 Eritrocitne konstante se izračunavaju iz broja eritrocita,

koncentracije hemoglobina i hematokrita i daju informaciju o kvalitetu

eritrocita,
 MCV (mean cell volume) – prosječni volumen eritrocita - daje
informaciju o veličini eritrocita. Normalne vrijednosti su 81 – 99 fl
 MCH (mean cell hemoglobin) - prosječna količina hemoglobina u
eritrocitu. Normalne vrendosti su 29-32.9 pg
MCHC (mean cell hemoglobin concentration) – prosječna
koncentracija hemoglobina na litar eritrocita. Normalne vrijednosti su
310 - 350 g/l
RDW (red cell distribution width) – mjera varijabilnosti veličine
eritrocita. Normalne vrijednosti su 11,5-16,5 %. RDW specifično ukazuje
na postojanje jedne ili više populacija eritrocita što je karakteristika
pojedinih hematoloških bolesti eritrocitne loze
Leukociti
 Leukociti (WBC), bijela krvna zrnca, se stvaraju u koštanoj srži i štite
organizam od infekcija. Učestvuju u imunom odgovoru.
 Normalne vrijednosti su 3.9 - 10x109/l.
 Kada je njihov broj uvećan (leukocitoza), to ukazuje da tijelo proizvodi
veći broj ovih ćelija, odnosno da je napadnuto, na primjer bakterijama,
 Leukopenija, smanjenje broja bijelih krvnih zrnaca, javlja se kod
virusnih infekcija, u stresnim situacijama, kod opšte slabosti
organizma, kao i kod pacijenata na radioterapiji.
 Nekontrolisana produkcija bijelih ćelija (leukemija) nastaje usljed
kancerozne mutacije mijelogenih ili limfogenih ćelija.
Vrste leukocita
Neutrofilni granulociti (NEU) su najzastupljeniji fagocitni leukociti zrele
ćelije koje mogu da napadaju i razaraju bakterije i viruse čak i u krvnoj
cirkulaciji. Normalne vrijednosti su 40-70%

Monociti su nezrele ćelije čija je sposobnost da se bore mala, međutim, kada jednom
uđu u tkiva, počinju da bubre i postaju makrofagi koji su izvanredno sposobni da se
bore sa infektivnim agensima. Normalne vrijednosti su 1-10%

Eozinofilni granulociti (EOS) učestvuju u obrani organizma od alergijskih

agenasa i parazitarnih infekcija. Normalne vrijednosti su 0 - 6%

Limfociti (LYM) predstavljaju populaciju leukocita koja uključuje dve osnovne

subpopulacije: T limfocite, koji učestvuju u ćelijskom imunitetu i B limfocite koji
se transformišu u plazma ćelije koje proizvode antitela i tako učestvuju u
humoralnom imunitetu. Normalne vrijednosti su 20 - 50 %

Bazofilni granulociti (BASO) su najmanje zastupljena populacija leukocita u

perifernoj krvi i učestvuju u alergijskom odgovoru. Normalne vrijednosti su 0-1%
Trombociti
 Trombociti (PLT) su ćelije koje učestvuju u koagulaciji (zgrušavanju)
krvi.
 Normalane vrijednosti su 140-450 x 109/l.
 Manjak trombocita (trombocitopenija) izaziva sklonost krvarenju,
trombociti su sniženi kod hemioterapija, malignih oboljenja, hepatitisa
C...
 Višak izaziva pojačano zgrušavanje krvi i može da dovede do stvaranja
krvnog ugruška u kardiovaskularnom sistemu.
Sedimentacija eritrocita
 Sedimentacija je brzina kojom se krvne ćelije izdvajaju iz seruma. Ako
se krv koja sadrži antikoagulans pusti da stoji u uspravno postavljenoj
pipeti, eritrociti će se postupno početi taložiti na dno. Brzina kojom se
ove ćelije talože je osetljiva na indeks reakcije tijela na povredu ili
bolest, kao što je npr. leukocitoza ili groznica.
 Normalne vrijednosti su 2-12 mm/h
 Sedimentacija je ubrzana kod upala, razaranja ćelija, masivnih trovanja, u
trudnoći i posle porođaja, kod TBC, reumatskih bolesti , akutnog infarkta
miokarda, nefroze, svim vrstama šoka, kod postoperativnih stanja, tumora,
oboljenja jetre, menstruacija (neznatno ubrzanje).
 Usporena je kod novorođenčeta, policitemije, kongestivne srčane
insuficijencije, alergijskih stanja, pojedinih vrsta anemija.
 Prije uvođenja pacijenta u stanje opće anestezije potrebne su pripreme koje
obuhvataju: psihički pripremu pacijenta, premedikaciju ili medikaciju i pripremu
operativnog polja.
 Psihička priprema ogleda se u razgovoru s pacijentom, a odnos ljekara i pacijenta
mora biti zasnovan na povjerenju.
 Premedikacija predstavlja upotrebu jednog ili više lijekova prije
davanja anestezije. Na taj način obezbjeđuje se optimalno stanje
pacijenta za anesteziju i operaciju. Svrha premedikacije je da se
obezbijedi što adekvatnija psihološka priprema pacijenta za operaciju.
Premedikacijom se smanjuje strah kod pacijenta i obezbijeđuje osjećaj
sigurnosti.
 Premedikacijom se smanjuje vrijednost bazalnog metabolizma što direktno
smanjuje ukupnu potrebnu količinu anestetika i olakšava uvod u anesteziju.
Lijekovima koji se koriste za premedikaciju smanjuje se sekrecija disajnih
puteva i pljuvačnih žlijezda. Premedikacijom se spriječava gađenje i
povraćanje kod pacijenta.
Sredstava za premedikaciju

 Sredstva za premedikaciju su: opijati (morfij, petidin); hipnotici;

fenotijazini; anksiolitici (Valium, klordiazepoksid - Librium); inhibitori
sekrecije – antisalivansi (atropin, skopolamin, talamonal).
 Pacijent koji je primio premedikaciju, ne smije ustajati i hodati, jer pod
djelovanjem apliciranih lijekova često nastaje hipotenzija pa bolesnik
može pasti i zadobiti težu povredu .
 U okviru premedikacije ordiniraju se i lijekovi koje, inače bolesnik
uzima od ranije radi osnovne bolesti, kao što su, npr. inzulin,
kortikosteroidi, kardiotonici itd. koji svaki na svoj način doprinose
korekciji unutarnje tjelesne bilance.
Morfin
Djeluje kao depresor metabolizma centralnog nervnog
sistema i gastrointestinalnog sistema . Morfin (C17H19NO3)
snižava funkcionelne aktivnosti

Dejstvo morfina je efikasnije ako se daje prije intervencije,

nego za vrijeme intervencije.

Morfin se aplicira intravenozno, efekat intravenoznog

apliciranja je trenutan.

 Doza za odrasle je: 8 - 20 mg

Maksimalni efekat nakon aplikacije intramuskularno postiže

se za 30 - 60 minuta.
Peptidni – hidrohloris (DOLATIN - DILAUDID)
 Dejstvo dolatina (C17H19NO3) je slično kao morfina, ali je 10 puta slabiji od
morfina.
 Dolatin izaziva pospanost i neznatnu euforiju ali i amneziju.
 Aplikacija može biti intravenozna i intramuskularna. Maksimalni efekat
djelovanja nakon aplikacije intramuskularno postiže se za 90 minuta i održava
se do 2 sata.
 Doza za odrasle: 75 – 150 mg.
Lijekovi koji se koriste za sedaciju i hipnozu

Fenotiazinski preparati: LARGACTIL i PHENERGAN

 Fenotiazin je organsko jedinjenje koje se javlja u različitim
antipsihotičkim i antihistaminskim lijekovima
 ima formulu S(C6H4)2NH.
 Ovo žuto triciklično jedinjenje je rastvorno u sirćetnoj kiselini,
benzenu, i eteru.
 Derivati ovog jedinjenje nalaze široku primjenu u lijekovima.
 Smanjuju refleksnu aktivnost i mučninu, kao i postoperativno
povraćanje.
Barbituari: FENOBARBITON
Deprimiraju centralni nervni sistem bez depresije
centra za disanje.
Barbiturati (C12H12N2O3) su odlični antikonvulzivi i
nemaju teratogeno dejstvo u toku trudnoće.
Barbiturati nisu analgetici ali snižavaju prag bola.
Obezbjeđuju miran san uoči operativnog zahvata.
Tranvilieri- anksiolitički lijekovi:
DIAZEPAM I VALIJ

Anksiolitici se preporučuju i postoperativno

Ne izazivaju depresiju respiratornog i
kardiovaskularnog sistema.
Anksiolitici su sredstva koja smanjuju strepnju i
usporavaju srčanu akciju, promjene disanja, znojenje,
tremor, slabost.
Midazolam: dormicum
 Posjeduje hipnotičko dejstvo
 Izaziva anksiolizu (antipanični), mišićnu relaksaciju i
antikonvulzivno dejstvo.
 Midazolam izaziva anterogradnu amneziju.
 Doza za odrasle je: 5 - 15 mg u obliku rastvora ili
tablete.
Neuroleptici
 Dehidrobenzperidol sa fentanilom u kombinaciji sa Talamonalom se
koristi kod neurolept anestezija
 Neurolept anestezija djeluje na talamus i izaziva pospanost i
ograničene emocije.