Fakultet islamskih nauka u Sarajevu

Katedra za Hadis

Februar, 2015
Mr. hfz. Kenan Musić
Sira u kontekstu islamskih znanosti

ِ ‫فَا ْعلَ ْم أَنَّهُ ََل ِإلَ ٰـهَ ِإ ََّل اللَّـهُ َوا ْست َ ْغ ِف ْر ِلذَن ِب َك َو ِل ْل ُمؤْ ِمنِينَ َو ْال ُمؤْ ِمنَا‬
‫ت ۗ َواللَّـهُ يَ ْعلَ ُم‬
‫ُمتَقَلَّبَ ُك ْم‬
‫َو َمثْ َوا ُك ْم‬
Znaj da nema boga osim Allaha! Traži oprosta za svoje
grijehe i za vjernike i za vjernice! Allah zna kud se
krećete i gdje boravite. (Muhammed, 19)

‫سو َل اللَّـ ِه‬

ُ ‫َوا ْعلَ ُموا أ َ َّن فِي ُك ْم َر‬
Znajte da je među vama Božiji poslanik! (El-Hudžurat,7)
Korpus islamskih znanosti
Vrela islamskih nauka Sistematizacija spoznaja
 Hadiska nauka
 Objava, Kur’an  Tefsirska nauka
 Pravne nauke (fikh...)
 Sunnet, hadis  Edeb (nauka o suluku)
 Akaid (načela vjerovanja)
 Sira (životopis) muslimanska
historijografija
Zadatak upoznati i voljeti
Intelektualna i emocionalna veza sa Pečatom svih
poslanika Muhammedom, s.a.v.s.

ُ ‫أ َ ْم لَ ْم يَ ْع ِرفُوا َر‬
َ ‫سولَ ُه ْم فَ ُه ْم لَهُ ُمن ِك ُر‬
َ‫و‬
Ili oni ne poznaju Poslanika svoga, pa ga
zato poriču? (El-Mu’minun, 69)
Poznavanje ličnosti Poslanika, s.a.v.s., u šerijatsko
pravnom smislu je...
Nužne spoznaje Specifična znanja
 Ostvarivanje vrijednosti u
 Veza sa Gospodarom zajednici

 Individualni ibadeti  Organizacija muslimanskog

društva

 Međuljudski odnosi...  Sistemi vođenja,

usmjeravanja i
oplemenjivanja zajednice...
 Veličanstveno je svjedočanstvo o Muhammedu, , iznio Heraklije, vladar Bizantije, najsnažnije
imperije u vrijeme Muhammeda, . Čuo je ovaj vladar da je među njegovim ljudima prisutan i
Ebu Sufjan, čovjek koji tada nije bio musliman, štaviše, bio je najžešći neprijatelj Muhammeda,
. Heraklije je zatražio da dovedu Ebu Sufjana i kada je on stao pred njega, ovaj ga je upitao:
“Kakvo je Muhammedovo porijeklo?” Ebu Sufjan reče: “On je iz ugledne porodice.” Dalje
Heraklije upita: “Je li Muhammed sklon laganju?” Ebu Sufjan odgovori: “On nikada nije slagao.”
Ebu Sufjan je kasnije, prenoseći ovo kazivanje, spomenuo da je tada poželio da slaže, ali ga je
bilo stid, iako tada nije bio musliman, da se zabilježi da je on ikada na bilo koga slagao. Iako
tada nije bio musliman, imao je svoje vrijednosti i principe koji su ga doveli da primi islam.
Dalje ga je Heraklije pitao: “Hoće li Muhammed ikoga prevariti?” Ebu Sufjan odgovori: “Nikada
nikoga nije prevario.” Heraklije upita: “Povećava li se broj muslimana ili se smanjuje?” Ebu
Sufjan odgovori: “Svakim se danom povećava.”
Heraklije nastavi s pitanjima: “Je li se ko odmetnuo od islama i sljedbenika Muhammeda nakon što
je primio islam.” Ebu Sufjan odgovori: “Niko se od njih nije odmetnuo.” Takva je prava vjera, ko
je upozna ne može je ostaviti, to je najljepše piće i najljepša hrana kojom se naše duše trebaju
napojiti i nahraniti.
Heraklije je onda zašutio, a zatim upitao Ebu Sufjana: “Šta vam naređuje Muhammed?” Ebu Sufjan
je, iako nije bio musliman, predstavio kratko i jasno šta je islam i šta je bit islama, te je kazao:
“Naređuje nam da obavljamo namaz, naređuje nam iskrenost, čednost i čestitost i naređuje
nam održavanje rodbinskih veza.” Tada je Heraklije, iako vladar najveće imperije u vrijeme
Muhammeda, , rekao: “Ako je tako, Ebu Sufjane, kako ti tvrdiš, onda će Muhammed vladati
na ovom mjestu gdje moje noge danas stoje.” Tako se uistinu i desilo. Svjedočanstvo Ebu
Sufjana, najžešćeg neprijatelja Muhammeda, , u to vrijemo, nešto je što povijest prije toga
rijetko bilježi – da neprijatelj iskreno posvjedoči kakav je bio Muhammed, .
Karakteristike Resulullaha
 ‫ خير البشر‬najbolji čovjek

 ‫ الحبيب‬miljenik Uzvišenog Gospodara

 ‫ سيد ولد آدم‬prvak svih Ademovih, a.s., sinova

 ‫ صاحب الشفاعة‬Šefaatdžija, zagovornik za sve ljude i za

vjernike posebno

 ...
Opis u časnom Kur’anu I
َ ‫علَ ْي ِه َما‬
ٌ ‫عنِت ُّ ْم َح ِر‬
‫يص‬ َ ‫سو ٌل ِ ِّم ْن أَنفُ ِس ُك ْم‬
ٌ ‫ع ِز‬
َ ‫يز‬ ُ ‫لَقَ ْد َجا َء ُك ْم َر‬
‫علَ ْي ُكم‬
َ
‫وف َّر ِحي ٌم‬
ٌ ‫ين َر ُء‬ َ ‫ِب ْال ُمؤْ ِم ِن‬
Došao vam je Poslanik, jedan od vas, teško mu je što
ćete na muke udariti, jedva čeka da Pravim putem
pođete, a prema vjernicima je blag i milostiv.
(Et-Tevba, 128)

Zašto izučavamo njegov, s.a.v.s., životopis – da ga slijedimo – ulazak u

Pokornost Poslaniku, s.a.v.s.

َ ‫س ْلن‬
‫َاك‬ َ ‫ع اللَّـهَ ۖ َو َمن ت َ َولَّ ٰى فَ َما أ َ ْر‬ َ ‫طا‬ َ َ ‫سو َل فَقَ ْد أ‬
ُ ‫الر‬
َّ ‫َّمن يُ ِط ِع‬
ً ‫علَ ْي ِه ْم َح ِفي‬
‫ظا‬ َ

Onaj ko se pokorava Poslaniku pokorava se i Allahu; a onaj ko

glavu okreće – pa, Mi te nismo poslali da im čuvar budeš.
(EnNisa, 128)

ُ‫ْف الَ نُ ِحبُّه‬

َ ‫يُ ِحبُّنَا َكي‬
‫ب‬َّ ‫المرء مع من أَ َح‬
Nasljedstvo Muhammeda, s.a.v.s
 ‫تركتكم على المحجة البيضاء‬

َ‫ان يَ ْر ُجو اللَّـه‬ َ ‫سو ِل اللَّـ ِه أ ُ ْس َوة ٌ َح‬

َ ‫سنَةٌ ِلِّ َمن َك‬ َ ‫لَّقَ ْد َك‬
ُ ‫ان لَ ُك ْم ِفي َر‬
ً ِ‫َو ْاليَ ْو َم ْاْل ِخ َر َوذَ َك َر اللَّـهَ َكث‬
‫يرا‬
Vi u Allahovom Poslaniku imate divan uzor za onoga
koji se nada Allahovoj milosti i nagradi na onome
svijetu, i koji često Allaha spominje.
(El-Ahzab, 21)
Postepenost – lekcija iz Sire
Korak po korak u razumijevanju SIRE

Znanje – razumijevanje – primjena

‫قليل مَ القفه خير مَ كثير مَ العلم‬

Problem našeg doba je...

Procesi
 Amr b. Luhaj ‫عمرو بن لحي‬  Vođama i onima koji ih
 Životopis – priča o borbi slijede
tevhida za prostor  Siromašnim i bogatim
 Praktičan primjer i  Vlastodršcima i onima koji
nisu na vlasti
metod življenja Božije
Objave  Vjera, politika, ekonomija,
društveno uređenje,
 Sira nam treba jer je međuljudski odnosi, moral
ogledalo u kojem se i etika, pa čak i
može ogledati svaka međunarodni odnosi
muslimanska zajednica...
 Cilj je vratiti se  Popravljanje stanja
Gospodaru kroz ummeta islama kroz
intelektualnu spoznaju prizmu življenja
i emocionalno vrijednosti i ostarivanja
doživljavanje drugog u modernosti...
dijela našeg šehadeta...
Vrijednosti i ljudi
 Predislamski arapi imali  Poslan sam da usavršim
vrijedosti ugostiti plemenite ljudske ćudi...
musafira, poštovati riječ,
dostojanstvo...
‫بعثت ألتمم مكارم األخالق‬

Sira, životopis, putovanje je sa

procesom ispunjavanja misije
posljednjeg Božijeg Poslanika,
s.a.v.s.
Resulullah, s.a.v.s., je izveo čovječanstvo iz
tmina u svijetlost. Osposobio nas je,
prenošeći Božiju riječ, da se oslobodimo
robstva ljudima i stvorenom, te jedino
Gospodaru budemo potčinjeni slobodnom
voljom svojom.
‫العرب الصحارى والقفار‬
Arab u jeziku znači pustinja i pustoš, a ukazuje se na
zemlju bez vode i biljaka. Od drevnih vremena se ova riječ
upotrebljava za poluostrvo – Arabijsko poluostrvo...
Region sjeverno do Šama, istočno do Arapskog zaljeva i
značajan dio južnog Iraka, zapadno do Crvenog mora i
Sinajske gore i južno do Indijskog okeana. Oko tri miliona
kvadratnih kilometara prostora uglavnom pustinje.
Slobodni ljudi jer nisu ih susjedne imperije pokorile –
Bizantija i Perzija.
Arapi
‫العرب البائدة‬
Iščezli arapi, poput Ada, Semuda, Amlaka i drugih. Nemamo
podataka o njima.
‫العرب العاربة‬

Potomci Ja’ruba ibn Ješdžuba ibn Kahtana, zovu se Kahtanci.

‫قحطانية‬Njihovo porijeklo je iz Jemena od dva plemena Humejr i
Kehlan (‫)حمير وكهالن‬

‫العرب المستعربة‬
Potomci Ismaila, a.s., zovu se Adnanije ‫عدنانية‬
Ibrahim, a.s.
Ibrahim, a.s., Ar sa obala Eufrata, Palestina, Egipat, a zatim opet dolazi u
Palestinu. Hadžer rodila Ismaila, pa joj zavidjela Sara. Naselio ih u
dolini u kojoj nema usjeva sa nešto hurmi i vode….
َ ُ‫ِإذا ً الَ ي‬
‫ضيِِّعُنَا‬
Oženio se Ismail iz plemena Džurhum...

‫عتَ َبةَ َبا ِب ِه‬َ ‫قولي له أن يُغَ ِيِّ َر‬

Kći Midada ibn Amra prvaka Džurhuma... oženio zatim se zahvalila
Allahu...
‫عتَبَةَ بَابِ ِه‬ َ ‫ت‬ َ ِِّ‫قولي له أن يُثَب‬
Tek se treći put susreo sa sinom kada je Ibrahim, a.s., uz pomoć Ismaila,
a.s., podigao Ka'bu
Zatim je Ibrahim, a.s., obznanio ljudima hadž i pozvao ljude...
‫‪Ismail, a.s.‬‬
‫‪ Deset sinova od kojih potiče dvanaest plemena – živjeli‬‬
‫‪u Mekki od trgovine mahom... Dakako, plemena su se i‬‬
‫‪iseljavala u okolne krajeve...‬‬

‫طفَى ِم ْن َولَ ِد إِب َْرا ِه َ‬

‫يم‬ ‫ص َ‬ ‫سلَّ َم إِ َّن َّ َ‬
‫َّللا ا ْ‬ ‫صلَّى َّ‬
‫َّللاُ َعلَ ْي ِه َو َ‬ ‫َّللا َ‬ ‫َّللاُ َع ْنهُ قَا َل قَا َل َر ُ‬
‫سو ُل َّ ِ‬ ‫ي َّ‬ ‫ض َ‬ ‫َع ْن َواثِلَةَ ب ِْن ْاأل َ ْسقَعِ َر ِ‬
‫طفَى ِم ْن قُ َريْش َبنِي هَا ِشم‬ ‫ص َ‬
‫شا َوا ْ‬ ‫طفَى ِم ْن َبنِي ِكنَانَةَ قُ َر ْي ً‬ ‫ص َ‬ ‫طفَى ِم ْن َولَ ِد ِإ ْس َم ِعي َل َبنِي ِكنَانَةَ َوا ْ‬‫ص َ‬ ‫ِإ ْس َم ِعي َل َوا ْ‬
‫طفَا ِني ِم ْن َب ِني هَا ِشم )مسلم‪ ،‬الترمذي)‬ ‫ص َ‬ ‫َوا ْ‬

‫سلَّ َم َعلَى ْال ِم ْن َب ِر فَقَا َل‬ ‫َّللاُ َعلَ ْي ِه َو َ‬‫صلَّى َّ‬ ‫ي َ‬ ‫ام النَّ ِب ُّ‬‫ش ْيئًا فَقَ َ‬
‫س ِم َع َ‬ ‫سلَّ َم فَ َكأَنَّهُ َ‬ ‫صلَّى َّ‬
‫َّللاُ َعلَ ْي ِه َو َ‬ ‫َّللا َ‬ ‫سو ِل َّ ِ‬‫َّاس ِإلَى َر ُ‬ ‫َجا َء ْال َعب ُ‬
‫َّللا َخلَقَ ْالخ َْلقَ فَ َج َعلَنِي‬ ‫ب ِإ َّن َّ َ‬ ‫َّللا ب ِْن َع ْب ِد ْال ُم َّ‬
‫ط ِل ِ‬ ‫س َال ُم قَا َل أَنَا ُم َح َّم ُد ب ُْن َع ْب ِد َّ ِ‬ ‫َّللا َعلَي َْك ال َّ‬
‫سو ُل َّ ِ‬ ‫َم ْن أَنَا فَقَالُوا أ َ ْن َ‬
‫ت َر ُ‬
‫ِفي َخي ِْر ِه ْم ِف ْرقَةً ث ُ َّم َج َعلَ ُه ْم ِف ْرقَتَي ِْن فَ َج َعلَ ِني ِفي َخي ِْر ِه ْم ِف ْرقَةً ث ُ َّم َج َعلَ ُه ْم قَ َبا ِئ َل فَ َج َعلَ ِني ِفي َخي ِْر ِه ْم قَ ِبيلَةً ث ُ َّم َج َعلَ ُه ْم‬
‫سبًا ) الترمذي)‬ ‫بُيُوتًا فَ َجعَلَنِي فِي َخي ِْر ِه ْم بَ ْيتًا َو َخي ِْر ِه ْم نَ َ‬
Vlast na Arabijskom poluotoku

Krunisani vladari, ali ne i nezavisni, a drugu skupinu prvaci i starješine

plemena sa sličnim položajem kao i krunisani vladari. Većina drugih su
imali neovisnost, a neki su bili podređeni krunisanim kraljevima.

Kraljevi su bili u Jemenu, Alu Gassanski kraljevi, Hire, a ostali nisu bili
krunisani. Sura Sebe govori o vlasti u Jemenu, petnaest stoljeća prije
nove ere. U konačnici Jemen su od stanovnika preuzeli Rimljani i
Abesinci. Nakon nekoliko perioda slobode Perzija etablira svog
namjesnika u Jemenu. Posljednji Bazan koji je primio islam 638.
godine, čime se završio perzijski utjecaj na Jemen.

Vlast u Meki, Ismail, a.s., zatim njegova dva sina Nabit i Kajdar, preselio u
137. godini života. Djed Medad kasnije vodio grad i ostala u rukama
Džurhuma sve do vremena Adnana od potomaka Ismaila kada je
Nabukadonosor napadao poluotok iz Iraka.
Bilal, r.a., mujezin Resulullaha, s.a.v.s., na
samrtnoj postelji

َ ‫قى األ َ ِحبَّةَ ُم َح َّمدًا َو‬

ُ‫ص ْحبَه‬ ٰ ‫غدًا أ َ ْل‬
َ ُ‫َوا َط ْربَاه‬

Blago li meni! Sutra se susrećem sa voljenim,

Muhammedom i njegovim ashabima...

Jedan dječak upitao je svoga oca: “Babo, zašto se ime Muhammeda, , uvijek
vezuje uz ime Uzvišenog Boga?” Otac je odgovorio: “Sine, zato što svijetu niko
nije donio više dobra od Muhammeda, .”