You are on page 1of 54

Hoùa voâ cô

Danh phaùp caùc chaát


voâ cô
Döï thaûo veà danh phaùp
Hoäi hoùa hoïc Vieät Nam

Moät soá quy taéc khi xaây döïng döï thaûo


 Danh phaùp laø danh töø rieâng neân giöõ nguyeân
tieáng nöôùc ngoaøi khi vieát.
 Laáy teân Latin laøm chuaån ñoái vôùi danh phaùp
ñôn chaát vaø teân tieáng Anh laøm chuaån khi vieát
danh phaùp hôïp chaát.
 Giöõ nguyeân teân vieát Vieät cho nhöõng danh
phaùp raát thoâng duïng.
 Thoáng nhaát caùch ñaët teân vôùi caùc ngaønh
khoa hoïc khaùc.
 Taùch caùch vieát ra khoûi caùch ñoïc teân.
ñôn chaát
Hoäi hoùa hoïc Vieät Nam
Giöõ nguyeân teân 10 nguyeân toá hoaøn
toaøn thuaàn tieáng Vieät ñaõ thoâng duïng:
Fe/Saét(Ferrum) Al/nhoâm(Aluminium)

Au/vaøng(Aurum) Ag/baïc(Argentum)

Cu/ñoàng(Cuprum) Hg/Thuûy ngaân


(Hydrargyrum/Mercury
)
Zn/keõm(Zincum) S/löu huyønh(Sulfur)

Pb/chì(Plumbum) Sn/thieác(Stannum)
Döï thaûo veà danh phaùp ñôn
chaát
Hoäi hoùa hoïc Vieät Nam
Giöõ nguyeân teân Vieät 3 phi kim loaïi thoâng duïng:

N/Nitô/nitrogen(Nitrogenium)
O/Oxy(Oxygenium)
H/Hydro(hydrogenium)

Danh phaùp cuûa caùc ñôn chaát coøn laïi laáy cô


sôû danh phaùp Latin với một số biến đổi như sau:

a) Boû tiếp vĩ ngữ um


Ví duï: Helium (He)→ Heli
Döï thaûo veà danh phaùp ñôn
chaát
Hoäi hoùa hoïc Vieät Nam
b) Möôøi moät nguyeân toá caùch vieát vaø ñoïc tieáng
Vieät ñaõ raát thoâng duïng thì boû caû nguyeân aâm i (e)
trong tiếp vĩ ngữ ium (eum) :

N/Nitô;Nitrogen Si/Silic(Silicium)
(Nitrogenium)
Pr/Praseodim Ti/Titan(titanium)
(Praseodimium)
W/Wolfram(Wolframium) Cr/Crom(Chromium)

Nd/Neodim(Neodimium) C/carbon(Carboneum)

U/Uran;Urani(Uranium) Pt/Platin(Platinium)
ñôn chaát
Hoäi hoùa hoïc Vieät Nam
c) Boû h caâm: Ví duï: Cl: Chlorum → Clor
d) Hai phuï aâm gioáng nhau liền kề, boû bôùt moät
phuï aâm: Ví duï: Be: Berillium → Berili
e) Hai nguyeân toá Cm vaø Tm giöõ nguyeân teân Latin
ñeå kyù hieäu phuø hôïp vôùi teân nguyeân toá :
Cm: Curium/Curium; Tm: Thulium/Thulium

f) Hai nguyeân toá P vaø As boû ñaëc bieät:


P: Phosphorous/phospho ; As: Asenicum/Asen
g) Caùc nguyeân toá khaùc giöõ nguyeân teân Latin
Ví duï: Kr: Kripton → Kripton
Döï thaûo veà danh phaùp ñôn
chaát
Hoäi hoùa hoïc Vieät Nam
h) 8 nguyeân toá coù hai caùch vieát teân
Vieät:
N: Nitrogenium  Nitô(1)/Nitrogen(2)
Ca: Calcium  Canxi(1)/Calci(2)
Co: Cobaltum  Coban(1)/Cobalt(2)
Ni: Niccolum/Nickel Niken(1)/Nickel(2)
Sb: Stibium  Antimon(1)/Stibi(2)
Ho: Holmium  Honmi (1)/Holmi (2)
Ta: TantalumTantan(1)/Tantal(2)
W: Wolframium Wonfram(1)/Wolfram(2)
Một số đñieåm löu yù trong döï thaûo veà
hợp chất
Hoäi hoùa hoïc Vieät Nam
1) Vieát teân cation (phaàn döông) tröôùc, anion (phaàn aâm)
sau
2) Moät soá thuaät ngöõ thoâng duïng coù theå duøng hai
caùch:
axit/acid ; xyanide/cyanide, axeton/aceton ; andehyd/aldehyd

3) Ñoái vôùi hôïp chaát baäc 2 khoâng duøng haäu toá – ua
(yt,it), maø duøng haäu toá–ide
Ví dụ NaCl – Natri cloride , NaCN – Natri cyanide , NaOH –
Natri hydroxide
4) Caùc acid coù haäu toá ô coù theå thay ô baèng haäu toá -
ous
Ví dụ: H3PO3 acid phosphorơ hay acid phosphorous
Một số đñieåm löu yù trong döï thaûo veà
hợp chất
Hoäi hoùa hoïc Vieät Nam
MOÄT SOÁ ÑIEÅM KHOÂNG CHÍNH XAÙC TRONG BAÛN DÖÏ THAÛO

1) Caùch vieát teân caàu noäi cuûa phöùc trong baûn döï
thaûo thieáu söï nhaát quaùn, teân caàu noäi phaûi vieát
lieàn. Ví duï:
[Co(NH3)2(NO2)4]-
Coù teân : tetranitritodiammincobaltat(III)
Khoâng vieát: tetranitritodiammin cobaltat(III)
2) Phaàn teân hôïp kim trong baûn döï thaûo thöïc teá laø
hôïp chaát giöõa caùc kim loaïi.
3) Muïc 5 phaàn hôïp chaát coù hôn 2 nguyeân toá phaûi
söûa POCl2 thaønh POCl3.
Một số đñieåm löu yù trong döï thaûo veà
hợp chất
Hoäi hoùa hoïc Vieät Nam
MOÄT SOÁ ÑIEÅM KHOÂNG CHÍNH XAÙC TRONG BAÛN DÖÏ THAÛO

4) Acid coù oxy theo quan nieäm phöùc chaát laø


phöùc trung hoøa, khoâng phaûi laø moät phöùc coù
caàu noäi laø anion, ví duï: H2SO4 laø [H2SO4] hay
[SO2(OH)2], khoâng phaûi laø H2[SO4] neân:
khoâng theå vieát : dihydro tetraoxidosulfat(VI)
maø phaûi vieát: dihydroxidodioxidosulfur(VI)

5) Danh phaùp phöùc chaát cuûa thuûy ngaân trong


anion phöùc khoâng duøng goác latin Hydrargyrum
maø duøng goác Mercury . Ví duï: K2[HgI4]
Khoâng vieát: Kali tetraiodohydrargyrat(II)
Phaûi vieát: Kali tetraiodomercurat(II)
Danh phaùp cuûa caùc chaát
voâ cô

Phaàn 1:
Danh phaùp truyeàn
thoáng

A- TEÂN CUÛA HÔÏP CHAÁT


BAÄC 2
TEÂN CUÛA HÔÏP CHAÁT BAÄC 2 (Am+nBn-m)

Phaàn Am+n: goïi theo teân ñòa phöông, keøm theo


soá oxy hoùa vieát baèng kyù hieäu La Maõ hay
thaäp phaân ñeå trong ngoaëc ñôn (neáu A coù hôn 1
soá oxy hoùa thoâng duïng).
Coù theå theâm caùc tieáp ñaàu ngöõ chæ soá m: di-
, tri-, tetra- , penta-…
Phaàn B-m: goïi theo teân goác Latin coäng ide(ua,yt).
Coù theå theâm caùc tieáp ñaàu ngöõ chæ heä soá
tyû löôïng n: di-, tri-, tetra- , penta-…

Coù nhieàu caùch vieát teân hôïp chaát baäc 2


TEÂN CUÛA HÔÏP CHAÁT BAÄC 2 (Am+nBn-m)

Ví duï:
V2O3 a) vanadi(III) oxide/(-yt)
b) divanadi trioxide/ (-yt)
AlF3 a) nhoâm fluoride (aluminium fluoride)
b) nhoâm trifluoride – (aluminium trifluoride)

Pb3O4 (2PbO.PbO2)
a) chì tetroxide (Lead tetroxide)
b) di chì(II) chì(IV) oxide (dilead(II)lead(IV) oxide)
c) tri chì tetroxide (trilead tetroxide)

SCl4 a) löu huyønh (IV) cloride (sulfur(IV) chloride)


b) löu huyønh tetrachloride (sulfur tetrachloride)
TEÂN CUÛA HÔÏP CHAÁT BAÄC 2 (Am+nBn-
m)

Tröôøng hôïp hôïp chaát oxide coù lieân keát O


–O

Theâm tieàn toá per (super)

Ví duï: H2O2 – hydro peroxide


BaO2 bari peroxide
KO3 – kali superoxide
TEÂN CUÛA HÔÏP CHAÁT BAÄC 2 (Am+nBn-
m)

Tröôøng hôïp hôïp chaát baäc 2 chöùa daây


löu huyønh (S – S )

Duøng caùc tieàn toá di, tri… poly + sulfan

Ví duï:
H2S2 – hydro disulfan
H2S9 - polysulfan
Na2S2 – natri disulfan
B. TEÂN CAÙC HÔÏP CHAÁT PHÖÙC TAÏP
I. Teân anion laø goác cuûa acid chöùa
oxy

1) Tröôøng hôïp chaát taïo acid coù hai möùc


oxy hoùa döông thoâng duïng:
a) Möùc oxy hoùa treân:
Acid – goác Latin coäng ic
Muoái – goác Latin coäng at
Ví duï
H2SO4 : acid sulfuric ;
Na2SO4 : natri sulfat
B. TEÂN CAÙC HÔÏP CHAÁT PHÖÙC TAÏP
I. Teân anion laø goác cuûa acid chöùa
oxy

1) Tröôøng hôïp chaát taïo acid coù hai möùc


oxy hoùa döông thoâng duïng:
b) Möùc oxy hoùa döôùi:
Acid – goác Latin coäng ô/ous,
Muoái – goác Latin coäng it

Ví duï:
H2SO3 : acid sulfurô/sulfurous;
Na2SO3 : natri sulfit
B. TEÂN CAÙC HÔÏP CHAÁT PHÖÙC TAÏP
I. Teân anion laø goác cuûa acid chöùa
oxy

2) Tröôøng hôïp chaát taïo acid coù nhieàu möùc


oxy hoùa döông thoâng duïng.

a) Möùc oxy hoùa lôùn nhaát


Acid : Per coäng goác Latin coäng ic
Muoái: Per coäng goác Latin coäng at

Ví duï: HClO4: acid percloric;


NaClO4: natri perclorat
B. TEÂN CAÙC HÔÏP CHAÁT PHÖÙC TAÏP
I. Teân anion laø goác cuûa acid chöùa
oxy

2) Tröôøng hôïp chaát taïo acid coù nhieàu


möùc oxy hoùa döông thoâng duïng.

b) Möùc oxy hoùa lôùn keá caän:


Acid : goác Latin coäng ic
Muoái : goác Latin coäng at

Ví duï: HClO3: acid cloric


NaClO3: natri clorat
B. TEÂN CAÙC HÔÏP CHAÁT PHÖÙC TAÏP
I. Teân anion laø goác cuûa acid chöùa
oxy

2) Tröôøng hôïp chaát taïo acid coù nhieàu


möùc oxy hoùa döông thoâng duïng.

c) Möùc oxy hoùa thaáp hôn:


Acid : goác Latin coäng ô/ous
Muoái: goác Latin coäng it

Ví duï: HClO2: acid clorô/clorous


NaClO2: natri clorit
B. TEÂN CAÙC HÔÏP CHAÁT PHÖÙC TAÏP
I. Teân anion laø goác cuûa acid chöùa
oxy

2) Tröôøng hôïp chaát taïo acid coù nhieàu möùc oxy


hoùa döông thoâng duïng.

d) Möùc oxy hoùa thaáp nhaát:


Acid: hypo coäng goác Latin coäng ô/ous
Muoái: hypo coäng goác Latin coäng it

Ví duï: HClO: acid hypoclorô/hypoclorous


NaClO: natri hypoclorit
B. TEÂN CAÙC HÔÏP CHAÁT PHÖÙC TAÏP
I. Teân anion laø goác cuûa acid chöùa
oxy

3) Tröôøng hôïp nguyeân toá ôû moät möùc oxy hoùa


taïo ra nhieàu acid coù soá phaân töû nöôùc khaùc
nhau

Acid coù soá löôïng phaân töû nöôùc ít nhaát theâm


tieàn toá meta, acid coù soá löôïng phaân töû nöôùc
nhieàu nhaát theâm tieàn toá ortho.

Ví duï:
HPO3 : acid metaphosphoric
H3PO4: acid orthophosphoric
B. TEÂN CAÙC HÔÏP CHAÁT PHÖÙC TAÏP
I. Teân anion laø goác cuûa acid chöùa
oxy
4) Tröôøng hôïp trong moät phaân töû coù
chöùa 2 anion acid chöùa oxy
Acid trong phaân töû coù hai nguyeân töû cuûa
nguyeân toá taïo acid thì theâm tieàn toá di

Ví duï: H2S2O7 : acid disulfuric


B. TEÂN CAÙC HÔÏP CHAÁT PHÖÙC TAÏP
I. Teân anion laø goác cuûa acid chöùa
oxy

5) tröôøng hôïp coù taïo lieân keát O – O


trong phaân töû acid

Theâm tiền tố peroxo

Ví duï:
H2S2O8: acid peroxodisulfuric
H2SO5: acid peroxosulfuric
Caáu taïo caùc acid peroxo
Acid peroxodisulfuric Acid
peroxosulfuric
B. TEÂN CAÙC HÔÏP CHAÁT PHÖÙC TAÏP
I. Teân anion laø goác cuûa acid chöùa
oxy
6) Tröôøng hôïp thay nguyeân töû oxy baèng
nguyeân töû löu huyønh taïo lieân keát S - S
Duøng tiền tố thio
Ví duï:
H2S2O3: acid thiosulfuric
H2S2O2: acid thiosulfurô
H2S2O4: acid dithionơ/ditionous
H2S2O6: acid dithionic
H2S3O : acid dithiosulfurơ/dithiosulfurous
H2S3O2 : acid dithiosulfuric
Caáu taïo moät soá acid
thio
Acid thiosulfuric Acid thiosulfurous
Caáu taïo moät soá acid thio
Acid dithionic Acid dithionous
Caáu taïo moät soá acid
thio
Acid polythionic H2SxO6 Acid
disulfurous
B. TEÂN CAÙC HÔÏP CHAÁT PHÖÙC TAÏP
II. Teân caùc muoái acid vaø caùc muoái
base
Ñoái vôùi muoái acid

Theâm tieàn toá hydro + anion muoái

Ví duï:
NaH2PO4- : Natri dihydrophosphat
NaHCO3- : Natri hydrocarbonat
B. TEÂN CAÙC HÔÏP CHAÁT PHÖÙC TAÏP
II. Teân caùc muoái acid vaø caùc muoái
base

Ñoái vôùi muoái base

Theâm tieàn toá hydroxy + anion muoái

Ví duï:
LaOHCl2 : Lanthan hydroxycloride
Al(OH)2Cl : Nhoâm dihydroxycloride
B. TEÂN CAÙC HÔÏP CHAÁT PHÖÙC TAÏP
III. Teân caùc cation phöùc taïp
thöôøng theâm hậu tố yl, ni hay i vaøo caùc
danh phaùp Latin cuûa nguyeân toá hay danh
phaùp cuûa hôïp chaát taïo ion phöùc taïp
H3O+ : ion oxoni
NF4+ : ion tetraflorammoni
NH4+: ion ammoni
NO+: ion nitrozyl
VO2+: ion vanadyl
UO22+: ion uranyl
O2+: ion dioxigenyl
NO2+: ion nitroyl
B. TEÂN CAÙC HÔÏP CHAÁT PHÖÙC TAÏP
IV. Teân caùc hôïp chaát coäng hoùa trò gioáng
muoái chöùa oxy

Coù hai caùch vieát teân


a) Teân goïi theo cation phöùc:
Ví duï: POCl3 – Phosphoryl cloride
NO2Cl – Nitroyl cloride

b) Teân goïi theo caùc anion ñôn giaûn vì trong loaïi


hôïp chaát naøy caùc nguyeân toá coù ñoä aâm ñieän
cao hôn lieân keát tröïc tieáp vôùi nguyeân toá ít aâm
ñieän nhaát.(oxy giöõ nguyeân khoâng ñoåi)
Ví duï: POCl3 : Phosphor(V) oxy cloride
SCl2F2 : Löu huyønh(IV) dicloride difluoride
Danh phaùp truyeàn thoáng ñaët teân
rieâng cho nhieàu hôïp chaát ñôn giaûn

 HF : hydro floride
 HF (trong nöôùc) : acid hydroflohydric
 B2H6: diboran
 PH3: phosphin
 SiH4: monosilan
 H2O: nöôùc
 H2Sn: polisulfan
 NH3: ammoniac …
Danh phaùp cuûa caùc chaát
voâ cô

Phaàn 2:
Danh phaùp phöùc chaát
DANH PHAÙP PHÖÙC CHAÁT

Ñònh nghóa phöùc chaát

Phöùc chaát laø hôïp chaát ôû nuùt


maïng tinh theå coù chöùa caùc ion
phöùc taïp tích ñieän tích döông hay aâm
hay phaân töû trung hoøa (phaân töû
phöùc) coù khaû naêng toàn taïi ñoäc
laäp trong dung dòch
DANH PHAÙP PHÖÙC CHAÁT
Caáu taïo phöùc chaát
Phöùc chaát coù : caàu noäi vaø caàu ngoaïi
Caàu noäi coù: chaát taïo phöùc vaø phoái töû
Coù phöùc chaát khoâng coù caàu ngoaïi

Ví duï: Na3[Fe(CN)6] coù :


Caàu noäi : [Fe(CN)6]3-
Caàu ngoaïi : Na+
[Fe(CN)6]3- goàm coù:
Chaát taïo phöùc: Fe3+
Phoái töû: CN-
DANH PHAÙP PHÖÙC CHAÁT
Caáu taïo phöùc chaát
Ví duï 2: [Cu(NH3)4](OH)2 coù
Caàu noäi : [Cu(NH3)4]2+
Caàu ngoaïi : OH-
[Cu(NH3)4]2+ goàm coù:
Chaát taïo phöùc: Cu2+
Phoái töû: NH3
Ví duï 3: Fe(CO)5 khoâng coù caàu ngoaïi
Fe(CO)5 goàm coù:
Chaát taïo phöùc: Fe
Phoái töû: CO
DANH PHAÙP PHÖÙC CHAÁT
TEÂN CUÛA CATION
Teân Cation ñôn giaûn
Goïi theo teân ñòa phöông vôùi soá oxy hoùa trong ngoaëc ñôn
(neáu caàn) – Gioáng caùch goïi teân truyeàn thoáng

Teân Cation phöùc


Goïi teân phoái töû goïi theo quy öôùc danh phaùp phoái töû.
Goïi teân ion taïo phöùc theo teân ñòa phöông keøm theo soá
oxy hoùa ñaët trong ngoaëc ñôn (neáu caàn)
Ví duï:
[Cu(NH3)4]2+: tetraammin ñoàng(II)
DANH PHAÙP PHÖÙC CHAÁT
TEÂN ANION
Teân Anion ñôn giaûn
Caùch goïi teân nhö danh phaùp truyeàn thoáng cho nguyeân
toá soá oxy hoùa aâm cuûa hôïp chaát baäc hai.

Teân Anion phöùc


Goïi teân phoái töû goïi theo quy öôùc danh phaùp phoái töû.
Goïi teân ion taïo phöùc theo goác Latin cuûa nguyeân toá + at
vaø keøm theo soá oxy hoùa ñaët trong ngoaëc ñôn (neáu
caàn)
Ví duï:
[Fe(CN)6]3-: hexacyanoferat(III)
DANH PHAÙP PHÖÙC CHAÁT

Moät soá ví duï veà teân phöùc chaát

Ví duï 1:
Fe(CO)5 : Pentacarbonyl saét(0)

Ví duï 2:
[Cu(NH3)4](OH)2 :
Tetraammin ñoàng(II) hydroxide

Ví duï 3:
Na3[Fe(CN)6] : Natri hexacyanidoferat(III)
DANH PHAÙP PHÖÙC CHAÁT
CAÙCH THIEÁT LAÄP TEÂN PHOÁI TÖÛ

Teân Phoái töû laø anion


Anion coù hậu toá ide : boû e coäng o
Ví duï: Cl- : cloride  clorid  clorido
O2- : oxide  oxid  oxido
Anion coù haäu toá at hay it: coäng o
Ví duï: S2O32- : tiosulfat  tiosulfato
NO2-: nitrit  nitrito
DANH PHAÙP PHÖÙC CHAÁT
CAÙCH THIEÁT LAÄP TEÂN PHOÁI TÖÛ
Teân Phoái töû laø phaân töû trung hoøa
a) Quy taéc chung laø giöõ nguyeân teân goïi:
Ví duï : C5H5N : pyridin  pyridin
[Co(en)3]Cl3: Tris(ethylendiamin)cobalt(III) cloride
 Tris(ethylendiamin)cobalt(III) cloride
[Ni(PF3)4]: Tetrakis(phosphor(III)fluoride)nickel(0)
 Tetrakis(phosphor(III)fluoride)nickel(0)
b) Một số hợp chất voâ cô coù teân goïi rieâng (ñaëc
bieät)
Ví duï: H2O: Nöôùc  aqua
NH3: Ammoniac  ammin
CO: Carbon monooxide  carbonyl
NO: Nitơ monooxide  nitrosyl
DANH PHAÙP PHÖÙC CHAÁT
Tieàn toá chæ soá löôïng phoái töû
Duøng tieàn toá di-, tri-, tetra-, penta-, hexa-,... ñeå
chæ soá löôïng phoái töû, 3, 4, 5, 6,...
Khi phối töû coù teân daøi hoaëc trong teân
phoái töû ñaõ coù töû chæ soá löôïng thì teân phoái
töû vieát trong ngoaëc vaø tröôùc daáu ngoaëc coù
caùc tieàn toá bis-, tris-, tetrakis-, ...

Ví duï:
K2[Ni(CN)4] – Kali tetracyanidonickelat(II)
[Cu(NH2CH2CH2NH2)2]SO4 -
Bis(ethylendiamin) ñoàng(II) sulfat
[Ni(PF3)4] - tetrakis(phospho(III)fluoride)nickel(0)
DANH PHAÙP PHÖÙC CHAÁT

Caùch vieát teân phöùc


a) Phaàn cation (phaàn döông) vieát tröôùc, phaàn
anion (phaàn aâm) vieát sau.
b) Thöù töï vieát teân phöùc töø phaûi qua traùi, vieát
teân phoái töû tröôùc, vieát teân nguyeân toá taïo
phöùc sau.
c) Teân caàu noäi phöùc phaûi vieát lieàn (khoâng vieát
lieàn neáu nguyeân toá teân Vieät)

Ví duï:
Fe(CO)5 – Pentacarbonyl saét(0)
[Pt(NH3)3Cl]Cl3 – Cloridotriamminplatin(IV) cloride
Na[CuCl3] – natri tricloridocuprat(II)
Danh phaùp cuûa caùc chaát
voâ cô

Phaàn 3:
Danh phaùp heä thoáng
cuûa IUPAC
(International Union of Pure and
Applied Chemistry)
DANH PHAÙP HEÄ THOÁNG cuûa IUPAC

Ba nguyeân taéc ñaët teân


1)Teân hôïp chaát baäc 2:
Cation(soá oxy hoùa neáu caàn) anion-ide

2) Teân hôïp chaát phöùc taïp theo danh phaùp heä


thoáng laáy danh phaùp phöùc chaát laøm cô sôû coù
tính ñeán teân goïi bieåu hieän caû caáu taïo phaân töû
cuûa hôïp chaát.

3) Trong tröôøng hôïp chaát ñaõ coù teân rieâng


thoâng duïng theo danh phaùp truyeàn thoáng thì coù
theå giöõ nguyeân teân goïi naøy.
DANH PHAÙP HEÄ THOÁNG cuûa IUPAC
Ví duï hôïp chaát baäc 2
V2O3
Vanadi(III) oxide – vanadium(III) oxide (3.820)
Vanadi(3+) oxide – vanadium(3+) oxide (5)
Divanadi trioxide – divanadium trioxide (283)
SCl4
löu huyønh (IV) cloride – sulfur(IV) chloride (7)
löu huyønh tetrachloride – sulfur tetrachloride (675)
AlF3
nhoâm fluoride – aluminium fluoride (33.200)
nhoâm trifluoride – aluminium trifluoride (1.270)
nhoâm(III) fluoride – aluminium(III) fluoride (115)
(Trong ngoaëc ñôn laø soá löôïng taøi lieäu treân google)
DANH PHAÙP HEÄ THOÁNG cuûa IUPAC
Ví duï hôïp chaát baäc 2
Fe2O3
saét(III) oxide – ferro oxide (705)
– iron(III) oxide (53.500)
– iron(3+) oxide (475)
– ferrum(III) oxide (563)
di saét trioxide – diiron trioxide (2.160)
SO3
löu huyønh(VI) oxide – sulfur(VI) oxide (239)
löu huyønh trioxide –sulfur trioxide (86.900)
Pb3O4 (2PbO.PbO2)
chì tetroxide - lead tetroxide (187.000)
di chì(II) chì(IV) oxide - dilead(II)lead(IV) oxide (304)
tri chì tetroxide - trilead tetroxide (985)
DANH PHAÙP HEÄ THOÁNG cuûa IUPAC
Ví duï hôïp chaát phức tạp – acid coù oxy vaø muoái

H2SO4 – [SO2(OH)2]
Acid sulfuric – sulfuric acid (1.730.000)
Dihydroxidodioxidosulfur (9)
H3PO4 – [SO(OH)3]
Acid phosphoric – phosphoric acid (1.540.000)
Trihydroxidooxidosulfur (4)
Na2SO4 – Na2[SO4]
Natri sulfat – sodium sulfate (584.000)
Natri tetraoxidosulfat(VI) –
sodium tetraoxidosulfate(VI) (0)
(trong ngoaëc ñôn laø soá löôïng taøi lieäu trong google)
DANH PHAÙP HEÄ THOÁNG cuûa IUPAC
Ví duï hôïp chaát phức tạp – acid coù oxy vaø muoái

H2S2O3
Acid thiosulfuric – thiosulfuric acid (7.400) (danh phaùp
truyeàn thoáng)
H2S2O3 = [SO(OH)2S]
Acid sulfurothionic-O – sulfurothioic O-acid (370) (danh
phaùp nöûa heä thoáng)
Dihydroxidooxidosulfido löu huyønh –
dihydroxidooxidosulfidosulfur (136) (IUPAC)
H2S2O3 = [SO2(OH)(SH)]:
Acid sulfurothioic-S – sulfurothioic S-acid (243) (danh
phaùp nöûa heä thoáng)
Hydroxidooxidosulfanido löu huyønh –
hydroxidooxidosulfanidosulfur (8) (IUPAC)
(trong ngoaëc laø soá löôïng taøi lieäu treân google)
Danh phaùp cuûa muoái hydrat vaø caùc hôïp chaát
töông töï

*Söû duïng tieán toá chæ soá löôïng (di- , tri- , tetra- …) cho
nöôùc vaø caùc hôïp chaát töông töï
**Tính theo tyû leä muoái/nöôùc (caùc hôïp chaát töông töï)

Na2SO4.10H2O * Natri sulfat decahydrat


**Natri sulfat – nöôùc (1/10)
CaCl2.8NH3 *Calci cloride octaammoniac
**Calci cloride –ammoniac (1/8)

Na2CO3.3H2O2 *Natri carbonat trihydro peroxide


**Natri carbonat – hydro peroxide(1/3)

AlCl3.4EtOH *Nhoâm cloride tetraethanol


**Nhoâm cloride – ethanol (1/4)
TEÂN MUOÁI KEÙP

Muoái keùp ñöôïc coi laø laø hoãn


hôïp caùc muoái coù chung anion. Teân
cuûa loaïi muoái naøy ñöôïc vieát teân
caùc cation noái nhau baèng gaïch
ngang vaø tieáp theo laø teân anion.
Ví duï:
KNaCO3 : Kali-natri carbonat
TEÂN HÔÏP CHAÁT GIÖÕA CAÙC KIM
LOAÏI

Teân hôïp hôïp chaát giöõa caùc kim


loaïi goàm teân caùc kim loaïi taïo
thaønh hôïp chaát noái vôùi nhau baèng
gaïch ngang vaø tyû leä soá nguyeân
töû cuûa caùc kim loaïi aáy ñaët trong
ngoaëc ñôn
Ví duï:
NiBi2 : Niken-bismut (1:2)
Mg2Cu2Al5 : Magnesi-ñoàng-nhoâm
(2:2:5)

You might also like