4 Kapitulua Lurruntzea

4. KAPITULUA.
LURRUNKETA ETA EBAPOTRANSPIRAZIOA
4.1 Lurrunketa
4.1.1.Definizioa
4.1.2. Atmosferaren ahalmen lurruntzailea
4.1.3 Ahalmen lurruntzailearen neurkera
4.1.4 Lurrunketa-tasaren neurketa
4.2 Transpirazioa
4.2.1 Definizioa
4.2.2 Transpirazioaren mekanismoa
4.2.3 Transpirazioan eragina duten faktoreak
4.2.4 Zimeldura-puntuaren kontzeptua. Erretentzio-ahalmenaren
kontzeptua.
4.2.5 Transpirazioaren neurketa
4.3 Ebapotranspirazioa
4.3.1 Definizioa
4.3.2 Urteko batez besteko balorearen ebaluazioa
4.3.2.1 Balantze hidrologikoaren bitartez
4.3.2.2 Formula enpirikoen bitartez
4.3.3 Hileroko ebapotranspirazioaren ebaluazioa
Lainoaren sorkuntza
Kondentsazioa
Airea eta
ur-lurrina
Lainoaren lurrunketa eguzkia dela eta
Lurrunketa eta prezipitazioa
4.1 Lurrunketa
4.1 LURRUNKETA 4.1.1.Definizioa
4.1.2. Atmosferaren ahalmen lurruntzailea. Dalton-en legea
4.1.1 Definizioa
 Lurrunketaren definizioa:
 Egoera likidotik egoera gaseosora pasatzeko prozesua,
metodo fisikoetatik
 Prozesuaren ezaugarriak
 Energiaren aldaketa (hozte- eta berotze-prozesua)
 Airean dagoen uraren lurrin-presioa (e) (Pa, muz)
 Oreka dagoenean, Asetasun-tentsioa (ea) (Pa, muz)

4.1 LURRUNKETA
4.1.1 Definizioa 20 ºC tenperatura - airea

Presio atmosferikoa (1 bar)
Lurruntze arrunta
20 ºC tenperatura - ura
Tenperatura Lurrin-presioa
4.1 LURRUNKETA
15ºC 0,18 muz 0,018 bar
Airea
20ºC 0,25 muz 0,0245 bar
20 ºC tenperatura –
Asetasun-presioa = 0,25 muz 100ºC 10,33 muz 1,012 bar
Asetasun-tentsioa = f (T, likidoa)

LIKIDO BATEN ETA BERE LURRINAREN ARTEKO OREKA LORTU
DENEAN LIKIDO HORREN LURRINAK EGITEN DUEN PRESIOA.
Lurrun-presioa lurrun-fasean dagoen substantzia baten eta lurrun-fasean ez dagoen

substantzia beraren arteko oreka termodinamikoa gertatzen denean existitzen den
presioa da. Likidoek eta zenbait solidok gas egoerara igarotzeko joera daukate, eta gas guztiek daukate
likidora edo solidora kondentsatzeko joera. Lurrun-presioaren orekak likido edo solido baten lurruntze-tasa
adierazten du. Molekulek eta atomoek likidotik edo solidotik ihes egiteko duten joera erakusten du.
Substantzia batek tenperatura normalean lurrun-presio altua badauka, hegazkorra dela esan ohi da.
Kontzeptu hau ulertzeko adibide on bat ur-lurruna da. Airea ur-lurrunez aserik dagoenean,
uraren kondentsazio-tasa eta bere lurruntze-tasa orekan daude. Puntu honetan, airearen
hezetasun erlatiboa %100ekoa da eta ur-lurruna gehitzen bada, edo tenperatura jaisten bada,
kondentsazioa gertatuko da. Oro har, tenperatura altuagoetan lurrun-presioa altuagoa da.
4.1 LURRUNKETA
15ºC 0,18 muz 0,018 bar
20ºC 0,25 muz 0,0245 bar
100ºC 10,33 muz 1,012 bar
Asetasun-tentsioa = f (T, likidoa)
Sistema itxia
Lurruntze-abiadura = Kondentsazio-abiadura

Bi faseen arteko oreka
H2O (l)  H2O (g)
4.1 LURRUNKETA
15ºC 0,18 muz 0,018 bar
45ºC 1 muz 0,098 bar
100ºC 10,33 muz 1,012 bar
11,0
10,0
9,0
lurrin-presioa ( muz)
8,0
7,0
6,0
5,0
4,0
3,0
2,0
1,0
0,0
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100
tenperatura (ºC)
4.1 LURRUNKETA
15ºC 0,18 muz 0,018 bar
20ºC 0,25 muz 0,0245 bar
IRAKITE-PUNTUA 100ºC 10,33 muz 1,012 bar
LIKIDO BATEN PARTIKULA GUZTIAK GAS EGOERARA

PASATZEKO BEHAR DEN TENPERATURA. Plurrina = Pkanpokoa
IRAKITE PUNTUA EZ DA BERDINA TOKI GUZTIETAN, 20 ºC tenperatura - airea
IRAKITE PUNTUA, LURRIN PRESIOA ETA Presio atmosferikoa (1 bar)
KANPOALDEKO PRESIO ATMOSFERIKOA BERDINA
DENEAN EMATEN DA.
100 ºC tenperatura
4.1 Lurrunketa
4.1.2. Atmosferaren ahalmen lurruntzailea.
4.1.2 Atmosferaren ahalmen lurruntzailea
Definizioa:
1. Lurrunduko litzatekeen ur-altuera (mm), baldin eta, une
bakoitzean, errekurtso baliagarriak eta faktore
hidrometeorologiakoen bitartez lurrun litezkeenak
gutxienez berdinak izango balira.
Alegia, lurrun litekeen ur-kantitaterik handiena da.
2. Uretan blai dauden gainazal porodunetatik irtendako ur-lurrinaren

kantitatea.
3. Azalera txikiko eta sakontasun eskaseko ur-gainazal libreetatik sortutako

ur-lurrinaren kantitatea
4.1 Lurrunketa
4.1.2 Atmosferaren ahalmen lurruntzailea
Definizioa: lurrun litekeen ur-kantitaterik handiena da.
Ahalmen lurruntzailean eragina duten

faktoreak:
-Defizit higrometrikoa
-Airearen tenperatura
-Intsolazioa
-Haizearen abiadura eta turbulentzia
-Presio barometrikoa
-Uraren gazitasuna
4.1 LURRUNKETA
Ahalmen lurruntzailean ea-e1 ea-e2 ea-ea
eragina duten faktoreak: e1 e2
ea
-Intsolazioa
-Uraren gazitasuna
Defizit higrometrikoa (muz, bar,… ) = ea – e

ea = azalean dagoen uraren tenperaturari dagokion uraren lurrin- edo asetasun-presioa
e = uraren gainean dagoen airearen lurrin-tentsioa
Dalton-en legea: E  K (ea  e)

E = lurruntze-tasa edo lurrunketa-altuera (mm)
K = hasierako baldintzak kontuan hartzen dituen faktorearen balioa (mm/muz edo mm/bar)
e= presioaren unitateak (muz, bar)
ea= presioaren unitateak (muz, bar)
Lurruntzearen abiadura eta beraz lurruntzearen

altuera defizit higrometrikoarekiko proportzionala da
4.1 LURRUNKETA Ahalmen lurruntzailean eragina duten faktoreak:
-Intsolazioa
Airearen tenperatura -Uraren gazitasuna
“Hezetasun absolutua“ airearen bolumen-unitatean dagoen ur-lurrinezko

masa. Halaz ere, kontzeptu hau ez da oso erabilgarria. Airearen bolumen unitatean, nolabait
esateko, kabitzen den ur-lurrina diferentea da tenperaturaren arabera. Hots, tenperatura altu
batean airea lurrinez saturatzeko behar den kantitatea tenperatura apal batean behar dena
baino askoz gehiago da.
Beraz, hezetasunaren adierazpena ez da hezetasun absolutuaren funtzioa, baizik eta airea

lurrinaz zenbateraino beteta dagoenarena. Hori neurtzeko "hezetasun erlatiboa" definitzen
da: airearen bolumen-unitatean dagoen lurrin-masaren eta tenperatura
horretan bolumen-unitatea saturatzeko beharko litzatekeen lurrin-masaren
arteko erlazioa.
Asetasun-tentsioa tenperaturarekiko zuzenean aldatzen da.

Ahalmen lurruntzailea airearen tenperaturarekiko zuzenean aldatzen da
4.1 LURRUNKETA Ahalmen lurruntzailean eragina duten faktoreak:
-Intsolazioa
Hileroko batez besteko tenperatura
-Uraren gazitasuna
Abuztua Uztaila
Iraila
Ekaina
Urria
Maiatza
Azaroa
Abendua
Apirila
Urtarrila
Martxoa
Otsaila
Atmosferaren ahalmen lurruntzailea

Ahalmen lurruntzailean eragina duten faktoreak:
4.1 LURRUNKETA
-Intsolazioa
Intsolazioa -Presio barometrikoa
-Uraren gazitasuna
Definizioa: Azal batek eguzkitik jasotzen duen energiaren kantitatea (kW/m2)
Urak lurruntzeko absorbatzen duen beroa

eguzkiak ematen dio, beraz, zenbat eta
eguzki-erradiazio handiagoa, orduan eta
lurruntze-tasa handiagoa.
Ur-masa handiek eta sakonek beroa

metatzen dute, beraz udaberri eta uda
hasieran lurruntze-tasa txikiagoa da
dagokiona baino, tenperaturari begiratuz
gero.
(kWh/m2 eta urteko)

Irradiazio globala - (kWh/m2 )
Eguzki-elektrizitatea (kWh/kWp)
Irradiazio global horizontala - (kWh/m2 )
Urteko Batezbestekoa (2004 - 2010)
(kWh/m2 )
Irradiazio global horizontala - (kWh/m2 )
(kWh/m2 )
4.1 LURRUNKETA
-Intsolazioa
-Uraren gazitasuna
Haizearen abiadura eta turbulentzia

1) Haizeak, airea urez asea egonda, ur gutxiago duen beste aire
batekin ordezka dezake eta orduan lurruntze-tasa handitzen da.
2) Alderantziz, haizeak ekar dezake urez asea dagoen airea eta

orduan lurruntze-tasa gutxitzen da. Herrialde heze eta ekuatorialetan
gertatzen da.
3) Gerta daiteke lurruntze-tasa ez aldatzea haizearen abiadurarekin
Normalean haizearen efektuak eragina handiagoa du ur-

masa handietan gainazal txikietan baino.
4.1 LURRUNKETA
-Intsolazioa
-Uraren gazitasuna
Presio barometrikoa:
Oso eragin txikia du. Altuerarekin, presioa jaisten doa eta lurruntze-tasa
gora joaten da.
Uraren gazitasuna:
Uraren lurrin-tentsioa gutxitzen joaten da bere baitan disolbaturik
dauden sustantzia-kopuruarekin. Beraz, lurruntze-tasa ere gutxituko da
(Raout-en legea)
Itsasoko ur gaziak ur gezak baino % 2-3 gutxiago lurruntzen da

4.1 Lurrunketa

a) Zuzena
 Ebaporimetroak (Wild, Piché)
 Lurrunketa-tankeak
o Lur mailan jarritako deposituak
o Lurperaturiko deposituak
o Depositu flotatzaileak
b) Formula enpirikoak
c) Metodo teorikoak
4.1 Lurrunketa
 Zuzena – Ebaporimetroak
 WILD ebaporimetroa
 PICHÉ ebaporimetroa
Alanbrezko-zirrindola
Xukapapera
4.1 Lurrunketa
Jartzen errazak eta emaitzak

 Zuzena – Lurrunketa - tankeak ez dira faltsutzen euri-tanten
 Lur mailan jarritako deposituak errebotearekin. Tenperaturak
eragina du tankea berotzen
delako
Mikrometroa
Anemometroa
Atseden-zilindroa
Termometro flotatzailea
A motako
tankea
Wheather Bureau (USA)
Diametroa: 121,9 cm
Altuera: 25,4cm
Ur-maila konstantea = 5 cm goi-ertzetik
4.1 Lurrunketa
 Zuzena – Lurrunketa - tankeak

 Lurperaturiko deposituak
Eguzki-izpien eta Tenperaturaren
eragina txikiagoa da
0,10 m
Emaitzak faltsu daitezke euri-tanten

errebotearekin
Lurperatutako Colorado
0,462 m
Tankea
0,914 m
4.1 Lurrunketa
 Zuzena – Lurrunketa – tankeak

 Depositu flotatzaileak
Oso erabiliak ur-azal handiekin (lakuak, urtegiak,….)
Instalatzeko zail xamarrak dira (egonkortasuna, amarratzea)

Emaitzak faltsu daitezke euri-tanten errebotearekin, olatuak,..
Colorado motako
Tanke flotatzailea
4.1 Lurrunketa
 Zuzena
 Lur mailan jarritako deposituak
Baldintza atmosferiko berdinak izanda, faktore hauek dira garrantzizkoenak:

tanke-mota, tankearen ezaugarriak, materiala, kolorea, pareten altuera eta abar.
Lur mailako tankeek lurperatukoek baina tasa handiagoak ematen dituzte,

pareten berotasuna dela eta
Tanke flotatzaileek eta lurperaturikoek emaitza berdintsuak ematen dituzte

toki berdinetan
4.1 Lurrunketa
 Zuzena
 Formula enpirikoak:
 Metodo teorikoak
Urteko edo hileko baloreak kalkulatzeko erabiltzen dira formula enpirikoen bidez
neurketa zuzenik ezean, datu meteorologiak erabilita.
Dalton-en legean oinarritzen dira E  K (ea  e)

Famatuenak: LUGEON, MEYER eta COUTAGNE
(ebapotranspirazioa)
4.1 Lurrunketa
 Zuzena
 Formula enpirikoak
 Metodo teorikoak:
a) Balantze energetikoa: lurruntzen den ura erradiaziotik dator bereziki
Rn
Er  (m / s)......... ..( mm / egun)
lv   w
Rn: erradiazio garbia (W/m2)

lv: lurruntze-bero sorra l v  2,5  10 6  2370  T ( J / kg)
T = airearen tenperatura (ºC)
w: uraren dentsitatea = 1000 kg/m3
4.1 Lurrunketa
 Zuzena
 Formula enpirikoak
 Metodo teorikoak: 0,622  k 2   a  u2 m
B  K ( Dalton )  ( )
z2 2 s  Pa
b) Metodo aerodinamikoa: erradiazioak ez du p   w  (ln )
eragin handirik, bai ordea lurrunaren garraioa z0
Ea  B  (ea  e)( m / s)......... ......( mm / egun) k = 0,4 ( Von Karman-en konstantea)
a: airearen dentsitatea ( 1,19 kg/m3 - 25 º C-tan)
u2: haizearen abiadura (m/s) z2 altueran (cm)
ea = azalean dagoen uraren T-ri dagokion uraren
asetasun-presioa (Pa) z0 = zimurdura (cm) , azaleraren arabera (taula ikusi)
17, 27T p = presio atmosferikoa (Pa)
237,3T w: uraren dentsitatea 1000 kg/m3
ea ( Pa )  611  e T : airearen tenperatura (ºC) Gainazala z0 (cm)
Orma, lohia 0,001
e = uraren gainean dagoen aireak daukan ur-lurrin-tentsioa (Pa) Ura 0,01-0,06
Larreak (h<10 cm) 0,1-2
e  Rh  ea 0  Rh  1 Larreak (10 cm< h < 50 cm) 2-5
Rh = hezetasun erlatiboa Landaretza 20
Arbolak 40-70
𝑠𝑓
𝑢2 𝑧2
u2: haizearen abiadura (m/s) z2 altueran (cm) =
𝑢𝑟 𝑧𝑟
Hainbat azalarentzat ebaki-faktorea (Sf )
Azalera mota Lazguneen luzera Ebakidura-faktorea
zo (cm) (Sf )
Orma 0.001 0.07
Itsasoa (bare) 0.01 0.09
Larre ebakia 0.07 0.14
Itxitura edo hesiak 8,5 0.21
Inguru urbanoa 40 0.31
Basoak 100 0.43
u2 = haizearen abiadura zr altueran

ur = haizearen abiadura r edo erreferentzia-altueran
z2 = Altuera berria
zr = Erreferentzia-altuera
sf = Ebakidura-faktorea (taula) metodo esperimentalen bidez lortua

u2: haizearen abiadura (m/s) z2 altueran (cm)
10,0
9,0
8,0
Velocidad u2 (m/s)
7,0
6,0
5,0
Sf urbanoa = 0,31
4,0
Sf basoa = 0,43
3,0
Sf barrerak = 0,21
2,0
1,0
0,0
0 0,5 1 1,5 2 2,5 3
altura z2 (m)
11,0
Lurrin - presioa (muz)
10,0
9,0
17, 27T
lurrin-presioa ( muz)
8,0
237,3T
7,0 ea ( Pa )  611  e
6,0
5,0
4,0
3,0
2,0
1,0
0,0
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100
tenperatura (ºC)
0,50
0,45
Lurrin presioa (muz) = f (T)
0,40
0,35 17, 27T

237,3T
0,30 ea ( Pa )  611  e
Pv (mca)
0,25
0,20
0,15 Lurrin presioa (muz) = f (T)

0,10
0,05
0,00
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30
T (ºC)
4.1 Lurrunketa
 Zuzena
 Formula enpirikoak Rn
 Metodo teorikoak: E a  B  (ea  e) Er 
lv   w
c) Metodo konbinatua   E r   Ea
(aerodinamikoa eta energetikoa konbinatuz) E  (m / s).......( mm / egun)
(Penman-en formula)    

4098  ea
 ( Pa /º C ) : asetasun-presioaren kurbaren gradientea
(237 ,3  T ) 2
ea = azalean dagoen uraren tenperaturari dagokion uraren lurrin- edo
asetasun-presioa

Cp  p
( Pa /º C )  : konstante psikometrikoa  65 Pa / ºC
0,622  lv Cp = 1005 J/kgºC airearen bero espezifikoa presio konstantepean
p = presio atmosferikoa (Pa)
lv: lurruntze-bero sorra (2,5 x106 – 2370 T) (J/kg)
4.1 Lurrunketa
4.1.4 Lurrunketa-tasaren neurketa (lurruntze erreala eta ez ahalmen lurruntzailea)
a) Ur-gainazaletatik sortzen den lurruntzea

b) Lur soiletatik sortutako lurruntzea
c) Landaretza duen lur soiletatik sortutako lurruntzea
Lurruntze totala hiru gainazal hauetatik dator.

Lurruntze txikiena ematen da ur-gainazaletan ematen dena.
4.1 Lurrunketa
4.1.4 Lurrunketa-tasaren neurketa (lurruntze erreala)
a) Ur-gainazaletatik sortzen den lurruntzea
Ahalmen lurruntzailearen balorea ezaguturik, lurruntze-tasaren balioa

haize nagusi edo menderatzaileen norabideko azaleraren balore eta
ur-sakonaren menpean dago.
Azalera txikietan eta ez oso sakonetan, intsolazioak eta

tenperaturak eragina handia dauka. Balioa lurruntze-tankeetan
ematen den balorearen antzekoa izaten da.
Azalera handiagoetan eta sakonagoetan lurruntze-tasa txikiagoa da

ahalmen lurruntzailea baino eta hori dela eta tankearen
zuzenketa-koefizientea erabili behar da:
Zuzenketa-koefizientea (adimentsionala)
Tanke-mota Urteko balorea tartea
A motako tankea, lur gainean: 0,7 0,6 – 0,8
Lurperatutako Colorado motakoa 0,8 0,75 – 0,85
Colorado motako tanke flotatzailea 0,8 0,7 – 0,82
4.1 Lurrunketa
b) Lur soiletatik sortutako lurruntzea

(landaretzarik gabea)
Ahalmen lurruntzailearen balorea ezaguturik, lurruntze-

tasaren balioa lur-mota batean lurrak daukan ur-kantitate
eta lur-motaren funtziokoa da.
Zuzenketa-koefizientea
Lur erabat asea Harea fina % 100
(zingiratsua) buztina % 75 - % 85
b.1 Lur asea

Lugeon,….
(formula enpirikoa)
Eremu asea ez da iristen Tarteko egoera lur asea eta b.2
lurrazalera kasuen artean
Geruza freatikoa
b.2 lurrazaletik urrun dago
TURK formula (aurrerantzean)
4.1 Lurrunketa
c) Landaretza duen lurretan edo lur soiletan sortutako lurruntzearen neurketa
c.1 Pisatze edo drainatze-lisimetroa
E  P  Q  R
P = ezaguna
Q = drainatzen den ura
R = lurrak atxikitzen duen ura
E = lurrunketa
Balantza-lisimetroa:
E  P  Q  R
A.- Aztertzen ari den Lurra (R)
B.- Balantza (R)
C.- Drainatzen den uraren bilketa Qazalpekoa)
D.- Isurtzen den uraren bilketa (Qazalekoa)
Isurketa - kolektorea
Sarrera Kutxa
lisimetriakoa
Baskula
erregistratzailea
Ur-bilketa eta Perkolazio - kolektorea

neurketa
Balantza-lisimetroa edo ebapotranspirometroa. Eskema

Juntura
Isurketa - kolektorea
Juntura
Infiltrazio-kolektorea
Kutxa
lisimetriakoa
Sarrera
Drainadura
Lisimetroaren dimentsioak: Baskula erregistratzailea
Luzera: 4.25 m Perkolazio edo azalpeko ura
Zabalera: 1,90 m
Sakonera: 2,40 m Azaleko isurketa-ura
Azalera: 8 m2
E  P  Q  R
Lisimetroa. Kanpoko aldea

4.1 Lurrunketa
c) Landaretza duen lur soiletatik sortutako lurruntzea
c.2 Lur naturalak edo entsegu-lursailak
Hainbat ehun m2-ko lursail naturaletan

prezipitazioak eta lurraren hezetasuna
neurtzen da hainbat puntutan. Lurruntzea
balantze hidrologikoaren bitartez
kalkulatzen da
E  P  Q  R
Lurpeko uren mugimendua badago,

zailtasunak izaten dira eta hori ekiditeko
alboko pantaila iragazgaitzak egiten dira
4.2 TRANSPIRAZIOA
4.1 Lurrunketa
4.1.1.Definizioa
4.2 Transpirazioa
4.2.1 Definizioa
4.2.4 Zimeldura-puntuaren kontzeptua. Erretentzio-ahalmenaren kontzeptua.
4.3.1 Definizioa
4.3.2.1 balantze hidrologikoaren bitartez
4.2 Transpirazioa
4.2 TRANSPIRAZIOA 4.2.1Definizioa
4.2.1 Definizioa 4.2.5 Transpirazioaren neurketa
Landareen sustraiek lurzoruan infiltratutako ura xurgatzen dute, era honetara:
- Parte txiki bat beraien hazkuntzarako atxikitzen dute

- Beste parte bat tantaka galdu egiten da (lurrera bueltatuz ) (nahikoa bero egiten ez
badu)
- eta gehiena transpiratua izaten da, beraz, lurrun bihurtzen da
Transpirazioa:
1) Landareen metabolismoari esker, ura

egoera likidotik egoera gaseosora
aldatzen den prozesu fisiko eta
biologikoaren emaitza da
2) Ura landareetatik atmosferara lurrun eran

iragateko prozesua
Landare batean uraren higidura
transpirazioaren prozesuan
4.2 Transpirazioa

Mesodermoa: pareta finak dituen zelula-multzoa
Zelulek poro asko dituzte (estomak)
Mesodermoaren azal hezea airearekin ukipenean dago
eta azalera hau hostoaren azalera baino handiagoa da.
ESTOMA:
Transpirazioa eta gasen elkartrukea kontrolatzeko,

landareen epidermisean aurkitzen diren zulotxoetako
bakoitza. Goi-mailako landareetan, irekitzeko eta ixteko
gaitasuna dute.
Estoma
Ebapotranspirazioa
Prezipitazioa
Ur- Absortzio edo

xurgapena
Filtrazioa
Gelditzea
Atxikipena
= 0,005 mm
Botanikan, estoma gasen trukea erregulatzen duen landare-egitura bat da.

Estomak zurtoin berdeetan eta hostoetan daude, eta haien bitartez landareak
gasak (oxigenoa, CO2, ur lurruna) trukatzen ditu bere inguruko atmosferarekin.
Landarearen epidermisean dauden benetako poroak dira.
Estoma bi zelula handiz osaturik dago, haien artean ostiolo izeneko irekigune
edo poro handia egonik. Bi zelula horiek loturik daude muturretan, baina
bananduta erdialdean, ostioloa sortuz.
Estomak garrantzi handikoak dira landarearen
prozesu fisiologikoetan: fotosintesian, esaterako,
karbono dioxidoa eta oxigenoa estometatik sartu eta
ateratzen dira. Estometatik ere ateratzen da
transpirazio prozesuan landareak kanporatzen duen
ur lurruna.
Estomako zelulak txikitu edo handitu egiten dira,

haien arteko poro edo ostioloa ireki edo itxi egiten
delarik. Estomen irekieran edo itxieran faktore askok
eragiten dute: argia, tenperatura, ura, karbono
dioxidoa... Lehorte handia dagoenean, esaterako,
uraren galerak ekiditeko estomak ixten dira, baina
horrek gasen trukea ere oztopatzen du
(fotosintesiaren kalterako).
Estomen itxura, kopurua eta kokapena oso aldakorrak

dira, landare-espeziearen arabera. Landare
gehienetan estoma gehiago daude hostoaren
behealdean goialdean baino, horrela hautsak ezin
baititu estomak estali.
4.2 Transpirazioa
Lurruntzearen edozein prozesutan bezala, faktorerik garrantzizkoena atmosferaren ahalmen lurruntzailea da,
beraz, defizit higrometrikoa, airearen tenperatura, intsolazioa, haizearen abiadura eta presio atmosferikoa
Faktore meteorologikoek transpirazioaren intentsitatean eragiten dute, estomak ireki eta ixteko prozesuan.
Argiztapena, tenperatura, airearen hezetasuna irekidura-prozesu hau lagundu egiten dute.
Transpirazioaren intentsitatea lurraren hezetasunaren eraginpean dago, sustraien inguruan.
Transpirazioan eragina dute faktoreak

Meteorologikoak Landareari dagozkionak Lurra
Defizit higrometrikoa Landare-espeziea
Airearen tenperatura eta
Adina
hezetasuna
Lurraren hezetasuna
Intsolazioa Hostotza-mota eta garapena (zimeldura-puntua)
Haizearen abiadura Sustrai-sakontasuna edo
Presio atmosferikoa erradikularra
4.2 Transpirazioa
kontzeptua.
Landarearen Zimeldura-puntua (%): Landareen sustraiek ezin dute ura atera

lurzoruaren hezetasunaren balore baten azpitik. Balore honi zimeldura-puntua deritzo.
Lurraren Erretentzio-puntua (%): Lurra grabitatez libreki drainatzen denean,

lurrean gelditzen den uraren portzentajea da
Erretentzio-puntuari dagokion
ur-kantitatea eta zimeldurari
dagokionaren arteko diferentzia
ebapotranspirazioaren
prozesuko ur erabilgarria da
Suposa daiteke, lehen hurbilketa batean, Zimeldura-puntuari dagokion

hezetasuna erretentzio-puntuaren hezetasunaren erdia dela.
Lur baten uraren
erretentzio-ahalmena
neurtzeko esperimentua
Lurra Harea Bermikulita Legarra

4.2 Transpirazioa
kontzeptua.
Suposa daiteke, lehen hurbilketa

batean, Zimeldura-puntuari dagokion
hezetasuna erretentzio-puntuaren
hezetasunaren erdia dela.
Erretentzio-puntuaren Zimeldura-puntuaren
Lur-mota hezetasuna (% bolumenean) hezetasuna (% bolumenean)
Buztinak 35 18
Lohia, lokatza 18 9
Lohi hareatsua 13 6
Hareak 6 2
4.2 Transpirazioa
Bolumen transpiratua
Transpirazioa  (ur  mm )
Landaretzak estalitako azalera
Transpirazioa neurtzeko metodoak:

1) Transpiratutako Ur-lurrina zuzenean neurtzen duten metodoak (Freeman)
2) Landarearen eta lurraren pisuaren aldaketa neurtzen duten metodoak (baskula-
lisimetroak)
3) Landarea eta bere ebapotranspirazioa elikatzeko behar den ur-kantitatea neurtzen
duten metodoak (lisimetroak)
lisimetroa huts - ekipoa Ekipo erauzgailua

4.2 Transpirazioa
Bolumen transpiratua
Transpirazioa  (ur  mm )
Landaretzak estalitako azalera
Hau gertatzen da landareek lurrean nahiko ur daukatenean:
- Transpirazioaren eguneko aldaketak tenperatura, hezetasun eta bereziki argiaren

intentsitatearekin loturik daude.
-Transpirazioa eguzkia ezkutatzen denean gelditu egiten da (estomak itxiz)
-Urtaroko aldaketak landareen periodo begetatibo eta atmosferaren ahalmen
lurruntzailearekin erlazionatuta daude
-Periodo begetatibotik at, transpirazioa ia-ia nulua da.
Transpirazioan plubiositateak ere eragina du, baina gutxi, sustraiek ura hartzen dute
batez ere toki sakonetatik eta ez azaleko lurretik.
Landareak ezin dira bizi, airerik gabeko lur ase batean. Lurraren asetasuna osoa eta
luzea bada, transpirazioa eten egiten da.
4.3 EBAPOTRANSPIRAZIOA
4.1 Lurrunketa
4.1.1.Definizioa
4.2 Transpirazioa
4.2.1 Definizioa
4.3.1 Definizioa
4.3 EBAPOTRANSPIRAZIOA 4.3.1 Definizioa
4.3.1 Ebapotranspirazioaren definizioa

ET
Lurzoruak eta bere gainean

dauden landareen transpirazioak, T
biek, lurrundutako ur guztia E
ET  E  T
Euskal Herrian %40-60 tartean dago. Baina zenbait tokitan %90 izan daiteke
Prozesua Unitatea Urumea arroa Deba arroa Espainia
Prezipitazioa 2.300 1.485 680

Azaleko isurketa mm/urte 1.400 785 200
Ebapotranspirazioa 900 (% 40) 700 (% 47) 480 (% 70)
4.3.1 Definizioa
4.3.2.1 Balantze hidrologikoaren bitartez 4.3.2.2 Formula enpirikoen bitartez
P  Q  E  R E  P Q
D = Isurketaren DEFIZITA = P - Q E = Ebapotranspirazioa
Ondo betetzen da epe luzeetan eta arro handietan
Periodo laburretan eta arro txikietan kontu handia eduki

behar da hau aplikatu ahal izateko
4.3.1 Definizioa
4.3.2.2 Formula enpirikoen bitartez 4.3.2.2 Formula enpirikoen bitartez
Urteko batez besteko balorea lortzeko formulak dira.
Formula erabilgarriak dira ibai baten urteko batez besteko Q emaria lortzeko
P behaketa plubiometriako eta E(T) termometrikoen datuez bitartez
a) Tenperaturaren funtzioko formulak E = f(T)
COUTAGNE-ren formula (1) E  210  30  T

Baliagarria da arro homogeneo eta handiak
eta prezipitazio asko dituen kasuetarako
T = batez besteko urteko tenperatura (ºC)
Latitudeak: 30-60º Iparra
Prezipitazioak: 600 – 800 mm E = ebapotranspirazioa (mm)
COUTAGNE-ren formula (1) E  210  30  T
Ebapotranspirazioa (mm) – Tenperatura (ºC)
1200
1100
1000
900
800 T = 20 ºC; ET = 810 mm
700
600
500 T = 10 ºC; ET = 510 mm
400
300
200
100
0
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30
b) Prezipitazio et a Tenperaturaren funtzioko formulak E = f(P , T)
1000
Em
E (lurruntzea) (mm)
800
D  E  P   (T )  P n 600
400
200
0
0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1800
P 2000 2200
m
Prezipitazioa (mm)
1
dE n 1
 1    n  Pm  0  1  n 1 1
Pm    n 1
   n 
dP
 n
n 1  1  1
Em  Pm    Pm  Pm    Pm  Pm  Pm  1  
n
Em  Pm  1  
 n  n
4.3.1 Definizioa
- Prezipitazioaren funtzioko formulak E = f(P)
P (mm) Prezipitazioa 0 eta balore handi baten artean alda daiteke D  E  P Q

Dm (mm) = Em = lurruntze maximoa (atmosferaren ahalmen lurruntzailea)
1000
M
E (lurruntzea) (mm)
800
Em
600
P  Po  D  P
P  Pm  E  Emax  Em
Ei
I
400
P-landaP^2
Eo
200 O 45 º E=P P  Pm  E  Emax
Pm
0
0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1800 2000 2200 Pm  Pi  Po  D  Pi  Q  Pi
Po Pi
Prezipitazioa (mm)
1000
P = 1400 mm P = 1800 mm
E= 750 mm E= 750 mm
E (lurruntzea) (mm)
800
600
400 P = 200 mm
E = 200 mm P = 600 mm P-landaP^2
E = 450 mm
200 45 º E=P
0
0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1800 2000 2200
Prezipitazioa (mm)
4.3.1 Definizioa
COUTAGNE-ren formula (2)

D  E  P    P 2 (m)
1
 (1 / m) T = batez besteko
0,8  0,14  T (º C ) urteko tenperatura (ºC)
1 1 1
P DP P  D  E  P    P 2 ( m)
8
8 2
1 1
E (max)  P   E (max)  P
1
 Dmax  Emax 
1
 0,20  0,035  T (º C; m)
2 4 2 4
1000
Emax = 1/(4 ) E = Emax

E (lurruntzea) (mm)
800
600 D  E  Pi    Pi 2
400
P-landaP^2
E = Po
200 45 º E=P
0
1 1
Po = 1/(8  )  Pi  1/(2 
Pm =1400 ) P > Pm2000 )
= 1/(22200
0 200   800 1000
400 8600 2   1200 1600 1800
Prezipitazioa (mm)
4.3.1 Definizioa
COUTAGNE-ren formula (2) D  E  P    P 2 (m)

Adibidea: T = 15 ºC Adibidea: T = 15 ºC
1
 (1 / m) P(m) D(m) Q(m)
0,8  0,14  T (º C )
1 0,3
P DP
8
0,8
1 1
P  D  E  P    P 2 ( m)
8 2 1,8
1 1 1 1
E (max)  P   E (max)  P  Dmax  Emax   0,20  0,035  T (º C; m)
2 4 2 4
4.3.1 Definizioa
COUTAGNE-ren formula (2) D  E  P    P 2 (m)

Adibidea: T = 15 ºC Adibidea: T = 15 ºC
1
 (1 / m) P(m) D(m) Q(m)
0,8  0,14  T (º C )
1 0,3 0,3 0
P DP
8
0,8 0,579 0,221
1 1
P  D  E  P    P 2 ( m)
8 2 1,8 0,725 1,075
1 1 1 1
E (max)  P   E (max)  P  Dmax  Emax   0,20  0,035  T (º C; m)
2 4 2 4
COUTAGNE-ren formula
Tenperatura = 15 º C;  = 0,345 (1/m)
1000
1
900 Emax   725 mm
4 Coutagne - E= f(P,T)
800
E (lurruntzea) (mm)
700
600
500
E ( P  800 mm)  579 mm
400
300
200
1
100
P  800 mm
P  1450 mm
2
0
0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1800 2000 2200 2400 2600 2800 3000
1 1
P  362 ,5 mm P  2900 mm
8 
Prezipitazioa (mm)
4.3.1 Definizioa
COUTAGNE-ren formula
Tenperatura = 15 º C Tenperatura = 10 º C
1000
950
900
Coutagne - E= f(P,T)
850
800
E (lurruntzea) (mm)
750
700
650
600
550
500
450
400
350
300 Tenperatura (ºC) = 20
200 45 º E=P
50
0
0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1800 2000 2200 2400
Prezipitazioa (mm)
4.3.1 Definizioa
D  E  P  Q (m) Q    P 2 (m)
Becerril-en formula doitua (Espainia) Q    P3/ 2 (mm)
E  P  Q  P    P 3 / 2  P(1    P )( mm)
 = f ( prezipitazioen kopurua) (mm-0,5)
ren balorea Herrialde mota

0,007 Oso lehorra (Mantxa)
0,01 Lehorra (basamortuak)
0,012 - 0, 014 Ertaina (Guadarrama)
0,013 - 0,016 Prezipitazio ugari (Kantaurikoa)
0,018 - 0,020 Erruz (Pirinioak)
1200
1100 Oso lehorra (Mantxa); alfa = 0,007
1000 Prezipitazio ertainak (Guadarama); alfa = 0,013

900
Lurrunketa (mm) 800

Prezipitazioak erruz (Pirinioak) ; alfa = 0,02
700
600
500
Pirinioak:  = 0,02
400
300
200
100
0
0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000 1100 1200 1300 1400 1500
Prezipitazioa (mm)
Pirinioak:  = 0,02
P (Emax)= (2/(3))2 P (Emax)= (2/(3))2 = 1111 mm
Emax = P (Emax) / 3 Emax = P (Emax) / 3 = 370 mm
4.3.1 Definizioa
TURC-en formula
P Unitateak:
E ( P, T )  0, 5
(mm )
 P 2  P (mm)
 0,9  
 L 
2
E (mm)
 L (mm)
L  f (T )  300  25  T  0,05  T 3 (mm) T = batez besteko urteko

tenperatura (ºC)
1200
1150 TURC-en formula - EBAPOTRANSPIRAZIOA
E
1100
B
1050
A
1000
P
950
O
900
T
R
800
A
N
700
S
650
P 600
I 550
R 500
A 450
Z 400
I 350
O 300
A 250
200
(
m 150
m 100
50
)
0
0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1800 2000 2200 2400 2600 2800 3000 3200
PREZIPITAZIOA (mm)
E 1200 TURC/COUTAGNE-en formula - EBAPOTRANSPIRAZIOA
B 1150
A 1100
P 1050
O 1000
T 950
R 900
A 850
N 800
S 750 Turc 20 ºC
700
P
650 Coutagne 20 ºC
I
600
R 550
A 500
Z 450
I 400
O 350
A 300
250
200
(
m 150
m 100
)
50
0
0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1800 2000 2200 2400 2600 2800 3000 3200
PREZIPITAZIOA (mm)
P  Q  E  R KONTZEPTUAK
Isurketaren defizita = P - Q  E = Ebapotranspirazioa
Isurketaren defizita kalkulatzeko metodo guztiak ETR ebapotranspirazio

errealaren ebaluazioan oinarriturik daude.
ETR ebapotranspirazio erreala ETP ebapotranspirazio potentzialaren
bitartez kalkulatzen da
ETP Ebapotranspirazio potentziala: landaretzak estalitako gainazal baten

ebapotranspirazioa, uneoro lurruntzea zein transpirazioa elikatzeko
nahikoa ur badago.
Atmosferaren ahalmen lurruntzailea eta
Ebapotranspirazio potentziala kontzeptu antzekoak dira
Ebapotranspirazio potentzialaren kalkulua:
1.- Neurketa zuzena Lur soiletatik sortutako lurruntzea neurtzeko metodoak

Lehen ikusiak: (4.1.4 b eta c)
b) Lur soiletatik sortutako lurruntzea (landaretzarik gabea eta lurraren araberakoa)
c) Landaretza duen lurretan edo lur soiletan sortutako lurruntzearen neurketa

(lisimetroa eta entsegu-lursailak)
2.- Formula erdienpirikoak: (Penman-en formula)
3.- Formula enpirikoak: THORNTHWAITE-ren formula

1.- Neurketa zuzena PREZIPITAZIOA
ET
Plubiometroa
Azaleko
isurketa (Q)
Infiltrazioa (Q)
Ebapotranspirazio potentzialaren kalkulua:
  Er   Ea
2.- Formula erdienpirikoak
(Penman-en formula) ETP  
   
ETP: eguneko ebapotranspirazio potentziala (mm/egun)
  Er   Ea
Ebapotranspirazio potentzialaren kalkulua: ETP  
2.- Formula erdienpirikoak ETP 
  Er   Ea

   
   
: asetasun-presioaren kurbaren gradientea

ea = azalean dagoen uraren tenperaturari dagokion uraren lurrin-
4098  ea edo asetasun-presioa (Pa)
17, 27T
 ( Pa /º C )
(237 ,3  T ) 2 T = airearen tenperatura (ºC)
237,3T
ea ( Pa )  611  e
Ea = aerodinamikari dagokion lurruntzea V2= haizearen abiadura 2 m-ko altueran
 V2  (km/egun)
ea  e 
3
Ea (mm / egun)  2,65 10 1  ea = uraren asetasun-presioa (Pa) = f(T)
 160  e = airean dagoen uraren lurrin-presioa (Pa)
 = konstante psikrometrikoa = 65 Pa/ºC Cp  p

 ( zehatza)  ( Pa /º C )
Er = erradiazioari dagokion lurruntzea 0,622  lv
Ebapotranspirazio potentzialaren kalkulua:   Er   Ea

EPT   (mm / egun)
2.- Formula erdienpirikoak    
bn 0,9  n
Er  R A  (a  )  (1  r )    Ta 4  (0,56  0,008  e1/ 2 )  (0,1  )( mm / egun)
N N
Aurrekoa (Ahalmen lurruntzailea)

Rn: erradiazio garbia (W/m2)
lv: lurruntze-bero sorra

Rn
l v  2,5  10 6  2370  T Er  (m / s)......... ..( mm / egun)
lv   w
( J / kg)
w: uraren dentsitatea = 1000 kg/m3

Ebapotranspirazio potentzialaren kalkulua:   Er   Ea

EPT   (mm / egun)
2.- Formula erdienpirikoak    
bn 0,9  n
Er  R A  (a  )  (1  r )    Ta 4  (0,56  0,008  e1/ 2 )  (0,1  )( mm / egun)
N N
RA (mm/egun) = eguzki-erradiazio erasotzailea = f (hilabetea, latitudea) (4.2 taula ikusi)
a = konstantea = f( latitudea ) = 0,29 cos j ; non j  latitudearen angelua den
b = konstantea = 0,52
n = intsolazio-orduen kopuru erreala (h / egun)
N = intsolazio-orduen kopuru maximoa (h /egun) latitude eta hilabetearen funtzioan (4.4 taula ikusi )
r = () = albedoa edo erradiazio islatua eta erasotzailearen arteko erlazioa (4.3 taula ikusi)
 = Stefan-Boltzmann-en konstantea = 2,01 10-9 mm/egun

0
TA = airearen tenperatura (Kelvin graduetan) (273+ºC)
e = airean dagoen uraren lurrin-tentsioa (Pa)

RA = eguzki-erradiazio erasotzailea = f (hilabetea, latitudea)
(4.2 taula ikusi)
=r
r = albedoa edo erradiazio islatua

eta erasotzailearen arteko erlazioa
(4.3 taula ikusi)

Albedoa gainazal batek jasotzen duen argi kopurutik, berriz islatzen duena da.
Gainazal argiek ilunak baino albedo handiagoa dute.
Adibidez, elurraren albedoa %80 ingurukoa da, argi asko islatzen baitu.
Albedoak eragin handia du planeta baten kliman. Albedoa igotzen bada, islatutako argi
kopurua handitzen da, tenperatura jaitsiz
Gainazala Albedoa (%)

Elurra 85
Laino argiak 78
Batazbesteko lainoak 50
Basamortuak 21
Landare gabeko lurrazala 13
Basoak 8
Sumendi-errautsa 7
Ozeanoak 5-10
N = intsolazioaren ordu-kopuru maximoa (h/egun) latitude eta hilabetearen funtzioan
(4.4 taula ikusi )
THORNTHWAITE-ren
ETP Ebapotranspirazio potentzialaren kalkulua = f(T)
formula = f(T)
3.- Formula enpirikoak I = urteko indize termikoa
1,514 12
tj 
i
t j= j hileko batez besteko tenperatura (ºC)
i j    I
i j= j hileko indize termikoa  j
5  j 1
e (ETP teorikoa 30 egun-eko hilea eta egunean 12 h-ko intsolazioa) (mm/hilabete)
10  t j 
9 7 5 a
a  67510  I  77110  I  197210  I  0,49239 (Thornthwaite)
3 2
e j  ETPj  16   
a  0,016  I  0,5 (Serra) Guk erabiliko duguna  I 
ETP doitua (d egun-eko hilea eta egunean N h-ko intsolazioa) (mm/hilabete)

ETP (doitua) = ebapotranspirazio potentzial doitua (mm / hilabete)
N d
ETP (doitua)    e N = eguzki-orduen kopuru maximoa (taula 4.4)
12 30 d = hileko egun-kopurua
e = ETP (teorikoa) (mm/hilabete)
ETP (mm/hilabete) = f(T, I = Urteko Indize termikoa)

180
170 I = 30 ; a (Serra) = 0,98 1, 514
160 tj 
150 I = 50 ; a (Serra) = 1,30 i j   
5
ETP (mm / hilabete)
140
130 I = 70 ; a (Serra) = 1,62
120
110 I = 90 ; a (Serra) = 1,94
100 12
90
80 I i
j 1
j
70
60
50 a  0,016  I  0,5 (Serra)
40
30 10  t j 
a
20 e j  16   
10  I 
0
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30
T ( ºC)
ETR-aren ebaluazioa ETP-aren bitartez
Baldin
Orduan Iruzkinak
eta
ETR = ETP Biak berdinak dira
Hileko P > ETP
Thornthwaite onartu zuen hezetasun
P - ETP=Lurrean biltzen dira
hau lortzen zela 100 mm-ko altuerari
Zona hezetasuna bezala. Lurreko
dagozkion erreserbak ematen zirenean.
euritsuetan erreserbak gehitzen dira erretentzio-
ahalmena lortu arte
Gehiegizko prezipitazioa…..
ETR=ETP
R nahikoa bada
 (P  k  R)
Hileko P < ETP
ETR 
ETR=P(hilabete)+R (hilaren
Zona ez- (k  0  1) hasierakoa)
euritsuetan
R nahikoa ez bada
Lehen hilabetea
ΔR, P, ETP
P < ETP P > ETP
P + ΔR <ETP P + ΔR >ETP ETR = ETP

ΔR = ΔR + P - ETP
ETR = P + ΔR ETR = ETP

ΔR = 0 ΔR = ΔR – (ETP – P)

4 Kapitulua Lurruntzea

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

4 Kapitulua Lurruntzea

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

4. KAPITULUA.

LURRUNKETA ETA EBAPOTRANSPIRAZIOA

 Oreka dagoenean, Asetasun-tentsioa (ea) (Pa, muz)

4.1.1 Definizioa 20 ºC tenperatura - airea

Asetasun-tentsioa = f (T, likidoa)

Lurrun-presioa lurrun-fasean dagoen substantzia baten eta lurrun-fasean ez dagoen

Asetasun-tentsioa = f (T, likidoa)

IRAKITE-PUNTUA 100ºC 10,33 muz 1,012 bar

LIKIDO BATEN PARTIKULA GUZTIAK GAS EGOERARA

4.1.2 Atmosferaren ahalmen lurruntzailea

Alegia, lurrun litekeen ur-kantitaterik handiena da.

2. Uretan blai dauden gainazal porodunetatik irtendako ur-lurrinaren

3. Azalera txikiko eta sakontasun eskaseko ur-gainazal libreetatik sortutako

4.1.2 Atmosferaren ahalmen lurruntzailea

Definizioa: lurrun litekeen ur-kantitaterik handiena da.

Ahalmen lurruntzailean eragina duten

Defizit higrometrikoa (muz, bar,… ) = ea – e

Dalton-en legea: E  K (ea  e)

Lurruntzearen abiadura eta beraz lurruntzearen

“Hezetasun absolutua“ airearen bolumen-unitatean dagoen ur-lurrinezko

Beraz, hezetasunaren adierazpena ez da hezetasun absolutuaren funtzioa, baizik eta airea

Asetasun-tentsioa tenperaturarekiko zuzenean aldatzen da.

Atmosferaren ahalmen lurruntzailea

Definizioa: Azal batek eguzkitik jasotzen duen energiaren kantitatea (kW/m2)

Urak lurruntzeko absorbatzen duen beroa

Ur-masa handiek eta sakonek beroa

(kWh/m2 eta urteko)

Urteko Batezbestekoa (2004 - 2010)

Haizearen abiadura eta turbulentzia

2) Alderantziz, haizeak ekar dezake urez asea dagoen airea eta

3) Gerta daiteke lurruntze-tasa ez aldatzea haizearen abiadurarekin

Normalean haizearen efektuak eragina handiagoa du ur-

Itsasoko ur gaziak ur gezak baino % 2-3 gutxiago lurruntzen da

4.1.3 Ahalmen lurruntzailearen neurkera

Jartzen errazak eta emaitzak

 Zuzena – Lurrunketa - tankeak

Emaitzak faltsu daitezke euri-tanten

 Zuzena – Lurrunketa – tankeak

Oso erabiliak ur-azal handiekin (lakuak, urtegiak,….)

Instalatzeko zail xamarrak dira (egonkortasuna, amarratzea)

Baldintza atmosferiko berdinak izanda, faktore hauek dira garrantzizkoenak:

Lur mailako tankeek lurperatukoek baina tasa handiagoak ematen dituzte,

Tanke flotatzaileek eta lurperaturikoek emaitza berdintsuak ematen dituzte

Dalton-en legean oinarritzen dira E  K (ea  e)

a) Balantze energetikoa: lurruntzen den ura erradiaziotik dator bereziki

Rn: erradiazio garbia (W/m2)

u2 = haizearen abiadura zr altueran

sf = Ebakidura-faktorea (taula) metodo esperimentalen bidez lortua

0,35 17, 27T

0,15 Lurrin presioa (muz) = f (T)

T = airearen tenperatura (ºC)

a) Ur-gainazaletatik sortzen den lurruntzea

Lurruntze totala hiru gainazal hauetatik dator.

a) Ur-gainazaletatik sortzen den lurruntzea

Ahalmen lurruntzailearen balorea ezaguturik, lurruntze-tasaren balioa

Azalera txikietan eta ez oso sakonetan, intsolazioak eta

Azalera handiagoetan eta sakonagoetan lurruntze-tasa txikiagoa da

b) Lur soiletatik sortutako lurruntzea

Ahalmen lurruntzailearen balorea ezaguturik, lurruntze-

b.1 Lur asea

c) Landaretza duen lurretan edo lur soiletan sortutako lurruntzearen neurketa

c.1 Pisatze edo drainatze-lisimetroa

Ur-bilketa eta Perkolazio - kolektorea