Baøi 3: BEÅ CHÖÙA CHAÁT LOÛNG

MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC

Coù khaùi nieäm veà beå nöôùc.
Phaân bieät ñöôïc caùc keát caáu beå
nöôùc thường gặp.
Xaùc ñònh ñöôïc caùc loaïi taûi troïng
leân beå.
Thieát laäp ñöôïc sô ñoà tính vaø tính
toaùn hôïp lí cho keát caáu beå nöôùc.
 Caáu taïo coát theùp hôïp lí trong beå.
1
 Baøi 3: BEÅ CHÖÙA CHAÁT LOÛNG

I. KHAÙI NIEÄM
 Duøng ñeå chöùa chaát loûng (chuû yeáu laø
nöôùc). Neáu chöùa xaêng, daàu neân duøng
beå baèng theùp.
PHAÂN LOAÏI

 Ñaùy beå cao: thaùp nöôùc, ñaøi nöôùc

 Ñaùy beå khoâng ñaët treân cao.
 Ñaùy beå ñaët treân noùc nhaø

2
Baøi 3: BEÅ CHÖÙA CHAÁT LOÛNG

PHAÂN LOAÏI

3
 CHUÙ YÙ
• - Aûnh höôûng nöôùc ngaàm: caàn coù giaûi
phaùp khi möïc nöôùc ngaàm cao hôn ñaùy
beå
• - Khi beå ngaàm khoâng chöùa nöôùc: aûnh
höôûng cuûa aùp löïc nöôùc ngaàm vaø ñaát
xung quanh.
• - Lyù do laøm beå ngaàm: tieát kieäm dieän
tích maët ñaát söû duïng.
• - Choáng thaám: nöùt do co ngoùt (quy luaät
baát kyø), nöùt do taûi troïng (coù quy luaät). 4
 Baøi 3: BEÅ CHÖÙA CHAÁT LOÛNG

CAÙC LOAÏI OÁNG TRONG BEÅ

Thoâng thöôøng: oáng

caáp vaøo naép, oáng
caáp töø ñaùy, oáng
thoaùt, oáng thaùo
caën, oáng traøn, oáng
thoâng hôi, roán beå…

5
 Baøi 3: BEÅ CHÖÙA CHAÁT LOÛNG

CAÙC LOAÏI TAÛI TROÏNG

- Troïng löôïng baûn thaân vaø caùc lôùp caáu
taïo.
- AÙp löïc chaát loûng chöùa trong beå (hoaït
taûi ngaén haïn).
- AÙp löïc ñaát (chuû ñoäng) taùc duïng xung
quanh thaønh beå.
- AÙp löïc nöôùc ngaàm taùc duïng leân
thaønh beå vaø ñaùy beå (hoaït taûi daøi
haïn).
- Troïng löôïng caùc lôùp ñaát ñaép treân beå
(hoaït taûi daøi haïn) vaø ngöôøi söû duïng
(hoaït taûi ngaén haïn). 6
 Baøi 3: BEÅ CHÖÙA CHAÁT LOÛNG

CAÙC LOAÏI TAÛI TROÏNG

- Hoaït taûi gioù (hoaït taûi ngaén haïn).
* Khi tính toaùn: caàn tính toaùn caùc toå hôïp.
 Ñoái vôùi beå chìm: beå chöùa ñaày nöôùc
khoâng coù möïc nöôùc ngaàm, beå khoâ
nöôùc coù hieän dieän möïc nöôùc ngaàm.
 Ñoái vôùi ñaøi nöôùc: beå khoâ nöôùc coù
hieän dieän cuûa gioù, beå ñaày nöôùc coù
hieän dieän cuûa gioù.

7
 Baøi 3: BEÅ CHÖÙA CHAÁT LOÛNG

II. TÍNH BEÅ HÌNH CHÖÕ NHAÄT

Dung tích söû duïng ≤20000 m3 (neáu lôùn
hôn neân duøng beå truï troøn).
Kích thöôùc maët baèng: 6x6(m), 6x12(m),
12x12 (m)…
Chieàu cao beå: 2.4(m), 3.6(m), 4.8(m).
Löôùi coät trong beå: 4x4(m), 6x6(m).
Coù 3 loaïi caáu kieän taïo neân beå: naép,
thaønh vaø ñaùy beå.

8
 Baøi 3: BEÅ CHÖÙA CHAÁT LOÛNG

1. Tính naép beå:

Tính vaø caáu taïo gioáng nhö saøn.

Bieân ngaøm: thi coâng toaøn khoái.

Bieân töïa: laép gheùp.
Tải trọng: bản thaân & hoaït taûi söûa chöõa
Coù theå theâm coät, daàm ñeå ñôõ baûn naép.
9
 2. Tính thaønh beå
• Chia 2 loaïi: coù söôøn (söôøn trong vaø söôøn
ngoaøi) vaø khoâng söôøn.
• Neáu söôøn laøm baèng gaïch goïi laø boå truï.
• Thaønh beå laøm vieäc nhö saøn 2 phöông

10
 Baøi 3: BEÅ CHÖÙA CHAÁT LOÛNG

2. Tính thaønh beå (khoâng coù söôøn)

Beå thaáp:
H≤2a vaø a≤3b
Beå cao:
H>2a vaø a≤3b
Beå daøi:
H≤2a vaø a>3b

11
 Baøi 3: BEÅ CHÖÙA CHAÁT LOÛNG
a. Tính thaønh beå thaáp (H≤2a vaø
a≤3b):
Xeùt tæ soá a/H vaø b/H ñeå xem
baûn laøm vieäc 1 phöông hay 2 phöông.
Neáu baûn laøm vieäc 1 phöông,
caét 1 daõy baûn roäng 1m.

12
 Baøi 3: BEÅ CHÖÙA CHAÁT LOÛNG

a. Tính thaønh beå thaáp (H≤2a vaø

a≤3b):
Moãi thaønh beå xem laø taám chòu uoán
döïng ñöùng lieân keát cöùng vôùi baûn ñaùy
vaø lieân keát cöùng vôùi baûn thaønh.
Ñoái vôùi bieân lieân keát vôùi baûn naép:
- Xem laø töïa ñôn: naép thi coâng toaøn
khoái.
- Xem laø töï do: naép laép gheùp.
Taûi troïng taùc duïng: aùp löïc thuyû tónh,
aùp löïc gioù vaø aùp löïc chuû ñoäng cuûa
ñaát (neáu coù).
13
 Baøi 3: BEÅ CHÖÙA CHAÁT LOÛNG

b. Tính thaønh beå cao (H>2a vaø a≤3b):

14
 Baøi 3: BEÅ CHÖÙA CHAÁT LOÛNG

b. Tính thaønh beå cao (H>2a vaø a≤3b):

Phaàn I: Tính nhö khung kín.
MA=MB=MC=MD=M-=-p(ka3+b3)/[12(ka+b)]
Vôùi: k=Ib=Ia (I=bh3/12).
M2=pa2/8-|M-| ; M1=pb2/8-|M-|
Ta=pa/2 ; Tb=pb/2.
Coát theùp: tính töøng laùt, caáu kieän chòu
keùo leäch taâm ñaët coát theùp ñoái xöùng.

15
 Baøi 3: BEÅ CHÖÙA CHAÁT LOÛNG

b. Tính thaønh beå cao (H>2a vaø a≤3b):

Caáu taïo coát theùp:

Phaàn II: Tính

nhö baûn keâ
ngaøm 3 caïnh,
moät bieân töï
do. 16
 Baøi 3: BEÅ CHÖÙA CHAÁT LOÛNG

c. Tính thaønh beå daøi (H<2a vaø a>3b):

Thaønh III: Baûn keâ

ngaøm 3 caïnh,
bieân coøn laïi töï
do (töïa ñôn).

17
 Baøi 3: BEÅ CHÖÙA CHAÁT LOÛNG

c. Tính thaønh beå daøi (H<2a vaø a>3b):

Thaønh I: baûn
ngaøm 2 caïnh, 1
bieân töï do, 1 bieân
töïa ñôn (töï do).

Thaønh II: baûn

ngaøm 1 caïnh, 2
bieân töï do, 1 bieân
töïa ñôn (töï do).

18
 Baøi 3: BEÅ CHÖÙA CHAÁT LOÛNG

3. Tính ñaùy beå:

 Beå chìm (nöûa noåi nöûa chìm): tính nhö
baûn treân neàn ñaøn hoài hoaëc tính
nhö baûn saøn laät ngöôïc chòu aùp löïc
ñaát vaø aùp löïc ñaåy noåi cuûa nöôùc
(neáu coù).
 Beå noåi: Thieát keá vaø tính toaùn nhö
saøn.

19
 Baøi 3: BEÅ CHÖÙA CHAÁT LOÛNG

4. Caáu taïo coát theùp:

* Taïi naép – thaønh:

20
 Baøi 3: BEÅ CHÖÙA CHAÁT LOÛNG

4. Caáu taïo coát theùp:

* Taïi thaønh – thaønh:

21
 Baøi 3: BEÅ CHÖÙA CHAÁT LOÛNG

4. Caáu taïo coát theùp:

* Taïi thaønh – ñaùy:

22
 5. Tính toaùn choáng nöùt:
• Tuøy theo caáp choáng nöùt, quy ñònh
beà roäng khe nöùt [an].
• Beà roäng khe nöùt tính toaùn phaûi
thoûa
• an  [an]
• Ñeå xaùc ñònh caáp choáng nöùt, xeùt
ñieàu kieän laøm vieäc (tieáp xuùc
nöôùc, chaát ñoäc,…); loaïi theùp söû
duïng. 23
 5. Tính toaùn choáng nöùt:
• an = an(ngaén haïn) + an(daøi haïn)

• Ñoái vôùi baûn, neân choïn nhieàu

thanh theùp vôùi ñöôøng kính nhoû
ñeå giaûm khe nöùt.
24
 5. Tính toaùn choáng nöùt:
• K = 1 : caáu kieän chòu uoán
• K = 1,2: caáu kieän chòu keùo
• C: heä soá phuï thuoäc tính chaát taùc
duïng cuûa taûi troïng. C = 1: taûi troïng
taùc duïng ngaén haïn; C = 1,5: taûi troïng
taùc duïng daøi haïn (hoà chöùa nöôùc
laâu daøi: khoâng coù taûi ngaén haïn).

25
 Baøi 3: BEÅ CHÖÙA CHAÁT LOÛNG

III. TÍNH BEÅ CHÖÙA TRUÏ TROØN

1. Naép beå:
a. Daïng phaúng:
 Coù söôøn: tính nhö
saøn.
 Khoâng söôøn:
 Baûn naép keâ treân
bieân.
Xeùt 1 ñieåm baát kì,
luoân toàn taïi 2 giaù trò
momen: Mk vaø Mt. 26
 Baøi 3: BEÅ CHÖÙA CHAÁT LOÛNG

1. Tính naép beå:

Mk_momen uoán theo phöông höôùng kính.
Mt_momen uoán theo phöông tieáp tuyeán.
Mk=(P/16)(3+)(r2-x2)
Mt=(P/16)[(3+)r2-(3+1)x2]
Q=Px/2
Vôùi: P=2rq: toång taûi troïng leân baûn.
q: taûi phaân boá treân naép.
: heä soá poission (=0.2).

27
 Baøi 3: BEÅ CHÖÙA CHAÁT LOÛNG

1. Tính naép beå:

Taïi bieân:
x=r, Mk=0, Mt=(1/40)PD2; Q=Pr/2.
Taïi taâm:
x=0, Mk=Mt=(1/20)PD2; Q=0.
 Baûn naép ngaøm treân bieân:
Mk=(P/16)[(1+)r2-(3+)x2]
Mt=(P/16)[(1+)r2-(3+1)x2]
Q=Px/2.

28
 Baøi 3: BEÅ CHÖÙA CHAÁT LOÛNG

1. Tính naép beå:

Taïi bieân: x=r
Mk=-(1/32)PD2
Mt=-(1/160)PD2
Q=Pr/2
Taïi taâm: x=0
Mk=Mt=(1/53)PD2.
Q=0.

29
 Baøi 3: BEÅ CHÖÙA CHAÁT LOÛNG

1. Tính naép beå:

b. Daïng voøm:
Dieän tích maët cong:
S=2Rf
Toång hôïp löïc leân
naép:
Q=qS=2Rfq (KN)
Löïc phaân boá theo
chu vi naép:
P1=Q/(2r)=Rfq/r
30
 Baøi 3: BEÅ CHÖÙA CHAÁT LOÛNG

1. Tính naép beå:

Löïc xoâ ngang (theo lí thuyeát taám – voû):

Q1=P1(r2-f2)/(2rf)
Neáu möïc nöôùc cao hôn moät ñoaïn h, thì:
Q1=P1(r2-f2)/(2rf)+nh2/2
Hôïp löïc do P1 vaø Q1:
N=(P12+ Q12)1/2.
Löïc N gaây neùn leân baûn naép.
Caàn phaûi kieåm tra:
=N/(100)Rb ; = Q1/(100)Rbt
31
 Baøi 3: BEÅ CHÖÙA CHAÁT LOÛNG

1. Tính naép beå:

Kieåm tra ñai voøng: tính nhö caáu kieän chòu

keùo ñuùng taâm, chòu taùc duïng bôûi löïc
keùo: N2.
N2=Q1r (KN)

32
 Baøi 3: BEÅ CHÖÙA CHAÁT LOÛNG

2. Tính thaønh beå:

Caét töøng laùt moãi daûi
coù beà roäng baèng 1 m taïi
cao ñoä z baát kì, chòu aùp
löïc thuyû tónh:
pz=nzx1(m).
Löïc keùo:
Nz=pzr.
Tính Nz nhö caáu kieän chòu
keùo ñuùng taâm.
Ngöôïc laïi vôùi tröôøng hôïp
aùp löïc töø beân ngoaøi
taùc duïng vaøo. 33
 Baøi 3: BEÅ CHÖÙA CHAÁT LOÛNG

2. Tính ñaùy beå:

 Beå chìm (nöûa noåi nöûa chìm): tính
nhö baûn treân neàn ñaøn hoài hoaëc
tính nhö baûn saøn laät ngöôïc chòu
aùp löïc ñaát vaø aùp löïc ñaåy noåi
cuûa nöôùc (neáu coù).
 Beå noåi: Thieát keá vaø tính toaùn nhö
baûn naép.

34