BÖLÜM 9

Üç Fazlı Transformatörler
1. Manyetik Nüve
Transformatörlerde manyetik nüve (gövde),
fuko ve histeresiz kayıplarını azaltmak için
0,30-0,50mm kalınlığındaki birer yüzleri
yalıtılmış silisli saçların paketlenmesinden
meydana gelir. Saçlardaki silisyum oranı
%3-%4 civarındadır. Yalıtım işinde ise
yalıtkan olarak Carlit kullanılır.
Transformatörlerde manyetik nüve (gövde), fuko
ve histeresiz kayıplarını azaltmak için 0,30-
0,50mm kalınlığındaki birer yüzleri yalıtılmış
silisli saçların paketlenmesinden meydana gelir.
Saçlardaki silisyum oranı %3-%4 civarındadır.
Yalıtım işinde ise yalıtkan olarak Carlit kullanılır.
Transformatörün nüveleri 3 şekilde yapılır.
Transformatörlerde manyetik nüve (gövde), fuko ve
histeresiz kayıplarını azaltmak için 0,30-0,50mm
kalınlığındaki birer yüzleri yalıtılmış silisli saçların
paketlenmesinden meydana gelir. Saçlardaki silisyum
oranı %3-%4 civarındadır. Yalıtım işinde ise yalıtkan
olarak Carlit kullanılır.
Transformatörün nüveleri 3 şekilde yapılır.
1. Çekirdek tipi
Transformatörlerde manyetik nüve (gövde), fuko ve
histeresiz kayıplarını azaltmak için 0,30-0,50mm
kalınlığındaki birer yüzleri yalıtılmış silisli saçların
paketlenmesinden meydana gelir. Saçlardaki silisyum
oranı %3-%4 civarındadır. Yalıtım işinde ise yalıtkan
olarak Carlit kullanılır.
Transformatörün nüveleri 3 şekilde yapılır.
1. Çekirdek tipi
2. Mantel (ceket) Tipi
Transformatörlerde manyetik nüve (gövde), fuko ve
histeresiz kayıplarını azaltmak için 0,30-0,50mm
kalınlığındaki birer yüzleri yalıtılmış silisli saçların
paketlenmesinden meydana gelir. Saçlardaki silisyum
oranı %3-%4 civarındadır. Yalıtım işinde ise yalıtkan
olarak Carlit kullanılır.
Transformatörün nüveleri 3 şekilde yapılır.
1. Çekirdek tipi
2. Mantel (ceket) Tipi
3. Dağıtılmış Tip
Çekirdek tipi nüve
Çekirdek tipi nüve Mantel (shell) tipi nüve

Dağılmış tipi nüve

2. Transformatör sargıları
Basit bir transformatörde
iki sargı vardır. Birbiriyle
iletken bağlantısı olmayan
bu sargılardan birisi primer
(birinci devre) sargısı,
diğeri ise sekonder (ikinci
devre) sargısıdır.
Basit bir transformatörde iki sargı
vardır. Birbiriyle iletken bağlantısı
olmayan bu sargılardan birisi
primer(birinci devre) sargısı, diğeri ise
sekonder (ikinci devre) sargısıdır.
Üç Fazlı Transformatörlerin Yapısı
Üç Fazlı Transformatörlerin Yapısı
– Birbirine bağlı üç tek faz transformatörden
oluşurlar
– Üç adet demir çekirdek koldan oluşurlar
Üç Fazlı Transformatörlerin Yapısı
– Birbirine bağlı üç tek faz transformatörden
oluşurlar
– Üç adet demir çekirdek koldan oluşurlar
Üç fazlı transformatörün alışılagelmiş bağlantı
şekilleri;
Üç Fazlı Transformatörlerin Yapısı
– Birbirine bağlı üç tek faz transformatörden
oluşurlar
– Üç adet demir çekirdek koldan oluşurlar
Üç fazlı transformatörün alışılagelmiş bağlantı
şekilleri;
– yıldız / yıldız nadiren kullanılır, dengesizdir ve 3.
harmonikte problemler oluşturur
– yıldız/üçgen sıkça kullanılan bir bağlantı şeklidir.
(345 kV/69 kV)
– üçgen / üçgen orta gerilimde kullanılır(15 kV),
– yıldız/üçgen transformatör adım adım
gösterilecektir.
 A B C

VAN VBN VCN N

Vab Vbc Vca

a b c
Yıldız-üçgen transformatörün
bağlanma şekli;
 A B C

VAN VB N VC N N

Vab Vbc Vca

a b c
 Her bir bacak
primer ve
sekonder
A B C uçlara ayrı ayrı
sarılır
VAN VB N VC N N

Vab Vbc Vca

a b c
 Her bir bacak
primer ve
sekonder
A B C uçlara ayrı ayrı
sarılır
VAN VB N VC N N
Primer uçta
Vab Vbc Vca
ayrı voltaj,
sekonder
uçta ayrı
a b c voltaj oluşur.
Yıldız üçgen bağlamada akımların
gösterimi
Yıldız üçgen bağlamada akımların
gösterimi
IA Ia
A IAN Iac a
ICN
IBN Iba I
IC b
N
C b
Icb
B c
IB Ic
Yıldız üçgen bağlamada gerilimlerin
gösterimi
Yıldız üçgen bağlamada gerilimlerin
gösterimi

A VA N Vca a
VC N
VC A VB N
Vab Vab
N
C Vbc b
VA B
VB C Vca Vbc
B c
Yıldız-üçgen bağlı
transformatörün çalışma şekli
 Yıldız-üçgen bağlı
transformatörün çalışma şekli

Voltaj vektör diyagramı

 Yıldız-üçgen bağlı
transformatörün çalışma şekli

Voltaj vektör diyagramı

Vca
VCA

VCN VAB
VBN 30o
VAN
Vbc
Vab
VBC
 Yıldız-üçgen bağlı
transformatörün çalışma şekli
Çalışmasını göstermek için
Voltaj vektör diyagramı vektör diyagramından bir
örnek
Vca
VCA

VCN VAB
VBN 30o
VAN
Vbc
Vab
VBC
 Yıldız-üçgen bağlı
transformatörün çalışma şekli
Çalışmasını göstermek için
Voltaj vektör diyagramı vektör diyagramından bir
örnek
Vca
VCA

Vab 
VCN VAB i 30o
3 VAN e
VBN 30o
VAN
Vbc
Vab
VBC
 Yıldız-üçgen bağlı
transformatörün çalışma şekli
Çalışmasını göstermek için
Voltaj vektör diyagramı vektör diyagramından bir
örnek
Vca
VCA

Vab 
VCN VAB i 30o
3 VAN e
VBN 30o
VAN
Vbc
Vab
VBC
Vab fazör diyagramda referans
olarak alınmıştır
 1 2 3 4 5
Fazör diyagramı Bağlama şeması
Gösteriliş Değiştirme
oranı

Tanıma Bağlama Üst gerilim Alt gerilim Üst gerilim Alt gerilim
sayısı grubu

V v
Uu N1
Dd0 Vv
U W u w N2
V v Ww
Uu N1
0 Yy0 Vv
U W u w N2
Ww
V v
Uu 2 N1
Dz0 Vv
U W u w 3N 2
Ww
V x
Ux N1
Dy5 z V y
U W y 3N 2

Üç fazlı transformatör
Wz
V x
Ux 3 N1
5 Yd5 z V y
U W y N2
Wz

bağlama grupları Yz5

U
V

W
z
y
x
Ux
V y
Wz
2 N1
3N 2

V z x Ux N1
Dd6 V y
N2
U W y Wz
V z x
Ux N1
6 Yy6 V y
y N2
U W Wz
V z x
Ux 2 N1
Dz6 V y 3N 2
U W y
Wz
V v
Dy11 Uu N1
w Vv
u 3N 2
U W Ww
V v
Uu 3 N1
11
w Vv
Yd11 N2
U W u Ww
V v Uu 2 N1
Yz11 w Vv
u 3N 2
U W Ww