POTENCIJE

Potencije 1
 POTENCIJE
n EKSPONENT
a
BAZA

Broj a naziva se baza ili osnovica

potencije, dok se broj n naziva
eksponent potencije.

Potencije 2
 ka n = k∙a n

koeficijent potencije an

Potencije 3
Potencije se koriste:
- pri zapisu formula (formula za površinu
kvadrata P = a  a = a2 )
- pri zapisu velikih i malih brojeva u fizici,
kemiji,...
Npr. Brzinu svijetlosti zapisat ćemo
c = 3  108 m/s, umjesto c = 300 000 000 m/s
Starost Zemlje zapisat ćemo 4,5  109 god.
umjesto 4 500 000 000 godina
Promjer atoma vodika zapisat ćemo 10-10 m
umjesto 0,0000000001 m Potencije 4
 Potencija broja s
prirodnim eksponentom
Neka je a realan, a n prirodan broj.
n-tom potencijom broja a
nazivamo umnožak u kojem se broj a
javlja n puta.

an =a ·a ·a ·… ·a
n faktora
Primjer1. 2  2  2  2  2 = 25
Potencije 5
 Potencija s negativnim
cjelobrojnim eksponentom
Ako je n prirodan broj i a realan broj
različit od nule, tada je
1
a -n = n
a
1 1
Primjer: 3-2 = 2 
3 9
Potencije 6
Znanstveni ili standardni zapis realnog
broja

n
a10 ,nZ , 1 a 10 ili 10 a  1

Potencije 7
Zadaci 1.
1. Napiši svaki od sljedećih brojeva u
standardnom obliku:
a) prosječan ljudski vijek traje
t = 2 385 000 000 sekundi
t = 2 385 000 000 s = … = 2.385  109 s
b) promjer crvene krvne stanice je
2r = 0.000 076 53 mm
2r = 0.000 076 53 mm = … = 7.653  10-5 mm

Potencije 8
c) atomska masena konstanta u iznosi:
u = 0.00000000000000000000000000166 kg
u = 1.66  10-27 kg

d) najbliža zvijezda Proxima Centauri udaljena

je od Sunca 40 225 000 000 000 km

r = 40 225 000 000 000 km= 4.0225  1013 km

Potencije 9
 1.Računanje s potencijama
jednakih baza
1.1. Zbrajanje i oduzimanje:

Općenito zbrajati (i oduzimati) možemo

samo potencije jednakih baza i jednakih
eksponenata
Tada koristimo svojstvo distributivnosti
množenja prema zbrajanju!
Potencije 10
1.2. Množenje potencija jednakih baza
Potencije jednakih baza se množe tako
da se zajednička baza potencira zbrojem
njihovih eksponenata.tj.

a n  a m = an+m

pri čemu je a 0 ; n,m Z

Potencije 11
1.3. Djeljenje potencija jednakih baza
Potencije jednakih baza se dijele tako da
se zajednička baza potencira razlikom
njihovih eksponenata.tj.

a n : a m = a n-m

pri čemu je a 0 ; n,m Z

Potencije 12
Zadaci 2.
1. Pojednostavi izraze:
a)4x3 – 11x3 + 21x3 = 14x3
b)5a2b + ab3- 2a2b – 3ab3 = 3a2b – 2ab3
2. Izračunaj i rezultate napiši u
obliku potencija:
a)23 · 25 = 23+5=28
b)78 : 76 = 78-6=72
c)a5 · a-6 = a5-6=a-1
d)(a+b)6 · (a+b)4 = (a+b)6+4=(a+b)10
Potencije 13
 Potenciranje potencije

Potencija an se potencira cijelim brojem m

tako da se baza a potencira umnoškom
eksponenata
Za a  0 i m, n  Z vrijedi

n
(a ) m = a n  m

Potencije 14
Zadaci 3.
1.Izračunaj:
a) (x y ) =
2 3 2 x 22y32 = x4y6

b) (-x3y)3= (-1)3x33y3 = -x9y3

c) (-2a4b-2)4 = (-2)4a44b-24 =16a16b-8
d) (4a2y7)3 = 43a23y73 = 64a6y21
2.Napiši u obliku potencije broja 2:
a)512 = 29 b) 1024 = 210
c) 6  26 + 20  25 = 6  2 25 + 20  25
= 32  25 = 25  25 = 210
Potencije 15
 2. Računanje s potencijama
jednakih eksponenata
2.1. Množenje potencija

Umnožak n-tih potencija brojeva a i b ¸an

i bn jednak je n-toj potenciji umnoška tih
brojeva a i b , tj.

an  bn = (a  b)n a, b  0, n  Z
Potencije 16
2.2. Dijeljenje potencija

Kvocijent n-tih potencija brojeva a i b ¸

an i bn jednak je n-toj potenciji kvocijenta
tih brojeva a i b , tj.
n
a
n
a
  
b
n
b
a, b  0, n  Z
Potencije 17
Zadaci 4.
1. Izračunaj:
a) 2  3  4 =
a a a (2 · 3 · 4) a = 24a

15 2x  102x = 1502x
b) 5  3  10 =
2x 2x 2x

c) 7x+y  2x+y  3x+y = (14  3)x+y =42x+y

2. Podijeli:
a)120x : 6x = (120 : 6)x = 20x
a b a b
 125   25 
b)125a+b : 15a+b =  15   
 3 
Potencije 18
3. Skrati razlomke:
5x  5x  2 x x
5  5 5 2
a)  
5 x  1 5 x  2 5  5 x  5 x  52
x 
5 1  5 2
   
x 
5  5  5 2
 
26 13
 
30 15

Potencije 19
3. Skrati razlomke:
10 m  1  10 m m 1
10 10  10 m
b)  
m
2 10  10 m  1 m m
2 10  10 101

10 10  1
m
 
10 2  10
m

9 3
 
12 4

Potencije 20
KRAJ

Potencije 21