!" ak.iu in liJ,:uny.,h dnn clih.u« t11 I .111 ok-h pigi .

l'hinv�,·' rn ;r j, di cebi
I unru],an kecil
me. n.,mh.,hJ<,Hl jumlnh luns p -rrnuka: n IJ;wi ind, k n enzirn.
j • u liur ·"'!1 lwr �if 1l ulk.ill, lllt'llp,rndungl enzhn a liur ir y r g dihasilk
")ll h k \le. nj.u: • ir liur din-mh '!ll an I Ill m dut.
mil, n
', d. I. u im • milase liur men -rual . 11 I<. nji kcp: I� .ni -
m: lrosa ( j ula).
��1nji 1 >
• M .. '·. n: n t c r crna kcmudiannya
• ir malros: digurnpalkan olch lidah menjadi ketulan bulat
v: n� iis. bur bolus l n ditel n rnernasuki esofagus.
I\ • an .. n iirol k mern: suki perut rnelalui tindakan peristalsis.
• P ristalsis ia] h proses pengecutan clan pengenduran otot-otot secara beritma
di sepanjang dinding salur pencernaan, iaitu bermula dari esofagus hingga ke
us us besa r.
• Tiada pencernaan rnakanan berlaku di dalam esofagus kerana tiada enzim
pencernaan dirernbeskan dalarn esofagus.
 Sahagian salur
penc rnaan ind k n
i----- ·---1-- p
I

Perut - Makanan dalam perut bercampur dengan jus gaster (g strik) yang mcngandungi
• asid hidroklorik, enzim protease, enzim renin, mukus yang dihasilkan oleh kelenjar
pada dinding perut dirembeskan ke dalam perut.
• Asid hidroklorik membunuh bakteria dalam makanan, menghasilkan medium
bersifat asid untuk tindakan enzim protease (pepsin) dan rnenghentikan tindakan
enzim amilase liur.
• Enzim protease mencernakan protein kepada polipeptida.
protease (pepsin)
Protein + air polipeptida
• Enzim renin menggumpalkan susu dengan menukarkan protein susu larut, iaitu
kaseinogen, menjadi protein susu tak larut, iaitu kasein.
• Mukus melindungi dinding perut daripada tindak balas protease dan asid
hidroklorik.
• Makanan dicampur dengan jus gaster oleh tindakan peristalsis pada dinding
perut.
• Makanan dalam perut yang dicampur akan tercerna dan menjadi separa cecair
yang disebut kim dan seterusnya dihantar ke duodenum.
Duodenum • Makanan dalam duodenum bercampur dengan hempedu daripada pundi hernpedu
(bahagian dan jus pankreas daripada kelenjar pankreas.
pertama usus • Hempedu dihasilkan oleh hati dan disimpan di dalam pundi hempedu.
kecil) • Hempedu meneutralkan asid dalam kim dan memecahkan lemak kepada titisan•
titisan lipid kecil supaya lipase boleh bertindak ke atasnya.
• Jus pankreas yang mengandungi enzim amilase, enzim protease (tripsin) dan enzim
lipase yang dihasilkan oleh kelenjar pankreas dirembeskan ke dalam duodenum.
• Enzim amilase mencernakan kanji (yang belum dicernakan dalam mulut) kepada
maltosa.
.. . amilase I
KanJI + pankreas ma tosa
• Enzim protease mencernakan
air polipeptida kepada dipeptida
protease (tripsin) .
Polipeptida + . dipeprida
• Enzim lipase mencernakan
air lemak kepada asid lernak dan gliserol.
lipase
I Pm;:tk (titk::rn linirl) + air ---------} asid lemak + gliserol
 " ,l' (>
l.cmal (lit,. c.11 li1 id) + e i , I -
1---------f----- · -
ir rnak + gliserol
Ileu Mnkan, n dalam usus kecil bcrcarnpur d ng n ju us ya ,g m ,.n andungi enzirn•
m enzim arnilase (maltase, sukrase dan laktase), enzim pro 'ease (erepsin), enzim
(bahagian lipase yang dihasilkan oleh kelenjar usus pada dinding usus Bc',J, dirernbeskan ke
usus kecil dalarn usus kecil.
yang lain) • Enzi maltase mencernakan maltosa kepada glukosa,
m rnaltase
Maltosa + air glukosa
• Enzim sukrase mencernakan sukrosa kepada glukosa dan fruktosa,
sukrase
Sukrosa + air glukosa + fruktosa
• Enz_i laktase mencernakan laktosa kepada glukosa dan galaktosa,
m laktase
Laktosa + glukosa + galaktosa
• air
Enzim protease (erepsin) mencernakan dipeptida kepada asid amino.
. id . protease id .
D ipepn a + as, ammo
(erepsin)
• Enzim lipase mencernakan lemak air kepada asid lemak dan gliserot,
. . lipase
Lema k ( ntrsan 1p1 + asid lemak + gliserol
ir
1. id)(karbohidrat,
• Pencernaan makanan a. protein dan lemak) menjadi lengkap dan
berakhir di hujung usus kecil.
Usus besar • Makanan yang tidak tercerna akan memasuki usus besar.
• Air akan diserap semula di usus besar.
 · . nunjukkon tindokan enzim
dalam air liu·r terhadap kanji
Bohan don rndus
L ru · ·· 1 . rir liur. lorutun iodin, larutan Benedict, air, kertas label, biko r 250 m ., p nitis, termometer
11 � i. 1� 1 m.: t rbunq uji jubin putih, penunu Bunsen,
· - . ·a�a dawai
· t·

Prosedur
ru n ken ii dimasukkan ke dalam dua tabung
Li � er be1 A dan B. 5m[ larutan
ir sulinq ditambahkan ke dalam tabung uji A. kanji + 2m£
air suling
C irr.purun air suing dan kanji dalam tabung uji A itu er'
ahan- ahan .
o. 2 =:� � :-- ten air iur ditambahkan ke dalam tabung
uji
. Cc..:�=--araL air iur dun kanji dalam tabung uji B itu
c��::c r; erlnhnn- ahan.
-- -=-c:T..:rg :.:Ji ;._ don B diletakkan ke dalam kukus air
pada
s-·�:.: 3TC seperti dalam Rajah 3.17. Rajah 3.17
- 2 r:-_,_ ccrnpuron den tabung uji A dan B dipindahkan
:,£ c::::�-2::: duo tabung uji lain yang berasingan dengan Peringatan!
::-�;::::-.... -_-;:� i di: dan ujian Benedict
dijalankan Kumurkan mulut anda dengan air
� - �.s ,,��a-d a campuran dalam tabung u]i itu. yang b2.:;j:
:"::::-:.:::-.'"lc..j_�- direkodkon dalam jadual. sebelum mengam ·1 air ·ur untuk
�- .=::::::_;:,.'.:J : ?/j it. init, angr:ah 5 diulangi. akt; ��- ii:·.
Pemerhatian

Ujian Tobung ujJ A

makanan ---- ------
Awai Selepos 30 minit Awai Selepos 30 rninit

Ujian iodin Wama larutan Wama larutan Warna larutan Vlama lorn n
perang berubah perang berubah perang berubah pH tida'
menjadi biru tua. menjadi biru tua. menjadi biru tua. beruboh.
Kanji hadir. Kanji hadir. Kanji hadir. Knnji ido hadlr.

Ujian Benedict Larutan biru tidak Larutan biru tidak Larutan biru tidok Mendakun merah
berubah. berubah. Gula tidak berubah. Gula tidak bota terbentu..
Gula tidak hadir. hadir. hadir. Gula hadir.

Perbincangan
1. Kukusan air dikekalkan pada suhu 37°C kerana enzim amilase berfungsi paling optimum pada suhu badan
manusia, 37°C.
2. Warna perang larutan iodin bertukar menjadi biru tua jika kanji hadir.
3. Mendakan merah bata terbentuk apabila qlukosu dipanaskan dengan larutan Benedict jiku gula ringkas hadir.
Enzim amilase liur mencernakan kanji kepada maltosa (sejenis gula yang ringkas).
4.

Kesimpulan
Selepas 30 minit, Jarutan kanji dalam tabung uji A tidak dicernakan. Tiada gula dihasilkan.
Selepas 30 minit, larutan kanji dalam tabung u]i B dicernakan oleh enzim amilase liur kepada gula.
 e
a
n n , kutan sil khir enc
1.
enycr: pan m.. c
n pro s penyerapan hasilrn.aan
akhir pencernaan ke dalarn sistern peredaran darah
d.. n i nan ialah
lirnfa rnclalui vilus pada dinding usus kecil.
tern

Rajah 3. 18 Struktur vi/us di dalam usus kecil

 I l 11
t., l h

I .1'1, j

·
Dindin
Diliputi unjuran• nlpls (s
unjuran halus satu sel) un
yang uk
dikenal memudahkan
sebagai penyer pan
vUus makanan

,,,
'

Juringa
n
kapllarl darah
y,Jn/�
banyak
p,Jdn
�;uli,jp
vllur.