TRANSPOR POLUTAN

Oleh
Miskar Maini
Transpor Polutan
 Persamaan Konvenksi-Difusi
 Penyelesaian Analitis
 Penyelasain Numeris

Rerensi
Graf and Altinakar, 1998, Fluvial Hydraulics, Chapter 8, pp. 517-609, J.Wiley
and Sons, Ltd., Sussex, England
Transpor Polutan di Sungai
 Sungai tercemar polutan
Sungai Songhua, China, November 2005
Sungai Danube, Eropa, Oktober 2010
More stories on Harbin’s Songhua River pollution in November 2005
http://www.gov.cn/english/2005-11/25/content_108891.htm
webarchive on Harbin’s Songhua River pollution in November 2005
Penampungan limbah di sebuah
pabrik kimia di Ajka, Hungary,
jebol pada awal Oktober 2010
 More stories on Danube River pollution in October 2010
http://www.bbc.co.uk/news/world-europe-11495540
webarchive file
http://www.guardian.co.uk/world/2010/oct/12/danube-toxic-soviet-
hungary-sludge
webarchive file
 Mekanisme penyebaran polutan di sungai
1. Difusi
a. penyebaran yang dipicu oleh perbedaan konsentrasi
b. bergantung pula pada sifat polutan (koefisien difusi)
2. Konveksi
a. penyebaran yang dipicu oleh aliran fluida (air)
METODE NUMERIS
 Metode ini lebih mudah daripada metode analitis dalam
menghitung transpor polutan di suatu sungai/saluran.
 b1 c1 0 0 0 0  x1   d1 
a b2 c2 0 0 0  x  d 
 2  2  2
0 a3 b3 c3 0 0  x3  d3 
      
0 0 a4 b4 c4 0  x4  d 4 
0 0 0 a5 b5 c5   x5  d5 
     
 0 0 0 0 a6 b6   x6  d 6 

Matriks Tridiagonal = matriks pita

 gajah w ong Plan:
022 Legend

020 WS
018 Ground

016 Bank Sta

Sumber limbah,
014 konsentrasi C
012
009

006
004
001 Berapa konsentrasi limbah
pada pias-pias di hilir ?
000
 gajah w ong Plan:
022 Legend

C C
Tdk ada aliran 2

020 WS
K
 
018 Ground
2
016
Metode beda hingga
skema implisit
t x
Bank Sta

Cin 1  Cin Cin11  2Cin 1  Cin11

 Ki
014
012
009
t x 2
K i t n 1
004
006
C  n

x 2
i Ci 1  2Ci
n 1
 C n 1
i 1  Ci 
n 1

001

000 t
dengan   U
2x
 Cin  Cin11  2  1Cin 1  Cin11
Simplifikasi satu dimensi

i= 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
 gajah w ong Plan:
022 Legend

020 WS
C C  2C
U K 2
018 Ground

t x x
016 Bank Sta

014
012

Cin 1  Cin Cin11  Cin1 Cin11  2Cin 1  Cin11

009

006
 Ui  Ki
001
004
t x x 2
000

K i t n 1 U i t n 1
C i
n

x 2
Ci 1  2Ci
n 1
 C n 1
i 1 
x
Ci 1  Ci
n 1
Ci
n 1
 
t
dengan   K
x 2
 Cin     Cin11  1  2 Cin 1  (    )Cin11
t
dengan   U
2x
 Batas hulu C1 Batas hilir C2

i= 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Boundary Conditions :

Kondisi Batas hulu : C(x=0; t) = C1

Kondisi Batas hilir : C(x=L; t) = C2

Kondisi awal : C(x; t=0) = 0

Masuk ke 8 pias
 Cin     Cin11  2  1   Cin 1  Cin11
 Batas hulu C1 Batas hilir C2

i= 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Boundary Conditions :

Kondisi Batas hulu : C(x=0; t) = C1

Kondisi Batas hilir : C(x=L; t) = C2

Kondisi awal : C(x; t=0) = 0

 Cin  Cin11  2  1Cin 1  Cin11 Masuk ke 8 pias

 C     C
i
n n 1
i 1  1  2 C i
n 1
 (    )C n 1
i 1

i  1  C1n     C2n 1  1  2 C1n 1  (    )C0n 1

i  2  C2n     C3n 1  1  2 C2n 1  (    )C1n 1

i  3  C3n     C4n 1  2  1   C3n 1  C2n 1

.
.

i  7  C7n     C8n 1  1  2 C7n 1  (    )C6n 1

i  8  C8n     C9n 1  1  2 C8n 1  (    )C7n 1

i  9  C9n     C10n 1  1  2 C9n 1  (    )C8n 1

i  9  C9n  1  2 C9n 1  (    )C8n 1

 Cin     Cin11  2  1   Cin 1  Cin11
Misal  = 1

 C1n     C2n 1  2  1   C1n 1  C0n 1

 C2n     C3n 1  2  1   C2n 1  C1n 1

Delapan persamaan dengan

delapan variabel
 Cin  Cin11  2  1Cin 1  Cin11 Misal  = 1

C2n 1  3C1n 1  C0n 1  C1n

C3n 1  3C2n 1  C1n 1  C2n
C4n 1  3C3n 1  C2n 1  C3n
C5n 1  3C4n 1  C3n 1  C4n Delapan persamaan dengan
delapan variabel
C6n 1  3C5n 1  C4n 1  C5n
C7n 1  3C6n 1  C5n 1  C6n
C8n 1  3C7n 1  C6n 1  C7n
C9n 1  3C8n 1  C7n 1  C8n
  Cin  Cin11  2  1Cin 1  Cin11 Misal  = 1

 (1  2 ) (   ) 0 0 0 0 0  C1n1   C1n  (   )C0n1 

 (   )  (1  2 ) (   )   n1   
 0 0 0 0  C2    C2n

 0 (   )  (1  2 ) (   ) 0 0 0  C3n1    C3n 
   n1   
 0 0 (   )  (1  2 ) (   ) 0 0  C4     C4n

 0 0 0 (   )  (1  2 ) (   ) 0  C n1    C n 
   n1  
5 5

 0 0 0 0 (   )  (1  2 ) (   )  C6    C6n

 0 0 0 0 0 (   )  (1  2 )  C n1   C n  (   )C n1 
  7   7 8 

     
b1 x1  c1x2  d1
a2 x1  b2 x2  c2 x3  d2
a3 x2  b3 x3  c3 x4  d3

ai xi 1  bi xi  ci xi 1  di
an xn1  bn xn  dn
 b1 c1 0 0 0 0  x1   d1 
a b2 c2 0 0 0  x  d 
 2  2  2
0 a3 b3 c3 0 0  x3  d3 
      
0 0 a4 b4 c4 0  x4  d 4 
0 0 0 a5 b5 c5   x5  d5 
     
 0 0 0 0 a6 b6   x6  d 6 

Matriks Tridiagonal = matriks pita

Persamaan ke 1 i=1

b1 x1  c1 x2  d1
c1 d1
x1   x2 
b1 b1
c1 d1
x1  P1 x2  Q1 P1   ; Q1 
b1 b1
Substitusi ke Persamaan ke 2 ( i=2)

 c1 d1 
a2   x2    b2 x2  c2 x3  d 2
 b1 b1 
Substitusi ke Persamaan ke 2 ( i=2)  c1 d1 
a2   x2    b2 x2  c2 x3  d 2
d 2  a2
d1  b1 b1 
b1 c2 x3
x2  
 c1   c1 
  a2  b2    a2  b2 
 b1   b1 
d 2  a2 d1
x2  P2 x3  Q2 P2  
c2
; Q2 
b1
 a2 c1   a2 c1 
   b2     b2 
 b1   b1 
x1  P1 x2  Q1

xi 1  Pi 1 xi  Qi 1
 xi 1  Pi 1 xi  Qi 1

ai xi 1  bi xi  ci xi 1  di
ai Pi 1 xi  Qi 1   bi xi  ci xi 1  di

xi  Pi xi 1  Qi
ci d i  ai Qi 1
Pi   ; Qi 
ai Pi 1  bi  ai Pi 1  bi 
Aplikasi ke Persamaan ke 1 ( i=1)

xi  Pi xi 1  Qi x1  P1 x2  Q1

c1 c1
P1   P1  
a1P0  b1  b1

d1  a1 Q0 Q1 
d1
Q1 
a1P0  b1  b1

P0  0 Q0  0
Aplikasi ke i=n-1 xn1  Pn1 xn  Qn1

Substitusi ke Persamaan ke n ( i=n) an xn1  bn xn  d n

an Pn1 xn  Qn1   bn xn  d n
d n  an Qn 1 d n  an Qn 1
xn  Qn 
an Pn1  bn  an Pn1  bn 
xn  Qn

xi  Pi xi 1  Qi Pn  0
xi  Pi xi 1  Qi
ci d i  ai Qi 1
Pi   ; Qi 
ai Pi 1  bi  ai Pi 1  bi 

P0  0 Q0  0

xn  Qn Pn  0
 Cin  Cin11  2  1Cin 1  Cin11 Misal  = 1

 3 1 0 0 0 0 0 0  C1n 1   C1n  C0n 1 

 1 3 1   n 1   
 0 0 0 0 0 C
  2    C n
2 
0 1 3 1 0 0 0 0  C3n 1    C3n 
   n 1   
0 0 1 3 1 0 0 0  C4    C4n


0 0 0 1 3 1 0 0  C5n 1    Cn 
   n 1   5

0 0 0 0 1 3 1 0  C6    C6
n

0 0 0 0 0 1  3 1  C7n 1    Cn 
   n 1   7 
 0 0 0 0 0 0 1  3 C8  n 1
 C8  C9 
n
 Sungai diketahui ada pembuangan limbah selama durasi tertentu,
dengan konsentrasi limbah di ruas sungai hulu C1 = 100 ppm.
Diketahui juga sebelum ada pembungan limbah, konsentrasi di
sepanjang ruas sungai Ci = 10 ppm. Jika diketahui Koefisien Difusi
sebesar 4 m2/s dan kecepatan aliran sebesar 0,15 m/s, dan kondisi
batas hilir diasumsikan mempunyai gradient konsentrasi sama dengan
nol, gambarkan distribusi konsentrasi limbah sebagai fungsi lokasi dan
waktu ∆t jika 260 detik (sampai 5 ∆t). Diketahui sungai dibagi menjadi
9 pias dengan jarak antar pias 20 m. Gunakan persamaan Difusi-
Konveksi untuk menyelesaikan permasalahan tersebut. Selesaikan
matriks pada a) dengan metode Sapuan ganda