Güneş enerjisine dayalı lisanssız elektrik üretimi

(Mevzuat ve uygulama)

Dr. Mustafa GÖZEN

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu
(Elektrik Piyasası Dairesi Başkanlığı)

Solarex İstanbul 2014

İstanbul – 11 Nisan 2014
1
 Sunum planı

Elektrik üretim faaliyeti • Farklı üretim faaliyetleri ve şartları

• Lisanssız elektrik üretimine ilişkin kanun,

Birincil ve ikincil mevzuat yönetmelik ve tebliğ

6446 sayılı Elektrik • Kanunun 14 üncü maddesi ve getirdiği yeni

Piyasası Kanununun düzenlemeler
getirdiği düzenlemeler
• Genel esaslar, başvuru, getirilen yenilikler,
Lisanssız elektrik sonuçlanmamış başvurular, ihtiyaç fazlası
üretimine ilişkin enerjinin değerlendirilmesi, diğer hususlar
düzenlemeler
2
 Üretim faaliyeti
•Önlisans
Lisans kapsamında üretim
•Üretim lisansı
faaliyeti
•OSB üretim lisansı

AR-GE kapsamında izin • Şebekeyi olumsuz etkilememesi

alınarak yapılan üretim • Elektriğin ticarete konu olmaması
faaliyeti • Kurulu güç ≤ 10 MW

• 6446 sayılı Kanun çerçevesinde

Mevcut sözleşme üretim lisansı alınması
kapsamında üretim faaliyeti öngörülmüştür.

• Lisans alma ve şirket kurma

Lisanssız üretim şartı yok

3
 Birincil ve ikincil mevzuat
Birincil mevzuat
• 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu
• (14 üncü madde) - lisanssız yürütülebilecek faaliyetler düzenlenmiştir.
• (30 Mart 2013 tarihli ve 28603 sayılı Resmi Gazete)
• 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi
Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun
• (Madde 6/A) Muafiyetli üretim
• (18 Mayıs 2005 tarihli ve 25819 sayılı Resmi Gazete)

İkincil mevzuat
• Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik
• (2 Ekim 2013 tarihli ve 28783 sayılı Resmi Gazete)
• Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Belgelendirilmesi Ve Desteklenmesine
İlişkin Yönetmelik
• (1 Ekim 2013 tarihli ve 28782 sayılı Resmi Gazete)
• Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmeliğin
Uygulanmasına Dair Tebliğ
• (2 Ekim 2013 tarihli ve 28783 sayılı Resmi Gazete)

4
 6446 sayılı Kanunun
getirdiği düzenlemeler

Lisanssız yapılabilecek faaliyetlerin kapsamı artırılmıştır.

YEK’e dayalı 0,5 MW kurulu güç üst sınırı 1 MW’a artırılmıştır.

Bakanlar Kurulu bu üst sınırı kaynak bazında 5 katına kadar artırabilecektir.

YEK’e dayalı lisanssız faaliyette ihtiyaç fazlası elektrik 5346 sayılı Kanun
çerçevesinde 1 sayılı cetvelden satın alınacaktır.

Lisanssız kapsamındaki bağlantı, denetim ve satışa ilişkin düzenlemeler EPDK

tarafından çıkarılacak yönetmeliğe bırakılmıştır.

5
 Lisanssız yürütülebilecek faaliyetler
(Madde 14 – 1 inci ve 5 inci fıkralar)

• İmdat grupları
1 • İzole üretim tesisleri

• Kurulu gücü azami 1 MW’lık YEK’e dayalı üretim tesisi

2

• Belediyelerin katı atık tesisleri ile arıtma tesisi çamurlarının bertarafında

3 kullanılmak üzere kurulan elektrik üretim tesisi

• Mikrokojenerasyon tesisleri - kurulu güç ≤ 100 kW

4 • Kojenerasyon tesisleri - toplam tesis verimliliği  %80

• Ürettiği enerjinin tamamını iletim veya dağıtım sistemine vermeden kullanan,

5 üretimi ve tüketimi aynı ölçüm noktasında olan, YEK’e dayalı üretim tesisi

• Sermayesinin yarısından fazlası belediyeye ait olan tüzel kişilerce, belediyeler

tarafından işletilen su isale hatları ile atık su isale hatları üzerinde kurulan
6 üretim tesisi

6
 Genel esaslar

Üretim tesisi bir tüketim tesisi ile ilişkilendirilir.

Üretim ve tüketim tesisleri aynı dağıtım bölgesi içinde yer

alır.

Hidrolik tesisler için il özel idaresine, diğerleri için dağıtım

şirketine başvuru yapılır.

Lisanssız üreticiler piyasa işletmecisi ve YEKDEM

mekanizması ile doğrudan muhatap değildir.

Rüzgara dayalı başvurularda Bakanlık YEGM’in teknik

değerlendirme raporu olumlu ise Bağlantı Anlaşması Çağrı
Mektubu gönderilir.
7
 Lisanssız üretim kapsamına giren
üretim tesisleri için özet tablo
Kurulu Güç Üretim Tesisinin İhtiyaç Fazlası Enerjinin
Üretim Tesisi Tipi
Sınırı Bağlantısı Değerlendirilmesi
İmdat grupları ve iletim ya da dağıtım sistemiyle bağlantı
1 tesis etmeden izole çalışan üretim tesisleri
Yok İzole -

5346 sayılı Kanun eki I sayılı Cetvel ilgili

kaynak fiyatlarından görevli tedarik şirketi
2 Yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisleri ≤ 1 MW Dağıtım
aracılığıyla YEKDEM kapsamında
değerlendirilir.
5346 sayılı Kanun eki I sayılı Cetvel en düşük
3 Mikrokojenerasyon tesisi ≤ 100 kW Dağıtım fiyattan görevli tedarik şirketi tarafından
satın alınır.
Sisteme enerji vermemesi esastır. Verilmesi
Bakanlıkça belirlenecek verimlilik değerini sağlayan
4 kategorideki kojenerasyon tesisleri
Yok İletim veya dağıtım halinde herhangi bir bedel ödenmeksizin
YEKDEM kapsamında değerlendirilir.
Belediyelerin katı atık tesisleri ile arıtma tesisi 5346 sayılı Kanun eki I sayılı Cetvel ilgili
kaynak fiyatlarından görevli tedarik şirketi
5 çamurlarının bertarafında kullanılmak üzere kurulan Yok Dağıtım
aracılığıyla YEKDEM kapsamında
üretim tesisleri değerlendirilir.
Ürettiği enerjinin tamamını iletim veya dağıtım sistemine
Sisteme enerji vermemesi esastır. Verilmesi
vermeden kullanan, üretimi ve tüketimi aynı ölçüm
6 noktasında olan, yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı
Yok İletim veya dağıtım halinde herhangi bir bedel ödenmeksizin
YEKDEM kapsamında değerlendirilir.
üretim tesisleri

Sermayesinin yarısından fazlası doğrudan veya dolaylı 5346 sayılı Kanun eki I sayılı Cetvel ilgili
olarak belediyeye ait olan tüzel kişilerce, belediyeler
kaynak fiyatlarından görevli tedarik şirketi
7 tarafından işletilen su isale hatları ile atık su isale hatları Yok Dağıtım
aracılığıyla YEKDEM kapsamında
üzerinde teknik imkânın olması ve DSİ tarafından uygun
bulunması hâlinde kurulan üretim tesisi değerlendirilir.

8
5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik
Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun
(Yenilenebilir enerji kaynakları tanımı)

Yenilenebilir enerji kaynakları: Hidrolik, rüzgâr, güneş,

jeotermal, biyokütle, biyokütleden elde edilen gaz (çöp
gazı dâhil), dalga, akıntı enerjisi ve gel-git gibi fosil
olmayan enerji kaynakları

5346 sayılı kanun kapsamındaki yenilenebilir enerji

kaynakları: Rüzgâr, güneş, jeotermal, biyokütle,
biyokütleden elde edilen gaz (çöp gazı dâhil), dalga, akıntı
enerjisi ve gel-git ile kanal veya nehir tipi veya rezervuar
alanı onbeş kilometrekarenin altında olan hidroelektrik
üretim tesisi kurulmasına uygun elektrik enerjisi üretim
kaynakları

9
 Başvuruda talep edilen
temel belgeler

İstenen bazı bilgi ve belgeler

1 Başvuru Formu
Üretim tesisinin kurulacağı yere ait tapu kaydı veya kira sözleşmesi veya
kullanım hakkını gösterir belge (yerin kamuya ait olması halinde ilgili
2
kamu kurumu tarafından yerin talep edildiğinin ve bir başka kişiye
tahsis edilmediğini gösterir yazı)
3 Tek hat şeması
4 Kojenerasyon tesisleri için verimlilik değerini gösterir belge
5 Başvuru bedelinin ödendiğine ilişkin dekont veya makbuz
Tüketim tesisi ya da tesisleri mevcut ise elektrik abone numarası, yoksa
6 inşaat ruhsatı veya yerine geçen belgeler
7 ÇED Belgesi

10
 Hidrolik dışı kaynaklara dayalı
başvurularda süreç

Dağıtım şirketine
başvuru

Üretim tesisinin 1-2 Dağıtım şirketi

yılda tamamlanması (Bağlantı görüşü)

Dağıtım şirketi RES için Bakanlık YEGM

(Bağlantı anlaşması) raporu

RES için Teknik

Etkileşim İzni
(TÜBİTAK)
11
 Hidrolik kaynağa dayalı
başvurularda süreç
İl Özel İdaresine başvuru

Üretim tesisinin DSİ taşra teşkilatı (Su

tamamlanması (3 yıl) rejimi açısından görüş)

Dağıtım şirketi (Bağlantı Dağıtım şirketi (Bağlantı

anlaşması) görüşü)

İl Özel İdaresi (Su

kullanım hakkı izin
belgesi)
12
Çatı uygulaması dışında güneşe dayalı
başvuruda talep edilen ek belge

Mutlak tarım
arazileri

Çevre arazilerde
traımsal
bütünlüğü bozan Özel ürün arazileri
alanlar
Gıda, Tarım ve Hayvancılık
Bakanlığı veya söz konusu
Bakanlığın il veya ilçe
müdürlüklerin alınacak
belge

Dikili tarım
Sulu tarım arazileri
arazileri

13
 Talep edilen diğer belgeler

• Proje onayı (TEDAŞ)

Bağlantı Anlaşması
• Teknik Etkileşim İzni (Rüzgar-
Çağrı Mektubu
TÜBİTAK)
(180+90 gün)

• Tip test raporları

Geçici kabul aşaması

14
 Birden fazla başvuru olması halinde
şebekeye bağlantıda öncelik sıralaması

Yenilenebilir Enerji Kaynağı

Kojenerasyon

Tüketim miktarı
1
Üretim ve tüketimin aynı yerde
2 olması

3
Tüketim birleştirme
4

5 Önceden olumlu bağlantı

görüşünün olmaması
6
Başvuru sıra
7
numarası
15
 Kurulu Güç Artışı - 1

Başvuruda bulunan gerçek veya tüzel kişilerin, başvuruda

bulunduğu ay içerisinde ilgili üretim tesisine ilişkin yazılı olarak
kurulu güç değişikliği talebinde bulunması halinde,

a) Kurulu güç değişikliğine ilişkin talep tarihi başvuru tarihi

olarak kabul edilir.

b) Yeni kurulu güce göre sunulması gereken belgeler başvuru

ekinde sunulur.

16
 Kurulu Güç Artışı - 2

Hidrolik kaynağa dayalı üretim tesisleri bakımından su kullanım

hakkı izin belgesi verilen, diğer kaynaklar bakımından İlgili Şebeke
İşletmecisi tarafından kendisi için Bağlantı Anlaşmasına Çağrı
Mektubu düzenlenen gerçek veya tüzel kişiler tarafından, İlgili
Şebeke İşletmecisi ile bağlantı anlaşması imzalanana kadar kurulu
güç değişikliği talebinde bulunulamaz.

Bağlantı anlaşması imzalanan üretim tesislerinde kurulu güç artışı

talebinde bulunulması halinde, ilgili talep söz konusu talebin
yapıldığı ayda yapılan diğer tüm başvurular ile birlikte
değerlendirilir.

17
 Getirilen Bazı Yenilikler
• Üretim tesisi devri
• Finansman sağlayan kurum / kuruluşların talebi ile üretim
Getirilen tesisinin başka kişilere devredilebilmesi

• Tüketim birleştirmede tüketim biriminin üretim tesisi ile eş

zamanlı olarak kurulabilmesi
Bazı • Lisansa konu bir faaliyetten lisanssız faaliyete geçiş imkanı

• Tüketim birleştirme kapsamında yenilenebilir enerjiye

dayalı kooperatifçilik için yeni düzenlemeler

Yenilikler • Kurulu güç artışına olanak tanınması (başvuru aşaması ve

bağlantı anlaşması imzalandıktan sonra)

18
 İhtiyaç fazlası enerjinin
değerlendirilmesi
G1 G2 ………………. Gn S1

S2
Piyasa İşletmecisi (TEİAŞ )
Toplam Destekleme Bedeli (TL) =
(G1xP1)+(G2xP2) … (Gn x Pn) + A
….

Sn
Tedarik1 Tedarik2 ……. Tedarik21

A = Muafiyetli üretim toplam

destekleme bedeli

Lisanssız Lisanssız Lisanssız

Üretim Üretim Üretim

19
 Elektrik için ABD$ / kWh
bazında sabit fiyat desteği

Sabit fiyat
Kaynak türü
(ABD cent / kWh)
Hidroelektrik 7,3
Rüzgar 7,3
Jeotermal 10,5
Biyokütle (çöp gazı dahil) 13,3
Güneş 13,3

20
Yerli ekipman için
destekleme fiyatı

21
 Tesislerin İşletmeye Alınması

Bağlantı anlaşması tarihinden itibaren;

 YG’den bağlanacak hidrolik tesislerin : 3 yıl
 YG’den bağlanacak diğer tesislerin : 2 yıl
 AG’den bağlanacak tesislerin : 1 yıl

içinde inşaatlarının tamamlanması gerekmektedir.

22
 Alınacak Bedeller - 1

 Başvuru bedeli

 Kurulacak üretim tesislerinin sisteme bağlantısı için bir defaya

mahsus dağıtım bağlantı bedeli, bağlantı anlaşmasının
yapılması esnasında tahsil edilir ve iade edilmez.

 Aynı yerde olan veya aynı yerde olmayan tüketim tesisi için
dağıtım bağlantı bedeli ödenmiş olması, üretim tesisi için bu
bedelin alınmasına engel teşkil etmez.

 Mevcut üretim tesisinde kurulu güç tadili yapılması için

dağıtım şirketine yapılan başvuru, dağıtım şirketi tarafından
yeni başvuru olarak değerlendirilir.

23
 Alınacak Bedeller - 2

 Yönetmelik ve Tebliğ kapsamında görevli tedarik şirketlerinin

fiilen üretim yapan tesisler için yürüttükleri iş ve işlemler
karşılığında tahsil edebileceği yıllık işletim ücreti

 Üretim tesislerinin ilgili mevzuat gereği ödemekle yükümlü

oldukları bedeller saklıdır.

24
 Alınacak Bedeller - 3

Başvuru bedeli ve yıllık işletim bedeli (TL)

2011 2012 2013 2014

Başvuru bedeli 250 250 273 294,50
Yıllık işletim bedeli 0 0 0

Başvuru bedeli, ilgili şebeke işletmecisine başvuruda ödenir.

Yıllık işletim bedeli, ilgili görevli tedarik şirketine ödenir.

25
 Proje onay ve geçici kabul işlemleri

 Proje onayı ve geçici kabul işlemleri TEDAŞ Genel Müdürlüğü

tarafından yürütülmektedir.

 TEDAŞ, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından

görevlendirilmiştir.

 11 kW’a kadar olan güneşe dayalı lisanssız üretim tesislerinin

proje onayı ve geçici kabul işlemleri TEDAŞ’ın taşra teşkilatı
tarafından yapılmaktadır.

26
 Tüketim birleştirme - 1

Mesken
Diğerleri

Sanayi
Ticarethane Mesken Yetkilendirilen Kişi Mesken

Mesken

Mesken

Farklı gerçek / tüzel kişiler için

Aynı gerçek / tüzel kişi için tüketim birleştirme
tüketim birleştirme
1- Aynı bağlantı noktası ve/veya
tek bir ortak sayaç
2- Yetkilendirilen kişi dışında kalan
kişilerin aynı abone grubunda olması
27
 Tüketim birleştirme - 2

Birden fazla gerçek kişi /tüzel kişi uhdelerindeki tesislerde tüketilen elektrik
enerjisi için tüketimlerini birleştirerek bu yönetmelik kapsamında üretim
tesisi/tesisleri kurabilirler. Bu amaçla;
 Aralarından birini vekalet akdiyle tam ve sınırsız yetkilendirecektir,
 Tüketim birleştiren gerçek ve tüzel kişilerin tüketimleri
yetkilendirilecek kişinin tüketimi kabul edilir,
 Kurulacak üretim tesisindeki üretim yetkilendirilecek kişinin üretimi
kabul edilir,
 Bu Yönetmelik uyarınca yapılacak iş ve işlemler yetkilendirilecek kişi
nam ve hesabına yapılır,
 Dağıtım şirketi iş ve işlemlerinde yetkilendirilecek kişiyi muhatap alır,
 Tüketim birleştiren kişiler anlaşmazlıklarını kendi aralarında çözerler.

28
 Hazine taşınmazları üzerinde
lisanssız üretim tesisi kurulması

Milli Emlak Genel Tebliği - 7/2/2014 - 28906 RG

İrtifak hakları tesisi ve kullanma izni verilmesi

Başvuru - illerde defterdarlığa (millî emlak dairesi

başkanlığı veya millî emlak müdürlüğü) - ilçelerde millî
emlak müdürlüğüne, yoksa mal müdürlüğüne

Başvuru – görüş ile birlikte Maliye Bakanlığı (Milli

Emlak Genel Müdürlüğü)’na gönderilir.

Başvuru değerlendirme yöntemi – ihale yöntemi

İhale, Devlet İhale Kanunu madde 17’de belirtilen

ilanlar yapılmak suretiyle ve pazarlık usulüyle yapılır.
29
 Hazine taşınmazları üzerinde
lisanssız üretim tesisi kurulması

İhale sonucu ilgiliye ön izin verilir.

Yükümlülüklerini yerine getiren ilgili ile İrtifak Hakkı

Sözleşmesi veya Kullanma İzni Sözleşmesi imzalanır.

Süre sonunda tüm yapı ve tesisler, üretim verimliliği

%80’in altında olmayacak şekilde, sağlam ve işler
durumda, bedelsiz olarak Hazine’ye devredilir.

30
 Diğer hususlar

Kamulaştırma yok.

İlgili kurum ve kuruluşlardan izin almak kaydıyla kamu /

Hazine arazisi üzerinde üretim tesisi kurulabilir.

Üretim tesisleri DUY kapsamında dengeleme birimi

olamaz, uygulamalara katılamazlar.

Anlaşmazlıkların çözümü amacıyla Kuruma başvuru

yapılabilir.

İşletmeye geçtikten itibaren 5 yıl süreyle yerli aksam

desteğinden yararlanmak mümkündür.

Kullanılacak ekipmanın en fazla 5 önceki takvim yılında

üretilmiş olması zorunludur.
31
 Lisanssız üretim sayfası
• EPDK internet sitesinde;
http://www.epdk.org.tr/index.php/elektrik-piyasasi/lisanssiz-uretim
linkinde lisanssız elektrik üretimine ilişkin bilgiler yer almaktadır.
Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimi
Mevzuat

Yönetmelik
Tebliğ
Bildirim Formu (İlgili Şebeke İşletmecileri için)
Bildirim Formu (TEDAŞ için)
Başvuru Bedeli ve Yıllık İşletim Ücreti
Lisanssız Elektrik Üreticileri için DSBA ve DSKA Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.
Lisanssız Elektrik Üreticileri için DS Bağlantı Anlaşması
Lisanssız Elektrik Üreticileri İçin DS Kullanım Anlaşması
Lisanssız Elektrik Üretim Tesisleri için Kapasite Tahsisi
Milli Emlak Genel Tebliği Sıra No.362

Duyurular

Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Duyuru

Lisanssız Üretim İşlemleri Yol Haritası
Lisanssız Üretimle İlgili Sıkça Sorulan Sorular
Lisanssız Elektrik Üretimi Örnek Uygulamaları
Lisanssız Elektrik Üretim Tesisleri için Proje Onay ve Kabul İşlemleri Yetkisi Konusunda Düzenleme
Lisanssız Elektrik Üretimi - Güneş Enerjisi Projeleri için Proje Onay İşlemi Gerekli Evraklar
32
 Son Söz

Lisanssız üretim;
 Tüketicilerin de üretim faaliyeti yapmasını
sağlayan bir faaliyet türüdür.
 Bu bakımdan, ülkemiz ve elektrik piyasası
açısından önemli bir yeniliktir.

33
İlgi ve sabrınız için çok teşekkürler…
Dr. Mustafa GÖZEN
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu
Elektrik Piyasası Dairesi Başkanlığı
Muhsin Yazıcıoğlu Cad. No.51/C
06530 Yüzüncüyıl Ankara
Tel.: (312) 201 4193
e-posta: mgozen@epdk.org.tr

34
34