Sokograd-Lepterija

Isidora Tasic
 Sokograd
Sokograd ili Sokolac je
srednjovekovni grad udaljen 2km
od Sokobanje.
Nastao je u periodu vizantijskog
cara Justinijana,u funkciji tvrdjave
za zastitu od slovenskih i avarskih
upada na Balkansko poluostrvo.
Stefan Nemanja ga je zauzeo
1172. godine i od tada je u
sastavu srednjovekovne Srbije.
Osim prve kule,koja je očuvana i u
dobrom stanju,sve ostale kule i
zidovi su porušeni.
Tokom proterivanja bogumila iz
Srbije u sukobima se našao i
Sokograd čiji je upravnik bio
bogumil,zbog čega je Stefan
Nemanja opseo i zauzeo grad koji
je tom prilikom pretrpeo veća
razaranja.
Lepterija
Lepterija je zaštićeno prirodno
područje smešteno je
jugozapadno od Sokobanje, u
karpatskoj Srbiji.
Osnovna osobina je živopisna
klisura Moravice, srednjovekovno
utvrdjenje u njoj, visok stepen
očuvanosti prirode i značajne
površine pod šumama u kojima se
izdvajaju reliktne polidominantne
zajednice.
Naziv je dobila od grčke reči
elefteria odnosno slobodište.
Na proplancima Lepterije sreću se
izvori radioaktivne vode koji se
slivaju u Moravicu.Zove se
Lepterija(sloboda) zato što su
robovi koji su živeli u Sokogradu,u
retkim trenucima slobode dolazili
tu.
 Ripaljka
Ripaljka je vodopad na reci Gradašnici. Naziv je
dobila po narodnom izrazu za skakanje-
ripanje.Nalazi se na planini Ozren,5km od
Sokobanje.To je prvi spomenik prirode u
Jugoslaviji zaštićen zakonom iz 1948.
godine.Prema narodima Jovana Cvijića,to je bio
najvisi vodopad tada.
Sastoji se iz 11 odseka čija je ukupna visina
oko 40m, a najveći od njih visok je 11m i poznat
je kao Velika Ripaljka. Ispod njega je manji
vodopad visine 5m, a ostali su od 0,5 do 2m.
Oko njih se nalazi bujna vegetacija.
Ispod samog vodopada sa leve strane, u steni
od bigra, vidi se otvor pećine koja nije dovoljno
ispitana.Nedaleko od vodopada pruža se visoka
vertikalna stena na kojoj se nalaze ostaci
utvrđenja, u narodu poznatog, kao Tatomorov
grad. Najviše posetilaca u jednom danu je za
1.maj, kada najlepši i najveći vodopad istočne
Srbije poseti i do 3000 izletnika, a tokom
godine posetilaca je mnogo više.