioca, udruženja potrošača i
poslovna udruženja, retko pojedinačni
potrošači), tužba nije actio popularis (uslov je
pravni interes podnosioca);
 pasivno legitimisani je svaki učesnik u

privrednom prometu (fizičko i pravno
lice);
 tužbeni zahtevi:
 za utvrđivanje postojanja radnje nelojalne
konkurencije;
 za prestanak vršenja radnje nelojalne
komkurencije;
 za uništenje ili preinačenje predmeta

kojima je učinjena radnja n.k., kao i alata i
opreme kojima su oni proizvedeni;
 za objavljivanje presude o trošku tuženog
i za naknadu štete (naknada nematerijalne
štete samo po opštim uslovima iz ZOO).
 raznovrsnost radnji nelojalne

konkurencije;
 kod nekih radnji se traži umišljaj ili
nepažnja (nema slučajne i. pronalaska);
 kod odgovornosti za štetu kod n.k.
počinilac odgovara samo ako je kriv;
 pravo na podnošenje tužbe je 6 meseci
(subjektivni rok) i 3g. (objektivni rok).
Poslovna tajna
 nije pravo intelektualne svojine već njegov
“privezak”;
 korisna poslovna informacije koja nije
dostupna zainteresovanim licima;
 sastavni elementi: informacija-prenosiva
(nematerijalno dobro); poslovni karakter
informacije; korisnost informacije; tajnost
(nema apsolutne tajnosti-teža dostupnost)
Poslovna tajna
1) odnos poslovne tajne i predmeta

zaštite isključivih prava intelektualne
svojine-od svih prava jedino je pronalazak
mogući predmet p.t. (ne svaki pr. već
tehnička rešenja nevidljiva na proizvodu, za
koje je dilema da li da se štite patentom ili
p.t.);
Poslovna tajna
 u praksi često kombinovanje patenta i pt.

(pronalazak se štiti patentom, a prateća
tehnička znanja se čuvaju kao poslovna t.)
 promet poslovne tajne je faktički, a
mogući ugovor (samo obligacionopravne
posledice) o tome ne znači da sticalac
tajne postaje pravni sledbenik prenosioca;
Poslovna tajna
- nema neposredne sudske zaštite od

povrede p.t., a ako je otkrivanje
povreda dobrih poslovnih običaja
predstavlja nelojalnu konkurenciju;
- najčešće je p.t. predmet posredne
sudske zaštite u krivičnom i građanskom
postupku;
Nazivi internet domena
 internet adresa se može ispoljiti numerički

i putem svog naziva;
 kombinacije oznaka predstavljaju nazive

(imena) internet domena, koji se ne mora
sastojati samo iz slova (naziv internet
domena je slovna oznaka) već brojeve od o
do 9 i znak crticu;
 uz pomoć sistema naziva i.d., takav naziv
se “prevodi” u numeričku adresu, što
omogućava povezivanje računara na net-u;
 registracijom naziva i.d. stiče se isključivo

pravo upotrebe registrovanog naziva, uz
obavezu plaćanja registracione takse;
 registracija na period od godinu dana uz
neograničeno produženje važenja, čime ne
nastaje subjektivno pravo intel. svojine;
 nazivi i.d. mogu biti različitog nivoa, a nivo
se određuje čitanjem internet adrese sa
desne na levu stranu;
 nazivi i.d. prvog nivoa mogu biti generični
(npr. .com) i geografski (npr. .rs);
 moguće je kao internet adresu registrovati

bilo koji i.d. drugog nivoa, pod uslovom
da nije zauzet (pravo korišćenja naziva i.d.
se ne proverava kod registracije);
 sporovi između nosilaca žiga i lica koja su
registrovala naziv i.d. drugog nivoa koji je
isti ili sličan žigom zaštićenoj oznaci
(sporovi pred sudom po žigovnom pravu
i pred vansudskim organom (panel).
Međunarodno pravo intelektualne
svojine-načelo teritorijalnosti
 subjektivnaprava intelektualne
svojine važe samo na teritoriji država
po čijem zakonu su priznata;
Međunarodno pravo intelektualne
svojine-načelo teritorijalnosti
 posledica načela teritorijalnosti je

pravilo po kome je za odnose u vezi sa
korišćenjem zaštićenih intelektualnih
dobara merodavno pravo države u kojoj je
dobro zaštićeno i u kojoj se koristi;
 ne postoji “svetsko autorsko pravo”, već
množina nacionalnih subjektivnih a.p.
Pariska konvencija za zaštitu
industrijske svojine (PK)
 opšti razvoj u XX veku doveo je do rasta

potrebe patente zaštite pronalazaka u
inostranstvu i unifikacije propisa o tome;
 “Konvencijom za zaštitu industrijske
svojine” u Parizu 1883.g. obrazovana je
Unija za zaštitu industrijske svojine;
Pariska konvencija za zaštitu
industrijske svojine (PK)
 Konvencija uređuje institute:

 zaštićenih lica;
 zemlje porekla,
 nacionalnog tretmana i
 minimalnih prava koja članica
osigurava.
Sporazum o trgovinskim aspektima
prava intelektualne svojine (TRIPS)
 najznačajnija konvencija u oblasti prava

intelektualne svojine, koja počiva na
načelu nacionalnog tretmana i načelu
najpovlašćenije nacije;
 najveći broj minimalnih prava u oblasti
a.p. i p.i.s. određen je posredno tako što
TRIPS obavezuje članice na minimum
prava iz Bernske i Pariske konvencije.
 sadržiodredbe o obavezama država

članica u sprovođenju zaštite
intelektualne svojine na svojoj
teritoriji i predviđa efikasni
mehanizam sankcija u slučaju povrede
obaveza koje iz njega proističu;
 pravna zaštita intelektualne svojine u

državama članicama EU kompletirana
je direktivama (harmonizacija
nacionalnih propisa) i uredbama
(nadnacionalna zaštita)

PRAVO INTELEKTUALNE SVOJINE-2015-2016-prezentacija

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

PRAVO INTELEKTUALNE SVOJINE-2015-2016-prezentacija

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

PRAVO INTELEKTUALNE SVOJINE-2015-2016-prezentacija

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

UNIVERZITET “UNION NIKOLA TESLA”

Fakultet za poslovne studije i pravo

PRAVO INTELEKTUALNE SVOJINE

Prof. dr Draško Bosanac

 formirano u XIX veku;

 subjektivno a.p.-pravo autora na delo

 sloboda korišćenja tuđih nematerijalnih

 razlike između nacionalnih prava

 zaštita se odnosi na originalne elemente;

 3) zbirka je vrsta autorskih dela koje

 autor je fizičko lice koje je stvorilo delo, a

 “nosiociautorskog prava” su autor i

 ovlašćenje na umnožavanje dela (za

 ovlašćenje na izvođenje dela (zvučno

 pravo na naknadu od proizvodnje ili

 problem umnožavanja autorskih dela za

 kod filmskih dela 70 godina od smrti

 ličnopravna ovlašćenja autora traju

- osnovne sličnosti ovih prava: 1) po svojoj

 trajanje srodnih prava je ograničeno,

 specifičan status prava interpretatora (slična

 predmet zaštite je interpretacija

 v. je zapis (snimak) sekvence pokretnih

 emisija je bilo koji zvučni i/ili vizuelni

 baza podataka je zbirka uređenih i

 pravo proizvođača baze podataka traje 15

- predmet zaštite je štampano izdanje ili

 tehničko rešenje određenog tehničkog

materijalnih elemenata); 2) pronalazak

 podela pronalaska na: 1) nezavisne

 nosilac zavisnog patenta ne može koristiti

 2) inventivni nivo pronalaska kada na

 izdvojena prijava ima za predmet pr.

 uslov “objedinjenost jedinstvenom

 datum podnošenja prijave patenta je i

 izveštaj o stanju tehnike objavljuje se sa

 c) neplaćanje taksi- (godišnje adm. takse),

 2) prestanak sa dejstvom ex tunc-a)

 poseban značaj poništaja za mali patent;

 nekoliko imovinskopravnih ovlašćenja,

 3) patent za primenu ovlašćuje svog

 1) iscrpljenje (konzumacija) prava- ako

 2) korišćenje patentiranog pronalaska

 4) korišćenje patentiranog pronalaska

 6) pravo ranijeg korisnika pronalaska-

 ograničenje patenta da se spreči njegova

odbijanju zaključenja ugovora o licenci

 p.l. se ne može izdati pre isteka roka

 žig je isključivo imovinsko pravo koje

 oznaka može biti: verbalna, grafička,

 funkcija razlikovanja od drugačije

 garantna funkcija-pretpostavka da su svi

 u pravu žiga ova funkcija oznake je

- uporedno pravo poznaje više načina

- sticanje žiga registracijom, pretežni, i

 da bi oznaka bila zaštićena ž. trebaju biti

upečatljivosti ili osobenosti (deluju kao iste

 2) oznaka ne sme izazivati zabunu u