ความเป็ นมา

่
เพือให้ หน่ วยผลิตน้ าประปาของ ทบ.ทุกทัพ
ภาค มีขด ี ความสามารถในการตรวจคุณภาพน้ า
ก่อนและระหว่างกระบวนการผลิต โดยจัดหา
ครุภณ ่
ั ฑ ์ เครืองมื อวิทยาศาสตร ์ และ สป.
้
สินเปลื ่ ในการโครงการ พร ้อมทังให้
อง ทีใช้ ้
คาแนะนา การปฏิบต ั ิ ณ วศ.ทบ. และหน่ วยผลิต
น้ าประปา
การดาเนิ นการ : 17 หน่ วยผลิต รายละเอียด
ดงั นี ้ ศร., บชร.3, พล.ช., ผ.5 คส.สพ.ทบ.,
ช.พัน.401, ศสร.(ก.จ.) และ มทบ. ต่างๆ
ระบบประปา เป็ นระบบสาธารณู ปโภค
้
พืนฐานที ่ ความจาเป็ นของหน่ วย ทีจะต้
มี ่ องให้
ความรู ้ความเข้าใจในด้านวิชาการ เพือให้ ่
ระบบประปา สามารถดาเนิ นการ ไปได้อย่างมี
ประสิทธิภาพ
กรมวิทยาศาสตร ์ทหารบก เป็ นหน่ วยงานที่
ดาเนิ นการ ในการจ ัด
หาสิงอุ ่ ปกรณ์ และดู แลให้ความรู ้แก่หน่ วยผลิต
โดยให้การสนับสนุ น ทางด้านวิชาการ ให้ม ี
ความเหมาะสมก ับท้องถิน ่ โดยการอบรม
้
ทังภาคทฤษฎี และภาคปฏิบต ่
ั ิ เพือควบคุ มการ
ผลิตอย่างมีประสิทธิภาพ และการบารุงร ักษา
ระบบประปาอย่างถู กต้อง
 แหล่งน้ าดิบสาหร ับผลิตน้ าประปา มี 2
ประเภท แหล่ คือ งนน้ าดิ ้ าบาดาล บสาหรและแหล่ ับผลิตน้ าประปา งน้ าผิวดิมีน2 เป็ น
ประเภท ้ ้
ส่ วนใหญ่คืน อ้ าดิ นาบาดาล บทีจะน ่ และแหล่
ามาผลิ ตนง้ าประปา
นาผิวดินเป็ น
ส่วนใหญ่
จะต้ องมีคุณ น้ าดิ ภาพดี บทีจะน ่
เหมาะสมส ามาผลิต น้ าประปา
าหร ับใช้ในระบบ
จะต้องมีตคนุณ
การผลิ ภาพดีเหมาะสมส
้ าประปาทั ่
วไป นอกจากการมี าหร ับใช้ในระบบ แหล่ง
การผลิ ้ การตรวจคุ ่ ณ ภาพน ้ าดิ แบหล่ และ
น ้ าดิบทีตมี ่ น ค าประปาทั
ณ
ุ ภาพ แล้วไป วจ นอกจากการมี
าเป็ นต้ อ งมี ร ะบบการ ้ ง
้ าดิบทีนมี ่ ้ าประปา การตรวจคุ
ทาให้ ณ ภาพน าดิ บ และ
น
ควบคุมนการผลิ คุณภาพ
้ าประปา ตนท้ าประปาที แล้วท จราบ
าเป็ได้่ นต้ มอาตรฐาน
งมีระบบการ
าให้
คุ้ าประปาที
ณสมบัตข ท ราบ ่ องน
ิ ได้ ้ าทังปริ ้ มาณ
ควบคุ
ตลอดเวลา ม การผลิ ต น ม าตรฐาน
้ ้
และชนิ ดของสารต่ คุณสมบัต างๆ ข
ิ องนาทังปริมาณ
ตลอดเวลา
และชนิ ดที ของสารต่
่ อปนในน
เจื างๆ ้ า โดยการ
่ อปนในน้ า โดยการ
เปรียบเทีที เจื
ยบกับค่ ามาตรฐาน
เปรี
คุ ณยภาพน บเทีย้ าบกับค่ ซึงเป็่ านเกณฑ
มาตรฐาน ์กาหนดเพือ ่
คุณภาพน้ า ซึ
ความปลอดภั
่ นเกณฑ ์กาหนดเพือ
งเป็
ยในการใช้ ในการอุปโภคและ
่
ความปลอดภั
บริ โภคว่ามีความเหมาะสมเพี ยในการใช้ในการอุ ยงใดและเพื ปโภคและ ่
อ
บริ ่
คุณสมบั ช่ วโยในการแก้
ภคว่
ต ข
ิ องน ามีค วามเหมาะสมเพี
้ าสามารถแบ่
ไขปั ญหาคุงณ ออกเป็ ยงใดและเพื
ภาพน นประเภท ้า อ
ช่ ้ าสามารถแบ่ ้า
คุณสมบั
ใหญ่ ๆ วได้ ยในการแก้
ตข ิ องน
3 ประเภท ไขปั
คือญหาคุงณ ออกเป็ ภาพน นประเภท
1.ใหญ่ คุณสมบั ๆ ได้ต3ท ิ ประเภท
างฟิ สิกสคื์หรื อ อทางกายภาพ เป็ นสมบัต ิ
ที1.เกี
่ คุยวกับ ่ ณสมบั สี ตกลิ ท
ิ างฟิ ่ และ
น สิกส ์หรือทางกายภาพ เป็ นสมบัต ิ
ทีเกี่ ยวกับ ่ สีของน กลิน ่ ้ และ
ความขุ่น า
ความขุ ้า
2. คุ ณสมบั่นตของน ท
ิ างเคมี เป็ นคุณสมบัตท ิ เกี ี่ ยวกับแร่ ่ ธาตุ
2. คุณสมบั ตท ิ ทีางเคมี ่ เป็ นคุ้ าณสมบัตท ิ เกี ่ ่
ี ยวกับแร่ธาตุ
และสารต่ างๆ ละลายในน
และสารต่ า งๆ ที ่
ละลายในน ้า
3. คุณสมบัตท ิ างบักเตรี เป็ นคุณสมบัตท ิ เกี ี่ ยวกับ
่ เชือ้
3.กคุ
บั เตรี ณแสมบั
ละจุต ลท ิน
ิ างบั ทรียก์ต่เตรี างๆเป็ นคุณสมบัตท ิ เกี ี่ ยวกับ
่ เชือ้
บักทีเตรี ่ ส
ไม่ แามารถมองเห็
ละจุลน ิ ทรีย ์ต่านงๆ ได้ดว้ ยตาเปล่า
่
ทีไม่สามารถมองเห็นได้ดว้ ยตาเปล่า
 P
การบริหารจัดการผลิตน้ าประปา
และการบารุงร ักษา
่
เริมต้
น
เก็บ
น้ าดิบ
ตัวอย่าง
น้ าทา Jar
test
้
กวน ปร ับตังการ
เร็ว จ่ายสารเคมี
ถังแบ่ง
น้ า ตรวจว ัด
ค่าความ
บ่อร ับ ถัง ขุ่น, pH
ตะกอน ตกตะกอน

ถังกรอง
ทราย
วิเคราะห ์
คุณภาพ ถ ังน้ า ตรวจค่า
น้ า ใส Residual
สี, Cl2
แมงกานี ส ถัง MAS ระบบท่อ
, เหล็ก สู ง TER จ่าย
Mete น้ าประป
r า
 ่
เครืแหล่องมื อ ตรวจคุ ณ ภาพ
ประเภท คือ น้ าบาดาล น ้ า งน้าผิวดินเป็ น
งน้ าดิบสาหร ับผลิตน้ าประปา มี 2
และแหล่
ส่วนใหญ่ น้ าดิบ ่
่ ทีจะน ามาผลิตน้ าประปา
เครืองมือสาหร ับทดสอบการ
จะต้องมีคุณภาพดีเหมาะสมส้ าาหร ับใช้ในระบบ
ตกตะกอนในน
การผลิตน้ าประปาทัวไป
่ (Jar Test)
นอกจากการมีแหล่ง
้ ่ การตรวจคุณภาพน้ าดิบและ
นาดิบทีมี้ คุณภาพ แล้วจาเป็ นต้องมีระบบการ
นาประปา ทาให้ทราบ่
ควบคุมการผลิตน้ าประปาทีได้ มาตรฐาน
คุณสมบัตข ิ องน้ าทังปริ
้ มาณ
ตลอดเวลา
และชนิ ดของสารต่างๆ
่ อปนในน้ า โดยการ
ทีเจื
เปรียบเทียบกับค่ามาตรฐาน
เครืองว ่ ณภาพน
คุ ัดความขุ ้ า ซึงเป็
่ ่นแบบ
นเกณฑ ์กาหนดเพือ ่
ความปลอดภัพกพา ยในการใช้ในการอุปโภคและ่
บริโภคว่ามีความเหมาะสมเพียงใดและเพือ
(Turbidity
โดยมี ช่
คุณสมบัตข ค
ว า
่ ความขุ
ยในการแก้
ิ องนาสามารถแบ่้ Meter)
น
่ ของน
ไ ขปั ญ
้า
หาคุงณ ภาพน
ออกเป็ ้า
นประเภท
ใหญ่ตั ๆวได้
อย่า 3งอยูประเภท ่ในช่วคืงอ
1. คุณ 0-5สมบัNTU ตท ตามเกณฑ
ิ างฟิ สิกส ์หรือ ์ ทางกายภาพ เป็ นสมบัต ิ
่ ยวกับ
ทีเกี ่ มาตรฐานฯ
สี กลิน ่ และ
ความขุ่นของน้ า เครืองมือวัดค่าความเป็ น
่
2. คุณสมบัตท ิ างเคมี เป็ นคุณสมบั กรด-ด่
ตท ี่ า
ิ เกี ่ ง
ยวกับแร่ ธาตุ
และสารต่างๆ ทีละลายในน ่ ้า
แบบพกพา (pHนกรด-ด่ Meter)
โดยมีคา ่ ความเป็ าง
3. คุณสมบัตท ิ างบักเตรี เป็ นคุณ สมบั ่ ่ ้
ของน ้ าตัวอย่ตาท ิ งอยู
เกี
ี ยวกับ่ในช่วเชื
ง อ
บักเตรีและจุลน ิ ทรีย ์ต่างๆ 6.5-8.5 ตามเกณฑ ์
่ สามารถมองเห็นได้ดว้ ยตาเปล่า
ทีไม่ มาตรฐาน
 ชุดตรวจวัดค่าสีในน้ า
(Test kit)
้
โดยมีคา
่ สีของนาตัวอย่างอยู ่
ในช่วง 0-5 แพลทินม ั -
โคบอลต ์ ตามเกณฑ ์
มาตรฐานฯ

ชุดทดสอบคลอรีน
สาเร็จรู ป (Test kit)
โดยมีคา่ คลอรีนของน้ า
่
ตัวอย่างมีป ริมาณไม่ตากว่ า
0.2 พีพเี อ็ม ตามเกณฑ ์
มาตรฐานฯ
หน่ วยสามารถใช้สารเคมีได้ตรงตามสภาพ
ของน้ าดิบทีใช้
่ ในการผลิต ทาให้น้ าประปา
่ คุณภาพ ซึงจะช่
ทีมี ่ วยในการประหยัด
่
งบประมาณ และเพิมประสิ ทธิภาพในการทา
่
หน้าทีตรวจคุ ณภาพน้ าให้กบ ั หน่ วยผลิตเอง
และหน่ วยผลิตในพืนที ้ ใกล้
่ ้ น
เคียง รวมทังเป็
หน่ วยต้นแบบในการขยายผลไปสู ่หน่ วยใน
้ อื
พืนที ่ นๆ
่ ต่อไป