TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÂY NGUYÊN

KHOA KHOA HỌC TỰ NHIÊN VÀ CÔNG NGHỆ

 HUMAN HEPATITIS VIRUS VÀ
CÔNG NGHỆ SẢN XUẤT VACCINE
VIÊM GAN B

GVHD: TS. Võ Thị Phương Khanh

Học viên: Trần Thị Kim Thi
Lớp: Sinh học thực nghiệm K2018
 I
Human Hepatitis B Virus
NỘI
DUNG
II
Quy trình sản xuất vaccine viêm gan B

www.themegallery.com 3
I. Human Hepatitis B Virus

Human Hepatitis B Virus (HBV) là

một virus có cấu trúc ADN một phần
sợi kép và có vỏ thuộc họ
Hepadnaviridae, nhân lên ở trong gan
và gây nên các rối loạn chức năng
gan.
Protein HBsAg có ở trên bề mặt ngoài
của hạt virus hoàn chỉnh (hạt Dane) và
lưu hành trong máu dưới dạng các hạt
hình ống hoặc hình cầu 22nm.
Nhân bên trong của virus có chứa
HBcAg, HBeAg, phân tử ADN một
phần sợi kép và ADN polymeraza phụ
thuộc ADN
www.themegallery.com
I. Human Hepatitis B Virus
Cấu trúc gen và các protein

HBV có ADN nhỏ

nhất được biết đến,
cấu trúc gen chỉ có
3200 cặp bazơ và tổ
chức đặc biệt dạng
vòng, có một phần
sợi kép.

Cấu tạo của hạt Dane 5

www.themegallery.com
I. Human Hepatitis B Virus
Cấu trúc gen và các protein

 Sợi âm: là một vòng hoàn

chỉnh có 4 khung đọc mở
(open reading frame: ORF)
chứa các gen mã hoá đan
xen vào nhau:
 ORFS - gen tiền S1, tiền S2
và S;
 ORFC - gen tiền lõi/lõi,
 ORFX - gen X và ORFP -
gen polymeraza. Cấu trúc và tổ chức gen của HBV
 Sợi dương: ngắn hơn và có
chiều dài thay đổi .
6
www.themegallery.com
I. Human Hepatitis B Virus
Cấu trúc gen và các protein
 Các gen S và tiền S : mã hoá vỏ HBV.

www.themegallery.com Cấu trúc và tổ chức gen của HBV 7

I. Human Hepatitis B Virus
Cấu trúc gen và các protein

 Protein loại nhỏ (SHBs) tạo nên

các hạt HBsAg
 Protein trung bình (MHBs) chứa
thành phần tiền S2
 Protein bề mặt loại lớn (LHBs)
chứa tiền S1 cũng liên kết vào các
hạt HBsAg nhưng được thấy nhiều
hơn trong các hạt virus trơ.
 Các nghiên cứu cho rằng protein
tiền S đóng một vai trò quan trọng
trong quá trình kết hợp của HBV
vào tế bào gan, vị trí gắn đặc hiệu
ở gan đối với S1 và tiền S2
www.themegallery.com
8
I. Human Hepatitis B Virus
Cấu trúc gen và các protein

 Gen ORF-C mã hóa cho cả HBcAg và HBeAg.

www.themegallery.com
Cấu trúc và tổ chức gen của HBV 9
I. Human Hepatitis B Virus
Cấu trúc gen và các protein
www.themegallery.com
oHBcAg có vai trò quan trọng trong
việc đóng gói ARN vào nhân virus và là
một thành phần không thể thiếu của
nucleocapsid. Không thể phát hiện
HBcAg trong huyết thanh bằng các kỹ
thuật thông thường, tuy nhiên có thể tìm
thấy trong nhu mô gan ở các bệnh nhân
nhiễm HBV cấp và mạn tính
HBeAg là một protein hoà tan có thể
phát hiện trong huyết thanh các bệnh
nhân có tải lượng virus cao, nhưng sự
có mặt của HBeAg không phải là một
yếu tố bắt buộc cho quá trình nhân lên
của virus.
I. Human Hepatitis B Virus
Cấu trúc gen và các protein
Gen ORF-P mã hóa cho enzym polymeraza có vai trò quan trọng
trong quá trình tổng hợp ADN và quá trình kết hợp ARN vào nhân
virus.

www.themegallery.com
Cấu trúc và tổ chức gen của HBV 11
I. Human Hepatitis B Virus
Cấu trúc gen và các protein

Gen ORF-X mã hóa cho

protein X của virus (17kD),
protein có ảnh hưởng đến
việc truyền tín hiệu tính trạng
tế bào vật chủ, quá trình biểu
thị gen, nhân lên và lan
truyền của HBV trong cơ thể.
Protein X còn giúp cho sự
nhân lên của HBV bằng tác
động vào các yếu tố tham gia
phiên mã, kích thích tăng Cấu trúc và tổ chức gen của HBV
sinh và làm chết tế bào.
12
www.themegallery.com
I. Human Hepatitis B Virus
Cấu trúc gen và các protein

Gen quan tâm là gen S gồm

Pre S, Pre S1 và Pre S2 của
HBV.
 Hai protein là Pre S1 và
Pre S2 có vai trò quan
trọng trong việc kích thích
tế bào T giúp đỡ trong việc
tạo kháng thể anti-HBs.
 Kháng nguyên Pre S có
khả năng tạo ra kháng thể
ngăn chặn sự kết hợp của Cấu trúc và tổ chức gen của HBV
HBV vào màng tế bào gan
13
www.themegallery.com
I. Human Hepatitis B Virus
Quá trình nhân lên của Human Hepatitis B Virus

Quá trình nhân lên của HBV trong tế bào gan 14

www.themegallery.com
I. Human Hepatitis B Virus
Quá trình nhân lên của Human Hepatitis B Virus
Bước 1: Tấn công
Bước 2: Xâm nhập
Bước 3: Dịch mã

Bước 4: Phiên mã

Bước 5: Tổng hợp genome

Bước 6: Lắp ráp

Bước 7: Giải phóng

15
www.themegallery.com
II. Quy trình sản xuất vaccine viêm gan B

Chuyển gen vào

TB đích

Biểu hiện gen

www.themegallery.com
mong muốn 16
II. Quy trình sản xuất vaccine viêm gan B

17
www.themegallery.com
II. Quy trình sản xuất vaccine viêm gan B

Chọn gen mục tiêu: Để có gen S, gen mã hóa cho kháng nguyên
bề mặt HBsAg thì người ta dùng phương pháp tách RNA của gen S
từ human hepatitis B virus để thực hiện phiên mã ngược thu gen S.
Phương pháp này cho hiệu quả cao và đỡ tốn thời gian hơn phương
pháp truyền thống.

Vector: Vector được dẫn ra từ vòng 2 micromet được gọi là
plasmid episom nấm men hay γEps, điển hình loại này là pJDB 219.
pJDB 219 cũng gồm các đoạn liên tiếp như pBR322 do đó có thể
nhân lên và được chọn lọc cả trong nấm men và trong E.coli có sự
gài pJDB vào một NST của các vector khác của nấm men
18
www.themegallery.com
II. Quy trình sản xuất vaccine viêm gan B

Tạo vector tái tổ hợp:

-Để tạo DNA tái tổ hợp thì cần tạo dòng trộn chung theo tỉ lệ nhất
định với sự hiện diện của ligase (E.coli). Từ đó vector tái tổ hợp sẽ
được hình thành dưới tác dụng của ligase làm nối vector với DNA.
-Vector tái tổ hợp được tinh sạch qua tách chiết và tủa.
-Chuyển vector tái tổ hợp vào nấm men Saccharomyces cerevisiae
theo con đường biến nạp, có thể bằng nhiều phương pháp khác
nhau như phương pháp vi tiêm, phương pháp xung điện hoặc súng
bắn gen hoặc sốc nhiệt… Nhưng ở nấm men thì sử dụng kĩ thuật
xung điện là hiệu quả cao nhất.

19
www.themegallery.com
II. Quy trình sản xuất vaccine viêm gan B

Sacharomyces cereviriae
20
www.themegallery.com
II. Quy trình sản xuất vaccine viêm gan B

Biểu hiện gen mong muốn :

-Dòng tế bào mang gen tái tổ hợp là dòng tế bào có mang gen tái tổ
hợp, được nuôi trong môi trường thích hợp tạo thành các khuẩn
lạc, tuy nhiên sau bước biến nạp chỉ tạo ra lượng ít tế bào tái tổ
hợp, vì vậy cần phải tiến hành sàng lọc.
-Việc sàng lọc có thể được thực hiện bằng nhiều phương pháp như
phương pháp sử dụng các oligonucleotid tổng hợp hoặc phương
pháp sử dụng kháng thể .Từ đó tìm ra dòng tế bào mang gen tái tổ
hợp.

21
www.themegallery.com
II. Quy trình sản xuất vaccine viêm gan B

22
www.themegallery.com
 TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Đái Duy Ban (2006), Công nghệ gen.NXB Khoa học

kĩ thuật.
2. Hoàn thiện quy trình công nghệ sản xuất vaccine viêm
gan B tái tổ hợp. Bộ Y tế – Bộ khoa học và công
nghệ, Hà Nội 2004.
3. Phí Đức Long (2004). Đánh giá đáp ứng kháng thể
đối với vaccine phòng viêm gan B ở trẻ có mẹ mang
HBsAg. Luận án tiến sĩ y học, Đại học y Hà Nội.

23
www.themegallery.com
 24
www.themegallery.com