Termoterapija

Definicija
Termoterapija (grč. termos=topao) jeste oblast fizikalne
terapije koja izučava biološko dejstvo toplotne energije
na organizam i mogućnosti njene primene kod obolelih
i povredjenih.
Fiziološki pojmovi toplote i hladnoće označavaju
subjektivni osećaj osobe, odnosno odstupanje od
indiferentne zone.
Indiferentna zona je ona temperatura na kojoj organizam u
spoljašnju sredinu odaje najmanje toplote, ili najmanje
toplote prima iz nje. Ona za vazduh iznosi 29-34C, za
peloid 38-39C a za parafin 52C. U levo i udesno od
nje nalaze se topla i hladna diferentna zona, potom slede
granice tolerancije tkiva, i na kraju temperature koje
izazivaju smrt ćelije.
 Podela termoterapije

 Termoterapija se deli na:

 -termoterapiju u užem smislu , odnosno proceduru pri
kojoj se telu dovodi toplota, i
 -krioterapiju , proceduru pri kojoj se od tela odvodi
toplota.
 U zavisnosti od površine tela na koju se deluje,
termoterapija se primenjuje kao:
 -lokalna procedura (na jedan deo tela),
 -opšta procedura (na ceo organizam).
 Termoterapija u užem smislu
Primenom fizičkih agenasa stvara se:
-egzogena toplota, tj. ona toplota koja se stvara van tela, u
spoljašnjoj sredini, i koju organizam iz spoljašnje sredine prima
na jedan od sledećih načina:
 -radijacijom (lat. radiatio=zračenje), odnosno prenošenjem bez
medijuma (infracrveni zraci)
 -kondukcijom (lat. conductio=prevodjenje), odnosno direktnim
dodirom sa zagrejanim telom, koje je običo u čvrstom stanju
(parafin, peloid, parafango, zagrejani pesak)
 -konvekcijom (lat. convectio=strujanje), odnosno preko
medijuma koji je u tečnom ili gasovitom stanju (topla voda,
zagrejana para i sl.)
-endogena toplota, tj. ona toplota koja se stvara u organizmu
konverzijom (lat. conversio=pretvaranje) energije
elektromagnetnog polja visokofrekventnih struja u toplotnu
energiju.
 Biološka delovanja toplote

Lokalna delovanja toplote:

Metabolička delovanja
 Lokalno povećanje temperature dovodi do ubrzanja
metaboličkih reakcija i povećane potrošnje kiseonika, tako
da za svaki stepen povećanja temperature dolazi do porasta
metaboličke aktivnosti za 13% (Van Hoffov zakon).
Ubrzanje metabolizma ima povoljne efekte u hroničnim
oštećenjima. Ali ovakvo delovanje nije poželjno u akutnim
infekcijama i oštećenjima kao i stanjima preteće ishemije.
Pokazano je da se pri većim temeperaturama povećava
aktivnost kolagenaza tako da se kod aktivnog artritisa bez
obzira na etiologiju ne sme dati toplota. Pri povećanju
lokalne temperature iznad 45° C dolazi do koagulacije
proteina
 Biološka delovanja toplote

Delovanja na krvne sudove

 Pri primeni toplote lokalno dolazi do
vazodilatacije. Ona je posledica direktnog
delovanja toplote na glatke mišiće arteriola i venula,
a nastaje i usled povećanja protoka zbog povećanog
metabolizma, kao i zbog mikrooštećenja koja
toplota izaziva pri čemu se oslobadja bradikinin koji
je snažan vazodilatator.
 Biološka delovanja toplote
Delovanje na tetive i mišiće
 Ovo delovanje toplote je najvažnije za primenu u rehabilitaciji. Naime
pod dejstvom toplote povećava se elastičnost kolagena, koji inače ćini
90% vezivnih vlakana tetivno-ligamentarnih i kapsularnih struktura.
Delovanje na bol
 Toplota deluje analgetski. Kako se postiže analgetski efekat nije u
potpunosti jasno. Moguće je da se postiže analgetski efekat posredstvom
”gate control” mehanizma, naime aferentni termalni nadražaj prenosi se
bržim senzornim putevima i tako zatvaraju ulaz u zadnjim rogovima
kičmene moždine za sporiji prenos nocioceptivnih impulsa. Zatim
moguće je da zbog lokalnih delovanja u smislu boljeg protoka dolazi do
lakšeg ”ispiranja” nociosubstanci, ili se zbog spazmolitičnog efekta,
uklanja sekundarni izvor bola. Registrovane su i povećane vrednosti
endorfina koji takodje doprinose analgetskom efektu.
 Biološka delovanja toplote

Delovanje na regenerativne procese

 U ranim fazama oštećenja toplota je
kontraindikovana, ali u kasnijim reparatornim
fazama ubrzanje protoka i veća i brža oksigenacija
tkiva (2 puta vise i 2 puta brže se oslobadja kiseonik
iz hemoglobina na temperaturi od 41°C), kao i brže
uklanjanje metabolita mogu da omoguće nesmetano
obavljanje reparacije.
 Biološka delovanja toplote

Sistemska delovanja
 Ukoliko se obuhvati veća površina tela ili
traje dugo zagrevanje može da izazove
sistemsku reakciju koja je u nepoželjna u
rehabilitaciji
 Način primene

Termoterapijske procedure podeljene su na površinske i dubinske

 U površinske spadaju termoterapijske procedure zasnovane na:

kondukciji: topli oblozi, parafin, peloid; konveksiji: hidroterapija,
vlažan vazduh; i radijaciji: infracrveni zraci
Konduktivne termoterapijske procedura izvode se aplikacijom
konduktivnog materijala (tople obloge, parafin, peloid) površno
na kožu pacijenta trajanja od 20 do 30 minuta, zagrevanje kože
postigne se za 6-8 minuta (manje povećanje lokalne temperature
takodje se postigne u dubini do nekoliko cm.). Nakon prestanka
procedure efekti traju maksimalno 30 minuta.

 U dubinske termoterapijske procedure spadaju: konverzivne

termoterapisjke procedure: kratki talasi, mikrotalasi i ultrazvuk.
 Indikacije i kontraindikacije

 Indikacije za primenu termoterapije su: degenerativni(zglobni i

vanzglobni) reumatizam, zapaljenski reumatizam u fazi remisije,
stanja posle povreda, lakši poremećaji cirkulacije, spazmi glatke i
poprečnoprugaste muskulature, oštećenja centralnog i perifernog
nervnog sistema, hronična ginekološka(adneksitisi) i
urološka(prostatisi) oboljenja.
 Kontraindikacije za primenu termoterapije su lokalne infekcije,
upale i poremećaji cirkulacije i opšte kontraindikacije za primenu
fizičkih agenasa (infektivne bolesti, teška srčana oboljenja,
rekovalescencija, malignitet, krvarenja i sklonost ka njima,
trudnoća)
 Krioterapija

 Krioterapija predstavlja terapijsku proceduru pri kojoj

se od tela odvodi toplota (grč. krios-mraz, terapeia-
lečenje) i to primenom leda, ili vode čija je temperatura
blizu tačke mržnjenja (0-4C). Krioterapija se isključivo
primenjuje kao lokalna procedura, i to u trajanju od
nekoliko sekundi, do nekoliko minuta, jer duža primena
može da izazove oštećenja kože i potkožnog tkiva
(promrzline).
 Biološko delovanje

 Biološko delovanje krioterapije je najvećim delom posledica

promena lokalne cirkulacije, na mestu aplikacije hladnoće.
 Reakcija krvnih sudova zavisi u najvećoj meri od dužine
trajanja procedure.
 Kratke procedure (nekoliko minuta) izazivaju
vazokonstrikciju krvnih sudova i smanjenje njihove
propustljivosti, što deluje antiedematozno i antiinflamatorno.
Hladnoća usporava i brzinu metaboličkih procesa u tkivima.
Krioterapija deluje analgetski na taj način što usporava brzinu
provodjenja impulsa duž nervnih vlakana (osetljivija su tanja
vlakna). Pri kratkim aplikacijama hladnoća deluje i
spazmolitično, jer usporava prenošenje impulsa sa nerva na
mišić, a elastičnost tetiva i ligamenta je smanjena.
 Biološko delovanje

 Ako se aplikacija hladnoće produži

(maksimalno do 30 minuta), nastaje reaktivna
hipermija čija je uloga zaštita tkiva od dejstva
hladnoće.
 Dalje produženje aplikacije izaziva taloženje
belančevina u tkivu i rigiditet mišića, a može
nastati i nekroza ćelija.
 Način primene

 U fizikalnoj medicini krioterapija se primenjuje u vidu

sledećih procedura:
 lokalnih pakovanja, tako što se u plastičnu kesu stave
isitnjeni komadi leda, pa se ona stavi preko komprese
na željenu regiju
 imerzije tako što se oboleli deo tela uroni nekoliko
sekundi u izdrobljenu ledenu masu ili vrlo hladnu
vodu,a postupak se ponavlja 5-6 puta
 i kriomasaže tako što se kockom leda nekoliko
minuta(3-5) masira obolela regija, do pojave
subjektivnog osećaja žarenja
 Indikacije i kontraindikacije

 Indikacije za primenu krioterapije su: zatvorene

povrede, bol i otok kod zapaljenja zglobova,
eksudativna zapaljenja, promene mišićnog tonusa kod
oboljenja centralnog nervnog sistema.
 Kontraindikacije za primenu krioterapije su: opšte
kontraindikacije za primenu fizičkih agenasa, oboljenja
perifernih krvnih sudova, preosetljivost na hladnoću,
prethodne promrzline na mestu aplikacije, oštećen
senzibilitet.
 ULTRAZVUK
Definicija
Terapija ultrazvukom (UZ) podrazumeva primenu zvuka
iz opsega ultrazvučnih talasa odnosno zvučnih talasa
frekvence izvan čujnosti ljudskog uha od 16 kHz-20kHz.
Pripada široj oblasti sonoterapije u koju još spada
terapija infrazvukom.
**Infrazvučna terapija se redje koristi ima
miorelaksantno i resorptivno dejstvo. Može se aplikovati
kod spazma mišića, kontraktura, limfedema. Mora se
primenjivati kratkotrajno, jer duža aplikacija može
izazvati neželjena dejstva
 Biološko delovanje

Ultrazvuk je oblik mehaničke energije koji se prenosi česticama materije

kretanjem molekula u smeru talasa.
Osnovna razlika izmedju elektromagnetnih talasa i zvučnih talasa je
da se zvučni talasi ne prenose kroz vakuum. U polju širenja
ultrazvučnog snopa nastaju zone kompresije i dekompresije
čestica koje se menjaju u ritmu dolazne frekvencije oscilacija.
Talasi se šire longitudinalno kroz vazduh i tečnost, a i
transverzalno kroz čvrsta tkiva. Na svom putu kroz telo UZ
nailazi na strukture različitog akustičkog otpora i u skladu sa tim
dolazi do apsorbcije energije talasa, a osnovni snop slabi do
potpunog nestanka. Ukoliko je otpor veći dolazi do refleksije
kada je moguće spajanje sa nadolazećim talasom i veće stvaranje
toplote (stojeći talasi-tople tačke).
 Biološko delovanje

 Najveća razlika akustičnih impedancija je na mestu UZ

sonde i kože i unutar tela na mestu granice kost meka
tkiva. Prva se razlika prevazilazi upotrebom kontaktnog
sredstva, a druga se zapravo koristi u terapijske svrhe jer se
usmerava toplotno delovanje na meka tkiva oko kosti.
Dubina prodora se izračunava iz poludubine penetracije i
za sondu od 3MHz iznosi 30mm a za sondu od 1Mhz 65
mm. Prema tome izbor frekvence UZ zavisi od mesta koje
želimo da tretiramo.
 Biološko delovanje

Ultrazvuk ima termičke i netermičke biološke

efekte.
 Termički efekat zavisi od vrste tkiva, stepena
vaskularizacije, frekvence i trajanja zagrevanja.
Biološki sifnifikatno zagrevanje postigne se
nakon 5 minuta.
 Biološko delovanje

Netermički efekti su kavitacije, akustično mikrostrujanje, stojeći

talasi i mikromasaža.
 Kavitacije su mikrošupljinice koje nastaju u tečnosti u kojima
ima gasova. Zavisno od pritiska koji se stvara u tkivima one
mogu biti stabilne (benigne i poželjne) ili nestabilne (destruktivne
i nepoželjne). Stabilne vibriraju i vrše podražaj okolnih ćelija, dok
nestabilne kolabirajku razarajući okolno tkivo.
 Akustično mirkostrujanje je nametnuto jednosmerno kretanje
tečnosti u UZ polju, a mehaničke vibracije menjaju jonsku
ravnotežu, utiskujući tečnost kroz pore ćelijskih membrana.
 Stojeći talasi su mesta zagrevanja ali mogu biti preterani i
dovesti do lize eritrocita ili termičkog oštećenja tkiva.
 Mikromasaža je efekat koji se dobija zbog smene zona
kompresije i dekompresije u tkivu.
 Biološko delovanje

 Ultrazvuk može delovati samo netermičkim efektima ukoliko se

aplikuje u impulsnom (isprekidanom) toku.
 Biološki efekti kod primene UZ su brojni, zabeležene su
promene propustljivosti ćelijskih membrana, pH sredine,
kretanja jona, koncentracije bioaktivnih supstanci, kao i promene
aktivnosti enzima i stvaranja slobodnih radikala. Ove promene su
osnove terapijskih efekata koji se očituju analgetskim efektom,
vazodilatacijom, poboljšanjem mirkocirkulacije sa
ubrzanjem lokalnog metabolizma, povećanom resorpcijom
metabolita i patoloških produkata, poboljšanjem
regenerativnih sposobnosti tkiva, zatim spazmolitičkim i
fibrinolitičkim efektom.
 Tehnike primene

 Ultrazvuk se aplikuje pomoću ultrazvučne sonde na nekoliko

načina: direktnim kontaktom, kroz vodu, preko vodenog
jastučića i sonoforezom.
 Metoda direktnog kontakta, Kao kontaktno sredstvo mogu se
koristiti neke lekovite supstance, koja je data u podlozi kao mast
ili gel što se naziva sonoforeza. Ovo se zasniva na osobini UZ
da povećava difuzne procese i propustljivost ćelijskih membrana.
 Može se primeniti i subakvalna metoda kada se predeo koji se
tretira zaroni u vodu. Koristi se kod distalnih delova tela (šake i
stopala) i drugih neravnih površina gde je teže aplikovati UZ, kao
što je predeo lakta. Takodje kod neravnih površina može se
primeniti metoda preko vodenog jastučića.
 Tehnike primene

 Doze mogu biti niske od 0,1 do 0,4, srednje 0,5 do 0,8 i

visoke od 0,9 do 1,2W/cm2. Kod impulsnog i
subakvalnog ultrazvuka mogu se dati i visoke doze, dok
se kod stabilne metode aplikuju niske doze. Obično
procedura traje 3 do 5 minuta. i jedna serija lečenja
sastoji se od 10 procedura koje se aplikuju
svakodnevno. Nakon toga potrebno je napraviti pauzu
od oko 4 nedelje, kada se lečenje može ponoviti.
 UZ se ne primenjuje u predelu srca, gonada, mozga i
kičmene moždine, u zonama rasta kod dece.
 Indikacije i kontraindikacije

 Indikacije za primenu UZ su: povrede mekih tkiva,

degeneratvna oboljenja zglobova i kičmenog stuba,
vanzglobni reumatizam, dekubitalne ulceracije, ožiljna
tkiva.
 Kontraindikacije za primenu UZ: su tromboflebitis,
akutne infekcije, akutne povrede i sva druga stanja kod
kojih je toplota kontraindikovana, pacijenti sa pace
makerom.
HIDROTERAPIJA

Definicija
Pod hidroterapjom podrazumevamo spoljnu
primenu obične vode u cilju profilakse ili
lečenja. Iako se primenjuje od antičkih
vremena stručno tumačenje promovisano je
tek u 20tom veku.
 Biološko delovanje

 Prvo svojstvo je što je odličan konduktivan-

konveksan medijum za prenos toplote, jer ima visok
specifičan toplotni kapacitete i sposobnost prenosa
toplotne energije. Temperatura vode van indiferentnog
područja (za vodu je indiferentna temperatura 34 do
35º C) izaziva uvodnu vazokonstrikciju posle
kratkotrajne aplikacije, zatim aktivnu hiperemiju i na
kraju paralitičnu vazodilataciju koja je nepoželjna.
Temperatura vode u indiferentnom području izaziva
aktivnu hiperemiju i tek nakon 60 minuta pasivnu
vazodilataciju (kada može nastati kolaps). Stoga se
hidrokineziterapija uglavnom sprovodi u idiferentnoj
zoni u kupkama ograničenog trajanja, prosečno 20 do
30min
 Biološko delovanje

 Drugo svojstvo su mehaničke osobine odnosno sila potiska i

sila pritiska. Sila potiska prema Arhimedovom zakonu, dovodi
do pojave da telo potopljeno u vodu postaje lakše za težinu
istisnute tečnosti, tako da telo potopljeno u vodu ima samo 10%
telesne težine. To omogućava izvodjenje pokreta sa značajno
manjom mičićnom snagom i sa manjim opterećenjem na
segmente. Ovo je od jedinstvenog značaja za pacijente koji
nemaju dovoljnu mišićnu snagu, ni obim pokreta, niti smeju da
se oslone na ekstremitet na suvom (traume lokomotornog
aparata). Hidrovežbe tako omogućavaju bržu motornu
reedukaciju u biomehaničkim okolnostima koje odgovaraju
prirodnim aktivnostima (hod). Angažman mišića se može
povećati u vodi ukoliko se promeni smer pokreta, brzina pokreta
ili se vežba uz dodatak otpora (plovke). Sila pritiska dovodi do
pražnjenja kapilarnog bazena i redukcije otoka.
 Biološko delovanje

 Treće svojstvo vode je da je ona odličan

rastvarač, tako da se mogu dodavati različita
hemijska sredstva odredjenog biološkog
delovanja ili su već u njoj prirodno rastvoreni
(ugljen dioksid, radon, jod, eterična ulja, razne
soli i sl).
 Način primene:

Sve hidroterapijske procedure se dele na opšte i lokalne.

 Opšte –sprovode se u bazenu ili kadama
 Lokalne- sprovode se u kadicama
Prema temperaturi vode hidroterapija može biti hladna (10-20°C),
sveža (21-27°C), mlaka (28-33°C), indiferentna(34-35°C), topla
(36-38°C) i vrela (39-42°C).
 Temperatura vode i trajanja procedure odredjuje se prema cilju
vežbi i prema stanju pacijenta.
 Indikacije i kontraindikacije za hidroterapiju

Indikacije:
 Sve bolesti i povrede kod kojih je indikovana kineziterapija mogu
se sprovoditi i u vodi ako ne postoje kontraindikacije.
Kontraindikacije:
 Ne bi trebalo primenjivati opštu hidroterapiju kod bolesnika sa
težim srčanim kožnim i urogenitalnim bolestima i epilepsije. Kod
inkontinentnih i bolesnika sa dekubitalnim ulceracijama može se
sprovoditi opšta hidroterapija u odvojenim kadama (Hubbard
tank-kada u obliku leptira za asistirano vežbanje).
 FOTOTERAPIJA
Primena svetlosne energije u fizikalnoj medicini naziva se
fototerapija. Svetlost zauzima dijapazon elektromagnetnog
zračenja izmedju mikrotalasa i rendgenskih zraka.
Fototerapija se deli na:
Terapiju infracrvenim zracima
Terapiju ultravioletnim zracima
Terapiju laserom male snage
U oblast fototerapije spadaju i helioterapija, terapija
polarizovanim svetlom, hromatoterapija, terapija vidljivom
svetlošču i polihromatskim svetlosnim diodama male snage.
 Klasična podela fototerapija

Fototerapija

IC vidljivi deo UV
780-1mm 380-780nm 10-380nm

ICB-tamni ICA-svetleći UVA UVB

1500n-3000nm 780n-1500nm 320-380nm 280-320nm

ICC
UVC
3000nm-1mm
10-280nm
 Infracrveno zračenje

 Ifracrveno zračenje obuhvata deo elektromagnetnog spektra

većih talasnih dužina (od 780nm do 1mm) od vidljivog crvenog
spektra. Njegovo osnovno delovanje je toplotno usled povećanja
molekularnih vibracija u obasjanom tkivu. Veštački izvori mogu
biti sijalice 770-1500nm (ICA-kratki prodiru 5 do 10mm), ili
lampe 1500-12500nm (ICB i ICC dugi talasi-prodiru 2mm).
Prodornost zavisi od talasne dužine i iznosi 1-2cm. Dozira se do
izazivanja oligotermne doze podešavanjem rastojanja izvora i
ugla radijacije (dupliranje rastojanja smanjuje intenzitet za 4 puta,
a maksimalan intenzitete postiže se pri perpendikularnom
delovanju)

 Delovanje i indikacije i kontraindikacije su iste kao za

termoterapiju sa jednim izuzetkom da se ne primenjuju kod
fotodermatoza.
 Ultravioletno zračenje

 Ultravioletno zračenje je visoko energetsko

zračenje iz dela elektromagnetnog spektra od
10nm do 380nm odnosno izmedju vidljive
svetlosti i X zraka (UVA, UVB UBC). Veštački
izvori su živine lampe (kvarcne lampe) i
fluoresentne lampe. Prodiru do 1mm.
 Biološka delovanja
Nakon absorpcije energije fotona dolazi do fotofizičkih i
fotohemijskih reakcija u tkivu koje imaju za posledicu iniciranje
procesa biosinteze, promenu jonske koncentracije i promene
akcionog potencijala. Fiziološki efekti ovakvog promena
ispoljavaju se:
 kao upalna reakcija (eritematozna reakcija i reda-fotodermatitis)
usled destrukcije spinoznog sloja sa hiperemijom i zaštitnom
reakcijom u vidu pojačane pigmentacije (tamnjenje) i zadebljanja
kože.
 analgezija,
 transformacija vitamina D u D1 formu iz 7 dehidrosterola u koži
 promena imunološke reaktivnosti (imunosupresija-supresija
supresornih Tlimfocita).
 baktericidno delovanje
 povoljni efekti u psorijazi i drugim kožnim oboljenjima
nepoznatog mehanizma delovanja uz fotosenzibilizator (PUVA)
ili kombinacija UVA i UVB
 Neželjene reakcije
 Neželjene reakcije su česte i opasne:
 fototoksična solarni dermatitis (opekotine do
opekotinskog šoka)
 fotoalergijska reakcija.

 solarna elastoza i keratoza, carcinom kože,

 fotokeratitis, katarakta
 Tehnika primene
 Dozira se pažljivo (zbog mnogobrojnih neželjnih efekata)i individualno
postupkom koji se naziva odredjivanje biodoze ili minimalne eritemne doze
(MED) uz pomoć biodozimetra. Doze mogu biti: suberitemne do 1MED,
eritemno 1-5MED, i hipereritemno zračenje, preko 5MED. Primenjuje se uz
obavezne mere zaštite

 1 biodoza je najmanje trajanje zračenja (min) sa određenom kvarcnom

svetiljkom i sa određenog rastojanja (30 ili 50cm) koje izaziva pragovni
(najslabiji) eritem jasnih granica

 Biodozimetar je komad materijala 20x5cm sa 6 pravouglih otvora veličine

0,5x1,5cm), koji se postavi na volarnoj strani podlaktice ili na regiji na kojoj će
se primeniti zračenje i postupno izlaže UV zračenju, rezultati se čitaju za 24h
 Indikacije i kontraindikacije:

 Indikacije: rahitis, usporeno zarastanje rana i kalusa

osteomijelitis, bolna stanja u reumatologiji i neurologiji, kožna
oboljenja (psorijaza, vitiligo, alopecija, acnae i.sl.)
hiperbilirubinemija kod dece.
 Kontraindikacije su brojne: malignitet ili malignitet kožni u
porodici, hemoragijski sindrom, SLE, fotodermatoze (porfirija,
hydro aestivalis, keratosis follikularis xeroderma pigmentosum,
pemfiogus) imunosupresija, uremični i hepatični sindrom,
hipertireoidizam, katarakta neurovegetativna distonija
 Povećana osetljivost na UV:
Kod izlaganja sunčevoj svetlosti treba imati u vidu povećanu osetljivost na UV
zračenje koja postoji kod odredjenih endogenih i egzogenih stanja:

 Regija kože (tabani, LS, grudi, leđa, lice..)

 Fiziološka stanja (pubertet, graviditet,laktacija, menstrualni period)
 Patološka stanja (ekcem, hipertireoza,..)
 Prethodna primena agenasa (IC, KT, galv, toplotne procedure)
 Prisustvo fotosenzibilizatora (endogenih-adrenalin, insulin, tiroksin, žučne
boje, hematoporfirin; i egzogenih-eozin, rivanol, metilplavo, soli zlata,
srebra.žive i bizmuta, penicillin, sulfonamidi).
Polarizovano svetlo (Bioptron)
Polarizacija –oscilacija svetlosnih talasa u
jednoj ravni (sistemom prelamanja)
☺ 400-2000nm

☺ prodiranje 2-2,5cm
☺ 40mw/cm

☺ 2,4J/cm

☺ 20W snaga
☺ površina 18 cm
Polarizovano svetlo (Bioptron)
 primena
 očistiti mesto iradijacije
 zaštiti oči
 primena pod uglom od 9o st
 na udaljensoti od 5 cm do 10 cm
 trajanje 4-6minuta
 dejstva
 na oksidoreduktivne procese
 na imunološki sistem
 Blago termičko delovanje
 efekti
 poboljšana regeneracija, smanjenje bola…
 Laser male snage

 Laserska svetlost je stimulisana emisija

elektromagnetnog zračenja iz spektra
nejonizujućeg zračenja, talasne dužine od 1nm-
1mm, (UV, vidljivi i IC). U fizikalnoj medicni
koriste se najčešće diodni laseri talasne dužine
od 660 do 904nm.
Osobine laserske svetlosti

MONOHROMATIČNOST
VELIKA KOHERENCIJA
MALA DIVERGENCIJA

VELIKA ENERGIJA
Glavna dejstva lasera male snage

Biomodulatorni efekti
Atermički efekti
Bez morfološke izmene
obasjanih tkiva
 Biološka delovanja

 Predpostavljeni mehanizam delovanja je dvojak.

S jedne strane stoje lokalna zbivanja u vidu
metaboličkih izmena unutar tkiva, a usled
promena bioenergetskog stanja. S druge strane
su refleksna zbivanja, bilo da su nastala
primarnim delovanjem laserske svetlosti na
aferentne ekscitabilne strukture, ili da su nastala
kao odgovor na primarna metabolička zbivanja.
 Biološka delovanja

 Glavna biološka delovanja lasera su analgezija,

antiedematozni antiinflamatorni efekat i
regenerativni efekat. Mehanizam je složen i
nedovoljno ispitan. Pri tom treba imati u vidu da
je struktura tkiva složena i dinamična a da samo
zračenje može imati različite karakteristike.
 Tehnika primene

 Proskripcija lasera podrazumeva izbor talasne dužine, frekvence,

veličinu doze, topografsko anatomski opis mesta i načina
aplikacije kao i ukupan broj i učestalost tretmana.
 Doza još uvek nije ustanovljena smatra se da je dovoljna doza 1
do 4 J po tačci do ukupne dnevne doze 15 J za lasere talasne
dužine 904 nm i do 40 J za tipove manjih talasnih dužina.
 Najčešće se koristi tehnika direktnog kontakta aplikatora sa
tkivom, a može se primeniti i sa male udaljenosti od površine
(0,5 do 1cm).
 Tokom aplikacije sprovode se mere zaštite očiju pacijenta i
terapeuta.
 Indikacije
i kontraindikacije
Indikacije:
 Klinička primena lasera je vrlo široka i obuhvata niz
sindroma u reumatologiji, ortopediji, sportskoj
medicini, ginekologiji, dermatovenerologiji, hirurgiji,
stomatologiji u kojima dominiraju bol, inflamacija i
otežana reparacija tkiva.
Kontraindikacije:
 Aplikacija u trudnoći na predeo uterusa, na područja
očiju, štitne žlezde, tumora i hemoragija.