5.

MEKUŠCI- MEKUŠCI IMAJU MIŠIĆNO

STOPALO, UNUTRAŠNJE ORGANE I PLAŠT

• 150,000 POZNATIH VRSTA RAZLIČITE FORME, PUŽEVI I PUŽEVI

GOLAĆI, ŠKOLJKE, LIGNJE I OKTOPODI
• VEĆINOM SU MORSKI ORGANIZMI, MADA IMA I SLATKOVODNIH,
DOK PUŽEVI NASELJAVAJU I KOPNO
• MEKUŠCI IMAJU MEKO TELO , KOJE JE UGLAVNOM ZAŠTIĆENO
ČVRSTOM LJUŠTUROM OD KALCIJUM-KARBONATA.
– PUŽEVI GOLAĆI, LIGNJE I OKTOPODI SU TOKOM EVOLUCIJE
IZGUBILI LJUŠTURU ILI JE ONA REDUKOVANA NA JEDAN
ELEMENT UNUTRAŠNJEG SKELETA-SIPINA KOST
• BEZ OBZIRA NA RAZLIČIT SPOLJASNJI IZGLED SVI
MEKUŠCI DELE ZAJEDNIČKU GRAĐU TELA. IMAJU
MIŠIĆNO STOPALO-KRETANJE, UNUTRAŠNJU
MASU SA VEĆINOM ORGANA-UTROBNA KESA , I
PLAŠT
– PLAŠT, KOJI LUČI LJUŠTURU, U PLAŠTANOJ DUPLJI SE
NALAZE ŠKRGE,
– VEĆINA MEKUŠACA U ŽDRELU IMA NAZUBLJENU
PLOČICU –RADULU KOJA SLUŽI ZA STRUGANJE
HRANE.

Copyright © 2002 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

 PLAN GRAĐE MEKUŠACA
Section 27-4

LIGNJA

PUŽ
LJUŠTURA

PLAŠTANA DUPLJA

STOPALO

ŠKRGE
ŠKOLJKA

PREDAK MEKUŠACA ORGANI ZA

VARENJE

Figure 27–21
• VEĆINOM SU ODVOJENIH POLOVA
– IZUZETAK SU PUŽEVI KOJI SU HERMAFRODITI.
• ŽIVOTNI CIKLUS MORSKIH MEKUŠACA
UKLJUČUJE I LARVU KOJA SLOBODNO PLIVA

Copyright © 2002 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

ISHRANA
• BILJOJEDI, MESOJEDI,
FILTRIRAJU VODU,
PARAZITI
• SIFON: STRUKTURA U
OBLIKU CEVI GDE VODA
ULAZI U TELO I
NAPUŠTA GA
PRELIVAJUĆI SE PREKO
ŠKRGA I LOV
PLANKTONA
 Radula
• FLEKSIBILNA
STRUKTURA U
OBLIKU JEZIKA SA
SITNIM ZUBIMA KOJI
GREBU ALGE SA
STENA ILI BUŠE
LJUŠTURU ŠKOLJKI
TOKOM HRANJENJA
Hypselodoris bilineata
Sistem organa za varenje
• DISANJE-ŠKRGE U PLAŠTANOJ DUPLJI
• CIRKULACIJA-OTVOREN TRANSPOSTNI SISTEM
-DONOSI KISEONIK I HRANU DO ĆELIJA A
ODNOSI NEPOTREBNE MATERIJE; SRCE;
 NERVNI SISTEM
• GANGLIONERAN-
GANGLIJE U GLAVI,
STOPALU, UTROBNOJ
KESI
• GLAVONOŠCI
NAJRAZVIJENIJI NERVNI
SISTEM.

octopus eye
 KRETANJE
• PUŽEVI-STOPALO LUČI
SLUZ PO KOJOJ PUŽ
PLIVA
• ŠKOLJKE SLABO
POKRETNE-stopalo
• GLAVONOŠCI-MLAZNI
POGON
SLUZ
 Fig. 33.16

Copyright © 2002 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

• OSNOVNI PLAN GRAĐE TELA EVOLUIRAO JE NA
RAZNE NAČINE, TRI NAJZNAČAJNIJE KLASE U
OKVIRU FILUMA MOLLUSCA SU:
GLAVNE KLASE FILUMA MEKUŠACA

PUŽEVI I PUŽEVI GOLAĆI MORSKI, SLATKOVODNI, KOPNENI; TELO ACIMETRIČNO

SPIRALNO UVIJENO PRATI OBLIK LJUŠTURE; LJUŠTURA JE
REDUKOVANA ILI JE NEMA KOD NEKIH; KRETANJE
STOPALO; IMAJU RADULU.

ŠKOLJKE MORSKIE, SLATKOVODNE,LJUŠTURA BOČNO SPLJOŠTENA

SA DVA KAPKA; REDUKOVANA GLAVA; ŠKRGE U PARU;
VEĆINA FILTRIRA VODU U POTRAZI ZA HRANOM; PLAŠT
FORMIRA SIFONE.

GLAVONOŠCI-NAUTILUS, OKTOPOD, MORSKI; GLAVA OKRUŽENA VENCEM PIPAKA SA

PIJAVKAMA-LOV;LJUŠTURA UNUTRAŠNJA-SIPA,
LIGNJA SPOLJAŠNJA-NAUTILUS ILI JE NEMA-OKTOPOD; USTA SA I
BEZ RADULE; KRETANJE NA MLAZNI POGON VODA SE
ISTISKUJE KROZ SIFON KOJI JE NASTAO OD PLAŠTA

Copyright © 2002 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

• PUŽEVI 40,000 VRSTA
• ASIMETRIČNI
• UVRTANJE DELOVA TELA IZNAD STOPALA, PA SE
PLAŠTANA DUPLJA NALAZI IZNAD GLAVE

Fig. 33.18

Copyright © 2002 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

• TELO VEĆINE ZAŠTIĆENO SPIRALNO UVIJENOM LJUŠTUROM.
ULAZ U LJUŠTURU GROTLO, POVLAČENJE UNUTRA U SLUČAJU
OPASNOSTI.
– LJUŠTURA MOŽE DA BUDE I SPLJOŠTENA.
– PUŽEVI BEZ LJUŠTUTE HEMIJSKA ODBRANA OD PREDATORA

Fig. 33.19
Copyright © 2002 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings
• NA GLAVI VEĆINE SE NALAZE OČI I PIPCI NA
KOJIMA SU ČULA DODIRA I MIRISA
• KRETANJE PO SLUZI KOJE LUČE ŽLEZDE
STOPALA-KOPNENI.
• RADULA STRUGANJE ALGI
• PREDATORI.
– RADULA MODIFIKOVANA DA BUŠI RUPE U LJUŠTURI
ŠKOLJAKA ILI DA KIDA TKIVO DRUGIH
ORGANIZAMA.
– KOD JEDNE VRSTE TROPSKOG PUŽA ZUBI RADULE
FORMIRAJU OTROVNE STRELICE-LOVE RIBE

Copyright © 2002 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

• USPEŠNO NASELILI KOPNO.
• DIŠU POMOĆU PLUĆA NASTALIH NA RAČUN
ZIDA PLAŠTANE DUPLJE

Copyright © 2002 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

• ŠKOLJKE.
• TELO BILATERALNO SIMETRIČNO I BOČNO
SPLJOŠTENO
• LJUŠTURA IMA DVA KAPKA.
– KAPCI SU NA LEĐNOJ STRANI ČVRSTO VEZANI, A
ZATVARAJU IH DVA JAKA MIŠIĆA.
– KADA JE LJUŠTURA OTVORENA
IZLAZI SEKIRASTO STOPALO KOJE
SLUŽI ZA SPORO KRETANJE.

Fig. 33.20
Copyright © 2002 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings
• U PLAŠTANOJ DUPLJI NALAZE SE ŠKRGE
DISANJE I ISHRANA.
• FILTRIRAJU VODU U POTRAZI ZA HRANLJIVIM
ČESTICAMA.
– CILIJE USMERAVAJU
HRANU U USTA.
– VODA ULAZI U PLAŠTANU
DUPLJU KROZ ULAZNI
SIFON I IZLAZI KROZ
IZLAZNI SIFON

Fig. 33.21
Copyright © 2002 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings
• VEĆINA ŠKOLJAKA JE NEPOKRTENA.
– SESILNE ŠKOLJKE -ŽLEZDE NA STOPALU STVARAJU
ELASTIČNE NITI –PRIČVRSTE SE ZA STENE.....
– ŠKOLJKE KOJE SE UVLAČE U PESAK KORISTE
STOPALO KAO SIDRO.
– NEKE MOGU DA PLIVAJU POKREĆUĆI KAPKE.

Copyright © 2002 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

DŽINOVSKA
ŠKOLJKA
• Glavonošci-kretanje na mlazni pogon- potiskuju
vodu iz plaštane duplje kroz otvor sifon
• Ljušturu nemaju osim nautilusa
• Kod sipe postoji ostatak ljušture-sipina kost

Fig. 33.22
Copyright © 2002 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings
• Oko usnog otvora imaju splet od 8-10 pipaka
• Stopalo je promenjeno u sifon, glavu i delove
pipaka
• Džinovska lignja je dugačka 17 metara sa
pipcima i teška 2 tone

Copyright © 2002 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

• Oktopodi žive na dnu mora i okeana, velike su
grabljivice.
• Glavonošci inaju najrazvijeniji nervni sistem kod
beskičmenjaka , mogu da uče i imaju
kompleksno ponašanje

Copyright © 2002 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

• Nautilius –živi fosil ima ljušturu , živi u
poslednjoj komori ljušture, ostatak ispunjen
vazduhom ima ulogu plovka

Copyright © 2002 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings