Biznesi ndërkombëtar

Prof. Dr. Besim BEQAJ

Prof. dr. Besim BEQAJ 1

 Domosdoshmëria e Biznesit
Ndërkombëtar:
Objektivat e të mësuarit

 Të kuptojmë historinë dhe rëndësinë e biznesit global.

 Të mësojmë definicionin e biznesit ndërkombëtar.
 Të njohim (mësojmë) rritjen e lidhjeve globale të
sotshme.
 T’i vlerësojmë mundësitë dhe sfidat e ofruara nga biznesi
ndërkomëtar.

Prof. dr. Besim BEQAJ 2

Sferat e biznesit ndërkombëtar

Prof. dr. Besim BEQAJ 3

Definimi i Biznesit ndërkombëtar
 Biznesi ndërkombëtar paraqet të gjitha transakcionet
komerciale (private dhe qeveritare) në mes të dy apo
më shumë vendeve.
 Biznesi ndërkombëtar përbëhet prej transaksioneve
të cilat lindin, kryhen dhe zhvillohen përtej kufijve të
vendit me qëllim të plotësimit të objektivave të
individëve dhe organizatave.
 Qëllimi i biznesit privat është rritja ose stabilizimi i
profitit i cili parcijalisht mvaret nga:
 Shitjet e jashtme dhe
 Resurset e jashtme

Prof. dr. Besim BEQAJ 4

Arsyet e bërjës së BN
 Zgjerimi i shitjes
 Kërkimi i resurseve
 Divesifikimi i burimeve të shitjes dhe furnizimit
 Minimizimi i rrezikut konkurues

 Cilat janë bizneset më te globalizuara në botë?

 Sporti dhe rendësia e tij si biznes – lojtarët, tifozet,
trajneret
 Bizneset jolegale

Prof. dr. Besim BEQAJ 5

Format e BN
 Exporti i mallrave dhe shërbimeve
 Importi i mallrave dhe shërbimeve
 Investimet e huaja të drejtëpërdrejta
 Investimet portofol
 Kontratat menaxheriale
 Aleancat strategjike
 Joint veture
 Veprimet tjera

Prof. dr. Besim BEQAJ 6

Faktorët e rendësishëm në BN
 Rritja dhe zgjerimi i shpejtë i teknologjisë
 Liberalizimi i politikave qeveritare për levizjen midis
vendeve të produkteve dhe burimeve
 Zhvillimi i institucioneve të nevojshme për të
mbështetur dhe lehtësuar tregtinë ndërkombëtare
 Rritja e konkurrencës globale
 Konsumatorët i njohin dhe dëshirojnë produktet dhe
shërbimet e jashtme
 Raportet politike në mes fuqive të mëdha ekonomike
janë përmirësuar
 Rritja e bashkëpunimit ndër-nacional

Prof. dr. Besim BEQAJ 7

Globalizimi
 Transportimi është më i shpejtë
 Komunikimi mundëson kotroll të aktiviteteve nga
largësitë
 Shpenzimet e transportit dhe komunikimit nuk janë të
larta për biznesin ndërkombëtar
 Barrierat e ulëta qeveritare ndaj levizjës së
mallrave, sherbimeve dhe resurseve iu mundëson
ndërmarrjeve shfrytëzimin e përparësive të
biznesit ndërkombëtar
 Globalizimi është proces i rritjës së
ndervashmërisë së vendeve
 Prodhimi i automobilave
 Prodhimi i ushqimit
Prof. dr. Besim BEQAJ 8
Funksionimi i BN
 Kur funksionohet jashtë, ndërmarrjet duhet të
përshtasin metodat e tyre të zakonshme biznesore. Kjo
ndodh për shkak se kushtet e jashtme shpesh diktojnë
përdorimin e metodave të përshtatëshme dhe sepse
menyra e funksionimit të biznesit ndërkombëtar dallon
nga metodat dhe menyrat e funksionimit të biznesit
vendor.

Si shpjegohet ndikimi i jashtëm në biznes?

 Shkencat politike studiojnë marrëdheniet në mes
biznesit dhe shtetit
 Shkencat ekonomike pse levizin të mallërat, shërbimet,
kapitali dhe monedhat nga një vend në tjetrin

Prof. dr. Besim BEQAJ 9

 MJEDISI OPERATIV
OPERACIONET
FAKTORËT FIZIK DHE
SHOQËROR OBJEKTIVAT
- Poitikat dhe praktikat ligjore - Rritja e shitjeve
- faktorët kulturor - kërkimi i resurseve
- forcat ekonomike - minimizimi i rrezikut
- ndikimi gjeografik
STRATEGJIA

FAKTORËT KONKURUES
- Përparësitë kryesore ne MJETET
çmime, marketing, inovacion, Format Funksionet Alternativat
apo faktorë të tjerë - Importi dhe exporti - Marketingu - Zgjedhja e vendit
- Turizmi dhe transporti - Prodhimi global dhe - Organizimi dhe
- Përparësitë dhe aftësitë
- Licencimi dhe franshiza zingjiri furnizues mekanizmat e
komparative të konkurrencës
- Projektet me çelës në dorë - Kontabiliteti kontrollit
- Dallimet konkurruese sipas - Menaxhimi i kontratave - Financat
vendeve - Investimet direkte dhe - Resurset humane
portfolio

Biznesi ndërkombëtar: Funksionimi dhe ndikimet – Daniels/Radebauch/Sullivan

Prof. dr. Besim BEQAJ 10

Pyetjet kyçe para se të lëvizet drejt
tregjeve ndërkombëtare:
 Si do të përshtatet ideja, produkti, ose
shërbimi jonë në tregun ndërkombëtar?
 A do të ishte më mirë të kyçemi në një treg
përmes tregtisë apo përmes investimeve?
 Cilat janë ndryshimet e nevojshme në
produkt në mënyrë që produkti t’i përshtatet
kushteve të tregut të jashtëm?
 Çfarë kërcënimesh mund të na paraqiten nga
konkurrenca (e brendshme/globale)?
 Si mund të neutralizohen këto kërcënime?

Prof. dr. Besim BEQAJ 11

Vlera e lidhjeve globale
 Sot, lidhjet globale e ndërlidhin tregtinë,
tregjet financiare, teknologjinë, dhe
standardet jetësore së bashku në një mënyrë
të paparë!
 Investimet globale i shtyejnë kompanitë të
rishikojnë dhe të luajnë me rregulla të reja
në:
 praktikat biznesore
 kërkesat ligjore
 etikë

Prof. dr. Besim BEQAJ 12

 Tregtia
 Një ngricë në Brazil dhe efektet e saj në
prodhimin e kafës do të kenë pasoja negative
të cilat do të manifestohen me
pamjaftueshmëri të këtij produkti dhe si
pasojë e kësaj çmimet do të rriten.

Prof. dr. Besim BEQAJ 13

 Tregjet financiare
 Një rrënie e vlerës se Pezos Meksikane u
manifestua me ndryshime negative në tregjet
financiare të të gjitha ekonomive ne rritje dhe
kishte efekte të mëdha në Poloni, Hungari
dhe Republikën Çeke.

Prof. dr. Besim BEQAJ 14

Teknologjia krijon lidhje të fuqishme
individuale

 Teknologjia kompjuterike, komunikimet

satelitore, dhe telekomunikacioni u mundëson
qasje në kohë reale të njerëzit dhe informatat
në nivel global.

Prof. dr. Besim BEQAJ 15

 Njerëzit...

 Dëgjimi i muzikës botërore

 Përcjellja e programeve ndërkombëtare të

trensmetuara nga CNN etj.

 Veshja e xhinseve të kaltërta dhe vallëzimi i

valleve të njëjta
 Ushqimet si hamburger, tacos, dhe pica

 Rezultati është që investimi ndërkombëtar

është në shkallën më të lartë të paparë deri me
tani.
Prof. dr. Besim BEQAJ 16
Ndikimet makroekonomike të Biznesit
Ndërkombëtar

 Tregjet globale e rrisin numrin e

konsumatorëve potencial.
 Ndërmarrjet mund të rrisin aftesine e mesimit
më shpejt dhe të prodhojnë produkte me
shpenzime më të ulëta shumë më shpejt.
 Ndërmarrjet mund të përmirësojnë aftësitë e
tyre konkurruese.

Prof. dr. Besim BEQAJ 17

 Biznesi Ndërkombëtar krijon
ndryshime ndërkombëtare
 Çmimet e produkteve të teknologjisë së lartë
bien si pasojë e konkurencës globale
 VCR’s nuk prodhohen më në SHBA
 Vetëm një përqindje e vogël e motoçikletave
prodhohen në SHBA
 Industria e këpucëve në SHBA është duke u
shuar.

Prof. dr. Besim BEQAJ 18

 Përparësitë e mundshme për një
ndërmarrje ndërkombëtare:

 Qasje në teknologjinë e avancuar

 Aftësia për të kapitalizuar zhvillimin e
produktit
 Fuqia superiore financiare
 Thellësia dhe gjerësia e talentit për të
menaxhuar
 Rreziku politik i reduktuar

Prof. dr. Besim BEQAJ 19

Ndikimet e jashtme në BN
 Veprimi i ndërmarrjes në rrethinë kërkon jo vetëm
njohuri menaxheriale për funksionimin e biznesit, por
gjithashtu kërkohet njohuri bazë për shkencat
shoqërore:
 shkencat politike,
 ligjshmerinë,
 antropologjinë,
 sociologjinë,
 psikologjinë,
 makroekonominë, dhe
 gjeografinë.

Prof. dr. Besim BEQAJ 20

Evoluimi i strategjive në procesin e
ndërkombëtarizimit
 Qasja pasive në aktive në drejtim të mundësive
të reja
 Veprimet ndërkombëtare krahas atyre vendore
në biznes
 Drejt qasjeve të palimituara në menyrat e
veprimit
 Lokacionet pakta të jashtme drejt atyre të
shumta dhe të palimituara
 Ngjajshmëritë drejt jongjajshmërive në ambient

Prof. dr. Besim BEQAJ 21

Forcat kundërthenëse
 Standardizimi global vs. Praktikave nacionale
 Praktikat e standardizimit global tentojnë të zvogëlojnë
shpenzimet. Praktikat nacionale iu mundësojnë
ndërmarrjeve të adaptohen në kushtet unike lokale.
 Konkurenca e vendeve vs. Konkurencës së
ndërmarrjeve
 Vendet moderojnë plotësimin e kushteve globale të
efikasitetit dhe qëllimeve biznesore sepse ka rivalitet
me vendet tjera.
 Sovraniteti vs. Raportet ndër nacionale
 Vendet janë të gatëshme të lejojnë prekje të
sovranitetit me qëllim:
 Arritjes së reciprocitetit

 Qasja e përbashkët ndaj problemeve

 Ballafaqimi me shqetësimet extrateritoriale

Prof. dr. Besim BEQAJ 22

Përmbledhje:

 Biznesi ndërkombëtar ka ekzistuar që nga

formimi i kufijve nacional
 Biznesi ndërkombëtar i ka dhënë formë
historisë botërore
 Lidhjet globale janë çelës i mundësive dhe
sukseseve të biznesit ndërkombëtar

Prof. dr. Besim BEQAJ 23

 Pyetje për të diskutuar:

- Krahasoni dhe ballafaqoni biznesin vendor dhe atë ndërkombëtar.

Prof. dr. Besim BEQAJ 24