EVROPSKI UNIVERZITET – SVEUČILIŠTE BRČKO

PRAVNI FAKULTET

SEMINARSKI RAD

Predmet: Ekološko pravo

Tema: Zakon o upravljanju sa otpadom
MENTOR: S T U D E N T:
Prof. Dr Kemal Brkić Dejan Lazić
Indeks: 018/16-OP
BRČKO, 2017.
SADRŽAJ:
 1.UVOD……………………………………………….…………..………..3.
 2.OTPAD U ŽIVOTNOJ SREDINI………………………….…………..4.
 2.1.Pojam i karaktersitke otpada……………………………………….…………4.
 2.2.Vrste i sastavotpada………………………………………………..…………4.
 3.POJAM I TIPOVI MEDICINSKOG OTPADA ………..……………………4.
 4.OPASAN MEDICINSKI OTPAD…………………………..………………….5.
 5.OPASAN INFEKTIVNI OTPAD………………………………………………7.
 5.1.Hemijski otpad……………………………………………………………8.
 5.2.Oprezno sa toplomjerima………………………………………………….8.
 5.3.Opasna plastika……………………………………………………………9.
 6.ZAKLJUČAK………………………………………………………...10.
 7.LITERATURA……………………………..…………………………11.
1.UVOD
 Otpad nastaje tamo gdje živi čovjek. To je važilo i u dalekoj prošlosti
kad su nši preci,nomadski lovci,putovali zemljom. I tada je čovjek imao
potrebu za čistoćom pa je izmet i ostatke hrane odlagao za jedno
mjesto.
 Uklanjanje otpadom nije stvaralo probleme sve dok čovjek živjeo u
manjim grupama. Teškoće su nastale kad su naši preci prestali seliti. U
kamenom dobu su problem s otpadom rješavali pomoću jama na tlu.
No,nakon nekog vremena, procesi raspadanja i smrad koji se iz njih
širio,učinili su boravak u blizini nemogućim. Oni uporni,koji su uprkos
zadahu ostajali u blizini,bili su izloženi teškim zarazama,što ih je ipak
natjeralo na selidbu. To je bio najstariji primjer zagađenja okoline
djelovanja ljudskog otpada. Prve deponije nastaju već u srednjem
kamenom dobu. Arheolozi su na području sjeverne Evrope pronašli
velike hrpe ljuštura školjaka. Jedna takva deponija bila je 320m duga,65
široka i 8m visoka. U slojevima je pronađen pepeo pa se došlo do
zaključka da su ljudi, kad je smrad postao nepodnošljiv,svoj otpad
redovno spaljivali.
 Zagađenje koje dolazi iz zdravstvenih ustanova je
specifično i može da bude veoma opasno, kako po
zdravlje ljudi koji rade u zdravstvenim ustanovama,
tako i po zdravlje okoline, odnosno stanovništva i
ekosistema u kojem se taj otpad skladišti. Zagađenost
radne i životne sredine je stalni pratilac industrijskog
razvoja čovječanstva.
 Najčešći prizor otpada,đubreta koje ostavljamo za
sobom,aasocira na otpatke pored puta,uz obale
rijeka,divlje deponije,ali sve je to zapravo samo kap u
moru. Uzimamo iz prirode,koristimo i odbacujemo
mnogo više od onoga što vidimo i što želimo da
vidimo. Urbanizacija i industrijalizacija su uticale na
povećanje problema otpada koji postaje sve veci
problem a u narednom periodu bit će jedan od
prioriteta za rješavanje.
2.OTPAD U ŽIVOTNOJ SREDINI
2.1.Pojam i karaktersitke otpada
 Pod otpadom se podrazumijevaju sve vrste materijala koji nemaju upotrebnu
vrijednost,a koji u procesu
proizvodnje,transporta,korištenja,skladištenja,udesa,elemetarnih nepogoda i dr.
situacija.
 Otpad je svaka materija ili predmet u čvrstom, tečnom ili gasovitom stanju
uključujući i otpadnu toplotu. Otpad nastaje u procesu prirodne biološke
produkcije,proizvodnje,prometa ili potrošnje. Otpaci su uglavnom nepottrebni i
usaglašen sa evropskim propisima. Najveći proizvođači otpada u gradovima su
domaćinstva i javne gradske površine. Otpad se tradicionalno klasifikuje na više
načina,uključujući klasifikaciju:-po mjestu
nastanka(komunalni,industrijski,ambalažni,građevinski)
 -po osnovu osobina(opasni,neopasni i inertni)
 -otpatke koji mogu da se iskoriste u proizvodnji u kojoj su nastali ili u drugim
proizvodnim procesima
 -otpatke koji mogu da se prerađuju u sekundarne sirovine
 -otpatke koji se u prvobitnom obliku odlažu na određena mjesta-deponije
 -one koji moraju da se prerade po posebnim postupcima da postanu neopasni po
okolinu prilikom deponovanja.
 2.2 Vrste i sastav otpada
 Po mjestu nastanka otpad može biti:komunalni,tehnološki
ili industrijski otpad,ambalažni otpad,električni i
elektronski otpad. Posebno mjesto zauzima medicinski
otpad. Prema karakterisitkama otpad se dijeli na interni ili
neopasni i opasni otpad
3.POJAM I TIPOVI MEDICINSKOG OTPADA

 Prema Zakonu o medicinskom otpadu medicinski

otpad je heterogena mješavina klasičnog smeća
(komunalnog otpada), infektivnog, patoanatomskog,
farmaceutskog i laboratorijskog otpada,
dezinficijenasa i ambalaže, kao i radioaktivnog i
opasnog hemijskog otpada. Tо је otpad koji se
potpuno ili djelimično sastoji od ljudskih ili
životinjskih tkiva, krvi i drugih telesnih tečnosti,
ekskreta i sekreta, ljekova i drugih farmaceutskih
preparata, briseva, tupfera, gaza, zavoja, igala,
skalpela, lanceta i drugih oštrih instrumenata.
 U osnovi, postoje sljedeća dva tipa medicinskog
otpada:
 Neopasni otpad (otpad koji nema karakteristike
opasnog otpada i sličan je otpadu koji se stvara u
domaćinstvima)
 Opasan otpad (otpad koji po svom poreklu, sastavu ili
koncentraciji opasnih materija može prouzrokovati
opasnost po životnu sredinu i zdravlje ljudi i najmanje
ima jednu od opasnih karakteristika utvrđenih
posebnim propisima, uključujući i ambalažu u kojoj je
opasan otpad bio ili jeste upakovan).
4.OPASAN MEDICINSKI OTPAD
 Medicinski otpad se može definisati u sljedeće kategorije :
 Neopasan otpad (obilježen crnom bojom bez zvezdice):
obuhvata sav otpad koji je označen kao otpad koji nije opasan
 Apsolutno opasan otpad (označen crvenim slovima sa
zvezdicom): sav otpad koji je označen šifrom za apsolutno
opasan otpad je opasan otpad
 Naknadno zaraženi otpad (označen plavim slovima sa
zvezdicom): bilo koji otpad koji je klasifikovan kao naknadno
zaraženi otpad (otpad prema refleksiji).
 Sastav otpada je takođe važan parametar za određivanje
pripadnosti otpada kategoriji opasnog otpada. Sastav otpada
može biti poznat ili se može utvrditi na sljedeći način:
 poznavanjem procesa ili aktivnosti koje dovode do nastanka te
vrste otpada, i/ili
 pomoću podataka sa pakovanja datog otpada tj. sa deklaracije o
osnovnim karakteristikama sastava materijala, koje je isporučilac
sredstava/prodavac u obavezi da dostavi kupcu tj. zdravstvenoj
ustanovi
Slika 1. Oznake za podatak o prisustvu opasnih supstanica
Važan parametar za definisanje kategorije opasnog otpada je i podatak da li
otpad sadrži opasne supstance. Najbolji način za utvrđivanje tog parametra je
da se provjeri prisustvo opasnih supstanci
5.OPASAN INFEKTIVNI OTPAD
 Infektivni otpad je onaj koji u sebi sadrži klice,
odnosno agense koji mogu dovesti do pojave različitih
vrsta zaraznih oboljenja. Jednim dijelom, ovaj otpad
potiče iz laboratorija gde se vrše razna zasejavanja
bakterija, virusa i kultura tkiva, odakle se može
proširiti na okolinu. Drugi dio se odnosi na ono što
bolesni ljudi nose sa sobom od infektivnih oboljenja.
 Posebno su značajni oni agensi koji se nalaze u krvi i
derivatima krvi, a prvenstveno se misli na viruse
hepatitisa B i C i na virus HIV (koji je, srećom,
izuzetno osetljiv i teško preživljava u spoljašnjoj
sredini).
5.1.Hemijski otpad

 Toksični otpad može poticati direktno od hemikalija

koje se koriste u bolnicama, posebno u laboratorijama.
To su razni organski rastvarači, kiseline, baze, razne
vrste reagenasa koji u određenim količinama mogu da
deluju toksično. Tu spadaju i gasovi za anesteziju, ali i
lekovi o kojima se retko razmišlja kao o potencijalno
vrlo opasnom otpadu, jer je odlaganje i uništenje
neiskorišćenih lekova i lekova kojima je prošao rok
izuzetno veliki problem.
5.2.Oprezno sa toplomjerima

 Živa se koristi u toplomjerima, aparatima za pritisak i

nizu drugih aparata u medicini. Vijek trajanja jednog
termometra u bolnici manji je od mesec dana. Ako
uzmete da, u prosjeku, svaka bolnica ima stotinak
termometara, onda možete zamisliti koliko tu iscuri
žive u toku jedne godine. Najčešće se ona spere i ode u
otpadne vode. Zna se da ta elementarna, neorganska
živa, u vodi, pod dejstvom odgovarajućih bakterija,
može da pređe u organske oblike. Ovi oblici žive,
potom, prelaze na živi svet, pre svega na ribe, pa tako i
na čoveka. U tom obliku živa može da dovede do
teških oštećenja zdravlja.
5.3.Opasna plastika

 Dva važna hemijska agensa jesu dioksin i ftalati. Oni potiču

iz PVC-a. Njihovim sagorevanjem na neadekvatnoj
temperaturi hlor, koji se nalazi u PVC-u, u kontaktu sa
odgovarajućim organskim materijama stvara dioksin.
Dioksin se u ovom momentu smatra jednim od najjačih
poznatih toksina.
 On je dokazani kancerogen, deluje na imuni sistem, na
reproduktivni sistem i to u količinama koje su izuzetno
male. Dozvoljeni dnevni unos koji preporučuje Američka
agencija za zaštitu životne sredine je 0,01 pikogram. To je
jedna kap dioksina u 60.000 cisterni vode. Pri tom je
dioksin, kada se jednom stvori, praktično neuništiv.
6.ZAKLJUČAK
 Čovjek je okružen i dio je nje,u njoj se nalazi sve što mu je
potrebno,a rušilačke snage prirode dovode ga u sve veću
opasnost. On u prirodi otkriva snage potrebne za opstanak,koje
mu potom prijete. U stalnoj borbi čovjeku je dospeo do još jedne
moćne prirodne sile,dok nuklearne energije I brjnih hemijskih
jedinjenjaseša i bioloških agenasa. To je još jedna sila koja može
da pomgne čovjeku,ali i da ga ugrozi i uništi. Da bi opstao čovjek
treba da brine o sopstvenoj ekobezbjednosti.
 Planetu Zemlju viđenu iz svemira astronauti opisuju kao jednu
malu loptu skoro potpuno prekrivenu vodom gdje se milionima
godina razvijao najbujniji život,koji je,izuzev pustih
polova,ispunio svaki i najmanji žbun i pukotinu životinjama i
biljkama svih vrsta.

 “Najveće blago crvenog čovjeka je vazduh. Sve živo uživa isti

vazduh,životinje,drvo,čovjek. Svima je taj vazduh potreban”
(pismo poglavice plemena Sijetl američkom presdjedniku
Abrahamu Linkolmu)
 Medicinski otpad, kako opasan, tako i neopasan, stvara se u
zdravstvenim ustanovama u različitim količinama, što zavisi od
tipa ustanove, broja postelja, bolesti koje se liječe i tipa
medicinskih usluga koje se pružaju. Promjena stepena
informisanosti, znanja, vještina i stavova o rukovanju
medicinskim otpadom je preduslov za kvaliteno rukovanje i
zbrinjavanje medicinskog otpada.
 Unapređenje odgovarajućeg rukovanja i odlaganja medicinskog
otpada je put očuvanja i unapređenja javnog zdravlja i svaki član
zajednice ima pravo da bude obavješten o mogućim opasnostima
za zdravlje. Ciljevi javnog obrazovanja o medicinskom otpadu su
sledeći:
 Sprečiti izlaganje medicinskom otpadu i izlaganje opasnostima
po zdravlje.
 Stvoriti svest i podstaći odgovornost među pacijentima i
posetiocima zdravstvenih ustanova u vezi sa higijenom i
upravljanjem medicinskim otpadom.
 Obavestiti javnost o rizicima vezanim sa medicinskim otpadom,
fokusirajući se na ljude koji žive u neposrednoj blizini, ili
posećuju zdravstvene ustanove, porodice pacijenata koji se leče
kod kuće, i skupljače otpada na deponijama otpada.
7.LITERATURA
 Biočanin.R.Upravljanje otpadom,Panevropski univerzitet
Banja Luka,godina 2011
 Goodstein,E.: Ekonomika i okoliš, Mate Zagreb, 2003.
 Todić,D.: Ekološki menadžment u uslovima globalizacije,
Megatrend univerzitet, Beograd, 2003.

 - Internet izvori:
 http://www.who.int/csr/biosafety/WHO_CDS_EPR_2007_
2/en/index.html, (datum pristupa 22.11.2013.)

 http://www.socresonline.org.uk/socresonline/4/3/chen.ht
ml,(datum pristupa22.11.2013.)