Bµi 2

C¸c ph­¬ng tiÖn TTQT ¸p dông trong

Ngo¹i th­¬ng
(Payment Instrucment)

1
 C¸ch thøc tr¶ tiÒn trong c¸c ho¹t ®éng mua b¸n
ngo¹i th­¬ng:
MT
HP tr¶ ngay (at sight)
Kú phiÕu

XuÊt khÈu NhËp khÈu

SÐc

HP cã kú h¹n (time draft)

T/T
2
 I. Hèi phiÕu th­¬ng m¹i (Bill of Exchange/Commercial Draft)

1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn:

-§Ó b¸n ®­îc hµng ho¸ vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi mua,
vµo thÕ kû 12, quan hÖ tÝn dông b¾t ®Çu ®­îc h×nh
thµnh vµ biÓu hiÖn d­íi d¹ng HP tù nhËn nî.
- §Õn thÕ kû 16, HP tù nhËn nî ®­îc chuyÓn thµnh HP
®ßi nî.
- Sù ph¸t triÓn kinh tÕ kÐo theo sù ph¸t triÓn cña
c«ng nghÖ Ng©n hµng vµ HP trë thµnh c«ng cô thanh
to¸n chñ yÕu vµ l­u th«ng réng r·i trªn thÞ tr­êng.
3
2. C¸c nguån luËt ®iÒu chØnh l­u th«ng hèi phiÕu:

- LuËt mang tÝnh chÊt quèc gia:

+ LuËt HP cña Anh 1882 BEA (Bill of Exchange

Acts) -> ¸p dông cho n­íc Anh vµ c¸c n­íc thuéc ®Þa
Anh.
+ LuËt th­¬ng m¹i thèng nhÊt cña Mü 1962 UCC
(Uniform Commercial Code) ¸p dông trong ph¹m vi n­
íc Mü vµ c¸c n­íc ch©u Mü La tinh..

4
- LuËt mang tÝnh chÊt khu vùc: C«ng ­íc Gi¬nev¬
1930 ULB (Uniform Law for Bill of Exchange)

- LuËt m¹ng tÝnh chÊt quèc tÕ: LuËt hèi phiÕu vµ kú

phiÕu quèc tÕ do uû ban LuËt Th­¬ng m¹i quèc tÕ
cña LHQ. Kú häp thø 15 New York, ngµy 26/07 ®Õn
6/08/1982, tµi liÖu sè A/CN 9/211 ngµy 18/02/1982.

5
§èi víi ViÖt Nam
-Cho ®Õn ®Çu n¨m 1999, ViÖt Nam vÉn ch­a x©y
dùng ®­îc v¨n b¶n Ph¸p lý riªng biÖt vÒ Hèi phiÕu
mµ c¬ b¶n vÉn tu©n thñ theo C«ng ­íc Gi¬nev¬
-§Õn 24/12/1999 UBTV Quèc héi ®· ban hµnh Ph¸p
lÖnh vÒ th­¬ng phiÕu cã hiÖu lùc 1/7/2000 vµ vÉn
dùa trªn nÒn t¶ng cña C«ng ­íc Gi¬nev¬
- Cho ®Õn nay, th­¬ng phiÕu vÉn ch­a ph¸t huy ®­îc
vai trß cña trong ®êi sèng kinh tÕ

6
 3. Kh¸i niÖm hèi phiÕu:

Kh¸i niÖm thø nhÊt:

TrÝch tõ nguån luËt cña n­íc Anh (BEA 1882):
- Lµ mét mÖnh lÖnh d­íi d¹ng viÕt cña ng­êi b¸n
ph¸t ra ®ßi tiÒn ng­êi mua yªu cÇu ng­êi mua khi
®Õn h¹n qui ®Þnh cña lÖnh ph¶i tr¶ một sè tiÒn
nhÊt ®Þnh cho ng­êi b¸n, hoÆc theo lÖnh cña ng­êi
b¸n tr¶ cho một ng­êi kh¸c t¹i một ®Þa ®iÓm nhÊt
®Þnh.
7
Kh¸i niÖm thø hai: Theo LuËt thèng nhÊt vÒ Hèi
phiÕu (C«ng ­íc Gi¬nev¬ 1930)
- Lµ mét mÖnh lÖnh yªu cÇu tr¶ tiÒn v« ®iÒu
kiÖn, do mét ng­êi ký ph¸t cho ng­êi kh¸c, yªu cÇu
ng­êi nµy: HoÆc khi nh×n thÊy Hèi phiÕu, hoÆc
t¹i mét ngµy cô thÓ trong t­¬ng lai; hoÆc t¹i mét
ngµy cã thÓ x¸c ®Þnh trong t­¬ng lai, ph¶i tr¶ một
sè tiÒn nhÊt ®Þnh cho mét ng­êi ng­êi nµo ®ã,
hoÆc theo lÖnh cña ng­êi nµy tr¶ cho một ng­êi
kh¸c, hoÆc tr¶ cho ng­êi cÇm phiÕu.
8
Kh¸i niÖm thø ba
Theo Ph¸p lÖnh vÒ Th­¬ng phiÕu cña ViÖt Nam:
- Hèi phiÕu lµ mét chøng chØ cã gi¸ do ng­êi ký
ph¸t lËp, yªu cÇu ng­êi bÞ ký ph¸t thanh to¸n kh«ng
®iÒu kiÖn mét sè tiÒn x¸c ®Þnh khi cã yªu cÇu
hoÆc vµo mét thêi gian nhÊt ®Þnh trong t­¬ng lai
cho ng­êi thô h­ëng.

9
10
4. C¸c bªn liªn quan trong hèi phiÕu
4.1. Ng­êi kÝ ph¸t HP (Drawer):

- Ng­êi kÝ ph¸t hèi phiÕu th­êng lµ ng­êi b¸n.

- Lµ ng­êi lËp vµ kÝ HP ra lÖnh cho ng­êi bị

kÝ ph¸t ph¶i tr¶ mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh cho
ng­êi h­ëng lîi.

11
- 2 quyÒn lîi cña ng­êi ký ph¸t:
+ Ng­êi kÝ ph¸t HP ®­îc quyÒn kÝ ph¸t
HP cho bÊt kú ai.
+ Lµ ng­êi h­ëng lîi ®Çu tiªn cña hèi
phiÕu.

12
- 2 nghÜa vô cña ng­êi ký ph¸t:
+ Cam kÕt r»ng HP ®ã sÏ ®­îc chÊp nhËn
vµ ®­îc tr¶ tiÒn khi xuÊt tr×nh.
+ Khi hèi phiÕu bÞ tõ chèi tr¶ tiÒn, ng­êi ký
ph¸t ph¶i cã tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ sè tiÒn
hèi phiÕu cho ng­êi h­ëng lîi.
(Ng­êi kÝ ph¸t HP ph¶i kh¸c víi ng­êi chÊp nhËn
HP - kh«ng cïng lµ mét ng­êi)

13
4.2. Ng­êi bÞ ký ph¸t hèi phiÕu (Drawee)
- ng­êi tr¶ tiÒn hèi phiÕu:
- Lµ ng­êi nhËp khÈu hoÆc mét ng­êi kh¸c ®­îc ng­
êi tr¶ tiÒn chØ ®Þnh, cã thÓ:
+ lµ ng­êi chÊp nhËn tr¶ tiÒn (accepter);
+ ng­êi b¶o l·nh (avanler);
+ ng©n hµng (bank) - nÕu lµ ng©n hµng më
L/C (issuing bank).

14
 4.3. Ng­êi h­ëng lîi (benificiary)
- Lµ ng­êi b¸n vµ cã thÓ lµ mét ng­êi kh¸c do ng­êi b¸n chØ
®Þnh:
+ Cã thÓ lµ b¶n th©n ng­êi ký ph¸t th× ph¶i ghi vµo HP “..tr¶
cho t«i..” hoÆc “..tr¶ theo lÖnh cña t«i..”
+ Cã thÓ lµ mét ng­êi ®Ých danh ®­îc ghi vµo HP
+ Cã thÓ lµ ng­êi v« danh (ng­êi cÇm phiÕu) th× HP ph¶i ®Ó
trèng.
 Thùc tiÔn ë ViÖt Nam: “Theo nguyªn t¾c qu¶n chÕ ngo¹i
hèi: ng­êi h­ëng lîi ®Çu tiªn (®­îc thÓ hiÖn trªn mÆt tr­íc cña hèi
phiÕu) cña th­¬ng nh©n xuÊt khÈu ViÖt Nam lµ c¸c NHTM
ViÖt Nam.
15
 4.4. Ng­êi ký hËu HP (endorser) - ng­êi
chuyÓn nh­îng:
- Lµ ng­êi ®­îc h­ëng lîi tê HP nh­êng quyÒn së h÷u HP
®ã cho ng­êi kh¸c b»ng c¸ch ký hËu.
- Tr¸ch nhiÖm: rµng buéc tr¸ch nhiÖm ®èi víi nh÷ng
ng­êi ký hËu tiÕp theo vµ ®èi víi ng­êi cÇm phiÕu.

- Ng­êi chuyÓn nh­îng ®Çu tiªn cña HP lµ ng­êi ký ph¸t

HP.

16
4.5. Ng­êi ®­îc chuyÓn nh­îng:

- Lµ ng­êi ®­îc ng­êi kh¸c chuyÓn nh­îng HP ®ã cho

m×nh vµ lóc nµy lµ ng­êi h­ëng lîi.

4.6. Ng­êi cÇm phiÕu (bearer):

- Lµ ng­êi ®­îc h­ëng lîi tê HP ®ã víi ®iÒu kiÖn HP

lµ lo¹i HP v« danh hoÆc ký hËu v« danh (®Ó
trèng). Ng­êi cÇm phiÕu cã thÓ trë thµnh ng­êi ®­îc
chuyÓn nh­îng b»ng c¸ch ghi tªn m×nh vµo HP.

17
4.7. Ng­êi chÊp nhËn tr¶ tiÒn HP (accepter):
th«ng th­êng lµ ng©n hµng.

4.8. Ng­êi b¶o l·nh HP: th­êng lµ ng©n hµng næi

tiÕng.

4.9. Ng­êi gi÷ phiÕu.

18
 5. L­u th«ng hèi phiÕu:
5.1. L­u th«ng hèi phiÕu tr¶ ngay
3
Ng©n hµng Ng©n hµng
2
3 2 2 3
1
Ng­êi xuÊt khÈu Ng­êi nhËp khÈu
1 - Giao hµng ho¸ (cã thÓ c¶ bé chøng tõ)
2 - Ký ph¸t HP vµ uû th¸c cho ng©n hµng thu tiÒn hé
3 - Ng­êi mua tr¶ tiÒn cho ng­êi b¸n khi nh×n thÊy HP
th«ng qua hÖ thèng ng©n hµng
19
5.2. L­u th«ng HP tr¶ tiÒn sau
5
4
Ng©n hµng 3 Ng©n hµng
2

2
5

5
2

Ng­êi xuÊt Ng­êi nhËp

1
khÈu khÈu

20
1 - Giao hµng vµ bé chøng tõ.

2 - Ký ph¸t HP vµ th«ng qua hÖ thèng ng©n hµng

yªu cÇu ng­êi mua ký chÊp nhËn tr¶ tiÒn vµo HP.
3 - Hoµn tr¶ HP ®· ®­îc chÊp nhËn cho ng­êi b¸n ®Ó
ng­êi b¸n ®ßi tiÒn HP khi HP ®Õn h¹n.
4 - §ßi tiÒn tê HP ®· ®­îc ký chÊp nhËn.

5 - Ng­êi mua tr¶ tiÒn gièng nh­tr­êng hîp a.

21
 Hèi phiÕu
Sè: 01/XK Hµ néi, ngµy .......
Sè tiÒn: USD 100.000
Ngay sau khi nh×n thÊy b¶n thø nhÊt cña hèi phiÕu nµy (b¶n
thø hai cïng ngµy th¸ng kh«ng tr¶ tiÒn) tr¶ theo lÖnh cña NH
Ngo¹i Th­¬ng ViÖt Nam mét sè tiÒn lµ 100.000 USD.
Thuôoc tµi kho¶n cña Tæng c«ng ty XNK T¹p phÈm. Ký ph¸t
cho Ng©n hµng ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam
Theo L/C sè: më ngµy

Göi: . . . . . . . Tæng gi¸m ®èc Tocontap

Ký tªn 22
 6. §Æc ®iÓm cña HP th­¬ng m¹i.

Bill of Exchange
No: 01/XK Hanoi, 10/5/2006.
For: USD 100.000
At sight of this FIRST of exchange (Second of the same tenor and
date being unpaid). Pay to the oeder of ourselves.
The sum of one hundred thousand US dollars
Drawn under

Confirmed/irrevocable L/C no.

Date/wired
To………. Import-export Co.
(Signed) 23
 6. §Æc ®iÓm cña HP th­¬ng m¹i.
- HP lµ mét mÖnh lÖnh tr¶ tiÒn v« ®iÒu kiÖn
chø kh«ng ph¶i lµ mét yªu cÇu tr¶ tiÒn.
- HP lµ mét mÖnh lÖnh tr¶ tiÒn trõu t­îng.
- TÝnh l­u th«ng mét c¸ch dÔ dµng

- HP ®­îc quy ®Þnh chÆt chÏ vÒ h×nh mÉu

24
 7. §iÒu kiÖn ph¶i cã khi t¹o lËp HP
7.1 VÒ mÆt ph¸p lý:

- Chñ thÓ : Ai ®­îc ký ph¸t HP

- Kh¸ch thÓ : Ai ph¶i tr¶ tiÒn HP.

25
 7.2. VÒ h×nh thøc
- HP ph¶i lµ mét v¨n b¶n, mét chøng th­

- Ng«n ng÷ cña HP lµ ng«n ng÷ viÕt vµ thèng

nhÊt.
- HP ph¶i cã h×nh mÉu riªng do ng©n hµng
hoÆc c«ng ty ph¸t hµnh
- HP cã thÓ lËp thành mét hay nhiÒu b¶n
(th«ng th­êng tõ hai b¶n trë lªn).

26
 7.3. VÒ néi dung
- HP ph¶i cã tiªu ®Ò ë trªn cïng: Hèi PhiÕu hoÆc mét từ t­
¬ng tù: BILL OF EXCHANGE; DRAFT; EXCHANGE
FOR…
- Lµ mét mÖnh lÖnh ®ßi tiÒn trõu t­îng
-§Þa ®iÓm ký ph¸t (cã thÓ lÊy ®Þa chØ cña ng­êi
lËp phiÕu)
- Số tiền ghi trong HP lµ một số tiền được x¸c định
vµ phải ghi bằng số hoặc bằng chữ hoặc được ghi cả
bằng chữ vµ bằng số.
- Quy ®Þnh vÒ ngµy th¸ng ký ph¸t
- Quy ®Þnh thêi h¹n tr¶ tiÒn
27
 7.4. Thêi h¹n tr¶ tiÒn.

7.5. §Þa ®iÓm lËp hèi phiÕu.

7.6. Ngµy lËp hèi phiÕu.

7.7. Ng­êi ký ph¸t hèi phiÕu ph¶i b»ng tay.

28
6.8. Tªn hä ®Þa chØ cña nh÷ng ng­êi cã liªn
quan
6. 9. Tªn ng­êi tr¶ tiÒn hèi phiÕu ®­îc ghi ë mÆt
tr­íc, gãc tr¸i cuèi cïng cña tê hèi phiÕu
6.10. §Þa ®iÓm tr¶ tiÒn lµ ®Þa ®iÓm ®­îc ghi
râ trong tê hèi phiÕu ®ã.
6.11. Tªn ng­êi ®­îc tr¶ tiÒn

29
 7. Nh÷ng nghiÖp vô cã liªn quan tíi hèi phiÕu.

7.1. NghiÖp vô chÊp nhËn tr¶ tiÒn hèi phiÕu

(acceptance )
Lµ hµnh vi b»ng ng«n ng÷ cña ng­êi tr¶ tiÒn hoÆc
người cã nghÜa vô tr¶ tiÒn uû th¸c thÓ hiÖn trªn
mÆt tr­íc cña hèi phiÕu, cam kÕt tr¶ tiÒn cho ng­êi h­
ëng lîi mét c¸ch v« ®iÒu kiÖn.

30
 C¸ch thøc ký chÊp nhËn:
Theo UBL:
- Ghi ë mÆt tr­íc, gãc bªn tr¸i cuèi cïng cña hèi phiÕu
(tr¸nh víi nghiÖp vô ký hËu)
- B»ng ng«n ng÷ ®¬n gi¶n râ rµng.
- Ghi ngµy ký chÊp nhËn ®èi víi HP cã kú h¹n.
- ChÊp nhËn ph¶i v« ®iÒu kiÖn.
- Ng­êi ký chÊp nhËn ph¶i cã quyÒn ký hîp ®ång
kinh tÕ ®èi ngo¹i vµ ký b»ng tay.
31
- LuËt Anh, Mü cho phÐp chÊp nhËn b»ng mét v¨n
tõ riªng hoÆc gép nhiÒu hèi phiÕu b»ng mét v¨n tõ
riªng.
Lîi:
- Gän, gép nhiÒu hîp ®ång - lo¹i hîp ®ång giao hµng
nhiÒu lÇn.
- BÝ mËt tµi chÝnh.
Kh«ng lîi:
- Cång kÒnh, l­u th«ng phøc t¹p
- Cã thÓ bÞ söa ®æi
D¹ng nµy ULB coi lµ v« hiÖu
32
 VÒ thêi h¹n chÊp nhËn:
Cã 2 tr­êng hîp:
- NÕu hai bªn kh«ng qui ®Þnh g× kh¸c th× ULB qui
®Þnh thêi h¹n chÊp nhËn lµ 12 th¸ng kÓ tõ ngµy ký
ph¸t hèi phiÕu (thêi h¹n hiÖu lùc cña hèi phiÕu lµ 12
th¸ng).
- NÕu hai bªn qui ®Þnh thêi h¹n cô thÓ ph¶i xuÊt
tr×nh hèi phiÕu ®Ó chÊp nhËn th× hèi phiÕu ph¶i
®­îc xuÊt tr×nh ®Ó chÊp nhËn trong thêi h¹n ®ã.

33
 7.2. NghiÖp vô ký hËu hèi phiÕu
(endorsement).
- Lµ hµnh vi b»ng ng«n ng÷ cña ng­êi h­ëng lîi hèi
phiÕu tho¶ thuËn ký tªn cña m×nh vµo mÆt sau tê
hèi phiÕu ®Ó chuyÓn quyÒn h­ëng lîi tê hèi phiÕu
®ã cho ng­êi kh¸c.

34
 C¸ch thøc ký hËu hèi phiÕu:
Theo UBL:
- Ký vµo mÆt sau.
- Ng«n ng÷ râ rµng, ®¬n gi¶n.

- Ký hËu ph¶i v« ®iÒu kiÖn.

- Ng­êi ký hËu lµ ng­êi cã quyÒn ký c¸c hîp ®ång

kinh tÕ ®èi ngo¹i vµ ký b»ng tay.

35
 C¸c lo¹i ký hËu Hèi phiÕu:
a. Ký hËu chuyÓn quyÒn:
- Ng­êi kÝ hËu chuyÓn quyÒn së h÷u tê hèi phiÕu
®ã cho ng­êi ®­îc chuyÓn nh­îng.
- Ký hËu chuyÓn quyÒn cã 4 lo¹i:

36
- Ký hËu ®Ó trèng ( blank endorsement)
+ Ng­êi ký hËu chØ ký tªn ë mÆt sau tê hèi phiÕu.

+ Ng­êi ký hËu kh«ng chØ ®Þnh ng­êi ®­îc h­ëng lîi lµ

ai.
+ Ng­êi ký hËu chØ ký tªn ë mÆt sau vµ nÕu ghi th×
ghi chung chung : “ tr¶ cho...”.
- Ký hËu theo lÖnh: ( to order endorsement):

+ Ng­êi ký hËu chØ ghi c©u: “tr¶ theo lÖnh «ng X”

vµ ký tªn.
37
- Ký hËu h¹n chÕ, ®Ých danh (restrictive
endorsement): Lµ viÖc ký hËu chØ râ ng­êi ®­îc h­ëng
lîi hèi phiÕu vµ chØ tr¶ cho ng­êi ®ã mµ th«i.

- Ký hËu miÔn truy ®ßi (without recourse

endorsement): Lµ viÖc ký hËu mµ ng­êi ký hËu ghi
thªm c©u “miÔn truy ®ßi ng­êi ký hËu” cïng víi 1
trong 3 lo¹i ký hËu nãi trªn.

38
 b. Ký hËu uû quyÒn.

c. Ký hËu thÕ chÊp

39
 7.3. NghiÖp vô b¶o l·nh hèi phiÕu:
- Lµ sù cam kÕt cña ng­êi thø ba sÏ tr¶ tiÒn cho
ng­êi h­ëng lîi khi hèi phiÕu ®Õn h¹n tr¶ tiÒn.

- LuËt ULB kh«ng qui ®Þnh râ ký b¶o l·nh

vµo mÆt tr­íc hay mÆt sau cña tê hèi phiÕu.

40
7.4. Kh¸ng nghÞ:

- Lµ mét thñ tôc mµ ng­êi ®­îc h­ëng lîi tê

hèi phiÕu ph¶i thùc hiÖn khi hèi phiếu ®ã
bÞ tõ chèi chÊp nhËn hoÆc bÞ tõ chèi tr¶
tiÒn, hoÆc ®· ®­îc chÊp nhËn mµ bÞ tõ
chèi tr¶ tiÒn.

41
8. C¸c lo¹i hèi phiÕu th­¬ng m¹i
8.1. C¨n cø vµo thêi h¹n tr¶ tiÒn hèi phiÕu cã
2 lo¹i:
- Hèi phiÕu tr¶ tiÒn ngay (at sight draft).

- Hèi phiÕu cã kú h¹n (usance draft).

42
8.2. C¨n cø vµo hèi phiÕu cã kÌm chøng tõ hay
kh«ng:
- Hèi phiÕu tr¬n (Clean Bill of Exchange): Lµ lo¹i
hèi phiÕu mµ viÖc tr¶ tiÒn kh«ng kÌm theo chøng tõ
hµng ho¸.

- Hèi phiÕu kÌm chøng tõ (Documentary Bill of

Exchange): Lµ lo¹i hèi phiÕu cã kÌm theo chøng tõ
hµng ho¸. Ng­êi tr¶ tiÒn ph¶i tr¶ tiÒn hèi phiÕu
hoÆc chÊp nhËn gi¶ tiÒn vµo hèi phiÕu råi míi ®­îc
nh©n chøng tõ hµng ho¸.

43
Hèi phiÕu kÌm chøng tõ cã hai lo¹i:
+ Hèi phiÕu D/A.
(Documents against acceptance)

+ Hèi phiÕu D/P.

(Documents against payment)

44
8.3 C¨n cø vµo tÝnh chÊt chuyÓn nh­îng cña
hèi phiÕu

- Hèi phiÕu v« danh (nameless draft)

- Hèi phiÕu ®Ýnh danh (name draft)

- Hèi phiÕu theo lÖnh (to order draft).

45
8.4. C¨n cø vµo ph­¬ng thøc tr¶ tiÒn ¸p dông
trong ngo¹i th­¬ng:

- Hèi phiÕu nhê thu (for collection).

- Hèi phiÕu tÝn dông chøng tõ (for L/C).

46
8.4. C¨n cø vµo ng­êi ký ph¸t lµ ai:

- Hèi phiÕu th­¬ng m¹i (Commercial Bill of

Exchange).

- Hèi phiÕu ng©n hµng (Banker’s draft).

47
 II. SÐc (cheque):

1. Kh¸i niÖm:
- SÐc lµ mét tê mÖnh lÖnh tr¶ tiÒn v« ®iÒu kiÖn cña
ng­êi mua ra lÖnh cho ng©n hµng n¾m tµi kho¶n cña
m×nh, yªu cÇu ng©n hµng trÝch tõ tµi kho¶n ®ã mét
sè tiÒn nhÊt ®Þnh ®Ó tr¶ cho ng­êi h­ëng lîi ghi trªn tê
sÐc hoÆc tr¶ cho ng­êi cÇm sÐc.
2. LuËt ®iÒu chỉnh l­u th«ng sÐc:
- C«ng ­íc Gi¬nev¬ vÒ sÐc n¨m 1931 ®­îc nhiÒu n­íc ¸p
dông (§øc, Ph¸p, ý, Hµ Lan, §an M¹ch...)

48
 3. Nh÷ng ng­êi cã liªn quan trong sÐc:

- Ng­êi ph¸t hµnh sÐc- ng­êi chñ tµi kho¶n yªu cÇu
trÝch tiÒn ®Ó tr¶ cho ng­êi kh¸c.
- Ng©n hµng tr¶ tiÒn
- Ng­êi h­ëng lîi tê sÐc
- Ng­êi cÇm sÐc- Ng­êi ®­îc ng­êi kh¸c chuyÓn nh­îng
sÐc cho m×nh vµ lóc nµy trë thµnh ng­êi h­ëng lîi sÐc.

49
 4. Néi dung cña sÐc:
SÐc cã gi¸ trÞ thanh to¸n nh­ tiÒn tÖ do vËy sÐc ph¶i
tu©n thñ nh÷ng néi dung vµ h×nh thøc theo luËt
®Þnh:
- Ng­êi ký ph¸t sÐc ph¶i cã sè d­ trªn tµi kho¶n tiÒn göi
kh«ng kú h¹n t¹i ng©n hµng - Sè tiÒn ph¸t hµnh trªn tê
sÐc kh«ng ®­îc v­ît qu¸ sè d­trªn tµi kho¶n.
- SÐc ph¶i lµm b»ng v¨n b¶n, cã mét h×nh mÉu nhÊt
®Þnh trong toµn quèc do ng©n hµng nhµ n­íc ph¸t
hµnh. ë c¸c n­íc t­b¶n ng­êi ph¸t hµnh quyÕt ®Þnh h×nh
mÉu cña sÐc.
50
- Tiªu ®Ò sÐc ph¶i ®­îc ghi trªn tê sÐc b»ng mét thø
mùc vµ cïng víi ng«n ng÷ ký ph¸t sÐc.
- Trªn sÐc ph¶i ghi râ ®Þa ®iÓm vµ ngµy th¸ng lËp
sÐc; ®Þa chØ cña ng­êi yªu cÇu trÝch tµi kho¶n, sè tµi
kho¶n ph¶i trÝch; Ng©n hµng tr¶ tiÒn; tªn vµ ®Þa
chØ ng­êi h­ëng lîi sÐc; Ch÷ ký cña ng­êi ph¸t hµnh sÐc.
- Sè tiÒn ghi (c¸ch ghi vµ c¸ch tr¶ nh­trong hèi phiÕu).
HiÖn nay cã nhiÒu ng©n hµng dïng m¸y ®Ó in sè
tiÒn, ký hiÖu tiÒn vµo chç ®Ó trèng.

51
- SÐc mang tÝnh chÊt thêi h¹n, chØ cã gi¸ trÞ
thanh to¸n trong thêi h¹n hiÖu lùc cña nã.
- Thêi h¹n hiÖu lùc cña sÐc ®­îc ghi râ trªn tê
sÐc:
+ 8 ngµy kÓ tõ ngµy ph¸t hµnh sÐc vµ lµ sÐc
l­u th«ng trong ph¹m vi 1 n­íc.
+ 20 ngµy l­u th«ng trong cïng mét ch©u.
+ 70 ngµy l­u th«ng kh«ng cïng ch©u.

52
 5. L­u th«ng sÐc:
5.1 L­u th«ng sÐc th­¬ng m¹i quèc tÕ:
1. Ph¸t hµnh sÐc thanh to¸n
6 2,3. Nhê thu.
NHNK NHXK
3
4. XuÊt tr×nh sÐc ®ßi tiÒn.
4 5 2 7
5. Tr¶ tiÒn.
NK 1 XK
6. QuyÕt to¸n thanh to¸n sÐc.
7. Tr¶ tiÒn cho ng­êi XK

53
5.2. L­u th«ng sÐc ng©n hµng quèc tÕ:

NK XK 1. Mua sÐc tr¶ nî.

3 2. Ghi nî ng­êi NK.
1 2 4 5

NHNK NHXK
3. Ph¸t hµnh sÐc.
6
4. XuÊt tr×nh sÐc ®ßi tiÒn.
5. Ghi Cã tµi kho¶n ng­êi XK.
7. QuyÕt to¸n sÐc gi÷a hai NH.

54
 6. Nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a hèi
phiÕu vµ sÐc:
- Hèi phiÕu lµ mét chøng tõ, mét c«ng cô tÝn dông,
c«ng cô thanh to¸n. SÐc kh«ng ph¶i lµ c«ng cô tÝn
dông v× sÐc kh«ng cã thêi h¹n tÝn dông.
- Hèi phiÕu cã thñ tôc chÊp nhËn- SÐc kh«ng cã.
- Víi hèi phiÕu khi lËp phiÕu kh«ng cÇn cã tiÒn
b¶o chøng hèi phiÕu ph¶i ®­îc thanh to¸n khi ®Õn
h¹n. Cßn sÐc vÒ nguyªn t¾c ph¶i cã tiÒn b¶o chøng
khi ph¸t hµnh.

55
 §iÓm chó ý khi dïng sÐc:
- VÒ nguyªn t¾c: TiÒn b¶o chøng (TiÒn tr÷ kim) trªn tµi
kho¶n cña ng­êi ph¸t hµnh sÐc kh«ng ®­îc sö dông kÓ tõ
ngµy ký ph¸t sÐc cho ®Õn lóc sÐc ®­îc thanh to¸n. Song
trªn thùc tÕ tiÒn sÐc vÉn ®­îc sö dông. V× vËy ng­êi h­ëng
lîi buéc ng­êi NK sö dông sÐc x¸c nhËn (x¸c nhËn sè tiÒn
cã trªn tµi kho¶n).
- LuËt Anh MÜ rÊt thùc dông trong viÖc ký ph¸t vµ l­u
hµnh sÐc. MiÔn khi nµo ®Õn ngµy thanh to¸n sÐc cã
tiÒn trªn tµi kho¶n lµ ®­îc. Thanh to¸n theo luËt Tèng ph¸t
vµ tiÕp thu khi ký ph¸t sÐc cã thÓ kh«ng cã tiÒn trªn tµi
kho¶n song trong thêi h¹n sÐc l­u th«ng tiÒn tiÕp tôc tËp
kÕt vÒ tµi kho¶n vÉn ®­îc chÊp nhËn.
56
 7. C¸c lo¹i sÐc.
- SÐc ®Ých danh: Trªn sÐc ghi râ tªn ng­êi h­ëng lîi,
lo¹i nµy kh«ng chuyÓn nh­îng ®­îc b»ng h×nh thøc ký
hËu.
- SÐc v« danh: Trªn sÐc kh«ng ghi râ tªn ng­êi h­ëng
lîi hoÆc cã ghi th× ghi: “Tr¶ cho ng­êi cÇm sÐc”;
sÐc cã thÓ chuyÓn nh­îng b»ng c¸ch trao tay.
- SÐc theo lÖnh (cheque to order ). Trªn sÐc ghi:
“tr¶ theo lÖnh cña «ng X”. Lo¹i nµy cã thÓ chuyÓn
nh­îng ®­îc theo h×nh thøc ký hËu.

57
- SÐc g¹ch chÐo (crossed cheque). Lµ lo¹i sÐc mµ
ng­êi ph¸t hµnh sÐc hoÆc ng­êi h­ëng lîi sÐc dïng bót
g¹ch chÐo hai g¹ch chøng tá sÐc nµy kh«ng dïng
®Ó rót tiÒn mÆt mµ dïng ®Ó chuyÓn kho¶n. Cã
hai lo¹i:
+ SÐc g¹ch chÐo th­êng (kh«ng ghi tªn ng©n hµng
lÜnh hé tiÒn).
+ SÐc g¹ch chÐo ®Æc biÖt (cã ghi tªn ng©n hµng).

58
- SÐc du lÞch (Traveller’s cheque). Lo¹i sÐc nµy do ng©n
hµng ph¸t hµnh yªu cÇu chi nh¸nh hoÆc ®¹i lý cña m×nh ë n­íc
ngoµi tr¶ mét sè tiÒn nµo ®ã cho ng­êi h­ëng lîi sÐc. Ng­êi h­ëng
lîi sÐc lµ kh¸ch du lÞch, khi mua sÐc ph¶i ký, khi nhËn tiÒn
ph¶i ký ®èi chøng, nÕu ®óng ng©n hµng míi tr¶ tiÒn. Thêi
h¹n hiÖu lùc cña sÐc du lÞch cã thÓ cã h¹n vµ cã thÓ v« thêi
h¹n. Trªn sÐc ghi râ khu vùc Ng©n hµng tr¶ tiÒn, ngoµi khu
vùc ®ã sÐc kh«ng cã gi¸ trÞ thanh to¸n.
- SÐc chuyÓn kho¶n (Transferable Cheque). Chñ yÕu dïng
trong lÜnh vùc th­¬ng m¹i. Ng­êi ký ph¸t sÐc ra lÖnh cho ng©n
hµng trÝch tõ tµi kho¶n m×nh ®Ó chuyÓn sang mét tµi kho¶n
kh¸c t¹i 1 ng©n hµng kh¸c. Lo¹i sÐc nµy kh«ng dïng ®Ó rót
tiÒn mÆt ®­îc.

59
- SÐc x¸c nhËn (Certified cheque). Lµ lo¹i sÐc ®­îc
ng©n hµng ®øng ra x¸c nhËn viÖc tr¶ tiÒn. Trªn
sÐc th«ng th­êng cã ghi: “X¸c nhËn sè tiÒn... tr¶
®Õn ngµy... t¹i ng©n hµng...” Ký tªn.
Víi lo¹i sÐc nµy ph¶i më tµi kho¶n x¸c nhËn vµ chØ
®­îc tr¶ sè tiÒn ghi trªn tµi kho¶n ®ã mµ th«i. Lo¹i
sÐc nµy dïng ®Ó ®¶m b¶o an toµn cho c«ng viÖc
thanh to¸n c¸c hîp ®ång cã kim ng¹ch lín; viÖc tr¶
tiÒn x¶y ra th­êng xuyªn. Cã thÓ x¸c nhËn cho 1 tê
sÐc hoÆc c¶ quyÓn sÐc.

60
 III. Kú phiÕu (Promissory Note ).
1. Kh¸i niÖm:
- Lµ mét giÊy høa tr¶ tiÒn cña ng­êi nhËp khÈu göi chi
ng­êi xuÊt khÈu høa cam kÕt tr¶ mét sè tiÒn nhÊt
®Þnh cho ng­êi h­ëng lîi trong thêi h¹n ghi trªn kú phiÕu
®ã.
- C¸c nguån luËt ¸p dông ®Ó ®iÒu chØnh hèi phiÕu
còng ®­îc ¸p dông ®èi víi kú phiÕu.

61
 C¸c ®Æc ®iÓm chÝnh:

- Kú h¹n cña kú phiÕu ®­îc ghi râ trªn kú phiÕu.

- Kú phiÕu cã thÓ do mét hay nhiÒu ng­êi cïng
ký ph¸t.
- Kú phiÕu kh«ng cÇn cã sù b¶o l·nh cña ng­êi
thø 3.
- Kú phiÕu chØ cã mét b¶n.

62