SVET

SREDNJEG
VEKA II
VLADAR
 BOG

CRKVA

SVEŠTENSTVO

VERNICI

VLADAR?
 VIDOVI KONSTANTINOVOG TRIJUMFA
(JEVSEVIJE, VITA CONSTANTINI)
- Svedočanstvo Starog i Novog zaveta koje potvrđuje
istinu o jednom Bogu-Hristu
- SVETI MIR (“Pax Romana”) kao delovanje na
održavanju blagostanja Carstva
- Ustanovljenje monaškog zaveta
- Podizanje crkava posvećenih jednom Bogu – Hristu

NAVEDENA OBELEŽJA VLASTI NE POTIČU IZ

KONSTANTINOVOG VREMENA,VEĆ U
NJEGA SAMO BIVAJU PRENETA IZ
PROŠLOSTI!
ODRAZ KONSTANTINOVOG POIMANJA
VLASTITE POZICIJE UNUTAR POSTOJEĆE
HIJERARHIJE:
“Dopustite MENI, Božijem slugi, da,
oslanjajući se na njegovo proviđenje,
krunišem svoje nastojanje. MOJOM pomoću,
MOJIM opomenama i MOJIM upozorenjima
božiji narodi treba da se okupe u jedinstvenu
zajednicu.”
(Konstantinovo pismo episkopu Aleksandrijskom
Aleksandru i njegovom protivniku Ariju)
KONAČNI SUKOB SA CRKVOM
“Pouzdano se zna da je njegov
grob zauzimao centralni
položaj...i da je bio okružen
kenotafima 12
apostola.Postavljanjem svog
groba usred apostola,
Konstantin se ne samo
izjednačio sa njima, već je i
zauzeo mesto samog Hrista,
a blizina apside dovela je
njegovo telo u samo središte
bogosluženja.” (D.Popović,
Srpski vladarski grob u
srednjem veku)
ODGOVOR CRKVE
“Umesto da bude martirijum
prvih Hristovih sledbenika,
Sv. Apostoli postali su tako
mauzolej obogotvorenog
cara.Mešanje kulta cara i
mučenika izazvalo je snažne
reakcije u crkvenim
krugovima, i bilo osnovni
razlog za značajno
preinačavanje Sv.
Apostola,kada je posle
356/357.g. podignut novi
mauzolej Konstantina, kao
zdanje centralne
osnove...”(D.Popović, Srpski
vladarski grob...)
 ZAKLJUČAK- buduća pozicija vladara

1. Crkva prihvata činjenicu da tadašnji pogled na

državu svoj prirodni centar nalazi u ličnosti
vladara, ali ona de facto nameće kanon vladarskih
vrlina, skup najvažnijih obaveza, pouka i uzora
koje pastir duguje svojoj hrišćanskoj pastvi.
2. Vladar ne sme da drži versku pouku, on nije ni
prorok ni apostol, vladar je sin Crkve, u crkvi je a
ne iznad nje, potčinjen je episkopskom sudu.
3. Istorijske okolnosti i u Vizantiji i na Zapadu veoma
često će u budućnosti biti proizvod simfonije ali i
dijahronije, pa i otvorenih sukoba, državne i
crkvene vlasti.
SIMBOLI VLADARSKE VLASTI
(KRUNA,SKIPTAR, LABARUM, MAČ)
 SVETI ZAŠTITNICI VLADARSKE
VLASTI - RELIKVIJE
RELIKVIJE, kao materjalni,opipljivi i vidljivi tragovi
hrišćanske istorije, tokom celog srednjeg veka
predstavljaju središnju tačku, fokus obrazovanja
sveukupnog koncepta sakralnog prostora, osnovni
razlog i smisao njegovog postojanja uopšte.Njihova
zaštitnička i čudotvorna moć čini ih centrom kako
jednog određenog kultnog mesta, tako i prostora
celokupne državne teritorije, najsvetijim garantom
postojanja uopšte, pozicije jedne sredine unutar
sveukupnog tadašnjeg političko-ideološkog
poretka,ali i doživljaja sveta svakog pojedinca
ponaosob.
 CARIGRAD

U nastojanju da obezbede primat svoje prestonice u

organizaciji crkve kao institucije, vizantijski carevi
još od Konstantinovog vremena sprovode
sistematsko prikupljanje najznačajnijih relikvija,
prenoseći ih ponajviše iz Svete Zemlje, čime
Carigradu na religiozno-ideološkom planu, daju
prerogative ne samo “Novog Rima” već i “Novog
Jerusalima”,koji grad treba da proizvedu u apsolutni
centar hrišćanskog sveta.Na taj način, do 1204.g,
prestonica prerasta u svojevrsnu summu celokupne
hrišćanske istorije.
 CARIGRADSKE RELIKVIJE
Godine 1200, ruski hodočasnik Dobrinja Jadrejkovič,
potonji arhiepiskop Antonije Novgorodski, sačinio je
najopsežniji danas poznati popis prestoničkih
relikvija, u kome je zabeleženo oko 295 čudotvornih
utvari, među kojima su najvažnije čuvane u crkvama
Sv. Sofije, Sv. Apostola, Bogorodice u kvartu
Vlaherne, “Nea” crkvi Vasilija I, manastiru Sv.
Jovana u kvartu Studion i crkvi Sv. Đorđa u okviru
carske palate Mangana.Ipak, one koje su činile
najreprezentativniji repertoar materjalnih ostataka,
bile su pohranjene u crkvi Bogorodice Farske u
okviru Velike Palate, i one su predstavljale najsvetije
zaštitnike institucije vladara i celokupnog carstva, i
najdirektniji dokaz bogomizabrane i bogomčuvane
vlasti cara.
 Bogorodica Farska

ČASNI KRST HRISTOVA PLAŠTANICA

MANDILION TRNOV VENAC SVETO KOPLJE

DRUGE CARIGRADSKE RELIKVIJE

RUKA SV. STEFANA GLAVA SV.JOVANA PRETEČE

STUB
BIČEVANJA
HRISTOVOG

SV.CARICA TEOFANO
ČUDO - BOGORODICA KAO ZAŠTITNICA
GRADA
VLADAR I VERA-POKRŠTAVANJE
POČEV OD NAJRANIJEG RAZDOBLJA
SREDNJEG VEKA NA TLU EVROPE
MISIONARSKA DELATNOST MONAHA I/ILI
PAPSKIH/VLADARSKIH IZASLANIKA DOVODI
DO POSTEPENOG POKRŠTAVANJA
“MLADIH NARODA” I NJIHOVIH
POGLAVARA, I TIME, NJIHOVOG UVOĐENJA
U POSTOJEĆI RELIGIOZNO-IDEOLOŠKI
POREDAK, ŠTO U KASNIJEM VREMENU
REZULTIRA POJAVOM “NACIONALNIH
CRKAVA”.POKRŠTAVANJE JE CIKLIČNI
PROCES!!!
 Sv. Nino, IV
vek

Kralj
Abgar, I
vek n.e. Sv. Grigorije,
III-IV vek
 Sv. Kolomban,
VI-VII vek,
misionar na
kontinentu,
osnivač niza
manastira

Sv. Kolumba,
VI v.

Sv. Patrik,
V v.
Sv. Brigid,
V-VI v.
 Sv. Avgustin, VI v. Sv. Danstan, X v.

Sv.Edvard Henri I Jovan bez

Ispovednik Zemlje
KENTERBERI
 Sv. Kventin,III
v. Sv. Martin iz Tura,
IV v.

Sv.
Sv. Remigije krštava Klodovika/Klovisa, VI v.
Dionisije,III v.
 SV. BONIFACIJE/KARLO
MARTEL

KARLO VELIKI SV.ADALBERT/OTON I VELIKI

AHEN - PALATINSKA
KAPELA, KARLOV TRON,
RELIKVIJAR MAGDEBURG- DINASTIJA
OTONA
Sv. Severin,V Sv. Vaclav,X v.
v. Sv. Adalbert Praški, X
v.

Sv.
Koloman,
X v.

Sv. Vladimir
Kijevski, Xv.

Sv. Kliment
Ohridski,IX-X v.

Sv. Ćirilo i Metodije,IX v.

manastir Melk
ŠTA SE ŽELI?

“Jer neka je znano svima nama

i drugima da Bog,koji tvori
ljudima na bolje, ne hoteći
ljudske propasti,postavi
ovoga...gospodina nam i oca,
ovoga samodržavnog
gospodina...Stefana Nemanju,
da caruje svom Srpskom
zemljom.” (Sv. Sava, Žitije
Svetog Simeona Nemanje)
KAKO I ČIME SE TO POSTIŽE? “...i dariva svete čestice časnog i
životvorećeg krsta Gospodnjega i
svetih strasti Hristovih i od rize i
pojasa Presvete Bogorodice i od
desnice svetoga proroka Preteče
Krstitelja Jovana...i od
glavePretečine i od moštiju svih
svetih apostola, proroka,
mučenika i prepodobnih
svetitelja...” (Žička osnivačka
povelja, 1219.g.)
 ZAŠTO – CILJ?

LOZA
NEMANJIĆA-
DEIFIKACIJA
VLADARA KAO
POJAVA KOD
“MLADIH
NARODA” , KOJA
GARANTUJE
NJIHOVO MESTO
U
SVETSKOM=OVO
ZEMALJSKOM
CRKVENOM
PORETKU