Influenza A H1N1 pdm 2009

• influenza Virus တုပ္ေ က ြး ဗုင္ ြးရပ္ ဆတ

ု ာ…
Influenza Virus ဟာ A, B, C & D ဆု ပြး 4 မြးရ
•
Type A နဲ႔ B ဟာ seasonal flu ေ ခၚ လူေ ကတၾ ာြးမာ
ရာသတုပ္ေ က ြးအ ဖစ္ ဖစ္ေ လ့ရ

• Type C ေ တာ့ လူေ ကတမာ တုပ္ေ က ြးတတ္ေ ပမယ္ ့

ေ ယဘူယ အာြး ဖင္ ့ ေ ရာဂါလ ၡဏာ ပင္ ြးထန္ေ လ့မရ

• Type D ေ တာ့ ၽ ဲ ြ ာ ြး လေ
ု ေခၚတဲ့ cattles
ေ ကတမာသာေ ရာဂါ ဖစ္ေ လ့ရ ပြး ေယန႔အထ လူ ု ြးူ စ တ ာ
ေမကတေေရသြးပါ။
•
• H1N1 ဆတ ု ာဘာလဲ…
- H1N1 ဆသ ု ည္ာမ Influenza Virus Type A ရဲေ
အမြးၽ တ
ဲ စခု ဖစ္
•
- တုပ္ေ က ြး ဗုင္ ြးရပစ္၏ မ ္ ာ ပင္ ငတင ္ မ
ပရု တန္ ြးဓါတ္ာြး ဖစ္ေ သာ Hemagglutinin
အာြးအတေ ု ာ ္ H ဟုေ ခၚ ာ Neuraminidases အာြး N
ဟုေ ခၚ
•
- H အမြးအစာြး စုစေ ု ပါင္ ြး ၁၈ မြး (H1 to H18) ၊ N
အမြးၽ ေ ဲ ပါင္ ြး ၁၁ မြး (N1 to N11) ရေ သာေ ၾ ာင္ ့
မြးစပ္ ု ္မ င္ H1N1, H1N2, H1N3, …, H18N11
စသ ဖင္ ေမရမကတ့ ္ င
ု ္ေ အာင္ာြးလသ္္
• H1N1 ဘယ္ မြးရသလဲ…
- Seasonal H1N1 နဲ႔ Pandemic H1N1 ဆု ပြး ၂
မြးရပါတယ္။
- Seasonal H1N1 ေ တာ့
ဖစ္ေ န ရာသတုပ္ေ က ြး ဖစ္ ပြး

• Pandemic H1N1 @ Swine Flu (ေစကတေတဲ့ Mexico

င
ု မ
ံင ာ ၀ ္ေ ြမြး မဴေ ရြး ခံ လုပာ္ ြးေ ကတမာ
ေစကတေေတာ့ ၀ တ ုပ္ေ က ြးလုေေခၚခဲၾ ့ တာပါ) ေ
ု တာ့
ူြးစ ္ မန္တ ုပ္ေ က ြးလုေ ေ ခၚ
• Pandemic H1N1 ဘယတုန္ ြး ဘယ္ုေ ကတ
ဖစခၾ
ဲ ့ တာလဲ…
- ၁၈ မတ္ ၂၀၀၉ မာ Mexico င
ု မ
ံင ာ ေစကတေသ္္ ဟု WHO
ေ ပာ
•
၂၃ ဧ ပလ ၂၀၀၉ Mexico မာ လူေ ပါင္ ြး ၈၅၄ ေ ယာ ္
ပင္ ြးထန္နမြးု နြးယာြး ဖစ္ ၅၉ ေ ယာ ္ေ သခဲ့

• ေ သသူေ ကတထဲ ၁၈ ေ ယာ ာ္မ laboratory confirm

လုေ႔ခၚတဲ့ Pandemic H1N1
ဖစ္ေ ၾ ာင္ ြးအတ္္ ပ င
ု ဲခ ့
• ၂၄ ဧ ပလ ၂၀၀၉ ေ ရာ ေ ္ တာ့ USA ု ြးူ လူနာ ၇
ေ ယာေ ကစ တ႔
- ၂၇ ဧ ပ ၂၀၀၉ ေ ရာ ္ေ တာ့ Spain င
ု ံင ု လူနာ
တစ္ေ ယာ ္ ူြးကသာြး
•
- ဇူလုင္ ၆၊ ၂၀၀၉ (ေ ရာဂါေစကတေ ပြး ၄ လအၾ ာ) မာ
တစကမၻာလံ ု ြးရဲေ ၁၃၅ င
ု မ
ံင ာ လူနာေ ပါင္ ြး ၉၄၅၁၂
ေ ယာ ္ေ ရာဂါ ဖစစ္ာြး ပြး ၄၂၉ ေ ယာ ္ ပင္ ြးထန္
နမြးု နြးယာြးနဲ႔ ေ သဆံ ု ြးခဲ့
•
- ၁၀ စ တ ငဘာ ၂၀၁၀ မာေ တာ့ WHO Pandemic Influenza
A H1N1 ု post-pandemic stage
(တ မၻာလံ ု ြး ြးူ စ ္ႈအဆင္ ့ ပြးဆံ ု ြးေ ၾ ာင္ ြး)
ေ ၾ ္ာခဲ့
•
- ေ ရာဂါ ဖစစ္ာြးေ သဆံ ု ြးမႈ Case Fatality Rate ၀.၅%
• Seasonal Flu H1N1 ရာသအလု ္ ဖစ္ေ နၾ မေ
ု
လူေ ကတမာ ခံ င
ု ္
္ ္ (ခုခအ
ံ ာြး) အထေ မ
ု ေ လာ ္ သ္္ ့
အကတ ္ ေ ရာဂါလ ၡဏာ ပင္ ြး ပင္ ြးထန္ထန္ ဖစ္ေ လ့မရ

• Pandemic H1N1 @ Swine Flu ေ တာ့ ေ ရာဂါပြးု ၽ ဲ

အသစေဆန္ ြး ဖစ္ ု႔ လူေ ကတမာ
ခုခအ
ံ ာြးမရေ သြးတာေ ၾ ာင္ ့
ပင္ ြးထန္္ ၡဏာ ဖစ္ င
ု ္ေ ခ (အထူြးသ ဖင္ ့ severe
pneumonia လုေေခၚတဲ့ ပင္ ြးထန္ အဆုတ္ေ ရာင္) မာြး

• တုပ္ေ က ြး ဗုင္ ြးရ ပတ ုေရဲေသဘာသဘာ၀

့ မြးစပ္ ခင္ ြး
(antigenic drift & antigenic shift) ေ ၾ ာင္ ့
တ ခာြးတုပ္ေ က ြးပြးု ေ ကတနဲ ေ့ ပါင္ ြး ာ ပင္ ြးထန္တဲ လူ
့ -
• ဒါဆု H1N1 ထ ္ေ ၾ ာ စရာ H ေ ကတ N ေ ကတရေ သြးသလာြး?
-Avian Flu @ Bird Flu H5N1???
• Avian Flu H5N1 လေ
ု ေခၚတဲ့
• ၾ ငမ တ ုပ္ေ က ြးတုန္ ြး ၁၉၉၆ တရုတ္ ပ္္ ဘဲ
ငန္ ြး ခံမာေ ကတေ၊ သတင္ ြးထန္ခ န္ထာြးခဲတ
့ ယ္။
- ၁၉၉၇ Hong Kong မာ ေ ကတ သ္္
့ ့ အခါ မ
သတင္ ြးထုတ္ ပန္။
- Avian Flu H5N1 Outbreak ဖစစ ဥ္ က လူနာေ ပါင္ ြး ၃၃၁ ေ ယာ ာ္မ
၂၉၃ ေ ယာ ္ေ သခဲ။့
• ေ ရာဂါ ဖစစ္ာြးေ သဆံ ု ြးမႈ Case Fatality Rate 60% ရ။
• H1N1 ေ ရာဂါ ြးူ ခံရရ ငဘယ္ု လ ၡဏာေ ကတ ပမာလဲ…
- ေ ယဘူယေ တာ့ Influenza Like Illnesses (ILI)
တုပ္ေ က ြး င္ ဆငတ
့ ူေ သာလ ၡဏာေ ကတ ပပါမ
့ ယ္…
o ယ
ု ္ ္အမသာ ဖစ္ ခင္ ြး
o အဖာြးၾ ြး ခင္ ြး
o ေ ခါင္ ြး ု ္ ခင္ ြး
o အဆစအျ မစ္ င္ ့ ယ
ု ္ ာြး
္ ု ခဲ ခင္ ြး
o လ္္ေ ခာင္ ြးနာ ခင္ ြး
o ာရည္ုခင္ ြး
o တခါတရံ ေ အာအ
့ န္ ခင္ ြး နဲ႔ ၀မ္ ြးကသာြး ခင္ ြးေ ကတ
ဖစ္ င
ု ါ္ တယ္။
• အထ ္ါလ ၡဏာ ဖစစ္ာြးသူအမာြးစုေ တာ့ အင္ မတငာန ြးနာြးေ ေနန
ေ နထင
ု ာက ၊ paracetamol လု
အ ု ေ ခဲေ ပာ ္ေ ဆြးေ လြးေ သာ က ာ၊ ေ ရ သေ
ု လတဆပ္ေ သာ
သစ္ြးေ ဖာ ္ရည္ာြးမာြးေ သာ ္ ခင္ ြး ၊
လံ ေ
ု လာက စာအပစ ေ နာြးယူ ခင္ ြးမာြး ဖင ့ ရ ေ န္္ ြးငယေကတင္ ြး
ေ ပာ ္ င
ု ါ္ တယ္။
• ဆလ
ု ခ
ု ငတာ H1N1 ဖစတယဆုသူတင
ု ္ ြး ေမသ င
ု ါ္ !!!
အမာြးစု မမ ယ္ု ယတင္ ြးခုခံအာြးေ ာင္ ြးြမန္ေ သာသူ ဖစက အမ္ာမ
ယ
ု ္ ဘာသာ
့ ယ
ု ္ေ ဆြးေ သာ ္င္ ြး
ေ ပာ ္ေ အာငက ု င
ု ါ္ တယ္…
• ဘယ္ုလူမြးေ ကတ H1N1 ဖစ္င္ေ ၾ ာ ္ပါသလဲ…
- ေ အာ န
ခံ ာတာရ္္ေ ရာဂါရသူမာြး ဥ္ပမာ-အဆုတ၊္ လံ ု ြး၊
ေ ာ က ပ္ ေမ ာင္ ြးသူမာြး။
- ယ
ု ္၀န္ေ ဆာင္ခင္ာြး
- ခုခအ
ံ ာြးေ ရာဂါရသူမာြး ဥ္ပမာ-HIV/ AIDS လူနာမာြး၊
ယ
ု ေ ဂၤ ါအစာြးထြးု သ
ု ထာြးသူမာြး...
ေစသာသူမာြးမာ ေ ရာဂါ ြးူ စ ခံ ရင္ေ တာ့ Severe Pneumonia @
ရ
Severe Acute Respiratory Distress Syndrome လေ
ု ေခေၚသာ
ပင္ ြးထန္နမြးု နြးယာြး ဖစကာ အသ ဆ ံ ု ြးရႈ ံ ြးရတဲအ
့ ထ
ဖစတတ္ါတယ္။
• အဲဒ
့ ါေ ၾ ာင္ ILI ဖစ္ ပြး အသ ္ႈၾ ပ္ာရင္၊ ၃ ရ ေ ထ ္ အဖာြး
ဆ တု ၾ ြးေ နရင္ေ တာ့ နြးရာေ ဆြးရံ ေ
ု ပြးၾ ပါဗာ…
• H1N1 ဖစ္ေ ၾ ာင္ ြးတတ ဘယ္ုေ ပာ င
ု လ
္ …
ဲ
-တ ယတမ္ ြးေ တာ့ အထ ္ါေ ရာဂါလ ၡဏာေ ကတရတာနဲ႔ H1N1
လေ
ု ႔ ပာမရ င
ု ါ္
• - အဲလ
့ ၡဏာေ ကတရလာရင္ ILI (Influenza Like Illnesses)
လေ
ု ပဲေ ပာ င
ု ါ္ တယ္…
- ေ သခာသခင္င္ RIDT (Rapid Influenza Diagnostic Test) လေ
ု ေခေၚသာ
မနစ္ ၃၀ နဲ႔ေအ ဖကထ တ ဲ ေ့ ဆြးစစကရယာသံ ု ြး ာ စစ္ေ ဆြး ခင္ ြး
သ႔
ု မဟုတ္ DFA (Direct Immunofluorescence Assay) န္္ ြးနဲ႔
ဓါတတခခ
ဲ န္ ြးမာ စစ္မ H1N1 လေ
ု ေ ပာရမာပါ။
- ဒါေ တာင္ ဒ ၂ န္္ ြး H1N1 လူနာ ၁၀၀ စစ္င္ အမာြးဆံ ု ြး ေအယာ ္
၇၀ ပ
ု ဲေ ဖၚထုတ္ေ ပြး င
ု ာတ တဲဗ
့ ာ။
- ပေ
ု သခာခင္င္ rRT-PCT (Real time reverse transcriptase
Polymerase Chain Reaction) ဆတ
ု ဲ့ test သ
ု ံ ု ြးရပါမ
့ ယ္။
ေ စြးေ တာ ္ေ တာၾ ြးပါသ္္ …
• H1N1 Vaccine ထြးု ဖုေလလ
ု ာြး။
-WHO ေ တာ့ ထြးု ရင္ေ တာေ
့ ာင္ ြးသညဟုေ ပာ
- မ ဖေစ္နထြးု ရန္ မတယ္ု တ န္ ြးေ သြးပါ၊ မာြးေ သာအာြး ဖင္ ့ H1N1 ပြးု ၁
မြးထဲအကတ ္ဟတ
ု ္ဲ H1N1 ၊ H3N2၊ Influenza B အန္္ ြးဆံ ု ြး ပြးု ၃
မြးၽတဲ ပြး ထုတ္ေ ပြးထာြးေ လ့ရ
• H1N1 ေ ရာဂါပြးု သည္ည္ု ့ ြးူ စ ္ န္္ ြး။
- လူ-လူ ခင္ ြး နာေ ခ၊ ေ ခာင္ ြးဆြးု ရင္ ြး
အသ ္ႈလမ္ ြးေ ၾ ာင္ ြး ကထ ္ေ သာ အမႈန္ေမႊ ာ ြးေ ကတမ တဆင္ ့
ြးူ င
ု ါ္ တယ္
1. ေ ရာဂါ ြးူ မခံေရစရန္-
ာေ ခ၊ ေ ခာင္ ြးဆြးု သူေ ကတေရင္ ၃ မတာ (၃ ု )္
အန္္ ြးဆံ ု ြးြခာေ နလု ္ ါ။
2. မလအ
ု ပ္ဲ လူစညကာြးတဲေ
့ နရာ မကသာြးပါ င္ ့
3. အ ပငကပစည္္ ြးေ ကတ င္ု ငတယ္ ပြးရင္ လ က ုေ သခာစငၾ ယ္ေ အာင္
ဆပ္ ပာသံ ု ြးေ ဆြးပါ။
4. မမရဲေခုခအ
ံ ာြး ပ္္ ေ့ ေနအာင္ အပ္ေ ရြး၀၀ အပ္ါ၊
ေ ာင္ ြးေ ာင္ ြးစာြးပါ၊ အရည္ာြးမာြးေ သာ ္ါ (အရ ၊္ ဘယာ မပါ)
5. မမ ယ
ု တ ုင္ ာေ စြး ေ ခာင္ ြးဆြးု ဖစက
လူစညကာြးရာေ နရာမကသာြးပါ င္ ။့
6. ာေ စြး ေ ခာင္ ြးဆြးု ပါ လ က ုင္ု၀ါအုပ္၍ ဖစ္ေ စ၊
မမလ က ုအုပ္၍ ဖစ္ေ စ၊ ယ
ု ္ အ
့ ၤ လည္င္ ြးေ ပါ ထ ဲ
• N95 mask သေ
ု မဟုတ္ surgical Mask (အစမ္ ြးေ ရာင္ ာအုပ)္
အုပ္ န္္ ုအပ္ါသလာြး။
- WHO အၾ ံ ပခ ေ ရ N95 ု ေ ရာဂါ ဖစစ္ာြးေ ေနသာ (Outbreak
declare လုပာထ ြးေ သာ) ေ ဒသရ န္ ြးမာေ ရြး ၀န္ထမ္ ြးမာြးတပ္င္ ပါသ္္
့ ။
- ထသ
ု တ
ူ ေ
ု သ္္
ေ ရာဂါ ြးူ စ ခရ
ံ င
ု ္ေ ခမာြးေ သာေ ၾ ာင္ ့ ဖစ္ါသ္္။

• N95 ဆသ
ု ည္ာမ ေ လထဲရ အကလန္ေ သြးငယ္ေ သာ အမႈန္ေမႊ ာ ြးမာြး (0.3
micron အထ) ု ၉၅% အထ စစထ ုတ္ေ ပြး င
ု ္၍ ဖစ္ ္္။
သာမာန္ေရ ပ္ာြးမာြးအကတ ္ H1N1 ာက ယ္ေ ရြးကတင္ N95 မ ဖေစ္နတပ္န္
WHO အၾ ံ ပခေ ္ကတေရေရသြးပါ။
• အစမ္ ြးေ ရာင္ surgical mask ေ တာ့ ာေ ခ၊ ေ ခာင္ ြးဆြးု
ေ ေနသာမည္ူမဆု တပ္င္ ပါသ္္
့ ။ မမထံမ ေ ရာဂါပြးု မာြး အ ခာြးသူမာြးထံ
အကလယတ မ
ူ ပ်ံေြပာြးေ စရ န္ေ ကတ ္ ဖစ္ါသ္္။
• ေအရြးၾ ြးဆံ ု ြးအခ ္မာ - mask မာြး ု
ေ သခာစနစတ ြစန္ေ ပစၾ ရန္ ဖစ္ါသ္္။
• အသံ ု ြး ပ ပြး တခါသံ ု ြး mask မာြး ု မြးရေ ခင္ ြး၊
အရ ္်ံ သ႔
ု မဟုတ္ ပြးု သတ္ေ ဆြးရညတစုြးမ
္ ြးု စမ္ ပြးမ
လႊင္ စၾ ရပါမ္္။
Mask မာြးအာြး စနစတ ေ သခာမြစန္ေပစ္ င
ု ါ္ mask
မတပ္ ခင္ ြးသည္ာေအ ာင္ ြးဆံ ု ြး ဖစ္ါလမ္ မ္္
့ ။
သ႔
ု မဟုတ္ ပါ ေ ရာဂါပ်ံေြပာြး ႈန္ ြး ု
ပ၍
ု အာြးေ ပြးရာေ ရာ ္ ္္