Operasi bahagi ialah operasi matematik yang terakhir

dipelajari oleh pelajar di sekolah rendah. Adalah tidak

wajar mengembangkan konsep bahagi secara
berasingan daripada konsep operasi darab. Operasi
bahagi dikaitkan dengan operasi darab sebagaimana
operasi tolak dikaitkan dengan operasi tambah.
Bersongsangan

Tambah ( + ) Tolak ( - )
berulangan

berulangan
Darab ( X ) Bahagi ( ÷ )

Bersongsangan
Kebanyakan istilah-istilah berkaitan dalam konsep darab digunakan
untuk mengembangkan konsep bahagi.

Contoh a. Lisan : “Tiga kumpulan empat ialah dua belas”

Ayat Matematik : 3 X 4 = 12
a. Lisan : “Berapa kumpulan empatkah dalam dua belas
“ Ada 3 kumpulan 4 dalam 12”
Ayat Matematik : 12 ÷ 4 = 3

Guru mesti memperkembangkan kebolehan murid mengenal

bilakah operasi bahagi itu diperlukan dalam penyelesaian masalah
1. Konsep bahagi sebagai pengongsian
2. Konsep bahagi sebagai pengumpulan
3. Pembahagian sebagai songsangan Darab
4. Pembahagian sebagai operasi Tolak
yang berulangan
5. Pembahagian dengan Garis Nombor
6. Pembahagian dengan Tatasusunan
7. Pembahagian aspek faktor skala
Operasi bahagi timbul apabila pelajar perlu mengongsikan
sejumlah objek secara sama rata dengan beberapa orang
kawan, atau apabila membahagikan beberapa orang kepada
sebilangan kumpulan tertentu

Contoh
Bahagikan 12 biji telur sama rata diantara 3 orang. Berapa biji
telur tiap orang akan terima?
Apa bahasa matematik yang perlu guru
guna…????
 Jumlah Bilangan
asal ÷ Bilangan
kumpulan = ahli
kumpulan

Dalam pembahagian secara proses pengongsian, jumlah asal dan

bilangan kumpulan (subset) diberikan. Tugas di sini ialah mencari
bilangan ahli dalam setiap kumpulan .
Murid mula mengaitkan operasi bahagi dengan proses mencari
sebilangan set yang sama besar yang boleh dijadikan daripada
sesuatu jumlah objek. Proses ini digelarkan pengumpulan atau
pembahagian secara ukuran kerana dalam proses ini murid-murid
dikehendaki mengukur sebilangan subset yang sama banyak
daripada objek asal.

Contoh
Ada 12 biji guli. Jika guli itu dilonggokkan supaya dapat 3 biji
guli dalam satu longgok, berapa longgok guli boleh didapati?
 Jumlah
asal
÷ Bilangan
(ahli) dalam = Bilangan
kumpulan
kumpulan

Dalam pembahagian secara proses pengumpulan, jumlah asal dan

bilangan objek/ahli dalam setiap kumpulan kecil diberikan. Tugas di sini
ialah mencari bilangan kumpulan kecil yang boleh didapati selepas
proses pembahagian.

Apa bahasa matematik yang perlu guru

guna…????
 X 4
÷ 4

Dalam setiap fakta asas darab ada tiga nombor yang

terkandung dalam fakta asas bahagi yang berkenaan, dan
operasi bahagi merupakan proses mencari faktor yang
tertinggal dalam dalam fakta asas darab.

Dalam penyelesaian operasi bahagi, pelajar digalakkan

mencari faktor yang tertinggal.
Contoh

12 ÷ 3 =
Nombor apakah darab dengan 3 hasilnya 12?
Iaitu : X 3 = 12

ATAU Berapa 3 dalam 12

Oleh itu 12 ÷ 3 = 4 kerana 4 X 3 =12

dan 12 ÷ 4 = 3 kerana 3 X 4 =12
* Konsep bahagi sebagai songsangan darab boleh digunakannuntuk
melengkapkan ayat matematik bagi operasi bahagi
Penekanan bagaimana bahagi dikatakan
songsangan darab
Konsep bahagi sebagai operasi tolak berulangan berkait rapat
dengan konsep bahagi sebagai proses pengumpulan. Dalam
penyelesaian15 ÷ 3 = ?, pelajar digalakkan bertanya diri sendiri:
“Ada berapa 3 dalam 15”?. Dengan menggunakan pembilang
pelajar boleh menentukan 5 kumpulan 3
 Pelajar digalakkan bertanya diri sendiri : “ Berapa
kalikah 3 boleh ditolak daripada 15

Tolak 3 Tolak 3 Tolak 3 Tolak 3 Tolak 3

15 12 9 6 3 0

Tiga boleh ditolak 5 kali daripada 15. Oleh itu

15 ÷ 3 = 5
 1 kali

2 kali

3 kali

4 kali

5 kali

15 ÷ 3 = 5
 Aspek operasi bahagi ialah operasi tolak berulangan dan boleh
diwakili dengan lompatan-lompatan pada garis nombor. Lompatan-
lompatan bermula daripada nombor yang dibahagi, bergerak ke kiri
menuju sifar.

-3 -3 -3 -3 -3

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

15 ÷ 3 =
Tatasusunan memberi pola tentang kedua-dua operasi darab
dan bahagi. Apabila seseorang murid berkebolehan
menentukan pola tatasusunan terdiri daripada baris-baris
dan turus yang diskrit, dia boleh menulis semua fakta asas
darab dan bahagi yang berkenaan.
Contoh

3 kumpulan 6 ialah 18 6 kumpulan 3 ialah 18

3 X 6 = 18 6 X 3 = 18

18 ÷ 6 = 3 18 ÷ 3 = 6
4 kali lebih banyak
4X2=8

Satu perempat daripada

8÷4=2
1
X 8=2
4
8
=2
4
 Bahasa yang berkaitan dengan
Pembahagian
Contoh (a) 12 ÷ 3 = ____
- “Kongsikan 12 objek di antara 3 orang”
atau “ Bahagikan 12 objek dengan 3”
‘ berapa kumpulan 3 dalam dua belas’
peringkat yang lebih tinggi
‘ satu pertiga daripada dua belas’
 Istilah-istilah Yang Berkaitan Dengan Pembahagian

7 ÷ 2 = 3 baki 1 baki

Yang dibahagi
Hasil bahagi

3 baki 1
Pembahagi
2 7